Pracownicze Plany Kapitałowe zostały uregulowane ustawą z dnia 4 października 2018 r. o pracowniczych planach kapitałowych (Dz.U. z 28.11.2018 r., poz. 2215, dalej jako: ustawa o ppk). Wymieniona ustawa stanowi podstawowy akt prawny, który reguluje zasady tworzenia i funkcjonowania pracowniczych planów kapitałowych w Polsce, a zasadnicza jej część weszła w życie z dniem 1 stycznia 2019 r.

Ministerstwo Finansów podkreśla dobrowolność gromadzenia oszczędności w ramach programu polegająca na tym, że każda osoba zatrudniona zostanie zapisana do programu automatycznie, przy czym będzie mogła zrezygnować z dokonywania wpłat do PPK na podstawie pisemnej deklaracji złożonej podmiotowi zatrudniającemu. Wpłaty w ramach programu dokonywane będą przez podmiot zatrudniający i uczestnika (pracownika) przy jednoczesnym wsparciu ze strony państwa w formie wpłaty powitalnej (jednorazowej) oraz wpłaty corocznej.

Termin objęcia programem nauczycieli

Programem objęci zostali również nauczyciele oraz  inni pracownicy pedagogiczni zatrudnieni szkołach oraz placówkach oświatowych (art. 2 ustawy o ppk). Zgodnie z art. 137 ustawy o pkk, podmioty zatrudniające wchodzące w skład sektora finansów publicznych - a zatem szkoły i placówki oświatowe będące jednostkami budżetowymi prowadzonymi przez jednostki samorządu terytorialnego na szczeblu gminnym, powiatowym i wojewódzkim - umowy o zarządzanie PPK winny zawrzeć od dnia 1 stycznia 2021 roku, a umowy o prowadzenie PPK najpóźniej do dnia 10 kwietnia 2021 roku.

Wymienione wyżej placówki zatem mają jeszcze czas na przygotowanie się do wdrożenia programu i realizację obowiązków z ustawy o pracowniczych planach kapitałowych.

Terminy dla pracodawców spoza sektora finansów publicznych

Pracodawcy, którzy nie są zaliczani do sektora finansów publicznych, mają obowiązek zastosowania się do przepisów ustawy wcześniej. Ustawa w art. 134 uzależnia termin stosowania przepisów wobec pracodawców w zależności od ilości zatrudnianych przez niego pracowników na dzień wymieniony w ustawie  tj.:

1) do podmiotów zatrudniających, które zatrudniają co najmniej 250 osób zatrudnionych według stanu na dzień 31 grudnia 2018 r. ustawę stosuje się od dnia 1 lipca 2019 r.,

2) do podmiotów zatrudniających, które zatrudniają co najmniej 50 osób zatrudnionych według stanu na dzień 30 czerwca 2019 r. ustawę stosuje się od dnia 1 stycznia 2020 r.,

3) do podmiotów zatrudniających, które zatrudniają co najmniej 20 osób zatrudnionych według stanu na dzień 31 grudnia 2019 r. ustawę stosuje się od dnia 1 lipca 2020 r.,

4) do pozostałych podmiotów zatrudniających ustawę stosuje się od dnia 1 stycznia 2021 r.

W konsekwencji placówki, które nie zaliczają się do sektora finansów publicznych i zatrudniają co najmniej 50 osób na dzień 30 czerwca 2019 r. i 20 osób na dzień 31 grudnia 2019 r. obowiązane są do zastosowanie się do przepisów ustawy jeszcze w 2020 r.

Jednocześnie w odpowiedzi na interpelację poselską nr 26880 Ministerstwo Finansów poinformowało, że zmiana (zwiększenie albo zmniejszenie się) liczby zatrudnionych po dniu według którego ustalana jest liczba zatrudnionych, a dniem utworzenia pracowniczego planu kapitałowego, nie modyfikuje terminu utworzenia PPK (odpowiedź z dnia 30 października 2018 r. na interpelację poselską w sprawie stosowania przez podmioty zatrudniające ustawy o pracowniczych planach kapitałowych).

Kroki do podjęcia przed wprowadzeniem PPK

Kierownik placówki oświatowej w pierwszej kolejności dokonuje konsultacji w wyborze instytucji finansowej zgodnie z obowiązującymi w tym zakresie regulacjami (por. art. 7 ust. 3-5 ustawy o ppk), a następnie zawiera umowę o zarządzanie a w dalszej kolejności o prowadzenie pracowniczych planów kapitałowych. Zgodnie z ustawą umowa o zarządzanie powinna zostać zawarta nie później niż na 10 dni roboczych przed dniem, w którym w stosunku do pierwszej z zatrudnionych osób podmiot zatrudniający jest obowiązany zawrzeć umowę o prowadzenie PPK (por. art.8 ust. 1 ustawy o ppk) a pierwsze umowy o prowadzenie w programie, w imieniu i na rzecz osób zatrudnionych należy zawrzeć w terminie do 10. dnia miesiąca następującego po upływie 3 miesięcy od dnia, w którym zgodnie z ustawą pracodawca ma obowiązek wprowadzić program (por. art. 16 ust. 1 ustawy o ppk).

Gdzie szukać informacji praktycznych ?

Ustawa o ppk na mocy art. 77 reguluje powołanie Oficjalnego Portalu Informacyjnego Pracowniczych Planów Kapitałowych (www.mojeppk.pl) zawierającego praktyczne informacje na temat organizacji programu, w tym listę instytucji finansowych tworzących indywidualne rachunki ppk oraz poradniki adresowane zarówno do pracodawców jak i pracowników. Od 1 stycznia 2022 roku portal powinien posiadać funkcję informującą uczestnika ppk (po weryfikacji jego tożsamości) o wartości zgromadzonych na rachunku środków.

Podstawa prawna:

Ustawa z dnia 4 października 2018 r. o pracowniczych planach kapitałowych (Dz.U. z 28.11.2018 r., poz. 2215) - art. 2, 7, 8, 16, 77, 134, 137.

Lucyna Węgłowska-Raczyńska

12-11-2019

Ocenianie roczne to kompetencja nauczyciela prowadzącego określone zajęcia edukacyjne lub wychowawcy klasy, niemniej jednak zarówno uczniom jak i rodzicom przepisy przyznają pewne prawa w tym zakresie. By współpraca z rodzicami przebiegała bez utrudnień i nie była zaskoczeniem dla żadnej ze stron, pokrótce przypominamy zadania nauczycieli w procesie oceniania oraz prawa ucznia i jego rodziców związane z klasyfikacją roczną.

Zadania nauczyciela i prawa ucznia wynikające z zapisów ustawy o systemie oświaty:

• Przed rocznym klasyfikacyjnym zebraniem rady pedagogicznej nauczyciele prowadzący poszczególne zajęcia edukacyjne oraz wychowawca oddziału informują ucznia i jego rodziców o przewidywanych dla niego rocznych ocenach klasyfikacyjnych z zajęć edukacyjnych i przewidywanej rocznej ocenie klasyfikacyjnej zachowania, w terminie i formie określonych w statucie szkoły (art. 44g ustawy o systemie oświaty).
• Uczeń ma prawo do podwyższenia przewidywanej rocznej oceny klasyfikacyjnej z zajęć edukacyjnych i zachowania, zgodnie z warunkami i trybem określonymi w statucie szkoły (art. 44b ust. 6 pkt 6 ustawy o systemie oświaty). 

W statucie szkoły muszą być określone zarówno termin jak i forma powiadomienia dotycząca klasyfikacji rocznej. W przepisach nie znajdziemy informacji dotyczącej terminu, a zatem nie musi to być termin np. jednego miesiąca przed radą klasyfikacyjną. Istotne jest natomiast, by termin ustalony w statucie na dokonanie powyższej czynności uwzględniał przepis art. 44b ust. 8 pkt. 3 ustawy, w myśl którego uczeń może ubiegać się na warunkach i w trybie określonym przez nauczyciela o wyższą niż przewidywana roczna ocena klasyfikacyjna z zajęć edukacyjnych.

• Nauczyciel ustala roczne oceny klasyfikacyjne w terminie określonym w statucie szkoły (art. 44h ust. 6 ustawy o systemie oświaty). 

Roczne oceny klasyfikacyjne z zajęć edukacyjnych ustalają nauczyciele prowadzący poszczególne zajęcia edukacyjne, a roczną ocenę klasyfikacyjną zachowania – wychowawca oddziału po zasięgnięciu opinii nauczycieli, uczniów danego oddziału oraz ocenianego ucznia. Przepisy obowiązujące a dotyczące oceny zachowania nie wskazują, w jaki sposób wychowawca danego oddziału zasięga opinii nauczycieli, uczniów danego oddziału oraz ocenianego ucznia, a zatem ten sposób jest ustalony w danej szkole lub przez wychowawcę danego oddziału. Warto podkreślić, że ocena zachowania to między innymi stopień przestrzegania przez ucznia zasad współżycia, współdziałania społecznego, w grupie rówieśniczej i norm etycznych w szkole. Nie może mieć ona żadnego wpływu na stopnie z zajęć edukacyjnych ani na promocję do klasy programowo wyższej lub też ukończenie szkoły.

• Uczeń i jego rodzice mają prawo wnosić do dyrektora szkoły zastrzeżenia, jeżeli uznają, że roczna ocena klasyfikacyjna z zajęć edukacyjnych lub roczna ocena klasyfikacyjna zachowania zostały ustalone niezgodnie z przepisami dotyczącymi trybu ustalania tych ocen (art. 44n ustawy o systemie oświaty).

Jeśli tryb ustalania oceny nie został zachowany, rodzice/uczeń mogą złożyć zastrzeżenie. Zastrzeżenia zgłasza się od dnia ustalenia rocznej oceny klasyfikacyjnej z zajęć edukacyjnych lub rocznej oceny klasyfikacyjnej zachowania, nie później jednak niż w terminie 2 dni roboczych od dnia zakończenia rocznych zajęć dydaktyczno-wychowawczych. Jeśli w szkole istnieje procedura postępowania w tym przypadku, należy się do niej stosować, jeśli nie – należy przyjąć wniesione zastrzeżenie i rozpatrzeć jego zasadność. W sytuacji gdy, jednak  okażą się bezzasadne – odpowiedzieć, stosując argumentację uzyskaną podczas rozpatrywania sprawy. Jeśli zastrzeżenia okazałyby się zasadne, to należy postąpić zgodnie z przepisami dotyczącymi przeprowadzenia sprawdzianu wiadomości i wiedzy, tj. powołać komisję i ustalić ponownie zaskarżoną ocenę.

• Nauczyciel uzasadnia ustaloną ocenę w sposób określony w statucie szkoły (art. 44e ust. 3 ustawy o systemie oświaty).

Co ważne wskazany przepis nie zawęża uzasadnienia do oceny niedostatecznej i ocen bieżących,zaś sposób uzasadnienia musi zostać określony w statucie szkoły i te przyjęte rozwiązania są obowiązujące dla całej społeczności szkolnej - nie ma możliwości ich obejścia.

• Sprawdzone i ocenione pisemne prace ucznia są udostępniane uczniowi i jego rodzicom (art. 44e ust. 4 ustawy o systemie oświaty).

Na koniec roku rodzice często zwracają się z prośbą o wgląd do prac pisemnych swojego dziecka, co istotne nie muszą oni (ani również uczniowie) zwracać się do nauczyciela z wnioskiem o udostępnienie pracy, a nauczyciel ma obowiązek udostępnić sprawdzone i ocenione bieżące prace pisemne. Oczywiście, jak w każdym przypadku i w tym, określony przez szkołę sposób udostępniania sprawdzonych prac pisemnych powinien być zawarty w statucie szkoły. W powyższych ustaleniach szkoła powinna precyzyjnie określić sposób udostępniania prac pisemnych, wskazując np. przekazanie zainteresowanym oryginału/kopii pracy czy udostępnienie pracy do domu z prośbą o zwrot pracy podpisanej przez rodziców. Żaden zapis prawa oświatowego nie zawiera jednak informacji określającej czasu przechowywania prac pisemnych uczniów, jakimi są prace klasowe i kartkówki. Z praktycznego punktu widzenia wyznacznikiem terminu ich przechowywania mógłby być np. czas trwania roku szkolnego. 

• Na wniosek ucznia lub jego rodziców dokumentacja dotycząca m.in. egzaminu klasyfikacyjnego, egzaminu poprawkowego jest udostępniana do wglądu uczniowi lub jego rodzicom (art. 44e ust. 5 ustawy o systemie oświaty).

Dokumentacja dotycząca m.in. egzaminu klasyfikacyjnego, egzaminu poprawkowego, sprawdzianu wiadomości i umiejętności oraz inna dokumentacja dotycząca oceniania ucznia, o której mowa w ww. zapisach ustawy jest udostępniania tylko do wglądu i na wniosek złożony przez ucznia lub jego rodziców. Ustawa o systemie oświaty nie zawiera przepisów określających sposób udostępniania do wglądu ucznia lub jego rodziców dokumentacji dotyczącej klasyfikowania i oceniania odsyłając w tym zakresie do postanowień statutu szkoły, którego zapisy powinny szczegółowo odnieść się m.in. do sposobu, miejsca i czasu udostępniania ww. dokumentacji przebiegu nauczania.

Statut szkoły to podstawowy zbiór przepisów określających jej ustrój, a w szczególności organizację wewnętrzną, tryb pracy jej organów, a także sposoby realizacji praw nadanych członkom społeczności szkolnej. Niewątpliwie jest to najważniejszy element prawa wewnątrzszkolnego, którego zapisy powinny być jasne i czytelne zarówno dla uczniów i ich rodziców oraz nauczycieli, którzy w codziennej pracy z nich korzystają. Należy przy tym pamiętać, że jego treść nie może być sprzeczna z aktami prawa powszechnie obowiązującego.

