W przepisach prawa oświatowego zostały ściśle określone dane osobowe nauczycieli, które szkoła może przekazać organowi prowadzącemu.

Zgodnie z art. 110 ust. 2 ustawy Prawo oświatowe dyrektor zobowiązany jest opracować arkusz organizacyjny szkoły, który przekazuje organowi prowadzącemu do zatwierdzenia. Natomiast rozporządzenie MEN w sprawie szczegółowej organizacji publicznych szkół i publicznych przedszkoli określa dane, jakie taki arkusz musi zawierać:

     § 17 Arkusz organizacji szkoły określa:

1) liczbę nauczycieli ogółem, w tym nauczycieli zajmujących stanowiska kierownicze;

2) imię, nazwisko, stopień awansu zawodowego i kwalifikacje poszczególnych nauczycieli oraz rodzaj prowadzonych przez nich zajęć, w tym liczbę godzin tych zajęć; (…).

W związku z tym organ prowadzący szkołę ma dostęp do takich danych osobowych jak: imię i nazwisko nauczyciela, jego stopień awansu zawodowego, kwalifikacje oraz rodzaj prowadzonych przez niego zajęć.

Do przekazania tych danych administrator danych nie potrzebuje zgody nauczyciela. Obowiązek przekazania wynika wprost z ustawy i przepisów wydanych na jej podstawie.

Podstawy prawne:

Art. 110 ustawy z dnia 14 grudnia 2016 r. Prawo oświatowe (Dz. U. z 2018 r. poz. 996 z późn. zm.).

§ 17 ust. 2 rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 17 marca 2017 r. w sprawie szczegółowej organizacji publicznych szkół i publicznych przedszkoli (Dz. U. z 2017 r. poz. 649 z późn. zm.).

Beata Linowska

26-02-2019

Szkoła, jak każdy zakład pracy boryka się z absencją pracowników, która w tym przypadku nabiera szczególnego znaczenia, bowiem za nauczycielem stoją uczniowie, którym podczas jego nieobecności należy zapewnić opiekę nad uczniami i kontynuację zajęć lekcyjnych wynikających z tygodniowego planu nauczania. A zatem w przypadku nieobecności nauczyciela w pierwszej kolejności działania dyrektora szkoły powinny zmierzać do szybkiego rozpoznania sytuacji i zapewnienia opieki uczniom. Zgodnie z zapisami Karty Nauczyciela dyrektor szkoły sprawuje bowiem opiekę nad dziećmi i młodzieżą uczącą się w szkole, a także jest odpowiedzialny w szczególności za dydaktyczny i wychowawczy poziom szkoły oraz za zapewnienie odpowiednich warunków organizacyjnych do realizacji zadań dydaktycznych i opiekuńczo-wychowawczych szkoły (art. 7 ust. 1 oraz ust. 2 pkt 1 i 5). Zapisy Karty Nauczyciela w przypadku konieczności zorganizowania zastępstwa za nieobecnego nauczyciela umożliwiają dyrektorowi różne rozwiązania. Dyrektor szkoły może powierzyć nauczycielowi tej szkoły realizację doraźnego zastępstwa lub przydzielić godziny ponadwymiarowe na czas absencji lub zatrudnić innego nauczyciela na podstawie umowy o pracę na czas określony na zastępstwo za nieobecnego nauczyciela. Podjęcie decyzji w sprawie wyboru jednej z tych form zastępstwa nieobecnego nauczyciela należy do kompetencji dyrektora szkoły/placówki.

Konieczność powoływania godzin doraźnych zastępstw pojawia się wówczas, gdy w sytuacji nieobecności nauczyciela zajęcia z uczniami, zapewniając im niezbędną opiekę, musi poprowadzić inny nauczyciel, który zgodnie z planem nie prowadzi w tym czasie innych zajęć. Przydzielenie godzin doraźnych zastępstw ma na celu przede wszystkim zapewnienie opieki uczniom oraz normalnego trybu pracy szkoły. W tej sytuacji nie jest istotne, czy godziny będą realizowane przez nauczyciela, który posiada kwalifikacje do realizacji zajęć na danym zastępstwie. W takiej sytuacji nie ma również obowiązku realizacji podstawy programowej z danego przedmiotu. Podkreślić należy jeszcze raz, że sensem powołania godzin doraźnego zastępstwa jest spełnienie wymogu sprawowania przez szkołę funkcji opiekuńczej w stosunku do powierzonych jej uczniów. Oczywiście zastępstwa powinny być tak przydzielone przez dyrektora szkoły, aby zostały wykorzystane efektywnie, bowiem nauczyciel za taką godzinę otrzymuje wynagrodzenie. Za godziny doraźnych zastępstw, tak jak za godziny ponadwymiarowe, wynagrodzenie wypłaca się według stawki osobistego zaszeregowania nauczyciela, z uwzględnieniem dodatków za warunki pracy. Tak więc, każda godzina doraźnego zastępstwa powinna być wynagradzana dodatkowo. 

Z zapisów Karty Nauczyciela nie wynika, aby wymagana była zgoda nauczyciela na przydzielenie mu godzin zastępstw doraźnych. Regulacja art. 35 ust. 2a wskazuje, że przez godzinę doraźnego zastępstwa rozumie się przydzieloną nauczycielowi godzinę zajęć dydaktycznych, wychowawczych lub opiekuńczych, a zatem godzina ta jest przydzielona w ramach polecenia służbowego wydanego nauczycielowi przez dyrektora szkoły lub jego zastępcę. Samo przydzielenie zastępstwa nie musi następować w żadnej szczególnej formie. Przepisy Karty Nauczyciela i Kodeksu pracy nie nakazują wydania polecenia służbowego w pisemnej formie. Jeśli nic innego nie wynika ze statutu szkoły lub obowiązujących w niej regulaminów, wystarczające jest ustne poinformowanie o fakcie i terminie przydzielenia zastępstwa na lekcji za nieobecnego kolegę lub w formie zwyczajowo przyjętej w szkole (np. poprzez e-dziennik lub wywieszenie informacji na tablicy informacyjnej w pokoju nauczycielskim). Nie ulega jednak wątpliwości, że takie polecenie powinien nauczyciel otrzymać w terminie i w sposób umożliwiający mu należyte wywiązanie się z obowiązku poprowadzenia dodatkowych zajęć. 

Jeżeli jednak zaistnieje konieczność długotrwałego przydzielania godzin doraźnych zastępstw należy dołożyć wszelkich starań, aby zajęcia prowadzone były przez nauczycieli posiadających odpowiednie kwalifikacje, bowiem w tym wypadku powinno się przede wszystkim zadbać o interes uczniów. Wówczas dyrektor szkoły może rozważyć przydzielenie godzin zajęć nieobecnego nauczyciela jako godziny ponadwymiarowe innym nauczycielom lub zatrudnić na podstawie art. 10 ust. 7 Karty Nauczyciela innego nauczyciela na zastępstwo. Godziny ponadwymiarowe przydziela się wyłącznie nauczycielom posiadającym kwalifikacje do prowadzonych zajęć. W związku z tym realizacja podstawy programowej będzie odbywała się zgodnie z planem. Nauczyciel może być zobowiązany do odpłatnej pracy w godzinach ponadwymiarowych zgodnie z posiadaną specjalnością, jeżeli podyktowane jest to koniecznością realizacji programu nauczania lub zapewnienia opieki. Praca w godzinach ponadwymiarowych może być przydzielona nauczycielowi bez jego zgody w wymiarze nie wyższym niż 1/4 tygodniowego wymiaru zajęć, a za jego zgodą nie może przekraczać 1/2 tego wymiaru. 

Z praktyki szkolnej wynika, że w szkołach mają miejsce również tzw. „zastępstwa koleżeńskie” za nieobecnego nauczyciela, które polegają na wzajemnym, nieodpłatnym zastępowaniu się umawiających się nauczycieli. Aktualnie obowiązujące przepisy prawa, o których była wyżej mowa, nie regulują w żaden sposób powyższych kwestii. Jeśli zatem w szkole funkcjonuje taka praktyka, to całkowita odpowiedzialność za takie działania spada na barki dyrektora i poszczególnych nauczycieli. 

Wracając jednak do kwestii zastępstw doraźnych, to należy również zauważyć, że przepisy prawa nie nakładają na dyrektora szkoły obowiązku opracowania regulaminu przydzielania doraźnych zastępstw nauczycielom. W myśl zapisów art. 30 ust. 6 Karty Nauczyciela organ prowadzący szkołę będący jednostką samorządu terytorialnego, uwzględniając przewidywaną strukturę zatrudnienia, określa dla nauczycieli poszczególnych stopni awansu zawodowego, w drodze regulaminu m.in. szczegółowe warunki obliczania i wypłacania wynagrodzenia za godziny ponadwymiarowe i godziny doraźnych zastępstw. Powyższy regulamin podlega uzgodnieniu ze związkami zawodowymi zrzeszającymi nauczycieli. Gdyby w tym regulaminie organ prowadzący nałożył na dyrektorów szkół obwiązek opracowania regulaminu przydzielania godzin doraźnych zastępstw, to wtedy taki regulamin należałoby opracować. 

Podstawa prawna:

• Ustawa z dnia 26 stycznia 1982 r. – Karta Nauczyciela (tekst jedn.: Dz. U. z 2019 r. poz. 2215).

Bożena Browarczyk

14-01-2020

Na stronach UODO udostępniono polską wersję językową podręcznika dedykowanego inspektorom ochrony danych osobowych. Nie jest to materiał dedykowany ściśle inspektorom działającym tylko w obszarze oświaty, ale niewątpliwie zawiera konkretne wytyczne i wskazówki, które mają ułatwić wykonywanie prze nich zadań.

Podręcznik to zbiór wytycznych dla IOD dotyczących sposobu zapewnienia zgodności z ogólnym rozporządzeniem o ochronie danych (RODO).

Co znajdziemy w podręczniku:

• omówienie historii regulacji europejskich w zakresie ochrony danych osobowych oraz obecnie obowiązujących przepisów w tym zakresie;

• podstawowe definicje związane z ochroną danych osobowych;

• przegląd najważniejszych przepisów RODO;

• praktyczne wskazówki w zakresie realizacji zadań IODO.

Podręcznik w formacje PDF dostępny na stronie PUODO: https://uodo.gov.pl/pl/168/1298

Dariusz Skrzyński

09-01-2020

Minister Edukacji Narodowej przygotował projekt nowelizacji rozporządzenia z dnia 30 stycznia 2018 r. w sprawie podstawy programowej kształcenia ogólnego dla liceum ogólnokształcącego, technikum oraz branżowej szkoły II stopnia, który wprowadza podstawę programową dla przedmiotu: Język łaciński i kultura antyczna - w zakresie podstawowym.

Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 3 kwietnia 2019 r. w sprawie ramowych planów nauczania dla publicznych szkół rozszerzyło katalog przedmiotów do wyboru w klasie pierwszej dla czteroletniego liceum ogólnokształcącego i pięcioletniego technikum. Tym samym od roku szkolengo 2020/2021 uczniowie klasy I ww. szkół będą realizowali jeden z czterech przedmiotów (dotychczas - z trzech): filozofia, plastyka, muzyka orazjęzyk łaciński i kultura antyczna. Do dyrektorów szkół będzie należała decyzja odnośnie wyboru przedmiotu. Na jego realizację w ramowych planach nauczania przewidziano 1 godzinę tygodniowo.

W projekcie ujęte zostały cele kształcenia – wymagania ogólne oraz treści nauczania – wymagania szczegółowe dla języka łacińskiego i kultury antycznej w zakresie podstawowym, a także opisane zostały warunki i sposoby realizacji podstawy programowej tegoż przedmiotu. 

Jak czytamy w uzasadnieniu do projektu: "Celem proponowanej podstawy programowej jest wyposażenie uczniów w narzędzia do czytania pod kierunkiem nauczyciela prostych tekstów łacińskich. Celem zajęć jest również pokazanie uczniom oddziaływania języka łacińskiego oraz kultury grecko-rzymskiego antyku na języki i kulturę europejską wieków późniejszych. Podstawa programowa ma przede wszystkim dać nauczycielom szansę wykształcenia wśród uczniów przekonania z jednej strony o doniosłości, z drugiej – o atrakcyjności tych humanistycznych zagadnień. (...)

Proponowana  podstawa programowa zaleca kształcenie przede wszystkim umiejętności, a nie przekazywanie wiedzy deklaratywnej o języku i jego strukturze gramatycznej. Uczniowie mają zdobyć zdolność rozpoznawania i rozumienia wybranych, podstawowych form ekspresji językowej, nie zaś umiejętność odmieniania przez przypadki czy omawiania składni łacińskiej.)

Projekt:

• Projekt rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej zmieniający rozporządzenie w sprawie podstawy programowej kształcenia ogólnego dla liceum ogólnokształcącego, technikum oraz branżowej szkoły II stopnia

10-02-2020

Przepisy prawa oświatowego dokładnie określają, jakie dane osobowe ucznia może pozyskiwać i przetwarzać szkoła. Nie ma wśród nich wizerunku ucznia. Dlatego zgodnie z zapisami art. 6 ust 1 lit a rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych (…) administrator danych zobowiązany jest do uzyskania zgody rodzica (opiekuna prawnego) lub pełnoletniego ucznia do przetwarzania wizerunku ucznia.

Samo rozpowszechnianie zdjęć, a zatem umieszczanie ich na stronie internetowej szkoły, podlega przepisom ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (art. 81), który uzależnia możliwość rozpowszechniania zdjęć od:

1. zgody osoby na nim przedstawionej (w przypadku niepełnoletniego ucznia – jego rodziców (opiekunów prawnych)).
2. tego czyj wizerunek widnieje na zdjęciu, bowiem można rozpowszechniać wizerunek osoby powszechnie znanej, jeżeli wizerunek wykonano w związku z pełnieniem przez nią funkcji publicznych, w szczególności politycznych, społecznych, zawodowych
3. przedstawienia osób na zdjęciu - zezwolenia nie wymaga rozpowszechnianie wizerunku osoby stanowiącej jedynie szczegół całości takiej jak zgromadzenie, krajobraz, publiczna impreza.

Reasumując, do zamieszczania zdjęć ucznia na stronie internetowej szkoły, konieczne jest uzyskanie zgody rodziców (opiekunów prawnych) ucznia bądź też pełnoletniego ucznia, chyba, że prezentowany wizerunek stanowi jedynie szczegół zdjęcia.

Należy także pamiętać o uzyskaniu takich zgód na przetwarzanie wizerunku uczniów biorących udział w konkurach międzyszkolnych i przedstawieniu odpowiednich klauzul informacyjnych.

Podstawy prawne:

Art. 81. ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych (Dz. U. z 2018 r. poz. 1191 z późn. zm.).

Art. 6. ust. 1 Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób
fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia
dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych).

Więcej w e-szkoleniu "RODO w codziennej pracy nauczyciela - cz. III"

Beata Linowska

26-02-2019

Zasady zatrudniania nauczycieli oraz ich prawa i obowiązki uzależnione są od rodzaju placówki. Kartę Nauczyciela stosuje się we wszystkich jednostkach oświatowych. W niepublicznych tylko wybrane przepisy. W pozostałym zakresie stosuje się Kodeks pracy. 

Kiedy Karta Nauczyciela?

Zasady zatrudniania nauczycieli oraz ich prawa i obowiązki uzależnione są od rodzaju placówki. Nauczyciele zatrudnieni w publicznych przedszkolach szkołach i placówkach prowadzonych przez jednostki samorządu terytorialnego lub organy administracji rządowej w pełni podlegają przepisom Karty Nauczyciela. 

Tam gdzie Karta Nauczyciela czegoś nie reguluje stosujemy Kodeks pracy (art. 91c Karty Nauczyciela), np. kwestie odpowiedzialności porządkowej (art. 108 - art. 113 Kodeksu pracy), materialnej: art. 114 - art.127 Kodeksu pracy, urlop macierzyński, rodzicielski, ojcowski, itd. 

Natomiast w jednostkach prowadzonych przez inny podmiot niż samorząd stosuje się tylko wybrane przepisy Karty Nauczyciela, w zależności od wymiaru zatrudniania. Również i tam poza wskazanymi przepisami Karty Nauczyciela, stosujemy Kodeks pracy.

Bez względu na wymiar zatrudnienia w:

• publicznych przedszkolach szkołach oraz innych formach wychowania przedszkolnego prowadzonych przez osoby fizyczne oraz osoby prawne niebędące jednostkami samorządu terytorialnego,
• przedszkolach niepublicznych, szkołach niepublicznych i niepublicznych szkołach artystycznych o uprawnieniach publicznych szkół artystycznych,
• publicznych innych formach wychowania przedszkolnego prowadzonych przez osoby fizyczne oraz osoby prawne niebędące jednostkami samorządu terytorialnego oraz niepublicznych innych formach wychowania przedszkolnego

- mają zastosowanie przepisy art. 6, art. 6a, art. 9, art. 11a, art. 26, art. 63 i art. 75 - 85z Karty Nauczyciela – patrz tabela 1.

W placówkach prowadzonych przez osoby fizyczne oraz osoby prawne niebędące jednostkami samorządu terytorialnego z tego wykazu nie stosuje się art. 11a Karty Nauczyciela.

W tym miejscu zapraszam Państwa na webinarium poświęcone sprawom kadrowym: Prowadzenie spraw kadrowych w szkole i placówce w roku szkolnym 2020/21, w trakcie którego usystematyzują Państwa wiedzę na temat spraw kadrowo-płacowych, odpowiem na pojawiająca się pytania w tym zakresie oraz dokonam praktycznej analizy konkretnych przypadków.

Tabela 1. Przepisy Karty Nauczyciela obowiązujące nauczycieli bez względu na wymiar zatrudnienia (w tym dyrektora, jeżeli jest nauczycielem)

Do nauczycieli zatrudnionych w wymiarze co najmniej 1/2 obowiązkowego wymiaru zajęć w:

• publicznych przedszkolach prowadzonych przez osoby fizyczne oraz osoby prawne niebędące jednostkami samorządu terytorialnego,
• publicznych szkołach i placówkach prowadzonych przez osoby fizyczne oraz osoby prawne niebędące jednostkami samorządu terytorialnego,

-  mają zastosowanie przepisy art. 9a-9i, art. 22 ust. 3 i 4, art. 49 ust. 1 pkt 2 i 3, art. 51, art. 70a ust. 4 i 7, art. 86, art. 88 i art. 90 oraz przepisy wydane na podstawie art. 70a ust. 9 – patrz tabela 2.

Natomiast do nauczycieli zatrudnionych w wymiarze co najmniej 1/2 obowiązkowego wymiaru zajęć w:

• przedszkolach niepublicznych,
• publicznych innych formach wychowania przedszkolnego prowadzonych przez osoby fizyczne oraz osoby prawne niebędące jednostkami samorządu terytorialnego oraz niepublicznych innych formach wychowania przedszkolnego

- mają zastosowanie przepisy art. 9a-9i, art. 22 ust. 3 i 4, art. 49 ust. 1 pkt 2 i 3, art. 51, art. 70a ust. 4 i 7 i art. 88 oraz przepisy wydane na podstawie art. 70a ust. 9.

Tabela 2. Przepisy obowiązujące przy zatrudnieniu na co najmniej 1/2 etatu (w tym do nauczyciela zatrudnionego na stanowisku dyrektora)

Dowód osobisty pozostawiony w zastaw za wypożyczony sprzęt rekreacyjny. Zgubiony portfel z dokumentami. To najczęstsze sytuacje podczas wakacji, gdy narażamy się na to, że nasze dane wpadną w niepowołane ręce i mogą zostać wykorzystane np. do zaciągnięcia na nas pożyczki. Zadbaj o bezpieczeństwo swoich danych osobowych, aby tegoroczny urlop nie przysporzył niepotrzebnych problemów.

Rower wodny, kajak czy łódka wypożyczone tylko na godzinę. Chwila przyjemności, relaksu, a dowód osobisty jest przecież bezpieczny – w szufladzie firmy wypożyczającej sprzęt wodny. Bez pozostawienia dokumentu w zastaw nie moglibyśmy przecież w pełni skorzystać z oferowanych atrakcji. Tyle że godzina to wystarczająco długo, by ktoś (niekoniecznie pracownik firmy) wyjął dokument z szuflady, zrobił jego kopię i …  zaczynają się problemy.

Ktoś, kto pozyska nasze dane, może dzięki nim zaciągnąć pożyczkę, zrobić zakupy przez internet. Mogą też one posłużyć do zawarcia umów np. z operatorem telefonii komórkowej, wypożyczenia drogiego sprzętu i następnie jego kradzieży.

Nie zostawiaj dowodu w zastaw

Urząd Ochrony Danych Osobowych przypomina, że nikt zgodnie z prawem nie może od nas wymagać, byśmy zostawili dokument tożsamości (np. dowód osobisty, paszport, prawo jazdy) w zastaw np. za wypożyczany sprzęt. Dokumenty są wydawane w celach ściśle określonych przepisami prawa i zawierają wskazany w nich katalog danych osobowych, który jest szerszy niż ten, jaki można uznać za niezbędny dla realizacji określonego celu.

Pamiętajmy też, że dokumentami mogą posługiwać się tylko te osoby, którym zostały one wydane. Prawo zabrania zatrzymywania dokumentów potwierdzających tożsamość, jak i przetwarzania danych w nich zawartych. Uprawnione do tego są jedynie instytucje wskazane w aktach prawnych regulujących funkcjonowanie określonych podmiotów bądź sektorów. Dlatego np. ustawa o dowodach osobistych określa, że za zatrzymywanie bez podstawy prawnej naszego dowodu osobistego grozi kara ograniczenia wolności albo kara grzywny.

Z kolei paszport, nie jest nawet naszą własnością, ale Rzeczypospolitej Polskiej. Został on nam wydany jedynie w celu przekraczania granicy i pobytu za granicą oraz poświadczania obywatelstwa polskiego, a także tożsamości. Nie można więc nim dowolnie dysponować w innych celach niż te, dla których został wydany.

Zatrzymywanie tych, jak i innych dokumentów potwierdzających tożsamość prowadzi nie tylko do naruszenia krajowych przepisów, ale także zasad zawartych w ogólnym rozporządzeniu ochronie danych (RODO). Chodzi o zasady: zgodności z prawem, ograniczenia celu oraz adekwatności (art. 5 RODO).

Nie pozwól robić ksera

Niektórzy usługodawcy przy wypożyczaniu sprzętu rekreacyjnego, np. łódek czy kajaków, nie chcą w zastaw dokumentu, ale jego kserokopię. Tego również nie wolno im robić. W dalszym ciągu taka praktyka naraża nas na te same niebezpieczeństwa. Dlatego nie gódźmy się na to, nawet gdy przedsiębiorca tłumaczy, że to jest wymagane do dochodzenia ewentualnych roszczeń, np. za zniszczony czy nieoddany sprzęt. Do tego wystarczające powinno być spisanie z dokumentu informacji, które będą pomocne przy dochodzeniu ewentualnych roszczeń np. imienia i nazwiska czy numeru PESEL Nieuzasadnione jest jednak przetwarzanie wszystkich danych widniejących np. w dowodach osobistych. Innym rozwiązaniem jest też wpłacenie kaucji za wypożyczony sprzęt.

Jeżeli przedsiębiorca postanowił spisać twoje dane z dowodu osobistego, to domagaj się, by po tym jak zwrócisz wypożyczony sprzęt, usunął je albo zwrócił ci formularz lub notatkę,  którychj je zapisał.

Z podobnymi żądaniami o pozostawienie dokumentu albo pozwolenie na jego skopiowanie możemy się spotkać choćby w hotelowej recepcji. Nie wolno tego robić. Pracownik recepcji może jedynie poprosić nas o przedstawienie dokumentu w celu ustalenia naszej tożsamości. To oznacza, że recepcjonista ma prawo wglądu do naszego dowodu osobistego, ale nie do jego kopiowania czy zatrzymywania.