Poszerzenie powyższej tematyki o informacje dotyczące obowiązków nauczycieli w okresie poprzedzającym zakończenie zajęć  dydaktyczno - wychowawczych w szkole i placówce, a także zawierające inne praktyczne rozwiązania z zakresu oceniania znajdą Państwo w e-szkoleniu:

Zadania i obowiązki nauczycieli w okresie poprzedzającym zakończenie zajęć dydaktycznych.

Podstawa prawna:

1. Rozdział 3a ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U z 2019 r. poz. 1481, z późn. zm.). 
2. Rozporządzenie MEN z dnia 3 sierpnia 2017 r. w sprawie oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy w szkołach publicznych (Dz. U. z 2017 r., poz. 1534) oraz z dnia z dnia 22 lutego 2019 r. w sprawie oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy w szkołach publicznych (Dz. U. 2019 r., poz. 373)
3. Rozporządzenie MEN z dnia 10 czerwca 2015 r. w sprawie szczegółowych warunków i sposobu oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy w szkołach publicznych (Dz. U. 2015 r., poz. 843, z późn.zm.) obowiązujące do czasu zakończenia kształcenia odpowiednio w dotychczasowym trzyletnim liceum ogólnokształcącym, czteroletnim technikum. 

Bożena Browarczyk

04-06-2020

Ocenianie roczne to kompetencja nauczyciela prowadzącego określone zajęcia edukacyjne lub wychowawcy klasy, niemniej jednak zarówno uczniom jak i rodzicom przepisy przyznają pewne prawa w tym zakresie. By współpraca z rodzicami przebiegała bez utrudnień i nie była zaskoczeniem dla żadnej ze stron, pokrótce przypominamy zadania nauczycieli w procesie oceniania oraz prawa ucznia i jego rodziców związane z klasyfikacją roczną.

Zadania nauczyciela i prawa ucznia wynikające z zapisów ustawy o systemie oświaty:

• Przed rocznym klasyfikacyjnym zebraniem rady pedagogicznej nauczyciele prowadzący poszczególne zajęcia edukacyjne oraz wychowawca oddziału informują ucznia i jego rodziców o przewidywanych dla niego rocznych ocenach klasyfikacyjnych z zajęć edukacyjnych i przewidywanej rocznej ocenie klasyfikacyjnej zachowania, w terminie i formie określonych w statucie szkoły (art. 44g ustawy o systemie oświaty).
• Uczeń ma prawo do podwyższenia przewidywanej rocznej oceny klasyfikacyjnej z zajęć edukacyjnych i zachowania, zgodnie z warunkami i trybem określonymi w statucie szkoły (art. 44b ust. 6 pkt 6 ustawy o systemie oświaty). 

W statucie szkoły muszą być określone zarówno termin jak i forma powiadomienia dotycząca klasyfikacji rocznej. W przepisach nie znajdziemy informacji dotyczącej terminu, a zatem nie musi to być termin np. jednego miesiąca przed radą klasyfikacyjną. Istotne jest natomiast, by termin ustalony w statucie na dokonanie powyższej czynności uwzględniał przepis art. 44b ust. 8 pkt. 3 ustawy, w myśl którego uczeń może ubiegać się na warunkach i w trybie określonym przez nauczyciela o wyższą niż przewidywana roczna ocena klasyfikacyjna z zajęć edukacyjnych.

• Nauczyciel ustala roczne oceny klasyfikacyjne w terminie określonym w statucie szkoły (art. 44h ust. 6 ustawy o systemie oświaty). 

Roczne oceny klasyfikacyjne z zajęć edukacyjnych ustalają nauczyciele prowadzący poszczególne zajęcia edukacyjne, a roczną ocenę klasyfikacyjną zachowania – wychowawca oddziału po zasięgnięciu opinii nauczycieli, uczniów danego oddziału oraz ocenianego ucznia. Przepisy obowiązujące a dotyczące oceny zachowania nie wskazują, w jaki sposób wychowawca danego oddziału zasięga opinii nauczycieli, uczniów danego oddziału oraz ocenianego ucznia, a zatem ten sposób jest ustalony w danej szkole lub przez wychowawcę danego oddziału. Warto podkreślić, że ocena zachowania to między innymi stopień przestrzegania przez ucznia zasad współżycia, współdziałania społecznego, w grupie rówieśniczej i norm etycznych w szkole. Nie może mieć ona żadnego wpływu na stopnie z zajęć edukacyjnych ani na promocję do klasy programowo wyższej lub też ukończenie szkoły.

• Uczeń i jego rodzice mają prawo wnosić do dyrektora szkoły zastrzeżenia, jeżeli uznają, że roczna ocena klasyfikacyjna z zajęć edukacyjnych lub roczna ocena klasyfikacyjna zachowania zostały ustalone niezgodnie z przepisami dotyczącymi trybu ustalania tych ocen (art. 44n ustawy o systemie oświaty).

Jeśli tryb ustalania oceny nie został zachowany, rodzice/uczeń mogą złożyć zastrzeżenie. Zastrzeżenia zgłasza się od dnia ustalenia rocznej oceny klasyfikacyjnej z zajęć edukacyjnych lub rocznej oceny klasyfikacyjnej zachowania, nie później jednak niż w terminie 2 dni roboczych od dnia zakończenia rocznych zajęć dydaktyczno-wychowawczych. Jeśli w szkole istnieje procedura postępowania w tym przypadku, należy się do niej stosować, jeśli nie – należy przyjąć wniesione zastrzeżenie i rozpatrzeć jego zasadność. W sytuacji gdy, jednak  okażą się bezzasadne – odpowiedzieć, stosując argumentację uzyskaną podczas rozpatrywania sprawy. Jeśli zastrzeżenia okazałyby się zasadne, to należy postąpić zgodnie z przepisami dotyczącymi przeprowadzenia sprawdzianu wiadomości i wiedzy, tj. powołać komisję i ustalić ponownie zaskarżoną ocenę.

• Nauczyciel uzasadnia ustaloną ocenę w sposób określony w statucie szkoły (art. 44e ust. 3 ustawy o systemie oświaty).

Co ważne wskazany przepis nie zawęża uzasadnienia do oceny niedostatecznej i ocen bieżących,zaś sposób uzasadnienia musi zostać określony w statucie szkoły i te przyjęte rozwiązania są obowiązujące dla całej społeczności szkolnej - nie ma możliwości ich obejścia.

• Sprawdzone i ocenione pisemne prace ucznia są udostępniane uczniowi i jego rodzicom (art. 44e ust. 4 ustawy o systemie oświaty).

Na koniec roku rodzice często zwracają się z prośbą o wgląd do prac pisemnych swojego dziecka, co istotne nie muszą oni (ani również uczniowie) zwracać się do nauczyciela z wnioskiem o udostępnienie pracy, a nauczyciel ma obowiązek udostępnić sprawdzone i ocenione bieżące prace pisemne. Oczywiście, jak w każdym przypadku i w tym, określony przez szkołę sposób udostępniania sprawdzonych prac pisemnych powinien być zawarty w statucie szkoły. W powyższych ustaleniach szkoła powinna precyzyjnie określić sposób udostępniania prac pisemnych, wskazując np. przekazanie zainteresowanym oryginału/kopii pracy czy udostępnienie pracy do domu z prośbą o zwrot pracy podpisanej przez rodziców. Żaden zapis prawa oświatowego nie zawiera jednak informacji określającej czasu przechowywania prac pisemnych uczniów, jakimi są prace klasowe i kartkówki. Z praktycznego punktu widzenia wyznacznikiem terminu ich przechowywania mógłby być np. czas trwania roku szkolnego. 

• Na wniosek ucznia lub jego rodziców dokumentacja dotycząca m.in. egzaminu klasyfikacyjnego, egzaminu poprawkowego jest udostępniana do wglądu uczniowi lub jego rodzicom (art. 44e ust. 5 ustawy o systemie oświaty).

Dokumentacja dotycząca m.in. egzaminu klasyfikacyjnego, egzaminu poprawkowego, sprawdzianu wiadomości i umiejętności oraz inna dokumentacja dotycząca oceniania ucznia, o której mowa w ww. zapisach ustawy jest udostępniania tylko do wglądu i na wniosek złożony przez ucznia lub jego rodziców. Ustawa o systemie oświaty nie zawiera przepisów określających sposób udostępniania do wglądu ucznia lub jego rodziców dokumentacji dotyczącej klasyfikowania i oceniania odsyłając w tym zakresie do postanowień statutu szkoły, którego zapisy powinny szczegółowo odnieść się m.in. do sposobu, miejsca i czasu udostępniania ww. dokumentacji przebiegu nauczania.

Statut szkoły to podstawowy zbiór przepisów określających jej ustrój, a w szczególności organizację wewnętrzną, tryb pracy jej organów, a także sposoby realizacji praw nadanych członkom społeczności szkolnej. Niewątpliwie jest to najważniejszy element prawa wewnątrzszkolnego, którego zapisy powinny być jasne i czytelne zarówno dla uczniów i ich rodziców oraz nauczycieli, którzy w codziennej pracy z nich korzystają. Należy przy tym pamiętać, że jego treść nie może być sprzeczna z aktami prawa powszechnie obowiązującego.

Poszerzenie powyższej tematyki o informacje dotyczące obowiązków nauczycieli w okresie poprzedzającym zakończenie zajęć  dydaktyczno - wychowawczych w szkole i placówce, a także zawierające inne praktyczne rozwiązania z zakresu oceniania znajdą Państwo w e-szkoleniu:

Zadania i obowiązki nauczycieli w okresie poprzedzającym zakończenie zajęć dydaktycznych.

Podstawa prawna:

1. Rozdział 3a ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U z 2019 r. poz. 1481, z późn. zm.). 
2. Rozporządzenie MEN z dnia 3 sierpnia 2017 r. w sprawie oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy w szkołach publicznych (Dz. U. z 2017 r., poz. 1534) oraz z dnia z dnia 22 lutego 2019 r. w sprawie oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy w szkołach publicznych (Dz. U. 2019 r., poz. 373)
3. Rozporządzenie MEN z dnia 10 czerwca 2015 r. w sprawie szczegółowych warunków i sposobu oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy w szkołach publicznych (Dz. U. 2015 r., poz. 843, z późn.zm.) obowiązujące do czasu zakończenia kształcenia odpowiednio w dotychczasowym trzyletnim liceum ogólnokształcącym, czteroletnim technikum. 

Bożena Browarczyk

04-06-2020

Od 1 września 2019 r. obowiązują nowe zasady w procedurze oceny pracy nauczycieli. Sprawdź, jakie są kolejne czynności w ocenianiu nauczyciela.

KROK 1. Rozpoczęcie oceny pracy nauczyciela

Ocena może być dokonana w każdym czasie. Jednak ustawodawca wprowadził tu pewne, ograniczenia. Po pierwsze nie dotyczy ona nauczycieli stażystów. Po drugie oceny nie dokonuje się wcześniej niż przed upływem roku od sporządzenia wcześniejszej oceny lub oceny dorobku zawodowego. Zatem  postępowanie w sprawie ustalenia oceny pracy nie powinno być nadużywane i wszczynane w każdym przypadku popełnienia przez nauczyciela uchybienia porządkowego bądź dyscyplinarnego. W takich sytuacjach dyrektor powinien odpowiednio ukarać nauczyciela karą porządkową albo powiadomić rzecznika dyscyplinarnego działającego przy komisji dyscyplinarnej nauczycieli przy wojewodzie o uchybieniu dyscyplinarnym.

Postępowanie w sprawie oceny pracy nauczyciela wszczyna się z inicjatywy dyrektora danej jednostki oświatowej, w której nauczyciel jest zatrudniony, lub na wniosek:

• nauczyciela, który chce być oceniony,
• organu sprawującego nadzór pedagogiczny, a w przypadku nauczycieli placówek doskonalenia nauczycieli - kuratora oświaty,
• organu prowadzącego szkołę,
• rady szkoły,
• rady rodziców.

Dyrektor może wszcząć postępowanie w sprawie oceny pracy określonego nauczyciela w każdej sytuacji, gdy otrzymuje liczne i wyraźne sygnały świadczące o nienależytym wykonywaniu przez tę osobę obowiązków pracowniczych (np. skargi od rodziców lub uczniów, kierowane przez pojedyncze osoby bądź przez radę rodziców).

KROK 2. Zawiadomienie nauczyciela o dokonywanej ocenie

Nauczyciela zawiadamia się pisemnie o rozpoczęciu dokonywania jego oceny pracy w przypadku dokonywania oceny pracy:

• z inicjatywy dyrektora szkoły,
• na wniosek organu sprawującego nadzór pedagogiczny (najczęściej kuratora oświaty),
• w przypadku nauczyciela placówki doskonalenia nauczycieli - kuratora oświaty, organu prowadzącego szkołę, rady szkoły lub rady rodziców.

W pozostały przypadku, gdy z wniosek występuje sam nauczyciel,  dyrektor nie musi zawiadamiać nauczyciela o rozpoczęciu oceniania.

Dyrektor musi dokonać powiadomienia niezwłocznie. Nie określono konkretnego terminu.

KROK 3. Sprawdzenie informacji przydatnych przy ocenianiu nauczyciela

Przepisy regulujące zasady oceniania pracy nauczyciela nie precyzują sposobu gromadzenia informacji o jego pracy.  Dyrektor, oceniając pracę nauczyciela, powinien wykorzystać informacje o pracy nauczyciela poprzez bezpośrednią obserwację jego pracy, analizę dokumentacji pedagogicznej, np. dzienników lekcyjnych i zajęć pozalekcyjnych, protokołów zebrań z rodzicami, dokumentacji wychowawcy, analizę efektów pracy dydaktycznej, wychowawczej i opiekuńczej, analizę uczestnictwa nauczyciela w różnych formach doskonalenia, analizę arkuszy samooceny nauczyciela i ankiet, jeżeli funkcjonują w szkole.