Nie trać kontroli nad danymi

Okazji, by podczas wakacji pozyskać od nas nie tylko pieniądze, ale i dane osobowe jest więcej. Przykładem mogą być koncerty czy festiwale, których organizatorzy proponują nam bilet w atrakcyjnej cenie lub za darmo, gdy np. wypełnimy dodatkowy formularz i wyrazimy zgody na przetwarzanie danych, jakie w nim udostępniamy. Niestety, w ten sposób zaczynamy tracić kontrolę nad tym komu i w jakim celu udostępniliśmy nasze dane. A problem staje się jeszcze większy, gdy każdy z tych podmiotów udostępnił nasze dane swoim partnerom do celów marketingowych, na co przecież wyraziliśmy zgodę. Często więc po wakacjach zastanawiamy się skąd kolejna firma ma nasz numer telefonu? Nie doczytaliśmy lub nie pamiętamy, że sami je przekazaliśmy oraz wszelkie możliwe zgody.

Bywa i tak, że nieuczciwe podmioty przekazują nasze dane kolejnym firmom – już bez naszej zgody. I po kilku miesiącach firm dysponujących naszymi danymi jest znacznie więcej, co komplikuje możliwość dochodzenia swoich praw i kierowania żądań o usunięcie naszych danych.

Uważaj na ogłoszenia

Przykładem innej sytuacji, gdy w okresie wakacyjnym jesteśmy narażeni na utratę danych jest poszukiwanie pracy tymczasowej, np. przy zbiorze owoców lub w gastronomii. Niestety, wśród prawdziwych ogłoszeń są i takie, których celem jest pozyskanie jak najdokładniejszych informacji na nasz temat. Warto więc bardzo dokładnie analizować takie treści i szczególną ostrożność zachować, gdy potencjalny pracodawca chce, byśmy oprócz podstawowych danych na swój temat i wskazania danych do kontaktu, podali także np. numer PESEL i udostępnili skany naszych dokumentów tożsamości, co nie jest niezbędne w procesie rekrutacji.

Naszą czujność powinno wzbudzić także takie ogłoszenie, w którym podany jest link kierujący do dodatkowego  formularza w internecie. Należy też uważać, gdy potencjalny pracodawca, który nie jest nam znany, wysłała nam taki formularz w załączniku, który może być zainfekowany złośliwym oprogramowaniem.

Pamiętajmy, że do celów rekrutacyjnych pracodawca uprawniony jest do pozyskiwania tylko takich danych jak: imię i nazwisko, data urodzenia, dane kontaktowe, wykształcenie, kwalifikacje zawodowe, przebieg dotychczasowego zatrudnienia.

Źródło:

https://uodo.gov.pl/pl/138/1073

25-06-2019

Ogłoszenie na obszarze kraju stanu epidemii spowodowało wprowadzenie szczególnych rozwiązań w okresie czasowego ograniczenia funkcjonowania jednostek systemu oświaty w związku z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, wśród nich zobowiązano dyrektorów m.in. „do ustalenia sposobu dokumentowania realizacji zadań jednostki systemu oświaty” (rozp. z dnia 20 marca 2020 r. w sprawie szczególnych rozwiązań w okresie czasowego ograniczenia funkcjonowania jednostek systemu oświaty w związku z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19). Oznaczało to, że w sytuacji, jakiej się znaleźliśmy, przestał obowiązywać dotychczasowy model dokumentowania, a dyrektorzy szkół opracowali nowy sposób realizacji tej czynności. Rozwiązania (sposoby realizacji), wprowadzone np. procedurą, mogły być różne np. w formie elektronicznej lub innej według opracowanego wzoru. Sposób przyjęty w szkołach jest zatem realizacją zadania zawartego w rozporządzeniu i wymienionego powyżej. 

W tym miejscu należy również przypomnieć, że w myśl § 26 rozporządzenia MEN w sprawie sposobu prowadzenia przez publiczne przedszkola, szkoły i placówki dokumentacji przebiegu nauczania, działalności wychowawczej i opiekuńczej oraz rodzajów tej dokumentacji dyrektor szkoły ponosi odpowiedzialność za właściwe prowadzenie i przechowywanie dokumentacji przebiegu nauczania. Ma więc prawo do szczegółowego określenia sposobu jej prowadzenia przez zatrudnianych w szkole nauczycieli.

Czas przechowywania dokumentów w szkole reguluje natomiast rozporządzenie Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego z dnia 20 października 2015 r. w sprawie klasyfikowania i kwalifikowania dokumentacji, przekazywania materiałów archiwalnych do archiwów państwowych i brakowania dokumentacji niearchiwalnej (Dz. U. z 2015 r. poz. 1743 z późn. zm.). W rozporządzeniu, o którym mowa wyżej, dokonano podziału na dokumentację archiwalną (oznaczoną symbolem A) oraz niearchiwalną (oznaczoną symbolem B). Cała dokumentacja wytwarzana i gromadzona przez szkoły i placówki oświatowe jest niearchiwalna, tzn. nie wchodzi do państwowego zasobu archiwalnego, natomiast przez określony czas powinna być przechowywana w placówce. Szkoły jako samorządowe jednostki organizacyjne zobowiązane są do opracowania i stosowania instrukcji kancelaryjnej i instrukcji archiwalnej oraz jednolitego rzeczowego wykazu akt, klasyfikującego dokumentację szkolną według symboli zawartych w rozporządzeniu i określającego, jak długo dane dokumenty winny być przechowywane. Dziennik jest dokumentem urzędowym przechowywanym zgodnie z jednolitym rzeczowym wykazem akt obowiązującym w danej szkole i należy do kategorii B5, jako dokumentacja niearchiwalna o czasowej wartości praktycznej. Zatem dzienniki przechowujemy w szkole przez 5 pełnych lat kalendarzowych, licząc od 1 stycznia roku następnego po roku, w którym nastąpiło zakończenie danego roku szkolnego.

Podsumowując, prowadzenie dzienników lekcyjnych, ich sposób uzupełniania ze względu na czasowe ograniczenia funkcjonowania szkół na mocy obowiązującego rozporządzenia został ustalony przez dyrektora szkoły. Od tego momentu jest dokumentacją przebiegu nauczania, która zgodnie z przytoczonymi powyżej zapisami jako dokumentacja o czasowej wartości praktycznej jest przechowywana w szkole przez okres 5 lat. Dokumentacja wytworzona w czasie pracy na odległość jest dokumentacją przebiegu nauczania przyjętą w tym czasie przez szkołę. Ponieważ brak jest wytycznych MEN dotyczących postępowania z dziennikami lekcyjnymi w okresie zdalnego nauczania i po jego ustaniu, to stosowne decyzje w tej sprawie podejmuje dyrektor szkoły. W aktualnym stanie prawnym nie ma obowiązku uzupełnienia wpisów w dziennikach lekcyjnych znajdujących się w szkole o zapisy dokonane przez nauczycieli w ramach zdalnego nauczania w sposób ustalony przez dyrektora szkoły. Istotne natomiast jest, aby dokumentacja przebiegu nauczania była prowadzona w sposób gwarantujący rzetelność i zgodność ze stanem faktycznym dokonywanych w nim zapisów.

Powyższe rozważania dotyczą w szczególności szkół, które prowadzą przede wszystkim tradycyjne, papierowe dzienniki lekcyjne.  

Podstawa prawna

• Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 25 sierpnia 2017 r. w sprawie sposobu prowadzenia przez publiczne przedszkola, szkoły i placówki dokumentacji przebiegu nauczania, działalności wychowawczej i opiekuńczej oraz rodzajów tej dokumentacji (Dz. U. z 2017 r. poz. 1646 ze zm.),
• Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 20 marca 2020 r. w sprawie szczególnych rozwiązań w okresie czasowego ograniczenia funkcjonowania jednostek systemu oświaty w związku z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19(Dz. U. z 2020 r. poz. 493 ze zm.),
• Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 11 marca 2020 r. w sprawie czasowego ograniczenia funkcjonowania jednostek systemu oświaty w związku z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19 (Dz. U. z 2020 poz. 410 ze zm.).
• Rozporządzenie Ministra Kultury I Dziedzictwa Narodowego z dnia 20 października 2015 r. w sprawie klasyfikowania i kwalifikowania dokumentacji, przekazywania materiałów archiwalnych do archiwów państwowych i brakowania dokumentacji niearchiwalnej (Dz. U. z 2015 r. poz. 1743 z późn. zm.).

Bożena Browawrczyk

29-05-2020

Zgodnie z obowiązującymi przepisami klasyfikacja śródroczna polega na okresowym podsumowaniu osiągnięć edukacyjnych ucznia z zajęć edukacyjnych i zachowania ucznia oraz ustaleniu śródrocznych ocen klasyfikacyjnych z tych zajęć i śródrocznej oceny klasyfikacyjnej zachowania. Klasyfikację śródroczną przeprowadza się co najmniej raz w ciągu roku szkolnego w terminie określonym w statucie szkoły. 

W tym miejscu należy przypominać, iż ocena śródroczna nie ma konsekwencji prawnych, nie przesądza o promocji ucznia. Ani negatywne oceny klasyfikacyjne śródroczne, ani brak ustalenia ocen śródrocznych (nieklasyfikowanie) nie zatrzymują dalszego kształcenia ucznia w II okresie. O promocji lub ukończeniu szkoły decyduje dopiero klasyfikacja roczna lub końcowa. W świetle obowiązujących przepisów zapisy w statucie szkoły uzależniające uzyskanie promocji od poprawienia niedostatecznej oceny klasyfikacyjnej śródrocznej 
w często wymaganym przez nauczyciela terminie jest niezgodne z przepisami, ponieważ prowadziłoby to do nadania klasyfikacji śródrocznej rangi zbliżonej do klasyfikacji rocznej, a przepisy tak nie stanowią. 

Istotne ponadto są zadania szkoły w sytuacji, gdy wyniki klasyfikacji śródrocznej ucznia wskazują, że jego poziom osiągnieć́ edukacyjnych uniemożliwi lub utrudni mu kontynuowanie nauki w klasie programowo wyższej. Z zapisów § 14 rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 22 lutego 2019 r. w sprawie oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy w szkołach publicznych (Dz. U. poz. 373) wynika, że szkoła w takiej sytuacji powinna umożliwić uczniowi uzupełnienie braków. Nie powinno się więc stosować częstych praktyk polegających na przymuszaniu ucznia do „zaliczania” materiału z pierwszego okresu. 

Zaproponowana przez szkołę pomoc powinna być opisana w statucie i może obejmować, np.: zajęcia w ramach pomocy psychologiczno – pedagogicznej, skorzystanie z konsultacji  prowadzonych przez nauczyciela lub udział w zajęciach pozalekcyjnych. Należy w tym miejscu podkreślić, że szkoła powinna umożliwić, co nie oznacza, że przymuszać ucznia do udziału. Jest to już decyzja ucznia i jego rodziców.

Często spotykaną praktyką szkół wynikającą z zapisów statutowych jest obowiązek ustalenia przewidywanych śródrocznych ocen klasyfikacyjnych oraz informowania o tych ocenach uczniów oraz ich rodziców. Działanie takie nie znajduje jednak oparcia w przepisach prawa. Wymienione wyżej czynności są natomiast obowiązkowe w przypadku klasyfikacji rocznej. Dodać należy, że również w przypadku śródrocznych ocen klasyfikacyjnych nie mają zastosowania przepisy art. 44n ustawy o systemie oświaty mówiące o możliwości wnoszenia do dyrektora szkoły zastrzeżeń, jeżeli roczna ocena klasyfikacyjna z zajęć edukacyjnych lub roczna ocena klasyfikacyjna zachowania zostały ustalone niezgodnie z przepisami dotyczącymi trybu ustalania tych ocen. 

Podstawa prawna:

• Ustawa z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. z 2022 r. poz. 2230, z 2023 r. poz. 1234, 2005)z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. z 2022 r. poz. 2230, z 2023 r. poz. 1234, 2005)
• Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 22 lutego 2019 r. w sprawie oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy w szkołach publicznych (Dz. U. poz. 373)

Bożena Browarczyk

18-01-2024

O kompetencjach kluczowych słyszał już niemal każdy, szczególnie w roku szkolnym (2018/2019), w którym ich rozwijanie w szkołach podlegało monitorowaniu w ramach nadzoru pedagogicznego sprawowanego przez kuratorów oświaty. Wiemy więc, że ich definicje zostały sformułowane po raz pierwszy w 2006 roku w formie zalecenia Parlamentu Europejskiego, a następnie – w 2018 r. – zmodyfikowane. Mamy świadomość, że kompetencje kluczowe to połączenie wiedzy, umiejętności i postaw odpowiednich do sytuacji, zaś ich rozwijanie służy integracji społecznej, wspiera aktywne postawy obywatelskie, a także – ułatwia odnalezienie się na rynku pracy. Rozumiemy też, że proces kształtowania i rozwijania kompetencji kluczowych trwa przez całe życie i nigdy się nie kończy. Bez względu na wiek, status ekonomiczny, wykształcenie, etap edukacji czy wykonywany zawód każdy z nas może i powinien doskonalić swoją sprawność wykorzystywania posiadanych kompetencji. Jest to niezbędne, aby ułatwić obywatelom Europy dostosowanie się do następujących w bardzo szybkim tempie zmian gospodarczych i społecznych. Dlatego tak ważne jest to, aby kompetencje kluczowe obecne były w nauczaniu szkolnym.

Obowiązująca w szkołach podstawowych podstawa programowa już w swej preambule – a więc na poziomie imponderabiliów – wskazuje na konieczność rozwijania wśród uczniów umiejętności bazujących na kompetencjach kluczowych, takich jak:

• komunikowanie się w języku polskim oraz w językach obcych,
• myślenie matematyczne,
• wykorzystywanie narzędzi matematyki w życiu codziennym,
• poszukiwanie, porządkowanie,
• krytyczna analiza oraz wykorzystywanie informacji z różnych źródeł, kreatywne rozwiązywanie problemów,
• świadome wykorzystywanie narzędzi TIK,
• praca w zespole,
• społeczna aktywność.

Podobnie, w przypadku podstaw programowych dla szkół ponadpodstawowych przyjęta koncepcja kształcenia obliguje szkoły do położenia większego niż dotychczas nacisku na kształcenie kompetencji kluczowych.

Warto więc zadać sobie pytanie o to, jak to robić. Co powinna zrobić szkoła, dyrektor, nauczyciele, aby rozwijanie kompetencji kluczowych nie było pustym hasłem, lecz szkolną codziennością?

Istotą kompetencji kluczowych jest ich interdyscyplinarność, wzajemne przenikanie się, taka sama waga każdej z nich dla osobistego rozwoju jednostki. Możemy je rozwijać w ramach wszelkich dostępnych zajęć edukacyjnych. Aby robić to w sposób przemyślany i celowy, musimy mieć świadomość, że kształtujemy je nie poprzez to czego uczymy, ale jak uczymy. To właśnie dobór odpowiednich, aktywizujących uczniów metod dydaktycznych sprawia, że uczniowie poszukują, myślą, są kreatywni, zaangażowani i aktywni. Co więcej, pracując takimi metodami, uczą się współpracy, odpowiedzialności i samodzielności. Mamy więc tutaj do czynienia z pewną zaskakującą zależnością. Im bardziej nauczyciel odchodzi od typowej dla siebie roli osoby przekazującej uczniom posiadaną wiedzę i umiejętności, stając ich przewodnikiem, doradcą, obserwatorem, kimś, kto towarzyszy swym podopiecznym w procesie samodzielnego rozwiązywania stawianych przed nimi problemów, tym bardziej rozwija te umiejętności i postawy, które nazywamy kompetencjami kluczowymi lub też przyszłości.

Na koniec przypomnę nowe charakterystyki kompetencji kluczowych przyjęte w maju 2018 r. zaleceniem Rady Unii Europejskiej:

1. Porozumiewanie się w języku ojczystym zastąpiono kompetencjami w zakresie rozumienia i tworzenia informacji.
2. Porozumiewanie się w językach obcych określono jako kompetencje w zakresie wielojęzyczności.
3. Kompetencje matematyczne i podstawowe kompetencje naukowo-techniczne nazwano kompetencjami matematycznymi oraz kompetencjami w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii,poszerzając w ten sposób ich opis.
4. Kompetencje informatyczne przekształcono w kompetencje cyfrowe.
5. Umiejętność uczenia się poszerzono o aspekty osobiste i społeczne, określając tę kompetencję jako kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.
6. Kompetencje społeczne i obywatelskie stały się (wyłącznie) kompetencjami obywatelskimi.
7. Inicjatywność i przedsiębiorczość nazwano kompetencją w zakresie przedsiębiorczości,
8. Świadomość i ekspresję kulturalną określono jako kompetencję w zakresie świadomości i ekspresji kulturalnej.

Więcej informacji na temat kompetencji kluczowych znajdą Państwo w naszych e-szkolenich: Kompetencje kluczowe w praktyce szkolnej oraz Jak kształtować kompetencje kluczowe u uczniów?

Podstawa prawna:

Zalecenie Rady z dnia 22 maja 2018 r. w sprawie kompetencji kluczowych w procesie uczenia się przez całe życie (Tekst mający znaczenie dla EOG) (2018/C 189/01)

Magdalena Bogusławska

02-05-2019

Czy uczestnicząc w konkursie na stanowisko dyrektora publicznej szkoły muszę dołączać kopię dowodu osobistego?

Nie, nie ma takiego obowiązku prawnego.

Wystarczające będzie oświadczenie zawierające następujące dane osobowe kandydata:

• imię (imiona) i nazwisko,
• data i miejsce urodzenia,
• obywatelstwo,
• miejsce zamieszkania (adres do korespondencji).

Dopiero przed przystąpieniem do rozmowy z kandydatem dopuszczonym do postępowania konkursowego komisja konkursowa ma prawo żądać przedstawienia dowodu osobistego lub innego dokumentu potwierdzającego jego tożsamość oraz posiadane obywatelstwo.

Zarówno aktualna (z 1.09.2019), jak i pierwotna (z 25.08.2017) wersja rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej w sprawie regulaminu konkursu na stanowisko dyrektora publicznego przedszkola, publicznej szkoły podstawowej, publicznej szkoły ponadpodstawowej lub publicznej placówki oraz trybu pracy komisji konkursowej nie zawiera w § 1 ust. 2 pkt 4 wymogu dołączania kopii dokumentu tożsamości.

Źródło: https://twitter.com/UODOgov_pl/status/1362703480247488512/photo/1

20-02-2021

Zakładanie i prowadzenie publicznych szkół i placówek oświatowych należy do zadań własnych jednostek samorządu terytorialnego. Publiczną szkołą lub placówką oświatową kieruje nauczyciel (lub inna osoba), któremu stanowisko dyrektora powierza organ prowadzący szkołę, tj. wójt (burmistrz, prezydent miasta). Kandydata na stanowisko dyrektora szkoły wyłania się w drodze konkursu (art. 63 ustawy Prawo oświatowe). Organ prowadzący szkołę ogłasza konkurs na stanowisko dyrektora szkoły, powołuje komisję konkursową w celu przeprowadzenia konkursu oraz sprawuje nadzór nad prawidłowością postępowania konkursowego. W ramach sprawowanego nadzoru organ zatwierdza konkurs albo unieważnia konkurs i zarządza ponowne jego przeprowadzenie (§ 8 ust. 2 rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 11 sierpnia 2017 r. w sprawie regulaminu konkursu na stanowisko dyrektora publicznego przedszkola, publicznej szkoły podstawowej, publicznej szkoły ponadpodstawowej lub publicznej placówki oraz trybu pracy komisji konkursowej (Dz. U. z 2021 r. poz. 1428)). 

Wiosenny okres rozpoczyna czas, w którym dokonywane są wybory na stanowisko odpowiednio dyrektora szkoły publicznej lub placówki oświatowej. Zasadne, więc byłoby przypomnienie w paru słowach zadań kandydata na dyrektora polegających między innymi na przygotowaniu dokumentacji konkursowej w sposób rzetelny i zgodny z wymogami ogłoszenia o konkursie. 

Pracodawca albo ZUS mogą sprawdzić, co pracownik robi w trakcie zwolnienia lekarskiego. Czy dyrektor ma zawsze obowiązek kontrolować chorych pracowników oraz jak zweryfikować, czy pracownik wykorzystuje zwolnienie lekarskie zgodnie z przeznaczeniem? Na te inne pytania odpowiadamy w poniższym tekście.

Kiedy dyrektor może kontrolować?

Nie tylko ZUS, ale także pracodawca może dokonać kontroli, w przypadku kiedy zatrudnia łącznie powyżej 20 pracowników pedagogicznych i niepedagogicznych (art. 61 ust. 1 pkt 1 i art. 68 ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa). Należy pamiętać, że chodzi o liczbę osób zgłoszonych do ubezpieczenia chorobowego, a nie pełnych etatów.

Jeżeli szkoła zatrudnia mniejszą liczbę pracowników nie może samodzielnie skontrolować prawidłowości wykorzystywania zwolnień lekarskich. Może wystąpić do ZUS o przeprowadzenie kontroli swojego pracownika.

Od 1 grudnia 2018 r. funkcjonują w obiegu jedynie elektroniczne zaświadczenia lekarskie (e-ZLA). Niekiedy możliwa jest jeszcze forma papierowa.W przypadku gdy lekarz wystawiający nie może wysłać zwolnienia elektronicznego z uwagi na brak dostępu do Internetu oraz w czasie wizyt domowych, będzie możliwe wystawienie zwolnienia w papierowej wersji - zaświadczenie lekarskie wydrukowane uprzednio z programu. Takie zaświadczenie lekarz ma obowiązek wprowadzić do systemu w ciągu trzech dni od daty wystawienia

E-zwolnienie można skontrolować od razu po jego wystawieniu. Dyrektor na profilu na PUE ZUS ma stały dostęp do informacji o zwolnieniach chorobowych pracowników. Ponadto może zwrócić się (za pomocą  certyfikatu PUE ZUS lub profilu zaufanego ePUAP) natychmiast po otrzymaniu informacji o zwolnieniu lekarskim do  ZUS o jego skontrolowanie lub samemu skontrolować wykorzystanie zwolnienia przez pracownika.

Przykład

W szkole w 2018 roku dozorca dostarczał krótkotrwałe zwolnienia lekarskie w formie papierowej. W 2019 roku po otrzymaniu zwolnienia elektronicznego dyrektor szkoły wystąpił do ZUS o jego kontrolę. 

Uprawnienie czy obowiązek?

Szkoły zgłaszające do ubezpieczenia chorobowego powyżej 20 ubezpieczonych mogą (nie muszą) kontrolować pracowników. Kontrola stanowi dla nich uprawnienie. Przepisy nie nakładają na pracodawcę obowiązku śledzenia pracownika na zwolnieniu lekarskim. Nie musi on w ogóle kontrolować pracownika, może bowiem to zrobić ZUS (nawet jeżeli ma zgłoszonych do ubezpieczenia powyżej 20 osób). Z przepisów nie wynika że pracodawca jest zobligowany do kontrolowania każdego z pracowników, którzy na zwolnieniach przebywają, a tym bardziej do przekazywania w tym zakresie cyklicznych informacji (raportów) do ZUS.

Przesłane przez ZUS w styczniu 2019 roku zobowiązanie do przekazywania wyników kontroli prawidłowości wykorzystywania zwolnień od pracy należy potraktować jako prośbę o przekazywanie informacji o przeprowadzonych kontrolach. ZUS nie może wymagać tego od pracodawców. Informację taką można przekazać, jeśli w danym miesiącu kontrola była przez płatnika składek przeprowadzona. Jeśli płatnik nie przeprowadzał kontroli – nie przekazuje informacji do ZUS.

2 aspekty kontroli

Zaświadczenie lekarskie i sposób jego wykorzystania podlega kontroli pod dwoma aspektami:

• zaświadczenie sprawdzane jest pod względem formalnym,
• można sprawdzić prawidłowości wykorzystywania zwolnień od pracy, czy wykorzystywane jest godnie z jego celem.