KROK 4. Uzyskanie opinii o pracy nauczyciela

Zanim dyrektor dokona oceny, musi w wielu przypadkach zasięgać opinii innych organów. I tak:

W poniższych sytuacjach dyrektor musi współdziałać w formie porozumienia z innymi podmiotami przy dokonywaniu ocen.

Ustalenie oceny w porozumieniu z nauczycielem zajmującym stanowisko kierownicze i sprawującym w tej szkole nadzór pedagogiczny albo nauczycielem upoważnionym przez organ prowadzący         

Jeżeli dyrektorem szkoły jest osoba niebędąca nauczycielem, wówczas dokonuje on oceny pracy nauczyciela w porozumieniu z:

• nauczycielem zajmującym w tej szkole inne stanowisko kierownicze (wicedyrektorem lub innym nauczycielem pełniącym funkcję kierowniczą określoną w statucie szkoły) i sprawującym w tej szkole nadzór pedagogiczny,
• nauczycielem upoważnionym przez organ prowadzący (wyłącznie w przypadku innych form wychowania przedszkolnego, przedszkoli, szkół i placówek, o których mowa w art. 1 ust. 2 pkt 2 Karty Nauczyciela).

Ustalenie oceny w porozumieniu z organem sprawującym nadzór pedagogiczny

Jeżeli dyrektorem szkoły jest osoba niebędąca nauczycielem, wówczas dokonuje on oceny pracy nauczyciela zajmującego inne stanowisko kierownicze i sprawującego w tej szkole nadzór pedagogiczny obligatoryjnie w porozumieniu z organem sprawującym nadzór pedagogiczny (w przypadku nauczycieli placówek doskonalenia nauczycieli - w porozumieniu z kuratorem oświaty).

Ustalenie oceny w porozumieniu z dyrektorem szkoły, w której nauczyciel uzupełnia pensum

Jeżeli nauczyciel uzupełnia etat na podstawie art. 22 ust. 1 Karty Nauczyciela, wtedy dyrektor szkoły macierzystej dokonuje jego oceny w porozumieniu z dyrektorem szkoły, w której nauczyciel uzupełnia obowiązkowy wymiar zajęć.

Przyjęcie oceny ustalonej przez dyrektora właściwej placówki doskonalenia nauczycieli

W przypadku nauczyciela doradcy metodycznego konieczne jest uprzednie uzyskanie oceny pracy dokonanej przez dyrektora właściwej placówki doskonalenia nauczycieli, w zakresie dotyczącym wykonywania zadań doradcy metodycznego.

Przyjęcie oceny ustalonej przez  właściwy organ władzy kościelnej     

W przypadku nauczyciela religii dyrektor szkoły musi uwzględnić ocenę merytoryczną pracy nauczyciela religii ustaloną przez właściwą władzę kościelną. W tym celu należy zawiadomić tę władzę o dokonywanej ocenie, wskazując na konieczność dokonania oceny merytorycznej tego nauczyciela.

KROK 5. Dokonanie oceny pracy nauczyciela

Termin na dokonanie oceny wynosi 3 miesiące liczone od dnia złożenia wniosku od dnia powiadomienia nauczyciela na piśmie lub od dnia powiadomienia nauczyciela na piśmie o rozpoczęciu dokonywania oceny jego pracy.

Do trzymiesięcznego terminu, w których powinna zostać ustalona ocena pracy, nie będą wliczane:

• okresy usprawiedliwionej nieobecności nauczyciela w pracy, trwającej dłużej niż 14 dni,
• okresy ferii szkolnych,
• w przypadku nauczycieli zatrudnionych w szkołach, w których nie są przewidziane ferie szkolne - okresów urlopu wypoczynkowego trwającego nieprzerwanie co najmniej 14 dni kalendarzowych.

KROK 6. Zapoznanie nauczyciela z projektem oceny

Należy przekazać nauczycielowi informację o miejscu i terminie, w którym może on zapoznać się projektem oceny jego pracy. Należy też wyznaczyć mu 5 dni roboczych na zgłoszenie na piśmie uwag i zastrzeżeń. W zawiadomieniu należy powiadomić nauczyciela o możliwości skorzystania z obecności przedstawiciela wskazanej przez nauczyciela zakładowej organizacji związkowej przy zapoznawaniu go z projektem oceny pracy. Dyrektor uwzględnia uwagi i zastrzeżenia i wprowadza ewentualne zmiany lub pozostaje przy ustalonym projekcie

Procedura przedstawia kolejne czynności w procedurze udzielania urlopu zdrowotnego, w zależności od tego czy nauczyciel chce wykorzystać urlop na turnus leczniczy lub rehabilitacyjny, czy też nie.

Nauczycielu! Masz dwie możliwości wnioskowania o urlop

W praktyce szkolnej mogą pojawić następujące sytuacje związane z wnioskowaniem o urlop zdrowotny:

• wniosek zawiera skierowanie na turnus leczniczy lub rehabilitacyjny – wtedy urlop udzielany jest na ten turnus i na okres wskazany w skierowaniu,
• wniosek nie zawiera skierowania na turnus leczniczy lub rehabilitacyjny – wtedy kiedy nauczyciel chce skorzystać z urlop w większym wymiarze, maksymalnie rocznym.

W zależności od tego która sytuacja będzie miała miejsce różne będzie postępowanie dyrektora w tej sprawie.

Procedura postępowania z wnioskami o urlop zdrowotny, które zawierają skierowanie na turnus rehabilitacyjny lub leczniczy

Krok 1. Nauczyciel składa wniosek o udzielenie urlopu zdrowotnego do dyrektora szkoły - wzór nr 1 w załączeniu. Do wniosku musi dołączyć skierowanie na leczenie uzdrowiskowe lub rehabilitację  uzdrowiskową.

Krok 2.Po otrzymaniu wniosku o urlop dla poratowania zdrowia na leczenie uzdrowiskowe lub rehabilitację uzdrowiskową wraz ze stosownym skierowaniem dyrektor weryfikuje, czy przesłanki z art. 73 ust. 1 Karty Nauczyciela udzielenia urlopu są spełnione oraz czy skierowanie zostało potwierdzone przez oddział wojewódzki Narodowego Funduszu Zdrowia właściwy ze względu na miejsce zamieszkania nauczyciela.

Krok 3. Jeżeli nauczyciel wraz z wnioskiem o urlop dla poratowania zdrowia nie przedłożył skierowania na leczenie lub rehabilitację uzdrowiskową, wówczas dyrektor stosuje procedurę postępowania z wnioskami o urlop zdrowotny, które nie zawierają skierowania na turnus rehabilitacyjny lub uzdrowiskowy. 

Krok 4. Po weryfikacji formalnej z kroku 1. dyrektor podejmuje decyzję - wzór nr 2:

• w sprawie udzielenia urlopu – jeżeli nauczyciel spełnia wszystkie przesłanki z art. 73 ust. 1 Karty Nauczyciela i skierowanie zawiera potwierdzenie NFZ,
• w sprawie odmowy udzielenia urlopu – jeżeli nauczyciel nie spełnia przesłanek z art. 73 ust. 1 Karty Nauczyciela lub skierowanie nie zawiera potwierdzenia NFZ.

Procedura postępowania z wnioskami o urlop zdrowotny, które nie zawierają skierowania na turnus rehabilitacyjny lub uzdrowiskowy 

Krok 1. Nauczyciel składa wniosek o udzielenie urlopu zdrowotnego do dyrektora szkoły. Treść wniosku nie jest określona przepisami - propozycja wzór nr 3.

Krok 2. Po otrzymaniu wniosku (pisemnego) o udzielenie urlopu dla poratowania zdrowia dyrektor weryfikuje, czy przesłanki  formalne z art. 73 Karty Nauczyciela udzielenia urlopu są spełnione. Bada, czy nauczyciel:

• korzystał wcześniej z urlopu zdrowotnego – jeżeli tak, to ustala, czy łączny wymiar wszystkich urlopów zdrowotnych nauczyciela nie przekroczył 3 lat oraz od dnia zakończenia poprzedniego urlopu dla poratowania zdrowia upłynął co najmniej rok,

• jest zatrudniony w pełnym wymiarze zajęć na czas nieokreślony w momencie rozpoczęcia urlopu (ten warunek właściwie będzie badany po wskazaniu daty rozpoczęcie urlopu w orzeczeniu lekarskim),
• posiada co najmniej 7-letni okres pracy w szkole (w wymiarze nie niższym niż 1/2, o ile nie ma przerw w pracy powyżej 3 miesięcy) – ten warunek dotyczy tylko pierwszego urlopu,

• nie nabył uprawnień emerytalnych.

Jeże nie – przejdź do kroku 3.  Jeżeli tak – przejdź do korku 4.

Krok 3.  Jeżeli warunki formalnie z art. 73 Karty Nauczyciela do udzielenia urlopu – w zależności czy jest to pierwszy urlop nauczyciela, czy kolejny  – nie są spełnione dyrektor odmawia udzielenia urlopu - propozycja pisma - wzór nr 4.

Krok. 4Jeżeli warunki formalne z art. 73 Karty Nauczyciela do udzielenia urlopu – w zależności czy jest to pierwszy urlop nauczyciela, czy kolejny  – są spełnione dyrektor kieruje nauczyciela na badania do lekarza medycyny pracy w terminie 7 dni roboczych od dnia złożenia wniosku przez nauczyciela. Wzór skierowania został prawnie określony w rozporządzeniu w sprawie orzekania o potrzebie udzielenia nauczycielowi urlopu dla poratowania zdrowia - wzór nr 5.

Krok 5.Nauczyciel przedkłada orzeczenie lekarskie o potrzebie udzielenia urlopu dla poratowania zdrowia. Wzór orzeczenia został prawnie określony w załączniku do rozporządzenia w sprawie orzekania o potrzebie udzielenia nauczycielowi urlopu dla poratowania zdrowia.

Krok 6. Po otrzymaniu orzeczenia dyrektor podejmuje decyzję:

• udziela urlopu – jeżeli nauczyciel spełnia wszystkie przesłanki i dyrektor nie ma zastrzeżeń do zasadności orzeczenia lekarskiego - wzór nr 6,
• składa odwołanie od orzeczenia lekarskiego – jeżeli nauczyciel spełnia wszystkie przesłanki, ale dyrektor ma zastrzeżenia do zasadności orzeczenia - wzór nr 7.

Krok 7.Wojewódzki ośrodek medycyny pracy wydaje orzeczenie w terminie nie dłuższym niż 30 dni od dnia otrzymania odwołania. To orzeczenie jest ostateczne zarówno co do prawa do urlopu i co do terminu udzielenia urlopu.

Krok 8.Dyrektor niezwłocznie wydaje decyzję. Nie może odmówić udzielenia urlopu nauczycielowi, który spełnia wszystkie wymogi, w tym posiada ostateczne orzeczenie lekarskie o potrzebie jego udzielenia.

Dariusz Skrzyński

13-05-2019

Co do zasady, w myśl obowiązujących przepisów ustawy z dnia 7 września 1991 r. 
o systemie oświaty (tekst jedn.: Dz. U. z 2021 r. poz. 1915) uczniowie klas I-III szkoły podstawowej otrzymują w każdym roku szkolnym promocję do klasy programowo wyższej. Natomiast począwszy od klasy IV szkoły podstawowej, uczeń otrzymuje promocję do klasy programowo wyższej, jeżeli:

• ze wszystkich obowiązkowych zajęć edukacyjnych oraz zajęć z języka mniejszości narodowej, mniejszości etnicznej lub języka regionalnego otrzymał roczne pozytywne oceny klasyfikacyjne,
• w przypadku technikum - przystąpił ponadto do egzaminu zawodowego, jeżeli egzamin ten był przeprowadzany w danej klasie.

Po podjęciu przez radę pedagogiczną uchwały w sprawie wyników klasyfikacji 
i promocji uczniów uczeń otrzymuje świadectwo promocyjne i wraz z dniem zakończenia zajęć dydaktyczno – wychowawczych rozpoczyna wakacje. Na podjęcie nauki w kolejnej klasie musi poczekać do rozpoczęcia nowego roku szkolnego. Taka sytuacja jest udziałem znakomitej większości uczniów. Przepisy oświatowe zawierają jednak regulacje, które są odstępstwem od tej powszechnej zasady. Dotyczą one uczniów spełniających określone warunki. Możemy ich podzielić na dwie grupy. Z takiej możliwości mogą więc skorzystać uczniowie szczególnie zdolni oraz ci, u których wystąpiły istotne trudności edukacyjne i wychowawcze.

Na początek przyjrzyjmy się uczniom najmłodszym. Jak już wyżej wspomniano uczeń klasy I-III szkoły podstawowej otrzymuje w każdym roku szkolnym promocję do klasy programowo wyższej (art. 44o ust. 1 ustawy o systemie oświaty). Jednak przepisy dopuszczają, by na wniosek rodziców ucznia i po uzyskaniu zgody wychowawcy oddziału albo na wniosek wychowawcy oddziału i po uzyskaniu zgody rodziców ucznia rada pedagogiczna mogła postanowić o promowaniu ucznia klasy I i II szkoły podstawowej do klasy programowo wyższej również w ciągu roku szkolnego. Jest to możliwe, jeżeli poziom rozwoju i osiągnięć ucznia rokuje opanowanie w jednym roku szkolnym treści nauczania przewidzianych w programie nauczania dwóch klas. Warto zauważyć, że taka promocja nie jest możliwa w przypadku ucznia klasy III szkoły podstawowej. Wynika to z prostego faktu, że klasa III jest końcową klasa I etapu edukacyjnego.