Kontrola formalna dokumentu zaświadczenia

Kontrola formalna dotyczy dwóch obszarów:

• czy zwolnienie nie zostało sfałszowane: np. podrobione, przerobione, wystawione przez osobę inną niż lekarz (lub upoważnionych asystentów medycznych), nie stanowi wydruku elektronicznego zwolnienia e-ZLA,
• czy zwolnienie zostało wydane zgodnie z przepisami w sprawie zasad i trybu wystawiania zaświadczeń lekarskich.

(§ 2, §3  i § 4 rozporządzenia MPiPS z 27 lipca 1999 r. w sprawie szczegółowych zasad i trybu kontroli prawidłowości wykorzystywania zwolnień lekarskich od pracy oraz formalnej kontroli zaświadczeń lekarskich). 

Przykład

Przedłożony wydruk elektronicznego zwolnienia e-ZLA nie jest opatrzony podpisem i pieczątką lekarza.

W przypadku gdy pojawią się wątpliwości co do zgodności z zasadami i trybem wydawania zaświadczeń, dyrektor występuje do oddziału ZUS. 

Kontrola prawidłowości wykorzystywania zwolnienia od pracy

Kolejnym aspektem kontroli jest sprawdzenie prawidłowości wykorzystywania zwolnień lekarskich.

Kontrola ta polega na sprawdzeniu, czy pracownik w trakcie zwolnienia lekarskiego:

1)  z powodu choroby:

• nie wykonuje pracy zarobkowej lub
• nie wykorzystuje go w sposób sprzeczny z jego celem.

2) powodu konieczności osobistego sprawowania opieki nad dzieckiem lub innym chorym członkiem rodziny:

• nie wykonuje pracy zarobkowej lub
• nie wykorzystuje go w sposób sprzeczny z jego celem.
• poza ubezpieczonym nie ma innych członków rodziny pozostających we wspólnym gospodarstwie domowym, mogących zapewnić opiekę; nie dotyczy to sprawowania opieki nad chorym dzieckiem w wieku do 2 lat

Co należy rozumieć przez pracę zarobkową?

Przez pracę zarobkową należy tutaj rozumieć świadczenie pracy u drugiego pracodawcy, pracę w ramach własnej działalności gospodarczej, a nawet wykonywanie czynności na podstawie umowy zlecenia czy umowy o dzieło.

Kiedy dochodzi do wykorzystania urlopu niezgodnie z jego celem?

Natomiast wykorzystywanie zwolnienia niezgodnie z celem (czyli powrotem do zdrowia) będzie polegało m.in. na tym, że w jego trakcie pracownik zajmuje się remontem mieszkania, wyjazdem na odpoczynek, opieką nad najbliższymi.

Warto również zwrócić uwagę na zalecenia lekarza. Często bowiem może on zaznaczyć, czy pacjent może chodzić, czy powinien leżeć. Generalnie w przypadku, gdy pracownik ma na zwolnieniu lekarskim adnotację, że może chodzić, może udać się na zakupy do sklepu czy apteki i wykonywać w domu oraz poza domem czynności niezbędne do codziennego funkcjonowania; powinny to być takie zachowania, które nie uniemożliwiają osiągnięcia celu zwolnienia lekarskiego, czyli powrotu do zdrowia.

Przykład

Jeśli pracownica przebywała na L4, w czasie którego według zaleceń lekarza musiała leżeć, i w tym czasie przystąpiła do obrony pracy magisterskiej oraz była na ślubie brata, to można domniemywać, iż było to sprzeczne z celem zwolnienia (wyroki SN z: 4 marca 1999 r., I PKN 613/98; 2 kwietnia 1998 r., I PKN 14/98).

Przykład

Dwie nauczycielki korzystające w tym samym

Przedszkola, punkty przedszkolne, publiczne lub niepubliczne szkoły i placówki systemu oświaty prowadzące kształcenie ogólne, a także dzieci w wieku przedszkolnym, nauczyciele i uczniowie tych szkół/placówek mogą skorzystać z funduszy zarówno w ramach krajowego  Programu Operacyjnego  Wiedza Edukacja Rozwój, jak i Regionalnych Programów Operacyjnych (RPO), współfinansowanych ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego (EFS).

Fundusze EFS dla obszaru edukacyjnego – kształcenie ogólne dedykowane jest do jednostek systemu oświaty celem:

1. rozwijania u dzieci w wieku przedszkolnym, uczniów i słuchaczy (w tym z orzeczeniem o potrzebie kształcenia specjalnego) kompetencji kluczowych oraz umiejętności uniwersalnych niezbędnych na rynku pracy;
2. podnoszenia efektywności kształcenia uczniów lub słuchaczy w zakresie przedmiotów przyrodniczych oraz matematyki, w tym stworzenie w szkołach lub placówkach oświaty warunków do nauczania opartego na metodzie eksperymentu;
3. zwiększania wykorzystania technologii informacyjno-komunikacyjnych (TIK) oraz rozwijania kompetencji cyfrowych;
4. przygotowania szkół lub placówek systemu oświaty do prowadzenia procesu indywidualizacji pracy z uczniem ze specjalnymi potrzebami rozwojowymi i edukacyjnymi, w tym wsparcie ucznia młodszego.

Wsparcie na rzecz kształcenia kluczowych kompetencji na rynku pracy oraz właściwych postaw i umiejętności skierowane do nauczycieli może obejmować, np.: kursy i szkolenia oraz studia podyplomowe; wspieranie i budowanie nowych sieci współpracy i samokształcenia nauczycieli; realizację programów wspomagania; staże i praktyki nauczycieli; współpracę ze specjalistycznymi ośrodkami (np. szkolno-wychowawczymi). Natomiast wsparcie skierowane do uczniów obejmuje m.in.:  realizację projektów edukacyjnych; realizację dodatkowych zajęć dydaktyczno-wyrównawczych; organizację kółek zainteresowań, warsztatów, laboratoriów; pomoc stypendialną dla uczniów lub słuchaczy szczególnie uzdolnionych w zakresie przedmiotów przyrodniczych, informatycznych, języków obcych nowożytnych, matematyki lub przedsiębiorczości; doradztwo edukacyjno–zawodowe; realizację zajęć organizowanych poza lekcjami lub poza szkołą albo poza OWP.

Więcej informacji na temat umiejętności kluczowych w e-szkoleniu: Jak kształtować kompetencje kluczowe u uczniów?

W przypadku podnoszenia efektywności kształcenia uczniów lub słuchaczy w zakresie przedmiotów przyrodniczych oraz matematyki, w tym stworzenie w szkołach lub placówkach oświaty warunków do nauczania opartego na metodzie eksperymentu takie wsparcie może obejmować m.in.: wyposażenie szkolnych pracowni w narzędzia do nauczania przedmiotów przyrodniczych lub matematyki (np. wagi, szafy laboratoryjne, przyrządy pomiarowe, optyczne, odczynniki/substancje chemiczne; środki trwałe, narzędzia TIK wraz z  aplikacjami tematycznymi, mapy, atlasy); doskonalenie umiejętności, kompetencji lub kwalifikacji zawodowych nauczycieli niezbędnych do prowadzenia procesu nauczania opartego na metodzie eksperymentu.  Preferowane jest tworzenie nowych lub doposażanie istniejących pracowni międzyszkolnych zlokalizowanych w szkole/placówce oświatowej podlegającej pod konkretny organ prowadzący i dostępnych dla szkół lub placówek oświatowych funkcjonujących w ramach tego organu.

Wsparcie na rzecz zwiększenia wykorzystania TIK oraz rozwijania kompetencji informatycznych może objąć:  wyposażenie szkół lub placówek systemu oświaty w pomoce dydaktyczne oraz narzędzia TIK niezbędne do realizacji programów, w tym zapewnienie odpowiedniej infrastruktury sieciowo-usługowej; podnoszenie kompetencji cyfrowych nauczycieli wszystkich przedmiotów, w tym w zakresie korzystania z narzędzi TIK zakupionych do szkół lub placówek systemu oświaty, oraz włączaniu narzędzi TIK do nauczania przedmiotowego; kształtowanie i rozwijanie kompetencji cyfrowych uczniów lub słuchaczy, w tym z uwzględnieniem bezpieczeństwa w cyberprzestrzeni i wynikających z tego tytułu zagrożeń. Preferowana jest realizacja projektów we współpracy szkół/placówek, które posiadają wyposażenie niezbędne do realizacji działań związanych z rozwojem kompetencji cyfrowych ze szkołami/placówkami, które nie posiadają takiego wyposażenia. Warunek dotyczy zwłaszcza szkół lub placówek systemu oświaty tworzących zespół.

Czwartym celem interwencji EFS jest przygotowanie szkół lub placówek oświatowych do prowadzenia procesu indywidualizacji pracy z uczniem ze specjalnymi potrzebami rozwojowymi i edukacyjnymi, w tym z uczniem z niepełnosprawnością, a także bezpośrednie wsparcie uczniów, którzy mają trudności w spełnieniu wymagań edukacyjnych bądź uczniów zdolnych oraz wspieranie rozwoju ucznia młodszego w procesie przekraczania tzw. progu szkolnego (edukacyjnego). Jaki jest zakres tego wsparcia? To: doposażenie szkół/placówek w pomoce dydaktyczne oraz specjalistyczny sprzęt do rozpoznawania potrzeb rozwojowych, edukacyjnych i możliwości psychofizycznych oraz wspomagania rozwoju i prowadzenia terapii uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi, a także podręczniki i materiały dydaktyczne dostosowane do potrzeb uczniów z niepełnosprawnością; przygotowanie nauczycieli do prowadzenia procesu indywidualizacji pracy; zajęcia uzupełniające ofertę szkoły/placówki.

Warto wiedzieć, że fundusze EFS w powyższych zakresach nie muszą być kierowane do wszystkich szkół/placówek kształcenia ogólnego. Wsparcie może być skierowane do podmiotów, które osiągają słabsze wyniki edukacyjne, ab zmniejszyć zróżnicowanie międzyszkolne w odniesieniu do osiąganych przez szkoły/placówki oświatowe wyników. Ocena wyników dokonywana może być na postawie różnych metodologii, dlatego każdorazowo należy szczegółowo sprawdzić zapisy konkretnego RPO i konkretnego konkursu. Poza tym w zapisach RPO zawarte mogą być różnego rodzaju preferencje.

O czym warto pamiętać starając się o dofinansowanie?

Po pierwsze, o diagnozie dotyczącej zapotrzebowania OWP, szkół/placówek oświatowych,  oceny stanu technicznego posiadanego wyposażenia, rozpoznania indywidualnych potrzeb rozwojowych i edukacyjnych oraz możliwości psychofizycznych dzieci w wieku przedszkolnym, uczniów lub słuchaczy. Wnioski z diagnozy powinny stanowić element wniosku o dofinansowanie projektu.

Po drugie, o zgodnościzgłaszanego zapotrzebowania z katalogiem szczegółowym  wyposażenia szkolnych pracowni przedmiotów przyrodniczych, szczegółowym wykazem pomocy dydaktycznych oraz narzędzi TIK, opracowanym przez MEN (https://efs.men.gov.pl/wytyczne-w-zakresie-realizacji-przedsiewziec-z-udzialem-srodkow-europejskiego-funduszu-spolecznego-w-obszarze-edukacji-na-lata-2014-2020/)

Po trzecie, o dostosowaniupomocy dydaktycznych oraz narzędzi TIK  do potrzeb ich użytkowników, w tym wynikających z niepełnosprawności.

A gdzie szukać informacji o funduszach na kształcenie ogólne?

Ogłoszenia o naborach wniosków znajdują się na portalu funduszy europejskich https://www.funduszeeuropejskie.gov.pl/strony/skorzystaj/nabory/#/domyslne=1 oraz w serwisach regionalnych programów poszczególnych województw.

Poniżej linki do wybranych, aktualnych (marzec-maj 2019) naborów wniosków dotyczących kształcenia ogólnego:

10.1 Rozwój kształcenia ogólnego / 10.1.4 Małopolska chmura edukacyjna, RPO Małopolskiego

8.1 Ograniczenie i zapobieganie przedwczesnemu kończeniu nauki szkolnej oraz wyrównanie dostępu do edukacji przedszkolnej i szkolnej / Poddziałanie 8.1.4 Kształcenie ogólne w ramach ZIT dla MOF Poznania. Typ projektu II. Wsparcie nauczania matematyki i informatyki w szkołach podstawowych i ponadpodstawowych, RPO Wielkopolskiego

10.1 Kształcenie ogólne i zawodowe w ramach ZIT / 10.1.2 Kształcenie ogólne w ramach ZIT, RPO Kujawsko-pomorskiego

Źródło:

Zmienione i stosowane od 1 stycznia 2018

Środki Regionalnych Programów Operacyjnych w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego mogą zostać przeznaczone także na wsparcie osób dorosłych,przede wszystkim wykazującym największą lukę kompetencyjną w zakresie TIK i języków obcych oraz posiadającym największe potrzeby w dostępie do edukacji, w tym m.in. osób o niskich kwalifikacjach  i osób w wieku 50 lat i więcej. Instytucja Zarządzająca RPO może dookreślić katalog kategorii takich osób na podstawie wyników analizy sytuacji społeczno-gospodarczej w regionie, a także z uwzględnieniem struktury wykształcenia społeczeństwa i ich udziału w edukacji.

Celem  tej interwencji EFS jest zwiększenie uczestnictwa osób dorosłych w uczeniu się przez całe życie, w tym uzyskiwanie kwalifikacji lub zdobywanie i poprawa kompetencjitych osób w zakresie TIK i języków obcych.

Kto może składać wnioski?

O dofinansowanie projektu mogą ubiegać się różne podmioty, z wyłączeniem osób fizycznych (nie dotyczy osób prowadzących działalność gospodarczą lub oświatową na podstawie przepisów odrębnych), w tym m.in.:  pracodawcy/przedsiębiorcy, uczelnie, placówki kształcenia ustawicznego, placówki kształcenia praktycznego, ośrodki dokształcania i doskonalenia zawodowego i ich organy prowadzące,  partnerzy społeczno-gospodarczy, organizacje pozarządowe i jednostki samorządu terytorialnego.

Na co można otrzymać dofinansowanie?

Zakres wsparcia może obejmować:  szkolenia lub inne formy uzyskiwanie kwalifikacji lub zdobywanie i poprawę kompetencji cyfrowych i uzyskiwanie kwalifikacji językowych, skierowane do osób dorosłych, które z własnej inicjatywy są zainteresowane nabyciem, uzupełnieniem lub podwyższeniem umiejętności, kompetencji lub kwalifikacji w powyższym zakresie; programy walidacji i certyfikacji kompetencji uzyskanych poza projektem w zakresie TIK i języków obcych.

O czym należy pamiętać przygotowując wniosek od dofinansowanie kształcenia dorosłych?

1. W przypadku kwalifikacji - szkolenia lub inne formy kształcenia powinny zakończyć się formalnym wynikiem oceny i walidacji oraz powinny dawać możliwość uzyskania certyfikatu (nadaniem kwalifikacji).
2. W przypadku kompetencji - szkolenia lub inne formy kształcenia powinny dawać możliwość uzyskania dokumentu potwierdzającego nabycie kompetencji, zgodnie z zaplanowanymi we wniosku o dofinansowanie projektu lub regulaminie konkursu etapami, o których mowa w Wytycznych Ministra Infrastruktury i Rozwoju w zakresie monitorowania postępu rzeczowego realizacji programów operacyjnych na lata 2014-2020.
   
3. Szkolenia dotyczące kwalifikacji językowych muszą być prowadzone zgodnie z Europejskim Systemem Opisu Kształcenia Językowego (https://www.ore.edu.pl/wp-content/uploads/attachments/ESOKJ_Europejski-System-Opisu.pdf), mogą być prowadzone wyłącznie w formie stacjonarnej i zgodnie z zakresem określonym w załączniku nr 1 do Wytycznych oraz są rozliczane stawkami jednostkowymi wskazanymi w tym załączniku, przy czym poza stawkami jednostkowymi istnieje możliwość sfinansowania w ramach projektów wyłącznie kosztów związanych z: zakupem podręcznika (teoretycznego i ćwiczeniowego), przeprowadzeniem egzaminu, wydaniem certyfikatu, pokryciem wydatków poniesionych w celu ułatwienia dostępu w projekcie osób z niepełnosprawnościami, koszty opieki nad dzieckiem do lat 7 albo osobą zależną, oraz kosztów pośrednich.
4. Uczestnicy projektu powinni osiągnąć kompetencje cyfrowe (w obszarach Informacja, Komunikacja i Tworzenie treści, na dowolnym poziomie zaawansowania) zgodnie ze Standardem wymagań (wg załącznika nr 2 do Wytycznych oraz regulaminu konkursu)

Gdzie szukać informacji o naborach wniosków?

Informacje na ten temat można znaleźć w ogłoszeniach na portalu funduszy europejskich: www.funduszeeuropejskie.gov.pl oraz w serwisach regionalnych programów poszczególnych województw.

Jadwiga Osińska

25-04-2019

Szkoły lub placówki prowadzące kształcenie zawodowe mogą korzystać z różnego rodzaju wsparcia w ramach Regionalnych Programów Operacyjnych (RPO).

Wsparcie kierowane jest przede wszystkim do:

• publicznych i niepublicznych szkół lub placówek systemu oświaty prowadzących kształcenie zawodowe;
• szkół specjalnych przysposabiających do pracy,
• uczniów i słuchaczy szkół lub placówek systemu oświaty prowadzących kształcenie zawodowe;
• nauczycieli, w tym nauczycieli kształcenia zawodowego;
• instruktorów praktycznej nauki zawodu;
• osób dorosłych zainteresowanych z własnej inicjatywy zdobyciem, uzupełnieniem lub podnoszeniem kompetencji lub kwalifikacji zawodowych;
• instytucji z otoczenia społeczno-gospodarczego szkół lub placówek systemu oświaty prowadzących kształcenie zawodowe, np. pracodawców, przedsiębiorców, organizacji pozarządowych.

Wsparcie może objąć, np.:

• doskonalenie umiejętności, kompetencji lub kwalifikacji nauczycieli, w tym nauczycieli zawodu i instruktorów praktycznej nauki zawodu;
• podnoszenie umiejętności, kompetencji oraz uzyskiwanie kwalifikacji zawodowych przez uczniów i słuchaczy szkół lub placówek systemu oświaty prowadzących kształcenie zawodowe oraz osób dorosłych zainteresowanych z własnej inicjatywy zdobyciem, uzupełnieniem lub podnoszeniem kompetencji lub kwalifikacji zawodowych;
• tworzenie w szkołach lub placówkach systemu oświaty prowadzących kształcenie zawodowe warunków odzwierciedlających naturalne warunki pracy właściwe dla nauczanych zawodów;
• rozwój współpracy szkół lub placówek systemu oświaty prowadzących kształcenie zawodowe z ich otoczeniem społeczno-gospodarczym;
• kształtowanie i rozwijanie u uczniów lub słuchaczy kompetencji kluczowych oraz umiejętności uniwersalnych niezbędnych na rynku pracy (jako uzupełnienie działań);

Zakres wsparcia dotyczącego doskonalenia umiejętności, kompetencji lub kwalifikacji nauczycieli,w tym nauczycieli zawodu i instruktorów praktycznej nauki zawodu, może dotyczyć, np. takich działań: kursy kwalifikacyjne lub szkolenia doskonalące; praktyki lub staże w przedsiębiorstwach; studia podyplomowe; programy walidacji i certyfikacji wiedzy, umiejętności i kompetencji niezbędnych w pracy dydaktycznej, ze szczególnym uwzględnieniem nadawania uprawnień egzaminatora w zawodzie instruktorom praktycznej nauki zawodu na terenie przedsiębiorstw. Trzeba pamiętać o tym, że zakres doskonalenia nauczycieli, w tym nauczycieli kształcenia zawodowego, musi być zgodny z potrzebami szkoły lub placówki systemu oświaty prowadzącej kształcenie zawodowe w zakresie doskonalenia nauczycieli, z zapotrzebowaniem ww. podmiotów na nabycie przez nauczycieli określonych kwalifikacji, umiejętności lub kompetencji oraz z zapotrzebowaniem rynku pracy.

Zakres wsparcia dotyczącego podnoszenia umiejętności, kompetencji oraz uzyskiwania kwalifikacji zawodowych przez uczniów isłuchaczy szkół lub placówek systemu oświaty to m.in.: staże zawodowe; pomoc stypendialna dla uczniów lub słuchaczy szczególnie uzdolnionych w zakresie przedmiotów zawodowych (z wyłączeniem osób dorosłych); dodatkowe zajęcia specjalistyczne; udział w zajęciach prowadzonych w szkole wyższej; wsparcie uczniów lub słuchaczy w zakresie zdobywania dodatkowych uprawnień zwiększających ich szanse na rynku pracy; doradztwo edukacyjno-zawodowe. Ubiegając się o powyższe formy wsparcia musimy uwzględnić indywidualne potrzebyrozwojowe i edukacyjne oraz możliwości psychofizyczne uczniów i słuchaczy.

W przypadku tworzenia w szkołach lub placówkach systemu oświaty prowadzących kształcenie zawodowe warunków odzwierciedlających naturalne warunki pracy właściwe dla nauczanych zawodów należy skorzystać ze szczegółowego katalogu wyposażenia pracowni lub warsztatów szkolnych dla 190 zawodów opracowanego przez MEN i udostępnionego za pośrednictwem strony internetowej administrowanej przez MEN (http://efs.men.gov.pl/dokumenty/wytyczne-w-zakresie-realizacjiprzedsiewziec-z-udzialem-srodkow-europejskiego-funduszu-spolecznego-w-obszarze-edukacji-nalata-2014-2020/). Istnieje możliwość zakupu wyposażenia pracowni lub warsztatów szkolnych o parametrach wyższych niż opisane w katalogu celem realizacji programu nauczania i osiągnięcia rezultatów projektu. Jeżeli zawód nie został ujęty w katalogu wyposażenia pracowni i warsztatów szkolnych, zakup wyposażenia pracowni dokonywany jest zgodnie z podstawą programową dla danego zawodu. Istotne jest indywidualnie zdiagnozowane zapotrzebowanie z uwzględnieniem wniosków z przeprowadzonego spisu inwentarza oraz oceny stanu technicznego posiadanego wyposażenia.

Wsparcie polegające na rozwoju współpracy szkół lub placówek systemu oświaty prowadzących kształcenie zawodowe z ich otoczeniem społeczno-gospodarczym może obejmować m.in. włączenie pracodawców lub przedsiębiorców w system egzaminów potwierdzających kwalifikacje w zawodzie oraz kwalifikacje mistrza i czeladnika w zawodzie. Wsparcie to może także przyjąć, np. formę: tworzenia klas patronackich w szkołach; współpracę w dostosowywaniu oferty edukacyjnej w szkołach i w formach pozaszkolnych do potrzeb regionalnego i lokalnego rynku pracy; opracowanie lub modyfikację programów nauczania; współpracę szkół i placówek systemu oświaty prowadzących kształcenie zawodowe z uczelniami wyższymi. Działania te muszą być prowadzone z uwzględnieniem prognoz dotyczących zapotrzebowania rynku pracy na określone zawody i wykształcenie w określonych branżach, z wykorzystaniem ogólnopolskich i regionalnych badań i analiz oraz uzupełniająco informacji ilościowych i jakościowych dostępnych za pośrednictwem powołanego z inicjatywy Komisji Europejskiej portalu EU Skills Panorama. http://europa.eu/rapid/press-release_IP-12-1329_pl.htm

Należy pamiętać, że element wniosku o dofinansowanie projektu stanowią wnioski z diagnozy czyli indywidualnie zdiagnozowanego zapotrzebowania szkół lub placówek systemu oświaty albo osób obejmowanych wsparciem.

A gdzie szukać informacji o funduszach na edukację zawodową?

Informacje na ten temat można znaleźć w ogłoszeniach o naborach wniosków na portalu funduszy europejskich https://www.funduszeeuropejskie.gov.pl/strony/skorzystaj/nabory/#/domyslne=1 oraz w serwisach regionalnych programów poszczególnych województw.