            Dla szczególnie uzdolnionych uczniów klas programowo wyższych szkoły podstawowej i szkoły ponadpodstawowej możliwości skrócenia etapu edukacyjnego określone zostały 
w ustawie z dnia 14 grudnia 2016 r. Prawo oświatowe (Dz. U. z 2021r. poz. 1082) oraz rozporządzeniu Ministra Edukacji Narodowej z dnia 9 sierpnia 2017 r. w sprawie warunków 
i trybu udzielania zezwoleń na indywidualny program lub tok nauki oraz organizacji indywidualnego programu lub toku nauki (Dz. U. z 2017 r. poz. 1569). Są one związane ze szczególną formą realizacji obowiązku szkolnego lub obowiązku, jakim jest indywidualny tok nauki. Zgodnie z § 2 ust. 2 przywołanego rozporządzenia uczeń objęty indywidualnym tokiem nauki może realizować w ciągu jednego roku szkolnego program nauczania z zakresu dwóch lub więcej klas i może być klasyfikowany i promowany w czasie całego roku szkolnego. Aby uczeń mógł skorzystać z indywidualnego toku nauki musi otrzymać zezwolenie dyrektora szkoły. Zanim dyrektor szkoły wyda stosowne zezwolenie uczeń musi uzyskać pozytywną opinie rady pedagogicznej i pozytywną opinię publicznej poradni psychologiczno-pedagogicznej (§ 7 ust. 1). W przypadku zezwolenia na indywidualny tok nauki, umożliwiającego realizację w ciągu jednego roku szkolnego programu nauczania z zakresu więcej niż dwóch klas, wymaga się także pozytywnej opinii organu sprawującego nadzór pedagogiczny nad szkołą. Klasyfikacja takiego ucznia, również w trakcie roku szkolnego, odbywa się na podstawie egzaminów klasyfikacyjnych, które przeprowadzane są odpowiednio zgodnie z art. 44l lub art. 44wa ustawy o systemie oświaty i rozporządzeniem Ministra Edukacji Narodowej z dnia 22 lutego 2019 r. w sprawie oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy w szkołach publicznych (Dz. U. z 2019 r. poz. 373). Na podkreślenie zasługuje to, że w opisywanym wyżej przypadku uczeń szczególnie uzdolniony może w ciągu jednego roku szkolnego realizować program nauczania z zakresu więcej niż dwóch klas. Może się więc zdarzyć, że w czasie trwania jednego roku szkolnego będzie klasyfikowany 
i promowany np. trzykrotnie.

            Przyjrzyjmy się teraz temu, na jakie szczególne rozwiązania w tym zakresie mogą liczyć uczniowie ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi. Również i oni, po spełnieniu określonych prawem warunków mogą skorzystać z promocji do klasy programów wyższej w trakcie roku szkolnego. Artykuł 44o ust. 6 ustawy o systemie oświaty stanowi bowiem, że uczeń szkoły podstawowej, w tym szkoły podstawowej w zakładzie poprawczym lub schronisku dla nieletnich, który posiada orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego i ma opóźnienie 
w realizacji programu nauczania co najmniej jednej klasy, a który w szkole podstawowej uzyskuje ze wszystkich obowiązkowych zajęć edukacyjnych oraz zajęć z języka mniejszości narodowej, mniejszości etnicznej lub języka regionalnego oceny uznane za pozytywne 
w ramach wewnątrzszkolnego oceniania oraz rokuje opanowanie w jednym roku szkolnym treści nauczania przewidzianych w programie nauczania dwóch klas, może być promowany do klasy programowo wyższej również w ciągu roku szkolnego. Jak wynika z powyższego, ten szczególny rodzaj promocji uzależniony jest od spełnienia kilku warunków. Przepis dopuszcza jego stosowanie wyłącznie w szkole podstawowej. Uczeń musi ponadto posiadać orzeczenie 
o potrzebie kształcenia specjalnego i mieć opóźnienie edukacyjne co najmniej jednej klasy. Niezbędne jest również to, by ze wszystkich obowiązkowych zajęć edukacyjnych uzyskiwał pozytywne oceny, a ponadto dawał nadzieję opanowania w jednym roku szkolnym treści nauczania przewidzianych w programie nauczania dwóch klas.

            Nieco inną formułę skrócenia etapu edukacyjnego zawiera § 6 ust. 1 rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 3 kwietnia 2019 r. w sprawie ramowych planów nauczania dla publicznych szkół (Dz. U. z 2019 r. poz. 639 ze zm.). Pozwala on na to, by uczniom posiadającym orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego wydane ze względu na niedostosowanie społeczne lub zagrożenie niedostosowaniem społecznym, uczęszczających do branżowych szkół I stopnia w młodzieżowych ośrodkach wychowawczych lub młodzieżowych ośrodkach socjoterapii, oraz uczniów uczęszczających do branżowych szkół I stopnia w zakładach poprawczych lub schroniskach dla nieletnich można skrócić okres nauki do dwóch lat, pod warunkiem zachowania wymiaru godzin poszczególnych obowiązkowych zajęć edukacyjnych przewidzianego dla trzyletniego okresu nauczania, z tym że wymiar godzin zajęć wychowania fizycznego określa art. 28 ust. 2 ustawy - Prawo oświatowe. Zatem 
z możliwości skrócenia etapu edukacyjnego na podstawie ww. przepisów mogą skorzystać wyłącznie uczniowie branżowych szkół I stopnia w młodzieżowych ośrodkach wychowawczych, młodzieżowych ośrodkach socjoterapii, w zakładach poprawczych lub schroniskach dla nieletnich. Muszą mieć ponadto orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego wydane ze względu na niedostosowanie społeczne lub zagrożenie niedostosowaniem społecznym. W przypadku uczniów uczęszczających do branżowej szkoły I stopnia w młodzieżowym ośrodku wychowawczym lub młodzieżowym ośrodku socjoterapii, podejmuje rada pedagogiczna:

• po uzyskaniu opinii zespołu, o którym mowa w przepisach wydanych na podstawie art. 127 ust. 19 pkt 2 ustawy - Prawo oświatowe (tj. zespół, który tworzą nauczyciele 
  i specjaliści, prowadzący zajęcia z uczniem, a także wychowawcy grup wychowawczych prowadzący zajęcia z wychowankiem w ośrodku), z której wynika potrzeba skrócenia uczniowi okresu nauki, a poziom osiągnięć ucznia rokuje opanowanie wymagań określonych w podstawie programowej kształcenia ogólnego dla branżowej szkoły I stopnia i efektów kształcenia określonych w podstawie programowej kształcenia 
  w zawodzie szkolnictwa branżowego w ciągu dwóch lat, oraz
• po zasięgnięciu opinii rodziców ucznia.

Do dyrektora szkoły należy wyznaczenie rodzicom ucznia terminu na wyrażenie opinii, o której wyżej mowa. Nie może on być krótszy niż 14 dni. Jeśli rodzice nie przekażą wymaganej opinii w wyznaczonym terminie oznacza to rezygnację z jej wyrażenia. Natomiast decyzję 
o skróceniu okresu nauki uczniowi uczęszczającemu do branżowej szkoły I stopnia w zakładzie poprawczym lub schronisku dla nieletnich podejmuje dyrektor szkoły. Czyni to po uzyskaniu opinii rady pedagogicznej, z której wynika potrzeba skrócenia uczniowi okresu nauki, a poziom osiągnięć ucznia rokuje opanowanie wymagań określonych w podstawie programowej kształcenia ogólnego dla branżowej szkoły I stopnia i efektów kształcenia określonych 
w podstawie programowej kształcenia w zawodzie szkolnictwa branżowego w ciągu dwóch lat.

Przywołane przepisy umożliwiające skrócenie etapu edukacyjnego poprzez promocję uczniów o specjalnych potrzebach edukacyjnych w trakcie roku szkolnego nie zawierają szczegółowych uregulowań dotyczących przeprowadzenia niektórych czynności związanych 
z tym rodzajem promocji. Dotyczy to przede wszystkim sposobu ustalania rocznych ocen klasyfikacyjnych z obowiązkowych zajęć edukacyjnych. W tej sytuacji należałoby więc kierować powszechnie obowiązującym prawem w tym zakresie, w szczególności przepisami rozdziału 3a ustawy o systemie oświaty. Szkoły muszą więc zdecydować, w jaki sposób oceny te będą ustalane. Opierając

Pytanie:

Zwracam się z prośbą o wskazanie ostatecznego terminu ubiegania się o ekwiwalent za niewykorzystany urlop wypoczynkowy w związku z urlopem zdrowotnym za rok 2017. Od 1 września 2016 do 31 sierpnia urlop zdrowotny, 1 września 2017 rozwiązany stosunek pracy. 

Odpowiedź:

Urlop uzupełniający za urlop zdrowotny

Takie uprawnienie pojawiło się 1 stycznia 2018 r. wraz z nowelizacją treści art. 66 ust. 1 i wprowadzeniem nowego art. 66a Karty Nauczyciela.

Art. 66 

1. W razie niewykorzystania urlopu wypoczynkowego w całości lub części w okresie ferii szkolnych z powodu niezdolności do pracy wywołanej chorobą lub odosobnieniem w związku z chorobą zakaźną, urlopu macierzyńskiego, urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego, urlopu ojcowskiego, urlopu rodzicielskiego, urlopu dla poratowania zdrowia, odbywania ćwiczeń wojskowych albo krótkotrwałego przeszkolenia wojskowego - nauczycielowi przysługuje urlop w ciągu roku szkolnego, w wymiarze uzupełniającym do 8 tygodni.

Przepis ten dotyczy oczywiście nauczycieli zatrudnionych w szkołach feryjnych.

Z kolei, jeżeli nauczyciel szkoły nieferyjnej nie może rozpocząć urlopu wypoczynkowego w ustalonym terminie z przyczyn usprawiedliwiających nieobecność w pracy, a w szczególności m.in. z powodu urlopu dla poratowania zdrowia, urlop wypoczynkowy ulega przesunięciu na termin późniejszy (art. 66a Karty Nauczyciela). Ta sama zasada dotyczy niemożności wykorzystania części urlopu wypoczynkowego.

Art.  66a.  

1. Jeżeli nauczyciel szkoły, o której mowa w art. 64 ust. 3, nie może rozpocząć urlopu wypoczynkowego w ustalonym terminie z przyczyn usprawiedliwiających nieobecność w pracy, a w szczególności z powodu:

1) czasowej niezdolności do pracy wskutek choroby,

2) odosobnienia w związku z chorobą zakaźną,

3) powołania na ćwiczenia wojskowe lub na przeszkolenie wojskowe albo stawienia się do pełnienia terytorialnej służby wojskowej rotacyjnie, na czas do 3 miesięcy,

4) urlopu macierzyńskiego,

5) urlopu dla poratowania zdrowia

- urlop wypoczynkowy ulega przesunięciu na termin późniejszy.

2. Część urlopu wypoczynkowego niewykorzystaną z powodu:

1) czasowej niezdolności do pracy wskutek choroby,

2) odosobnienia w związku z chorobą zakaźną,

3) odbywania ćwiczeń wojskowych lub przeszkolenia wojskowego albo pełnienia terytorialnej służby wojskowej rotacyjnie, przez czas do 3 miesięcy,

4) urlopu macierzyńskiego,

5) urlopu dla poratowania zdrowia

- udziela się w terminie późniejszym.

3. Przepisy ust. 1 i 2 stosuje się odpowiednio do dyrektora i wicedyrektora szkoły oraz nauczyciela pełniącego inne stanowisko kierownicze w szkole, a także nauczyciela, który przez okres co najmniej 10 miesięcy pełni obowiązki kierownicze w zastępstwie nauczyciela, któremu powierzono stanowisko kierownicze.

Sprawa z urlopem uzupełniającym jest prosta, jeżeli chodzi o urlopy udzielony po 1 stycznia 2018 r., kiedy to zmieniły się przepisy. A co z urlopami uzupełniającymi za urlopy sprzed 2018 roku? W tym przypadku decyzja należy do dyrektora, który na wniosek nauczyciela, korzystającego z urlopu zdrowotnego np. w 2017 roku podejmuje określoną decyzję – udziela lub odmawia urlopu uzupełniającego. Urlop musi być w naturze, nie można wypłacić ekwiwalentu. Ekwiwalent tylko jeżeli nauczyciel kończy zatrudnienie.

Na korzyść nauczycieli, czyli tych którzy korzystali z urlopu przed 2018 rokiem, ale jeszcze ich roszczenie o urlop uzupełniający się nie przedawniło,  jest wyrok Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z 30 czerwca 2016 r. w sprawie przeciwko Szkole Podstawowej w Rzeplinie, C-178/15. Interpretacja przyjęta przez Trybunał nakazywała udzielenie uzupełniającego urlopu wypoczynkowego po urlopie dla poratowania zdrowia. Interpretację tą należy odnieść do stanów faktycznych sprzed 1 stycznia 2018 r.

Jeżeli nauczyciel zwróci się do dyrektora o udzielenie urlopu uzupełniającego w związku z niewykorzystaniem urlopu wypoczynkowego, powołując się na art. 66  Karty Nauczyciela w związku z wyrokiem Trybunału Sprawiedliwości UE z 30 czerwca 2016 r., dyrektor powinien udzielić urlopu uzupełniającego, chyba, że roszczenie o urlop uległo przedawnieniu. W praktyce dotyczy to urlopów zdrowotny udzielanych w latach 2015-2017. Roszczenie o urlop uzupełniający za 2017 rok przedawnia się 30 września 2021 r. (po 3 latach od dnia wymagalności roszczenia).

Dariusz Skrzyński

06-11-2021

Pouczenie o możliwości przejścia w stan nieczynny powinno być zawarte w dokumencie wypowiedzenia. To czy nauczyciel skorzysta z tego prawa zależy tylko i wyłącznie od niego. Sprawdź, kiedy i w jaki sposób.