Poniżej wykaz stron internetowych programów regionalnych, na których są obecnie ogłoszone planowane(w terminie marzec-maj 2019)nabory wniosków dotyczące edukacji zawodowej.

https://rpo.slaskie.pl/

https://wrpo.wielkopolskie.pl/

http://www.mojregion.eu/index.php/rpo/strona-glowna-rpo  (tu 2 różne nabory)

http://www.rpo-swietokrzyskie.pl/ (tu 2 różne nabory)

Źródło:

Zmienione i stosowane od 1 stycznia 2018 r. Wytyczne Ministra Rozwoju (MR/2014-2020/19(03)) w zakresie realizacji przedsięwzięć z udziałem środków Europejskiego Funduszu Społecznego w obszarze edukacji na lata 2014–2020,  zamieszczone na stronach internetowych administrowanych przez Ministerstwo Rozwoju: http://www mr.gov.pl w zakładce Czym się zajmujemy/Fundusze Europejskie/Wytyczne/Wytyczne na lata 2014-2020 oraz http://www.funduszeeuropejskie.gov.pl w zakładce Zapoznaj się z prawem i dokumentami.

Jadwiga Osińska

18-03-2019

Jako IOD często mierzę się z koniecznością dokonania oceny, komu przysługuje status administratora. Przykładem takiej sytuacji jest udostępnianie danych osobowych stażystów na podstawie umów zawieranych z Powiatowymi Urzędami Pracy. Wątpliwości dotyczą określenia, czy np. żłobek jest administratorem danych osobowych stażysty skierowanego przez PUP na staż, czy też jest  - wobec tych danych – jedynie podmiotem przetwarzającym?

Żłobek jest administratorem danych osobowych stażysty w zakresie danych przetwarzanych w ramach umowy zawartej z Powiatowym Urzędem Pracy. Dodatkowo żłobek może przetwarzać dane osobowe stażysty wykraczające poza zakres tych, które były udostępnione na podstawie umowy z PUP, a są niezbędne do prawidłowego odbycia stażu. Przykładem może być pozyskiwanie danych stażysty w celu realizacji obowiązku związanego ze sprawdzeniem stażysty na podstawie przepisów ustawy o przeciwdziałaniu zagrożeniom przestępczością na tle seksualnym. W tym zakresie żłobek również jest administratorem.

Źródło:

https://uodo.gov.pl/pl/225/1129

Fundusz socjalny uregulowany został na mocy ustawy z dnia 4 marca 1994 r. o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych (Dz. U. z 2019 r., poz.1352, dalej jako ustawa o zfśs) oraz zapisami ustawy Karta Nauczyciela (t.j. Dz.U. z 2019 r., poz. 2215). Środki gromadzone w ramach funduszu mają być przeznaczane na regulowane ustawą o zfśs wsparcie socjalne uprawnionych pracowników.

Obowiązek i podstawy tworzenia funduszu przez pracodawców 

Każdy z pracodawców z sektora jednostek budżetowych i samorządowych bez względu na liczbę zatrudnianych pracowników oraz  pracodawcy, którzy na dzień 1 stycznia danego roku zatrudniają w przeliczeniu na pełne etaty min. 50 pracowników obowiązani są prowadzić fundusz socjalny (por. art.1 ust. 1 i 2 ustawy o zfśs). Obowiązek tworzenia funduszu przez pozostałych pracodawców uregulowany został szczegółowo w art. 3 ust. 1c i 3 ustawy o zfśs. 

Co do zasady fundusz tworzy się z corocznego odpisu podstawowego, naliczanego w stosunku do przeciętnej liczny zatrudnionych i obecnie wynosi on 37,5 % przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego w gospodarce narodowej w roku poprzednim lub w drugim półroczu roku poprzedniego, jeżeli przeciętne wynagrodzenie z tego okresu stanowiło kwotę wyższą (por. art. 5 ust. 1 i 2 ustawy o zfśs). Karta nauczyciela w art. 53 ust. 1 i 2 zawiera jednak przepis stanowiący lex specialis wobec powyższej regulacji. Dla nauczycieli dokonuje się odpisu w wysokości ustalanej jako iloczyn planowanej, przeciętnej w danym roku kalendarzowym liczby nauczycieli zatrudnionych w pełnym i niepełnym wymiarze zajęć (po przeliczeniu na pełny wymiar zajęć), skorygowanej w końcu roku do faktycznej przeciętnej liczby zatrudnionych nauczycieli (po przeliczeniu na pełny wymiar zajęć) i 110% kwoty bazowej określanej corocznie dla nauczycieli w ustawie budżetowej. Wysokość odpisu dokonywanego dla nauczycieli będących emerytami, rencistami lub nauczycielami pobierającymi nauczycielskie świadczenie kompensacyjne wynosi 5% pobieranych przez nich emerytur, rent oraz nauczycielskich świadczeń kompensacyjnych. Środki na odpisy dla emerytów, rencistów oraz nauczycieli pobierających nauczycielskie świadczenie kompensacyjne planowane są w budżecie państwa i przekazywane jednostkom samorządu terytorialnego w formie dotacji celowych na zadania własne. Odpisu na pracowników szkoły niebędących nauczycielami dokonuje się natomiast zgodnie z przepisami ustawy o zfśs. Zgodnie z ustawą o zfśs środki funduszu mogą być zwiększane o wymienione w art. 7 wpływy tj. np. darowizny czy wpływy z oprocentowanych pożyczek udzielonych na cele mieszkaniowe.

Komu przysługuje świadczenie z ZFŚS?

Ustawodawca nie wymienia enumeratywnie komu przysługują świadczenie w ramach funduszu. Zgodnie z art. 8 ust. 1 ustawy przyznawanie ulgowych usług i świadczeń oraz wysokość dopłat z Funduszu uzależnia się od sytuacji życiowej, rodzinnej i materialnej osoby uprawnionej. W ustępie 2 wymienionego artykułu wskazano, iż zasady i warunki korzystania z usług i świadczeń finansowanych z Funduszu oraz zasady przeznaczania środków Funduszu na poszczególne cele i rodzaje działalności socjalnej określa pracodawca w regulaminie ustalanym zgodnie z art. 27 ust. 1 albo art. 30 ust. 6 ustawy z dnia 23 maja 1991 r. o związkach zawodowych (Dz. U. z 2019 r. poz. 263). Pracodawca, u którego nie działa zakładowa organizacja związkowa, uzgadnia regulamin z pracownikiem wybranym przez załogę do reprezentowania jej interesów.

Z orzecznictwa sądowego wynika, że pracodawca ma swobodę w wyborze kryteriów, na podstawie których ustali sytuację pracowników. Ma też swobodę w doborze instrumentów, przy pomocy których ustali położenie socjalne osób uprawnionych. Ustawa o zfśs nie nakłada obowiązku tworzenia tzw. komisji socjalnej, jednak może być ona powoływana na mocy wyżej opisanego regulaminu. Warto zaznaczyć, że na mocy art. 53 ust. 4 Karty Nauczyciela organ prowadzący szkołę może fakultatywnie tworzyć służbę socjalną, której zadaniem jest gospodarowanie funduszem.

Najważniejszym zadaniem pracodawcy jest wykazanie, że przed przyznaniem świadczenia z funduszu rzeczywiście uzależnił samo przyznanie świadczenia, a następnie jego wysokość, od faktycznego poznania sytuacji socjalnej pracownika (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z 22.06.2018 r., III AUa 1121/17). Ponadto w orzecznictwie podkreśla się, że przy ocenie sytuacji materialnej pracownika należy brać pod uwagę nie tylko wynagrodzenie pracownika, lecz także dochody osiągane poza zakładem pracy, a także dochody członków rodziny, pozostających we wspólnym gospodarstwie z pracownikiem. Natomiast oparcie kryterium dostępności świadczeń z funduszu socjalnego wyłącznie z uwzględnieniem wysokości wynagrodzenia zasadniczego uzyskiwanego u płatnika nie spełnia wymogu badania sytuacji życiowej, rodzinnej i materialnej osoby uprawnionej, w szczególności na tle sytuacji życiowej innych pracowników uprawnionych (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z 22.03.2017 r., III AUa 852/16). Przykładowymi kryteriami branymi pod uwagę przyznawaniu świadczeń są dochody przypadające na członka rodziny pracownika, ilość dzieci będących na jego utrzymaniu, sprawowanie opieki nad osobami bliskimi przez pracownika czy choroby w rodzinie pracownika i związane z tym wydatki. Czynnikami, które nie powinny być brane pod uwagę przy przyznawaniu świadczeń są zajmowane stanowisko czy wymiar czasu pracy pracownika.

Na co mogą przeznaczane środki z ZFŚS?

Środki funduszu administruje pracodawca, co nie oznacza jednak, że może on nimi dysponować zupełnie swobodnie. To na co przeznaczane są środki z funduszu socjalnego, pracodawca winien ująć w regulaminie funduszu. Regulamin określa również sposób dokumentowania posiadania danego statusu przez pracownika, a ustawa wskazuje, że odbywa się na podstawie oświadczenia pracownika. Pracodawca może jednak żądać udokumentowania danych osobowych pracownika w zakresie niezbędnym do ich potwierdzenia poprzez złożenie oświadczeń i zaświadczeń (por. art. 8 ust. 1a i 2 ustawy o zfśs).

Środki w ramach funduszu przede wszystkim mogą być przeznaczane na różne formy wypoczynku pracowników i ich rodzin (np. wypoczynek dzieci, karnety na basen, zakładowe ośrodki wypoczynkowe), działalność kulturalno-oświatową (np. bilety do kina, teatru), wydatki na opiekę nad dziećmi w żłobkach lub przedszkolach czy też udzielanie pomocy materialnej - rzeczowej lub finansowej pracownikowi (np. kupony podarunkowe). Charakter funduszu wyklucza finansowanie z jego środków jakichkolwiek wydatków nakierowanych na interes samego pracodawcy np. finansowanie dojazdów do pracy pracownika czy szkolenie pracownika.

Podstawa prawna: 

• Ustawa z dnia 4 marca 1994 r. o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych (Dz. U. z 2019 r., poz.1352) – art.1,2, 3, 5, 7, 8.
• Ustawa z dnia 23 maja 1991 r. o związkach zawodowych (Dz. U. z 2019 r. poz. 263). – art. 27 i 30.
• Ustawa z dnia 26 stycznia 1982 r. Karta Nauczyciela (t.j. Dz.U. z 2019 r., poz. 2215) – art. 53.

Lucyna Węgłowska-Raczyńska

20-11-2019

W okresie przejściowym, tj. do 31 sierpnia 2027 zarówno opiekun stażu jak i mentor mogą funkcjonować jednocześnie. To efekt zmian prawnych w systemie awansu zawodowego, które weszły w życie 1 września 2022 roku. 

Dyrektor szkoły wyznacza: 

• opiekuna stażu dla nauczyciela realizującego staż na stopień nauczyciela mianowanego (dotyczy tzw. „starej” ścieżki awansu – nie dłużej niż do 31 sierpnia 2027 roku); 
• mentora dla nauczyciela początkowego odbywającego przygotowanie do zawodu (dotyczy tzw. „nowej” ścieżki awansu). 

Funkcje te może pełnić nauczyciel mianowany lub dyplomowany. Co do zasady mentorem i opiekunem nie może być nauczyciel zajmujący stanowisko kierownicze, wyjątkiem są przedszkola oraz szkoły niepubliczne. 

Okres pełnienia funkcji 

Opiekun pełni swoją funkcję przez okres realizacji stażu na stopień nauczyciela mianowanego, czyli zazwyczaj 2 lata i 9 miesięcy ( z wyjątkiem rozwiązań przejściowych).

Mentor pełni swoją funkcję przez okres odbywania przez nauczyciela przygotowania zawodowego trwającego w wymiarze  3 lat i 9 miesięcy lub w wymiarze  skróconym do 2 lat i 9 miesięcy.  Może trwać krócej  -  negatywna oceny pracy nauczyciela w drugim roku przygotowania powoduje rozwiązanie stosunku pracy z początkującym nauczycielem, co oznacza zaprzestanie pełnienia funkcji mentora.