Stan nieczynny wynika z Karty Nauczyciela 

Możliwość przejścia w stan nieczynny wynika z art. 20 ust. 5c Karty Nauczyciela i dotyczy nauczycieli zwalnianych z następujących przyczyn:

• częściowej likwidacji szkoły,
• zmian organizacyjnych powodujących zmniejszenie liczby oddziałów w szkole uniemożliwiających dalsze zatrudnianie nauczyciela w pełnym wymiarze zajęć,
• zmian planu nauczania uniemożliwiających dalsze zatrudnianie nauczyciela w pełnym wymiarze zajęć.

W dokumencie wypowiedzenie należy pouczyć nauczyciela o możliwości skorzystania ze stanu nieczynnego. Brak tej informacji może zostać uznany jako błąd formalny przy ewentualnym odwołaniu się nauczyciela do sądu pracy.

Z przeniesienia w stan nieczynny może skorzystać tylko nauczyciel zwolniony na podstawie art. 20 Karty Nauczyciela (czyli taki który jest zatrudniony na podstawie mianowana lub umowy o pracę w pełnym wymiarze). Zwolnienie na innej podstawie nie uprawniania nauczyciela do skorzystania ze stanu nieczynnego. Podstawą prawną rozwiązania stosunku pracy nauczycieli zatrudnionych na podstawie umowy o pracę w niepełnym wymiarze zajęć na czas nieokreślony w sytuacji braku możliwości dalszego zatrudnienia z powodu, częściowej likwidacji, zmian organizacyjnych lub zmian planu nauczania jest art. 27 ust. 1 Karty Nauczyciela, a nie art. 20 Karty. 

W ciągu 30 dni od dnia doręczenia wypowiedzenia na podstawie art. 20 Karty nauczyciel może złożyć pisemny (nie elektroniczny np. w formie maila, czy ustny) wniosek o przeniesienie w stan nieczynny. Wypowiedzenie staje się wtedy bezskuteczne, a nauczyciel będzie korzystał ze stanu nieczynnego w okresie od 1 września do końca lutego 2021 roku.  Dyrektor nie ma możliwości odmówić przeniesienia.

Plusy i minusy stanu nieczynnego

Z  punktu widzenia pracodawcy zaletą stanu nieczynnego jest:

• brak możliwości odwołania się przez nauczyciela do sądu pracy - przeniesienie w stan nieczynny nie jest bowiem możliwe bez zgody nauczyciela,
• brak konieczności wypłaty na rzecz nauczyciela jednorazowej odprawy z tytułu rozwiązania stosunku pracy - nauczyciel przeniesiony w stan nieczynny w momencie wygaśnięcia stosunku pracy po jego upływie nie otrzymuje bowiem odprawy z tytułu rozwiązania stosunku pracy, gdyż stosunek pracy nie rozwiązuje się lecz wygasa; odprawę zastępuje wynagrodzenie zasadnicze wypłacane w trakcie stanu nieczynnego.

Z punktu widzenia nauczyciela zaletą stanu nieczynnego jest:

• pierwszeństwo w zatrudnieniu w innych szkołach i placówkach samorządowych (ale tylko gdy rozpoczęcie zatrudnienia następuję do 31 sierpnia 2020 r.),
• może umożliwić nauczycielowi nabycie prawa do nagrody jubileuszowej, osiągnięcie uprawnień emerytalnych lub do świadczenia kompensacyjnego (okres stanu nieczynnego jest okresem pracy).

Zakończenie stanu nieczynnego 

Formalnie stan nieczynny trwa od 1 września do końca lutego następnego roku. Z upływem sześciomiesięcznego okresu pozostawania w stanie nieczynnym stosunek pracy wygasa. Wygaśnięcie stosunku pracy powoduje dla nauczyciela skutki, jakie przepisy prawa wiążą z rozwiązaniem stosunku pracy z przyczyn dotyczących zakładu pracy w zakresie świadczeń przedemerytalnych.

Nie tylko upływ okresu stanu nieczynnego powoduje jego zakończenie. Możliwe jest również przedwczesne zakończenie stanu nieczynnego:

Podstawa prawna:

• art. 20 ustawy z 26 stycznia 1982 r. − Karta Nauczyciela (tekst jedn.: Dz.U. z 2019 r. poz. 2215 ze zm.),
• art. 224 ustawy z 14 grudnia 2016 r. – Przepisy wprowadzające ustawę – Prawo oświatowe (Dz.U. z 2017 r. poz. 60 ze zm.).

Dariusz Skrzyński

06-05-2020

Przetwarzanie danych osobowych w szkole jest konieczne. Właściwie nie można mówić o funkcjonowaniu szkoły bez przetwarzania danych osobowych uczniów ich rodziców czy nauczycieli.

Z przetwarzaniem danych dotyczących zdrowia mamy do czynienia w szkole nie tylko w gabinecie profilaktyki zdrowotnej, ale także przy udzielaniu pomocy psychologiczno-pedagogicznej. Warto wiedzieć, kto jest administratorem, czyli ustala cele i sposoby przetwarzania danych.

Przetwarzanie danych przez pielęgniarkę w szkole 

Zgodnie z przepisami prawa uczniowie są w szkole objęci podstawową opieką zdrowotną, na podstawie porozumienia zawartego pomiędzy podmiotem leczniczym i szkołą oraz umowy o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej zawartej między podmiotem leczniczym i Narodowym Funduszem Zdrowia.

Zasady funkcjonowania gabinetu profilaktyki zdrowotnej zostały szczegółowo uregulowane w przepisach prawa.

Dyrektor szkoły – dla potrzeb opieki zdrowotnej – jest jedynie zobowiązany do zapewnienia odpowiedniego gabinetu profilaktyki zdrowotnej oraz za zawarcie umowy z podmiotem leczniczym. Warto w tym miejscu wskazać, że pielęgniarka (pielęgniarz) lub higienistka (higienista) szkolna nie są pracownikami szkoły oraz nie podlegają służbowo jej dyrektorowi. Kwestie dotyczące udzielania świadczeń opieki zdrowotnej, czy związane z przechowywaniem dokumentacji medycznej ucznia nie należą do obowiązków dyrektora placówki.

Obowiązek właściwego przechowywania dokumentacji medycznej ciąży na podmiocie leczniczym świadczącym opiekę zdrowotną w szkole. Zasady obchodzenia się z tą dokumentacją określają zwłaszcza przepisy ustawy o prawach pacjenta oraz rozporządzeń wykonawczych. W związku z niezależnością świadczenia opieki zdrowotnej, zarówno szkołę, jak i podmiot leczniczy należy traktować jako odrębnych administratorów, którzy sami, każdy w swoim zakresie i celu, są odpowiedzialni za przetwarzanie danych osobowych.

Dokumentacja medyczna uczniów jest przechowywana w gabinecie profilaktyki zdrowotnej znajdującym się w szkole przez okres pobierania przez niego nauki w szkole. W przypadku zmiany szkoły, dokumentację tę powinni odebrać opiekunowie prawni lub faktyczni ucznia celem przekazania jej nowej szkole. Natomiast gdy uczeń kończy edukację, pielęgniarka (pielęgniarz) lub higienistka (higienista) szkolna przekazuje dokumentację lekarzowi podstawowej opieki zdrowotnej, który sprawuje opiekę zdrowotną nad uczniem na podstawie deklaracji wyboru lekarza podstawowej opieki zdrowotnej (lekarzowi rodzinnemu). W przypadku np. zaprzestania wykonywania działalności leczniczej, podmiot udzielający świadczeń zdrowotnych przekazuje dokumentację medyczną podmiotowi przejmującemu jego zadania. Powinno to nastąpić w sposób zapewniający zabezpieczenie jej przed zniszczeniem, uszkodzeniem lub utratą oraz dostępem osób nieuprawnionych.

Warto przypomnieć, że przepisy o ochronie danych osobowych nie sprzeciwiają się przetwarzaniu danych osób w zakresie np. mierzenia temperatury czy wdrażania kwestionariusza z objawami chorobowymi. Specustawa daje szereg możliwości realizowania zadań przez GIS, który ustala ogólne kierunki działania organów służb sanitarnych. Cały czas aktualne pozostaje oświadczenie Prezesa UODO w sprawie koronawirusa dostępne pod linkiem https://uodo.gov.pl/pl/138/1456, w którym znajduje się informacja, że artykuł 17 specustawy dotyczącej przeciwdziałania COVID-19 wskazuje, że Główny Inspektor Sanitarny lub działający z jego upoważnienia państwowy wojewódzki inspektor sanitarny może wydawać m. in. decyzje nakładające obowiązek podjęcia określonych czynności zapobiegawczych lub kontrolnych.

Pamiętajmy! Dyrektor szkoły musi zapewnić uczniom dostęp do gabinetu profilaktyki zdrowotnej. Nie jest on jednak administratorem danych zawartych w dokumentacji medycznej ucznia w ramach opieki świadczonej w szkole. Zupełnie inaczej jest w przypadku przetwarzania danych uczniów  w dokumentacji udzielania pomocy psychologiczno-pedagogicznej w szkole, gdzie administratorem tych danych jest szkoła.

Przetwarzanie danych uczniów w dokumentacji udzielania pomocy psychologiczno-pedagogicznej w szkole 

Dokumentowanie udzielania pomocy psychologiczno-pedagogicznej w szkołach regulują przepisy ustawy Prawo oświatowe.

Uczniowi uczęszczającemu do publicznego przedszkola czy szkoły udzielana jest pomoc psychologiczno-pedagogiczna, którą organizuje dyrektor placówki. To na dyrektorze podmiotu spoczywa obowiązek zapewnienia pomocy dziecku przez odpowiednich specjalistów, którzy to przy jej udzielaniu prowadzą jednocześnie dokumentację zawierającą dane ucznia. W takiej indywidualnej dokumentacji każdego dziecka, ucznia, czy uczestnika objętego pomocą psychologiczno-pedagogiczną, gromadzone są wyniki badań przeprowadzonych i opisanych przez specjalistę prowadzącego dokumentację. Warto podkreślić, że specjalistą udzielającym pomocy psychologiczno-pedagogicznej jest nie tylko pedagog szkolny, ale i psycholog, logopeda czy doradca zawodowy. Dokumentacja pomocy psychologiczno-pedagogicznej udzielonej uczniowi stanowi część dokumentacji przebiegu nauczania. Zawiera ona dane osobowe ucznia, w tym dane szczególnych kategorii, w szczególności dotyczące zdrowia.

Udzielenie pomocy psychologiczno-pedagogicznej dziecku w przedszkolu czy szkole jest realizacją systemowych zadań tych placówek, nałożonych przepisami prawa. Dlatego też w tym przypadku administratorem zawartych w dokumentacji danych z prowadzonych zajęć w ramach udzielenia pomocy psychologiczno-pedagogicznej w szkole jest reprezentujący placówkę dyrektor. To on musi zapewnić zgodne z przepisami prawa przetwarzanie danych osobowych, jak również to on ponosi odpowiedzialność za działania wszystkich osób upoważnionych do przetwarzania danych osobowych w jednostce.

Natomiast w przypadku udzielania uczniom pomocy psychologiczno-pedagogicznej w poradni psychologiczno-pedagogicznej, to administratorem jest poradnia.

Źródło: https://uodo.gov.pl/pl/138/1674

02-09-2020

Nowy art. 8 ust. 1a, dodany do ustawy z dnia 4 marca 1994 r. o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych, nie wpływa na zmianę stanowiska Urzędu Ochrony Danych Osobowych dotyczącego zasad przetwarzania danych osobowych na potrzeby korzystania z usług i świadczeń finansowanych z zakładowego funduszu świadczeń socjalnych.

Zgodnie z przepisami tej ustawy, zarówno przyznawanie świadczeń, jak i ich wysokość uzależnione są od spełnienia przez osobę ubiegającą się o dane świadczenie określonych kryteriów socjalnych. Zgodnie natomiast z art. 8 ust. 1 ww. ustawy pracodawca ma obowiązek uzależnić udzielenie ulgi lub świadczenia od sytuacji życiowej, rodzinnej i materialnej osoby uprawnionej do korzystania z Funduszu. Przy ustalaniu wysokości świadczenia znaczenie ma sytuacja życiowa i materialna wszystkich członków rodziny pracownika, z którymi prowadzi on wspólne gospodarstwo domowe. Jeżeli zatem przyznawanie świadczeń jest uzależnione od kryterium socjalnego, to oznacza, że sytuacja pracownika lub innej osoby uprawnionej do korzystania z funduszu wymaga każdorazowo jej określenia, czyli przetwarzania danych osobowych pracownika i członków jego rodziny. Przetwarzanie tych danych nie może jednak prowadzić do gromadzenia ich w zakresie szerszym, niż jest to konieczne dla realizacji celu, w jakim dane są pozyskiwane. Dodany do ustawy o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych art. 8 ust. 1a określa, że pracownik przekazuje te dane pracodawcy w formie oświadczenia. Natomiast potwierdzenie danych w nim zawartych może odbywać się, m.in. na podstawie oświadczeń izaświadczeń o sytuacji życiowej (w tym zdrowotnej). Należy również wskazać, że przepisy ustawy o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych nigdzie nie wskazują, aby członkowie rodzin pracowników musieli podpisywać dodatkowe oświadczenia. Z regulacji tych wynika, że oświadczenie na temat jego sytuacji rodzinnej (w tym zdrowotnej) przedstawia pracownik.

W opinii UODO, jeżeli na potrzeby udokumentowania spełnienia określonych kryteriów pracodawcy przydatny byłby dostęp do różnych dokumentów, np. PIT-u małżonka, to powołana regulacja umożliwia jemu jedynie wgląd do nich, ale nie daje prawa do przechowywania ich kopii. Powodowałoby to bowiem gromadzenie danych w szerszym zakresie, niż jest to niezbędne do celu przetwarzania. W dokumencie takim jak, np. PIT współmałżonka znajdują się również takie dane, jak np. nazwa zakładu pracy czy numer PESEL, które nie są niezbędne do potwierdzenia danych przedstawionych w oświadczeniu pracownika. 