Zadania opiekuna i mentora – podobieństwa

• współpraca z nauczycielem i wspieranie na bieżąco nauczyciela w procesie wdrażania do pracy w zawodzie, w tym zapoznanie go z dokumentacją przebiegu nauczania, działalności wychowawczej i opiekuńczej oraz innymi dokumentami obowiązującymi w szkole; 
• wspieranie nauczyciela odbywającego staż w realizacji obowiązków zawodowych; 
• umożliwianie nauczycielowi obserwowania prowadzonych przez siebie zajęć oraz omawianie z nim tych zajęć;
• obserwowanie zajęć prowadzonych przez nauczyciela oraz omawianie ich z tym nauczycielem;
• dzielenie się z nauczycielem wiedzą i doświadczeniem w zakresie niezbędnym do efektywnej realizacji obowiązków nauczyciela, udzielanie nauczycielowi pomocy w doborze właściwych form doskonalenia zawodowego;
• inspirowanie i zachęcanie nauczyciela do podejmowania wyzwań zawodowych;
• poszerzanie swojej wiedzy i doskonalenie umiejętności w zakresie niezbędnym do pełnienia funkcji opiekuna/mentora.

Różnice w zadaniach opiekuna i mentora

Wynagrodzenie

Dla mentora, podobnie jak i dla opiekuna przysługuje dodatek funkcyjny, którego wysokość ustala w regulaminie wynagradzania organ prowadzący. 

Kilka wskazówek/podpowiedzi dla mentora

Aby mentor mógł realizować zadania wskazane powyżej niezbędne jest nawiązanie współpracy z nauczycielem początkującym odbywającym przygotowanie do zawodu, ustalenie czytelnych zasad współpracy i skuteczne ich przestrzeganie. Nauczyciel powinien, jak najszybciej, przy wsparciu mentora, poznać  istotę awansu zawodowego w oparciu o obowiązujące przepisy prawne (ustawa – Karta Nauczyciela w brzmieniu obowiązującym od 1 września 2022 r. oraz  rozporządzenie Ministra Edukacji i Nauki z dnia 6 września 2022 roku w sprawie uzyskiwania stopni awansu zawodowego przez nauczycieli). Na jednym z pierwszych spotkań nauczyciel-mentor warto przeanalizować takie zagadnienia jak: warunki nawiązania stosunku pracy; wymiar przygotowania do zawodu; sposób odbywania przygotowania do zawodu nauczyciela, określony w  art. 9fa. ust.1 i ust. 5 KN oraz § 2. 1. Rozporządzenia MEiN. 

Przydatna jest także znajomość Rozporządzenia Ministra Edukacji i Nauki z dnia 25 sierpnia 2022 r. w sprawie oceny pracy  nauczycieli gdzie znajdziemy szczegółowe kryteria i szczegółowy tryb dokonywania oceny pracy nauczycieli dokonywanej obligatoryjnie w drugim oraz ostatnim roku odbywania przygotowania do zawodu nauczyciela. Można, np. sporządzić formularz roboczy z poszczególnymi kryteriami aby w ramach samooceny nauczyciela i oceny mentora wpisywać  spostrzeżenia.

Nie należy też zwlekać z uświadomieniem nauczycielowi zakresu wymagań (§ 6 rozp.) dotyczących wiedzy i umiejętności niezbędnych do efektywnego realizowania obowiązków nauczyciela, których spełnianie jest sprawdzane przez komisję egzaminacyjną podczas egzaminu na stopień nauczyciela mianowanego. 

Te działania wydają się być przydatne do tego aby  nauczyciel w pełni świadomie, odpowiedzialnie i w poczuciu bezpieczeństwa realizował, przy wsparciu mentora, przygotowanie do zawodu.

Polecamy nasze wcześniejsze artykuły z cyklu awans zawodowy wg „starej i nowej ścieżki”:

Awans zawodowy na stopień nauczyciela mianowanego wg "STAREJ ŚCIEŻKI"

Awans zawodowy na stopień nauczyciela dyplomowanego wg "STAREJ ŚCIEŻKI"

Awans nauczyciela wg „NOWEJ ŚCIEŻKI” – od nauczyciela początkowego do mianowanego

Awans zawodowy na stopien nauczyciela dyplomowanego wg "NOWEJ ŚCIEŻKI"

Podstawa prawna:

• Ustawa z dnia 26 stycznia 1982 r. Karta Nauczyciela - tekst jednolity przed zmianami 2022 Rozdział 3a art. 9c
• Ustawa z dnia 26 stycznia 1982 roku Karta Nauczyciela _ ze zmianami z 2022 roku  art. 6a, art. 9ca
• Rozporządzenie MEN z dnia 26 lipca 2018 roku w sprawie uzyskiwania stopni awansu zawodowego przez nauczycieli_tekst jednolity  § 5 
• Rozporządzenie MEiN z dnia 6 września 2022 roku w sprawie uzyskiwania stopni awansu zawodowego przez nauczycieli  § 2.1

Jadwiga Osińska

11-06-2023 

Zadaniem młodzieżowego ośrodka wychowawczego jest prowadzenie oddziaływań wychowawczych i resocjalizacyjnych, które mają na celu eliminowanie przyczyn i przejawów niedostosowania społecznego, a także zapewnienie wszechstronnego rozwoju osoby i przygotowanie do samodzielnego życia zgodnego z normami społecznymi i prawnymi. Z dniem 1 września 2021 r. weszło w życie rozporządzenie Ministra Edukacji i Nauki z dnia 11 sierpnia 2021 r. zmieniające rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 27 grudnia 2011 r. w sprawie szczegółowych zasad kierowania, przyjmowania, przenoszenia, zwalniania i pobytu nieletnich w młodzieżowym ośrodku wychowawczym (Dz. U. poz. 1755). 
W nowelizacji rozporządzenia doprecyzowano już istniejące, jak i wprowadzono nowe rozwiązania prawne związane z zapewnieniem nieletnim przebywającym w młodzieżowych ośrodkach wychowawczych bezpiecznych warunków pobytu w placówce. Poniżej kilka informacji na temat wprowadzonych zmian:

• zobligowano dyrektora do niezwłocznego przeprowadzenia rozmowy z wychowankiem po jego przybyciu do ośrodka – w uzasadnieniu do rozporządzenia zapisano, iż powyższa zmiana wynika z praktyki, która wskazuje, że nieletni może zostać doprowadzony do placówki w różnych godzinach, również nocnych, stąd wprowadzono zapis obligujący ośrodek do niezwłocznego po przybyciu nieletniego do ośrodka zapoznania go z jego prawami, obowiązkami i zasadami pobytu w ośrodku. Zadanie to powinien wykonać dyrektor ośrodka lub inny pracownik pedagogiczny, 
  w obecności wychowawcy lub innego pracownika ośrodka,
• stworzono zamknięty katalog wydarzeń nadzwyczajnych, które mogą występować w placówkach, a także sposób postępowania w przypadku ich wystąpienia oraz sposób ich ewidencjonowania – w rozporządzeniu wprowadzono obowiązek zbierania informacji o wydarzeniach nadzwyczajnych takich jak: zgon nieletniego, w tym zgon w wyniku samobójstwa; próba samobójcza nieletniego; zgwałcenie lub inny czyn noszący znamiona przestępstwa przeciwko wolności seksualnej i obyczajności z udziałem nieletniego; bunt nieletnich; samookaleczenie nieletniego zagrażające jego życiu lub zdrowiu; agresja fizyczna wśród nieletnich, w wyniku której nieletni wymagał leczenia ambulatoryjnego lub szpitalnego lub z powodu której nastąpiła interwencja Policji; znęcanie się nad nieletnim; napaść fizyczna na pracownika ośrodka przez nieletniego; podejrzenie popełnienia wobec nieletniego przez pracownika ośrodka, w związku z wykonywaniem obowiąz- ków służbowych w stosunku do nieletnich, czynu noszącego znamiona przestępstwa ściganego z urzędu; zdarzenie inne niż wymienione wyżej, z udziałem nieletniego, które spowodowało zagrożenie lub naruszenie bezpieczeństwa ośrodka, zagrożenie dla zdrowia lub życia nieletniego, innych nieletnich przebywających w ośrodku lub pracownika ośrodka lub naruszenie przepisów prawa przez nieletniego ścigane z urzędu,  a także konieczność przekazywaniu ich niezwłocznie, za pośrednictwem systemu teleinformatycznego, do organu nadzoru pedagogicznego i organu prowadzącego. Zadaniem organu nadzoru pedagogicznego w sytuacji zaistnienia wydarzenia nadzwyczajnego jest zbadanie przyczyn wydarzenia oraz podjęcie stosownych działań niezbędnych do przeciwdziałania ich występowaniu. Wydarzenia nadzwyczajne należy dokumentować w księdze ewidencji wydarzeń nadzwyczajnych, która zawiera w szczególności: imię i nazwisko nieletniego, datę i godzinę wydarzenia, rodzaj wydarzenia oraz miejsce jego wystąpienia, opis wydarzenia, wskazanie, pod czyją opieką przebywał nieletni,
• wzmocniono nadzór pedagogiczny w szczególności w zakresie przestrzegania praw dziecka i praw ucznia oraz upowszechniania wiedzy o tych prawach, a także zapewnienie wychowankom (uczniom) bezpiecznych i higienicznych warunków nauki, wychowania i opieki - w przypadku, gdy młodzieżowy ośrodek wychowawczy nie będzie zapewniał nieletnim bezpiecznych warunków pobytu, nieletni, na wniosek organu sprawującego nadzór pedagogiczny nad ośrodkiem, tj. właściwego kuratora oświaty we współpracy z właściwym starostą oraz Ośrodkiem Rozwoju Edukacji, będą przenoszeni do innych ośrodków zapewniających bezpieczne warunki pobytu,
• określono szczegółowe czynności niezbędne do podjęcia działań w zakresie przeniesienia nieletniegodo innego młodzieżowego ośrodka wychowawczego -  w rozporządzeniu zapisano czynności, jakie należy podjąć, w sytuacjach, kiedy w uzasadnionych przypadkach, mających znaczenie dla skuteczności procesu wychowawczego, edukacyjnego lub terapeutycznego, pojawi się potrzeba przeniesienia nieletniego do innego młodzieżowego ośrodka wychowawczego,
• określono warunki formalne związane z przeniesieniem nieletniego do innego ośrodka – powinna to być dokumentacja zawierająca wniosek dyrektora ośrodka, nieletniego, rodziców nieletniego lub jego opiekunów wraz z aktualną oceną dokonaną przez zespół opracowujący indywidualny program edukacyjno-terapeutyczny wskazujący zasadność dalszego pobytu nieletniego w ośrodku. Wymieniona wyżej ocena powinna uwzględniać wielospecjalistyczną ocenę poziomu funkcjonowania wychowanka, w tym efektywność podejmowanych wobec wychowanka oddziaływań wychowawczych i resocjalizacyjnych,
• ujednolicono sposób dokumentowania ucieczek nieletnich z ośrodka w księdze ewidencji ucieczek – księga ewidencji ucieczek zawiera:  imię i nazwisko nieletniego, datę i godzinę ucieczki lub w przypadku niemożności ich ustalenia – datę i godzinę stwierdzenia ucieczki, wskazanie, pod czyją opieką przebywał nieletni przed ucieczką, oraz datę i godzinę doprowadzenia nieletniego, imię i nazwisko osoby, przez którą został doprowadzony, oraz imię i nazwisko osoby przyjmującej nieletniego do ośrodka.

Zadaniem dyrektorów młodzieżowych ośrodków wychowawczych jest zatem niezwłoczne zastosowanie obowiązujących od 1 września br. zapisów prawnych. Rolą dyrektorów będzie przede wszystkim dokonanie oceny funkcjonujących w placówce dokumentów, w tym m.in. wypracowanych wewnętrznych procedur i dokumentacji związanej z pobytem wychowanka w ośrodku, a następnie przy współudziale członków rady pedagogicznej dostosowanie ich treści do zapisów znowelizowanego rozporządzenia.

Bożena Browarczyk

09-09-2021