Zatem, mając na uwadze, że jedną z głównych zasad dotyczących przetwarzania danych osobowych wynikających z RODO jest zasada minimalizacji danych, należy pamiętać, aby przetwarzane dane były adekwatne, stosowne oraz ograniczone do tego, co niezbędne do celów, w których są przetwarzane. Adekwatność danych w stosunku do celu ich przetwarzania powinna być rozumiana jako równowaga pomiędzy uprawnieniem osoby do dysponowania swymi danymi a interesem administratora (w tym przypadku pracodawcy).

Źródło:

Numer 4/2019 Newslettera UODO dla inspektorów ochrony danych

W powyższym przykładzie mamy do czynienia ze zdarzeniem skutkującym utratą dostępności danych osobowych przez pewien odcinek czasu. Jest to naruszenie, ponieważ brak dostępu do danych może mieć znaczący wpływ na prawa i wolności osób fizycznych. Pamiętać należy jednak, że nie każda czasowa niedostępność do danych jest naruszeniem. Jest nią tylko taka niedostępność danych, która może stanowić ryzyko dla praw i wolności osób fizycznych, np. w przypadku  szpitala brak dostępu danych pacjentów może prowadzić do uniemożliwienia  przeprowadzenia operacji medycznej, a zatem narażenia życia, co należy zaklasyfikować  jako wysokie ryzyko dla praw i wolności osób fizycznych. W przypadku kilkugodzinnego braku dostępu spółki medialnej do swoich systemów i niemożliwości wysyłania newslettera do abonentów, istnieje natomiast niskie  prawdopodobieństwo naruszenia praw i wolności osób fizycznych. Podobnie w przypadku planowanej konserwacji systemu, dane osobowe mogą być niedostępne przez pewien czas i nie należy traktować tego jako naruszenia bezpieczeństwa (ryzyko niskie).

Chociaż utrata dostępu do systemów administratora może być tylko tymczasowa i w początkowej fazie naruszenia nie wywołuje skutków dla praw i wolności osób fizycznych, ważne jest, aby administrator po przeprowadzeniu pełnej analizy ryzyka, rozważył wszystkie możliwe konsekwencje naruszenia, zarówno te które już zaistniały jak i te, które mogą zaistnieć w przyszłości.

Naruszenie danych może mieć miejsce również w następujących przypadkach:

• zmiana danych bez zgody osoby, której dane dotyczą;
• wysłanie danych do niewłaściwej osoby (np. poprzez niewłaściwie zaadresowanie poczty elektronicznej);
• utrata nośników danych (telefon, laptop, USB, teczki zawierające dane w wersji papierowej);
• nieuprawnione udostępnienie danych (np. elektronicznie – przekazywanie danych przez zdalny dostęp np. VPN, często przydzielane bezterminowo - ale też np. telefonicznie (rozmówca podaje się za pracownika policji czy urzędu, próbując wyciągnąć informacje);
• nieodpowiednie usuwanie danych (np. administrator postanawia pozbyć się starych komputerów. Przed sprzedażą usuwa jedynie pliki na pulpicie i opróżnia kosz ze starych plików. Nie usuwa jednak danych z  dysku komputera).

Źródło:

https://uodo.gov.pl/pl/134/230

Rada rodziców gromadzi dane rodziców (imiona i nazwiska), którzy dokonali dobrowolnych wpłat na fundusze rady w celu udokumentowania tych wpłat. Kto jest administratorem tych danych i czy ich gromadzenie wymaga zgody?

Administratorem tych danych jest szkoła, a gromadzenie będzie związane z realizacją celów statutowych szkoły, zatem w oparciu o art. 6 ust. 1 lit. e) RODO.

Rada rodziców jest wewnętrznym organem szkoły, który reprezentuje ogół rodziców uczniów. Jej działanie regulują art. 83 i 84 ustawy Prawo oświatowe. Natomiast administratorem danych osobowych rodziców uczestniczących w radzie rodziców, jak i danych przetwarzanych na jej posiedzeniach jest szkoła, w ramach której ta rada działa, nie zaś sama rada rodziców. Zgodnie z art. 84 ust. 6 ustawy Prawo oświatowe w celu wspierania działalności statutowej szkoły lub placówki, rada rodziców może gromadzić fundusze z dobrowolnych składek rodziców oraz innych źródeł. Zasady wydatkowania funduszy rada rodziców określa regulamin, o którym mowa w art. 83 ust. 4 ustawy. W świetle zaprezentowanego powyżej stanowiska należy przyjąć, że rada gromadzi dane rodziców, którzy wpłacili środki na fundusze w celu udokumentowania wpłaty, jako wewnętrzny organ szkoły i wyłącznie na jej rzecz. Nie ma przy tym potrzeby odbierania od rodziców dodatkowych zgód na przetwarzanie danych.

Źródło: https://twitter.com/UODOgov_pl/status/1357675344296247299/photo/1

08-02-2021

Rozporządzenie w sprawie ramowych planów nauczania zostało dziś podpisane (3 kwietnia 2019 r.).

Od 1 września 2019 r. będzie ono obowiązywało w:

1. szkołach podstawowych,
2. czteroletnim liceum ogólnokształcącym,
3. pięcioletnim technikum,
4. klasach I branżowej szkoły I stopnia dla uczniów będących absolwentami gimnazjum, a w latach następnych również w kolejnych klasach tej szkoły,
5. branżowej szkole I stopnia dla uczniów będących absolwentami ośmioletniej szkoły podstawowej,
6. szkole specjalnej przysposabiającej do pracy,
7. semestrach I szkoły policealnej, a w latach następnych również w kolejnych semestrach szkoły policealnej,

a od roku szkolnego 2020/2021 – w branżowej szkole II stopnia dla uczniów, którzy realizowali ramowy plan nauczania dla branżowej szkoły I stopnia przeznaczony dla absolwentów gimnazjum, zaś od roku szkolnego 2022/2023 – w branżowej szkole II stopnia dla uczniów, którzy realizowali ramowy plan nauczania dla branżowej szkoły I stopnia przeznaczony dla absolwentów ośmioletniej szkoły podstawowej.

     Zmiany dotyczą przede wszystkim szkolnictwa zawodowego, ale nowym rozporządzeniem została zwiększona liczba godzin do dyspozycji dyrektora szkoły - o 1 godzinę więcej na I , II oraz na III etapie edukacyjnym (w liceum ogólnokształcącym i technikum), a zatem będą wynosiły np.:

• klasy I-III SP - 3 godziny w trzyletnim okresie nauczania, 
• klasy IV-VIII SP - 4 godziny w pięcioletnim okresie nauczania,
• LO - 3 godziny w czteroletnim okresie nauczania,
• Technikum - 4 godziny w pięcioletnim okresie nauczania,
• Szkoła branżowa I stopnia - 3 godziny w trzyletnim okresie nauczania.

Godziny te mają być przeznaczone na rozwój zainteresowań i uzdolnień uczniów.     

     Na pewno zapisy nowego rozporządzenia należy uwzględnić przygotowując arkusz organizacyjny na rok szkolny 2019/2020, a ten w tym roku maksymalnie dnia 5 kwietnia powinien trafić do zaopiniowania do organizacji związkowych – zgodnie bowiem z § 17 ust. 5 rozporządzenia MEN z dnia 17 marca 2017 r. w sprawie szczegółowej organizacji publicznych szkół i publicznych przedszkoli opinia zakładowych organizacji związkowych, o której mowa w ust. 4, jest wydawana w terminie 10 dni od dnia otrzymania arkusza organizacji szkoły lub przedszkola, nie później niż do dnia 19 kwietnia danego roku. Natomiast do 21 kwietnia dyrektor przekazuje arkusz organowi prowadzącemu.

    Szczegóły zmian znajdą Państwo na stronie MEN: https://www.gov.pl/web/edukacja/rozporzadzenie-ramowe-plany-nauczania

Podstawa prawna:

Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 3 kwietnia 2019 r. w sprawie ramowych planów nauczania dla publicznych szkół (Dz. U. z 2019 r., poz. 639).

Beata Linowska

03-04-2019

W ostatnich latach wzrasta liczba dzieci cudzoziemców oraz obywateli polskich powracających z zagranicy. Po powrocie często u ich dzieci występują trudności adaptacyjne związane z posługiwaniem się językiem polskim oraz koniecznością odnalezienia się w innych warunkach szkolnych i środowiskowych niż na obczyźnie.

NIK zbadała, jak przebiegał ten proces w latach szkolnych 2017/18 do 2019/20. Swoje wnioski przekazał w komunikacie "NIK o kształceniu dzieci cudzoziemców i obywateli polskich powracających do kraju” z dnia 8 września 2020 r. Informuje w nim m.in, że 23% rodziców uczniów cudzoziemców,którzy uczestniczyli w badaniu kwestionariuszowym, podało, że ich dzieci doświadczają zachowania nietolerancyjnego w szkole sporadycznie, natomiast 4% respondentów stwierdziło, że są one częste. Co więcej w czterech szkołach wystąpiły udokumentowane przypadki nietolerancji wobec uczniów cudzoziemców.

Zjawiskom, które wskazał NIK, jest niepokojące, dlatego wskazane jest zadbanie o kształcenie u dzieci postaw tolerancyjnych i akceptacji, które pozwolą na lepszą adaptację dzieci obcokrajowców w polskich szkołach. Tym samym zapraszamy do zapoznania się naszą propozycją e-lekcji dedykowanych uczniom, które m.in. pozwolą uczniom zrozumieć jak działają uprzedzenia i jaki mają efekt:

• Być tolerancyjnym
• Nie przypinam łatek
• Myślę samodzielnie, czyli koniec ze stereotypami.

Proponowane pozycje na pewno okażą się pomocne w budowaniu pozytywnych postaw u uczniów.

Zespół ECRK

08-12-2020

Zasady przyznawania uprawnień do refundacji szkieł korekcyjnych, zarówno dla nauczycieli, jak i innych pracowników szkoły.

Uprawnienie związane z praca przy monitorze

Pracodawca jest obowiązany zapewnić pracownikom zatrudnionym na stanowiskach z monitorami ekranowymi, którzy użytkują monitor ekranowy przynajmniej przez połowę dobowego wymiaru czasu pracy, czyli co najmniej przez 4 godziny dziennie:

• profilaktyczną opiekę zdrowotną,
• okulary korygujące wzrok, zgodne z zaleceniem lekarza, jeżeli wyniki badań okulistycznych przeprowadzonych w ramach profilaktycznej opieki zdrowotnej, wykażą potrzebę ich stosowania podczas pracy przy obsłudze monitora ekranowego.

Wynika to z § 8 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 1 grudnia 1998 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy na stanowiskach wyposażonych w monitory ekranowe (Dz.U. z 1998 r. Nr 148, poz. 973).

Liczba godzin pracy przy monitorze

Określony przez ustawodawcę wymóg wykonywania pracy co najmniej przez połowę dobowego wymiaru czasu pracy odnosi się do normy 8-godzinnej. Odnośnie czasu użytkowania monitora ekranowego wypowiedział się Departament Warunków Pracy Ministerstwa Gospodarki i Pracy (publ. Atest - Ochrona Pracy 3/2005, str. 32). Sformułowanie wskazujące minimalny okres użytkowania monitora ekranowego należy odnieść do art. 129 k.p., tj. do 8-godzinnej normy dobowej i 40-godzinnej normy tygodniowej, biorąc pod uwagę okres rozliczeniowy. 

W odniesieniu do nauczycieli jest taki problem, że Karta Nauczyciela nie zawiera regulacji dotyczących dobowego wymiaru czasu pracy. Należy więc – na zasadzie analogii – uznać, że ww. norma powinna się odnosić do nauczycieli, realizujących co najmniej połowę swych zajęć przed monitorem ekranowym. W przypadku pełnozatrudnionego nauczyciela należy odnieść się do czasu pracy określonego w art. 42 ust. 1 i art. 42c ust. 1 Karty Nauczyciela. Nauczyciela zatrudnionego w pełnym wymiarze czasu pracy, obowiązuje 40-godzinny tydzień pracy (średnio 8 godzin dziennie w pięciodniowym tygodniu pracy), w tym realizuje godziny w ramach pensum i inne obowiązki służbowe (przygotowywanie się do zajęć, samodoskonalenie i doskonalenie zawodowe, zadania statutowe). 

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Olsztynie, który w wyroku z dnia 10 października 2006 r., sygn. akt II SA/Ol 535/06, uznał, że: "Nie jest istotna okoliczność, iż przekroczenie połowy dobowego czasu pracy przy komputerze nie ma miejsca każdego dnia. Przyjęcie interpretacji, iż przepis § 2 pkt 4 rozporządzenia z dnia 1 grudnia 1998 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy na stanowiskach wyposażonych w monitory ekranowe (…) wymaga, aby pracownik codziennie pracował przy komputerze więcej niż połowę dobowego czasu pracy prowadziłoby do obejścia prawa. (…)"Podobnie wypowiedział się Wojewódzki Sądu Administracyjnego w Poznaniu z dnia 18 maja 2011 r. (wyrok WSA z dnia 18 maja 2011 r. IV SA/Po 196/11).

Powstaje zatem pytanie jak należy prawidłowo obliczyć spędzany przez nauczyciela na stanowisku z monitorem ekranowym? Definicję monitora ekranowego zawiera § 2 pkt 1 ww. rozporządzenia, zgodnie z którym pod tym pojęciem należy rozumieć urządzenie do wyświetlania informacji w trybie alfanumerycznym lub graficznym, niezależnie od metody uzyskiwania obrazu. Z kolei stanowiskiem pracy jest przestrzeń pracy, wraz z wyposażeniem w środki i przedmioty pracy, obejmującym m.in. wyposażenie podstawowe, w tym monitor ekranowy (§ 2 pkt 2 rozporządzenia). Systemem komputerowym są urządzenia wchodzące w skład wyposażenia podstawowego i dodatkowego stanowiska pracy wraz z oprogramowaniem (§ 2 pkt 3 rozporządzenia). Zatem będzie to praca nie tylko z komputerem, laptopem, ale również z tablica interaktywną.

Jeśli chociaż przez niektóre dni tygodnia nauczyciel łącznie co najmniej 4 godziny  poświęca na pracę przy monitorze interaktywnym w trakcie zajęć w ramach pensum oraz korzysta z komputera do wykonywania zadań statutowych związanych z wypełnianiem e – dziennika, w tym przypadku również przy prowadzeniu strony internetowej, jest uprawniony do refundacji okularów korekcyjnych, jeśli wyniki badań okulistycznych przeprowadzonych w ramach profilaktycznej opieki zdrowotnej, wykazują potrzebę ich stosowania podczas pracy przy obsłudze monitora ekranowego. Nie pmusi to być orzeczenie dostarczone przez pracownika poza badaniami profilaktycznymi wykonywanymi przez placówkę, z którą szkoła ma umowę.

Treść skierowania na badania

O potrzebie korzystania z okularów orzeka lekarz medycyny pracy przeprowadzający badanie profilaktyczne: wstępne, okresowe lub kontrolne (wyrok WSA w Poznaniu z 18.05.2011 r., IV SA/Po 196/11). 

O tym czy nauczycielowi należy w skierowaniu na badania profilaktyczne uwzględnić pracę przy obsłudze komputera, decyduje pracodawca. Powinien tego dokonać po przeprowadzeniu oceny ryzyka zawodowego na danym stanowisku pracy. 

Oceny ryzyka zawodowego na danym stanowisku pracy

Dyrektor kierując pracownika na badania profilaktyczne określa w skierowaniu czy pracownik pracuje przy monitorze. Informacja taka powinna wynikać z karty oceny ryzyka zawodowego danego nauczyciela czy pracownika. Dyrektor ma obowiązek dokonać oceny ryzyka zawodowego na wszystkich stanowiskach pracy i dokumentować jej przeprowadzenie (art.  226 k.pl.). W dokumencie oceny ryzyka zawodowego powinny być zawarte informacje dotyczące:

• opisu danego stanowiska pracy,
• wyników dokonanej oceny każdego z występujących w nim zagrożeń,
• podjętych ustaleń mających na celu ich eliminację lub ograniczenie.

Zasady refundacji kosztów zakupu okularów

Kwestia refundacji kosztów poniesionych na zakup okularów korygujących wzrok do pracy przy obsłudze komputera jest uzależniona nie tylko od treści orzeczenia lekarskiego wydanego w ramach badań profilaktycznych, ale również potwierdzenia wykonywania przez pracownika pracy przy komputerze powyżej 4 godzin dziennie. Fakt, że nauczyciele mają mniej niż 4 godziny dzienne przed ekranem nie uprawnia dyrektora do nie uwzględniana faktu pracy przy komputerze w skierowaniu. Nawet jeżeli lekarz potwierdzi potrzebę noszenia okularów, to i tak pracodawca jest zobowiązany zapewnić okulary korygujące wzrok tylko wtedy kiedy  nauczyciel danego przedmiotu lub danych zajęć użytkuje w pracy monitor ekranowy przez co najmniej połowę dobowego wymiaru czasu pracy przeznaczonego na realizację zajęć, o których mowa w art. 42 ust. 2 pkt 1 KN, a nie w każdym przypadku kiedy lekarz stwierdzi taką potrzebę. 

Obowiązek zapewnienia pracownikom okularów korygujących wzrok

Przepisy prawa nie zawierają regulacji określających zasady realizowania przez pracodawcę obowiązku zapewnienia okularów korygujących wzrok pracownikom użytkującym w czasie pracy monitory ekranowe. W związku z powyższym, jeżeli praca nauczyciela jest związana z obsługą monitora ekranowego i wyniki badań wykazują potrzebę stosowania okularów korygujących wzrok nauczyciel może otrzymać dofinansowanie na zakup takich okularów, na zasadach określonych w danej szkole. Wysokość refundacji kosztów zakupu okularów dla pracowników pozostaje w kompetencji danego pracodawcy. Jednak kwota refundacji lub dofinansowania zakładu pracy do zakupu okularów powinna umożliwić zakup zaleconych przez lekarza-okulistę szkieł oraz najprostszych oprawek. Ponieważ przepisy nie regulują częstotliwości oraz wysokości refundacji, zagadnienia te powinny regulować wewnętrzne przepisy obowiązujące u pracodawcy. Zatem pracodawca w wewnętrznym akcie prawnym (np. regulaminie, zarządzeniu, decyzji itp.) powinien określić szczegółowe zasady przydziału okularów, w szczególności kwotę refundacji, czas i okres ich używalności, a także ewentualnie termin, w jakim pracownik może się ubiegać o zwrot kosztów zakupionych przez siebie okularów.

W opinii Państwowej Inspekcji Pracy: "Wobec znacznie zróżnicowanych cen szkieł optycznych i oprawek pracodawca może mieć wątpliwości co do obowiązku ponoszenia pełnych kosztów wykonania okularów. Względy słuszności przemawiają za tym, by pracodawca ponosił pełny koszt robocizny i szkieł o parametrach oznaczonych przez lekarza. Nie ma natomiast formalnoprawnych przeszkód, aby pracodawca ograniczył swój udział w ponoszeniu kosztów oprawy poprzez ustalenie kwoty partycypacji nie niższej jednak niż koszt oprawy odpowiadającej co najmniej standardowi podstawowemu." – Jan Pióro, Zdaniem Państwowej Inspekcji Pracy, PiZS 2002 r. Nr 3 s. 40).

Dariusz Skrzyński

04-11-2020

W ustawie o finansowaniu zadań oświatowych wprowadzono konieczność ustalania regulaminów (na podstawie art. 6a ust. 14–18 ustawy – Karta Nauczyciela), określających wskaźniki oceny pracy nauczycieli, odnoszące się do poziomu spełniania poszczególnych kryteriów oceny pracy nauczycieli na poszczególnych stopniach awansu zawodowego oraz uwzględniające specyfikę pracy w danej szkole. Ustawą z dnia 22 listopada 2018 r. o zmianie ustawy – Prawo oświatowe, ustawy o systemie oświaty oraz niektórych innych ustaw dokonana została zmiana ustawy – Karta Nauczyciela w zakresie oceny pracy polegającej na uchyleniu art. 6a ust. 14-18, które dotyczyły ustalania przez dyrektorów szkół i organy sprawujące nadzór pedagogiczny ww. regulaminów. Wszystkie kwestie związane z dokonywaniem oceny pracy nauczycieli są obecnie uregulowane w ustawie – Karta Nauczyciela oraz w rozporządzeniu MEN z dnia 29 maja 2018 r. w sprawie szczegółowych kryteriów i trybu dokonywania oceny pracy nauczycieli zakresu informacji zawartych w karcie oceny pracy, składu i sposobu powoływania zespołu oceniającego oraz trybu postępowania odwoławczego.

W związku z powyższym, przedmiotowa zmiana ustawowa spowodowała rezygnację z formułowania wskaźników opisujących szczegółowo spełnianie poszczególnych kryteriów ministerialnych, a dyrektorzy i organy sprawujące nadzór nie są już zobligowani do ustalania regulaminów określających wskaźniki oceny pracy nauczycieli lub dyrektorów. Należy jednak podkreślić, że brak wskaźników nie musi w konsekwencji oznaczać likwidacji regulaminów oceny pracy nauczyciela jako takich.

Czy w szkole zatem powinien funkcjonować regulamin dokonywania oceny pracy nauczyciela?

Przepisy ustawy Prawo oświatowe, jak również przepisy aktów wykonawczych nie wyrażają wprost obowiązku opracowania dla szkoły regulaminu ustalania oceny pracy. Brak podstawy do wydania regulaminu oceniania poczytywać należy tylko jako brak obowiązku wydania takiego aktu, co nie oznacza, że dyrektor szkoły nie może zdecydować się na ustalenie takiego dokumentu nazywając go regulaminem lub procedurą. Dokument taki jest aktem wewnętrznym, a dyrektor szkoły może wydawać akty kierownictwa wewnętrznego. Jeśli dyrektor zdecyduje się taki regulamin ustalić to podstawą prawną będą przepisy Prawa oświatowego dotyczące kompetencji dyrektora. Chcąc powołać w regulaminie podstawę prawną, czyli przepis, który upoważnia dyrektora do wydania takiego aktu, można wskazać art. 68 ust.1 pkt 1 Prawa oświatowego, który stanowi, że dyrektor szkoły kieruje działalnością szkoły oraz dodatkowo art. 68 ust. 5, który przesądza o tym, że dyrektor jest kierownikiem zakładu pracy. Nazewnictwo wewnętrznych regulacji szkoły jest uzależnione od treści statutu, jednak gdy statut nie odsyła do regulaminu, procedury lub instrukcji, czyli dokumentu uzupełniającego jego treść, to decyzję o nadaniu nazwy takiemu dokumentowi podejmuje statutowo upoważniony organ ustalający te regulacje, a w szczególności dyrektor odpowiedzialny za kierowanie szkołą, co wykazano powyżej. W praktyce szkolnej najczęściej odbywa się to poprzez wydanie zarządzenia dyrektora szkoły. Ustawa Prawo oświatowe nie określa zasad nadawania nazw regulacjom wewnątrzszkolnym, poza przypadkami regulaminów działania kolegialnych organów wskazanych w ustawie tj. regulaminu rady pedagogicznej - art. 73 ust. 2, regulaminu rady szkoły art. 80 ust. 3, art. 81 ust. 8, regulaminu rady rodziców - art. 83 ust. 4, regulamin samorządu uczniowskiego - art. 85 ust. 3. Należy również zauważyć, że w praktyce szkolnej funkcjonuje wiele regulaminów, np. świetlicy szkolnej czy biblioteki szkolnej, których ustalenie nie wynika bezpośrednio z przepisów oświatowych.

Istotne w tym miejscu są natomiast kwestie zasadności tworzenia takiego dokumentu i zawartych w nim treści. Uregulowania prawne, o których mowa wyżej, dotyczą takich obszarów, jak: poziomy spełniania kryteriów oceny pracy nauczyciela, tryb dokonywania oceny pracy, regulacji odnoszących się do karty oceny pracy, tryb odwoławczy od oceny pracy nauczyciela. Ponadto w celu zapewnienia jednolitości oceny poziomu spełniania kryteriów oceny pracy we wszystkich przedszkolach, szkołach i placówkach obowiązuje skala punktowa, którą należy stosować oceniając poziom spełnienia każdego kryterium oceny pracy. A zatem została utrzymana zasada wartościowania spełniania poszczególnych kryteriów oceny  i między innymi z tego powodu powinna być opracowana procedura określająca tryb i zasady wykonywania czynności w zakresie dokonywania oceny pracy nauczyciela przez dyrektora. Taki dokument powinien być dla każdego nauczyciela wyjątkowo transparentny i każdy nauczyciel powinien dokładnie znać jego założenia, np. dotyczące wartościowania każdego z kryteriów. Regulamin mógłby również szczegółowo określać czynności podejmowane przez dyrektora w trakcie dokonywania oceny pracy również po to, by te działania były jednakowe wobec wszystkich ocenianych nauczycieli z uwzględnieniem lub bez uwzględnienia ich stopnia awansu zawodowego nauczyciela.

W konkluzji należy stwierdzić, że choć przepisy nie nakazują tworzenia takich dokumentów, to również nie ma przepisów zabraniających ich opracowywania, tym bardziej, że w ministerialnym uzasadnieniu bardzo precyzyjnie określono w jakim zakresie dokonano zmian stwierdzając, iż nie będą już ustalane regulaminy określające wskaźniki oceny pracy nauczycieli, a nie regulaminy czynności podejmowanych przez dyrektora w zakresie ich dokonywania. Ponadto kwestia nazwy dla tego dokumentu (regulamin, procedura, instrukcja, zasady itd.) jest sprawą wtórną, jednak powaga regulowanej nim tematyki, logika, a przede wszystkim wieloletnia historia dokumentów wydawanych w tej materii (jeszcze przed omawianymi zmianami prawa, w placówkach oświatowych funkcjonował „Regulamin oceniania (...)” właśnie), nakazują sądzić, że powinien on nazwany być Regulaminem oceniania. Co więcej, utrzymanie nazwy „Regulamin” jest dużo wygodniejsze, gdyż pozwala Dyrektorom na dokonywanie wymaganych prawem zmian w już opracowanym dokumencie, a nie wymaga opracowania zupełnie nowej dokumentacji. 

Bożena Browarczyk - ekspert z bogatym doświadczenieniem zawodowym wynikającym z pracy w szkole i w nadzorze pedagogicznym, a także ze współpracy z Centralną Komisją Egzaminacyjną. 

28-05-2019

Pracodawca w odniesieniu do pracowników zatrudnionych w szkole (przedszkolu/placówce) jest zobowiązany do podjęcia negocjacji ze związkami zawodowymi w celu osiągnięcia porozumienia odnośnie organizacji pracy zdalnej, a w przypadku niemożności zawarcia porozumienia – do określenia ww. kwestii w stosownym regulaminie pracy zdalnej.

Jeżeli w szkole są np. 3 zakładowe organizacje związkowe to trzeba uzgodnić  ZASADY PRACY ZDALNEJ (ew. dokument o innej nazwie, ale dotyczący pracy zdalnej np. Porozumienie pracy zdalnej pracowników  ……….w  …..; nazwa dokumentu nie ma znaczenia) z 3 związkami, czyli porozumienie jest jedno, ale ustalane z trzema związkami.

KROK 1. Przesyłamy projekt zapisów o pracy zdalnej do wszystkich zakładowych organizacji związkowych. Od odebrania projektu przez ostatnią organizację zaczyna biec 30-dniowy termin na dokonanie porozumienia co do treści dokumentu. 

Niestety regulacje nie wskazują, jak ma wyglądać w praktyce takie uzgodnienie, jeżeli chodzi o pracę zdalną.  Moim zdaniem należy stosować art. 30 ust. 5 ustawy o związkach zawodowych:

Art. 30 ust. 5 ustawy o związkach zawodowych 

W sprawach wymagających zawarcia porozumienia lub uzgodnienia stanowiska z zakładowymi organizacjami związkowymi organizacje te przedstawiają wspólnie uzgodnione stanowisko. Sposób ustalania i przedstawiania tego stanowiska przez wyłonioną do tych spraw wspólną reprezentację związkową określa porozumienie zawarte przez organizacje związkowe.

Zatem w praktyce przy ustalaniu zasad pracy zdalnej dyrektor w ciągu tych 30 dni ma prawo oczekiwać wspólnego stanowiska organizacji związkowych działających w danej jednostce w sprawie przesłanego projektu porozumienia w sprawie pracy zdalnej w danej jednostce.

Jeżeli dyrektor nie otrzyma takiego wspólnego stanowiska, to jest zobowiązany zapatrywać stanowiska zgłoszone przez poszczególne związki. 

KROK 2. Jeżeli nie jest możliwe uzgodnienie treści porozumienia ze wszystkimi zakładowymi organizacjami związkowymi (bez znaczenia z jakiego powodu), pracodawca uzgadnia treść porozumienia z organizacjami związkowymi reprezentatywnymi w rozumieniu art. 25³ ust. 1 lub 2 ustawy o związkach zawodowych, z których każda zrzesza co najmniej 5% pracowników zatrudnionych u pracodawcy. 

Zatem jeżeli nie ma wspólnego stanowiska wystosowanego wspólnie przez wszystkie związki, to dyrektor musi teraz uzgodnić zapisy o pracy zdalnej ze związkami związkowymi reprezentatywnymi w rozumieniu art. 25³ ust. 1 lub 2 ustawy o związkach zawodowych, z których każda zrzesza co najmniej 5% pracowników zatrudnionych u pracodawcy. Przypominam, że dalej to się dzieje w ramach tych 30 dni.

Jeżeli nie da się tego zrobić w terminie 30 dni od dnia przedstawienia projektu porozumienia przez pracodawcę, dyrektor w formie zarządzenia sam ustala zasady pracy zdalnej w dokumencie: REGULAMIN PRACY ZDALNEJ, ale bezwzględnie musi uwzględnić w REGULAMINIE PRACY ZDALNEJ (jeżeli były) ustalenia podjęte z zakładowymi organizacjami związkowymi w toku uzgadniania.

KROK 3.  Jeżeli w ciągu tych 30 dni od dnia przedstawienia projektu nie dojdzie do zawarcia porozumienia, to dyrektor sam ustala zasady pracy zdalnej w REGULAMNIE PRACY ZDALNEJ. 

Podstawa prawna:

• Art.  67²⁰ ustawy z dnia z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy - obowiązujący od dnia 7 kwietnia 2023 r.
• Art 30 i art. 25³ ustawy z dnia 23 maja 1991 r. o związkach zawodowych (t.j. Dz. U. z 2022 r. poz. 854)
   

Dariusz Skrzyński

9-03-2023

Pracodawca prowadząc proces rekrutacji pozyskuje dane osobowe. Jak podkresla UODO pracodawca nie może żądać od kandydata danych nadmiarowych, które są niepotrzebne do przeprowadzenia rekrutacji. Ponadto dane osobowe nie mogą być zbierane na zapas,  tj. bez wykazania przez administratora zgodnego z prawem celu ich pozyskania i niezbędności do realizacji tego celu.

Jakie dane można pozyskać?

Zgodnie z art. 22¹ § 1 kodeksu pracy, pracodawca żąda od osoby ubiegającej się o zatrudnienie podania danych osobowych obejmujących:

1) imię (imiona) i nazwisko;

2) datę urodzenia;

3) dane kontaktowe wskazane przez taką osobę;

4) wykształcenie;

5) kwalifikacje zawodowe;

6) przebieg dotychczasowego zatrudnienia.

Ponadto pracodawca może żądać podania wykształcenia, kwalifikacji zawodowych oraz przebiegu dotychczasowego zatrudnienia, ale tylko wtedy gdy jest to niezbędne do wykonywania pracy określonego rodzaju lub na określonym stanowisku.

Katalog danych, które mogą być przetwarzane w procesie rekrutacji przez pracodawcę jest zamknięty, co oznacza, że pracodawca nie może przetwarzać danych, które wykraczają poza ten zakres.

Wyrażam zgodę na przetwarzanie danych…

Uwga! Do przetwarzania wyżej wymienionych danych nie jest potrzebna zgoda, a co za tym idzie dotychczasowa praktyka zamieszczenia w liście motywacyjnym CV zgody na przetwarzanie danych w celach rekrutacyjnych nie jest właściwa. Zgoda, a w szczególności wyraźna zgoda na przetwarzanie wybranych danych, może być niezbędna jedynie w określonych sytuacjach, np.: kandydat może zgodzić się na przetwarzanie jego danych na potrzeby przyszłych rekrutacji przez określony czas.

Referencje

Złożenie przez kandydata do pracy tzw. referencji nie uprawnia pracodawcy do kontaktu z podmiotem je wystawiającym w celu pozyskania dodatkowych informacji o kandydacie. Udostępnienie pracodawcy danych osobowych następuje w formie oświadczenia osoby, której one dotyczą. Potencjalny pracodawca nie może tym samym zwrócić się do poprzedniego pracodawcy o informację, jakie zadania realizował kandydat u tego podmiotu oraz jaką ma opinię o kandydacie do pracy. Podczas procesu rekrutacyjnego źródłem informacji, które dotyczą przebiegu pracy zawodowej, powinien być sam kandydat.

Jakich danych nie trzeba pozyskiwać?

Pracodawca nie może żądać od kandydata danych wykraczających poza zakres, który został wskazany w kodeksie pracy, w szczególności takich, które nie mają związku z celem, jakim jest zatrudnienie pracownika. Może się oczywiście zdarzyć, że osoba kandydująca na konkretne stanowisko będzie musiała spełnić pewne określone prawem wymogi, np. wymóg niekaralności i wówczas pracodawca będzie uprawniony do pozyskania informacji o nim w tym zakresie. Zdarza się, że osoby kandydujące do pracy przekazują z własnej inicjatywy więcej danych, niż jest to wskazane w kodeksie pracy. Przepisy kodeksu pracy nie nakładają obowiązku przekazywania pracodawcy przez kandydata do pracy swojego zdjęcia (niezależnie od formy jego udostępnienia). Niekiedy podajemy także informację o stanie cywilnym, numer PESEL, miejsce urodzenia czy nawet imiona rodziców.

W takiej sytuacji dane osobowe kandydata, o ile nie należą do szczególnej kategorii danych, są przetwarzane przez potencjalnego pracodawcę na podstawie zgody, która może polegać na oświadczeniu bądź zachowaniu, które w danym kontekście jasno wskazuje, że osoba, której dane dotyczą godzi się na przetwarzanie jej danych osobowych, które sama przekazała. Zatem o ile kandydat sam z własnej woli zechce udostępnić dodatkowe informacje na swój temat, np. zdjęcie, to wyrażona przez niego zgoda na ich wykorzystanie będzie elementem legalizującym przetwarzanie tych danych na potrzeby naboru przez pracodawcę.

Co istotne zgoda osoby, której dane dotyczą, oznacza dobrowolne, konkretne, świadome i jednoznaczne okazanie woli, którym osoba, której dane dotyczą, w formie oświadczenia lub wyraźnego działania potwierdzającego, przyzwala na przetwarzanie dotyczących jej danych osobowych.

Pracodawca nie może sugerować kandydatowi do pracy zakresu innych danych, które z własnej woli kandydat miałby przekazywać.

Innym przykładem danych, których pracodawca nie może żądać od osoby ubiegającej się o zatrudnienie jest informacja o toczących się i niezakończonych postępowaniach karnych oraz o ich przebiegu. Tego typu informacje nie mieszczą się w katalogu danych, które mogą być przez niego przetwarzane.

Toczące się postępowanie karne nie musi bowiem doprowadzić do prawomocnego skazania danej osoby. Informacji o takich postępowaniach nie zawiera również Krajowy Rejestr Karny, w którym wskazuje się dane, m.in. osób prawomocnie skazanych oraz przeciwko którym prawomocnie umorzono postępowanie karne.

Po dokonaniu wyboru

Jeżeli cel przetwarzania związany z rekrutacją, w związku z którą pozyskano dane, ustaje to dane nie powinny być dłużej przetwarzane. Jednocześnie administrator musi ocenić, czy nie wystąpią inne cele i podstawy prawne uzasadniające ich przetwarzanie (np. archiwizacja). Ponadto w przypadku gdy toczy się spór związany z niezatrudnieniem, jest jeszcze kwestia przetwarzania w celu dochodzenia roszczeń.

Pracodawca administratorem

Jak stanowi art. 5 RODO administrator powinien przetwarzać dane zgodnie z prawem, rzetelnie i w sposób przejrzysty dla osoby, której one dotyczą. Powinien też zbierać je w konkretnych, wyraźnych i prawnie uzasadnionych celach i nie wykorzystywać ich w sposób niezgodny z tymi celami. Jednocześnie RODO zobowiązuje go, by pozyskując dane osobowe, w sposób jasny, przejrzysty i zrozumiały informował m.in. o pełnej nazwie i adresie swojej siedziby; o celu i podstawie prawnej przetwarzania danych osobowych, a także o okresie, przez który zebrane dane będą przechowywane.

Pracodawca ma obowiązek poinformować kandydata do pracy o tych okolicznościach w chwili pozyskiwania tych danych w sposób jasny, czytelny i łatwo dostępny dla kandydata. Może to zrobić np. w treści ogłoszenia o pracę lub w informacji zwrotnej bezpośrednio po otrzymaniu od kandydata aplikacji do pracy.

Każda osoba, która ma wątpliwość, czy po zakończeniu rekrutacji usunięto jej dane osobowe, ma prawo – zgodnie z art. 15 RODO – zwrócić się do administratora z pytaniem, czy i jakie dotyczące jej dane przetwarza oraz w jakim celu to robi i na jakiej podstawie. Gdyby okazało się, że mimo zakończonej rekrutacji jej dane nadal są przetwarzane, to może zażądać od administratora ich usunięcia.

Źródło: https://uodo.gov.pl/pl/138/1599

13-07-2020

Pytanie: Czy można wymagać do rodziców (innych opiekunów) podania numeru dowodu osobistego od osób odbierających dzieci ze szkoły?  Czy trzeba wobec osób upoważnionych spełnić obowiązek informacyjny.

Odpowiedź: Tak, można wymagać podania numeru dowodu osobistego osób upoważnionych. Tym samym skoro szkoła wchodzi w posiadanie danych osobowych to również musi zrealizować obowiązek informacyjny z RODO wobec tych osób.

Pozyskiwanie danych osób upoważnionych

Jeżeli chodzi o pozyskiwanie danych osobowych osób upoważnionych do odbioru uczniów ze szkoły, to placówka ma do tego prawo. W takim przypadku rodzic przekazuje określone dane szkole wskazanej przez niego osoby (np. imię i nazwisko lub imię i nazwisko, seria i numer dowodu osobistego). Szkoła jako administrator danych może bowiem pozyskiwać te dane osobowe nie tylko od samego podmiotu danych (osoby upoważnionej), ale także od osób trzecich. W praktyce powstaje problem, czy szkoła musi posiadać zgodę osób upoważnionych do przetwarzania ich danych osobowych. W obiegu funkcjonują dwie interpretacje.

Według pierwszejskoro obowiązujące przepisy nie regulują zagadnienia odbierania ucznia przez osobę upoważnioną przez rodzica nie zachodzi przesłanka przetwarzania tych danych w celu wypełnienia obowiązku prawnego ciążącego na administratorze art. 6 ust. 1 lit. c RODO. W związku z tym placówka do przetwarzania danych osób upoważnionych potrzebuje ich zgody (art. 6 ust. 1 lit. a i art. 7 RODO).  Zgoda taka może zostać odebrana przy pierwszym kontakcie takiej osoby ze szkołą. Wtedy można również zrealizować obowiązek informacyjny.  

Według drugiejszkoła nie potrzebuje zgody na przetwarzanie danych osobowych osób upoważnionych wskazanych przez rodziców, bo pozyskiwać dane może nie tylko od samych osób upoważnionych, ale również od rodziców. W tym zakresie możliwa jest sytuacja, kiedy to dana osoba wskazana jako upoważniona zażąda usunięcia swoich danych, ale wtedy rodzic będzie musiał upoważnić inną osobę lub sam odbierać dziecko. Jako przesłankę przetwarzania danych osób upoważnionych bez ich zgody wskazuje się art. 6 ust. 1 lit. e RODO (zapewniając bezpieczeństwo uczniowi placówka oświatowa przetwarza dane w interesie publicznym).

Obowiązek informacyjny

Niezależnie od przyjętej koncepcji szkoła musi spełnić obowiązek informacyjny z art. 14 RODO. Przepis ten wymienia informacje jakie należy przekazać w sytuacji, kiedy przetwarzamy dane pozyskane nie bezpośrednio od osób upoważnionych, a np. od rodziców, Można to zrobić przy pierwszym kontakcie, kiedy dana osoba odbiera dziecko lub w jakiś inny sposób (np. informacja w miejscu odbioru ucznia).

Podstawa prawna:

• art. 6, 14, 17, 21 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych).

Dariusz Skrzyński

10-09-2019