Monitoring wizyjny w szkole może funkcjonować na podstawie i zgodnie z zapisami art. 108a ustawy Prawo oświatowe (UPO) – gdy jest to niezbędne do zapewnienia bezpieczeństwa uczniów i pracowników lub ochrony mienia. Ten sam artykuł określa także pewne obowiązki ciążące na administratorze w związku z funkcjonowaniem monitoringu, te obowiązki wskazuje także rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych (…) (RODO).

Administrator stosujący na swoim terenie monitoring powinien:

1. poinformować osoby, które mogą zostać nim objęte, że taki monitoring jest stosowany i jaki teren obejmuje – należy zastosować tablice informacyjne – trwałe, zawierające informacje zgodnie z zapisami art. 13 RODO, ale na takich tablicach informacyjnych mogą się znaleźć tylko podstawowe informacje jak kto jest administratorem danych, a pełna klauzula informacyjna, obejmująca wszystkie wymogi art. 13 RODO, powinna być dostępna w obiekcie monitorowanym, np. w sekretariacie szkoły czy na tablicy informacyjnej. Sam piktogram informujący o tym, że są kamery nie jest wystarczającym i pełnym środkiem informacyjnym;
2. niezwłocznie udzielać odpowiedzi na pytania osoby, która objęta została monitoringiem w ramach przysługujących jej uprawnień - zgodnie z art. 12 - 22 RODO (cele przetwarzania, informacje o odbiorcach lub kategoriach odbiorców, nazwie podmiotu odpowiedzialnego za instalację, sprostowanie danych, usunięcie danych, ograniczenie przetwarzania, przenoszenie danych, sprzeciw);
3. przed dopuszczeniem osoby do wykonywania obowiązków służbowych poinformować ją na piśmie o stosowaniu monitoringu – art. 108a ust. 7 UPO;
4. zastosować odpowiednie środki techniczne i organizacyjne w celu ochrony przechowywanych nagrań obrazu oraz danych osobowych uczniów, pracowników i innych osób, których w wyniku tych nagrań można zidentyfikować, uzyskanych w wyniku monitoringu (takimi środkami są np.: zabezpieczenia fizyczne (zabezpieczenie pomieszczenia, w którym znajdują się rejestratory kamer CCTV, informatyczne), organizacja dostępu do zapisanych danych, regulamin monitoringu) – w uzgodnieniu z organem prowadzącym – art. 108a ust. 9 UPO;
5. przetwarzać dane zebrane w wyniku stosowania monitoringu, wyłącznie do celów, dla których zostały zebrane, i przechowuje przez okres nie dłuższy niż 3 miesiące od dnia nagrania – po tym okresie nagrania należy zniszczyć – chyba, że przepisy odrębne stanowią inaczej – art. 108a ust. 4 i 5 UPO.

Opracowane na podstawie:

      Art. 108a ustawy z dnia 14 grudnia 2016 r. Prawo oświatowe (Dz. U. z 2018 r. poz. 996 z późn. zm).

      Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych
      w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy
      95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych)

Więcej informacji w publikacji: "Monitoring w szkole"

Beata Linowska

26-02-2019

Monitorowanie realizacji podstawy programowej to zadanie nauczyciela i dyrektora. Działania te, ich jakość, sposób realizowania i dokumentowania są przedmiotem nadzoru pedagogicznego wewnętrznego i zewnętrznego oraz autoewaluacji.

Jak więc skutecznie przeprowadzić ten proces, aby pozyskać wiarygodne informacje o przebiegu pracy w szkole i uzyskiwanych efektach cząstkowych, co stanowi istotę tego działania?

Odpowiedzi na to pytanie należy poszukiwać w kilku aktach prawnych. Po pierwsze w rozporządzeniach definiujących podstawę programową, która w zależności od typu instytucji edukacyjnej określa  podstawę programową wychowania przedszkolnego, kształcenia ogólnego i kształcenia w zawodach szkolnictwa branżowego. Podstawa programowa kształcenia ogólnego określa obowiązujący w całej Polsce jednolity wykaz treści kształcenia (celów, tematyki, procedur osiągania wspomnianych celów, efektów edukacyjnych). Nowa podstawa programowa kształcenia w zawodach szkolnictwa branżowego obowiązująca od 1 września 2019 r. różni się od dotychczasowej przede wszystkim strukturą i zakresem treści. Nowy dokument uwzględnia kryteria weryfikacji efektów kształcenia, czyli opisane są w nim wymagania, które potwierdzą osiągnięcie efektów kształcenia w danym zawodzie. W obu dokumentach odnajdziemy treści sprzyjające rozwojowi dzieci/uczniów, a także zalecane warunki jej realizacji.

W preambule do podstawy programowej kształcenia ogólnego zapisano, iż „Działalność edukacyjna szkoły określona jest przez:

1) szkolny zestaw programów nauczania;

2) program wychowawczo-profilaktyczny szkoły.

Szkolny zestaw programów nauczania oraz program wychowawczo-profilaktyczny szkoły tworzą spójną całość i muszą uwzględniać wszystkie wymagania opisane w podstawie programowej. Ich przygotowanie i realizacja są zadaniem zarówno całej szkoły, jak i każdego nauczyciela.”.

A zatem już w wyżej wymienionych dokumentach zawarto informację w jakich obszarach szkoły należy doszukiwać się realizacji podstawy programowej, i jest to oczywiście działalność dydaktyczna, ale również wychowawcza i opiekuńcza. Ponadto zmiany w zewnętrznym świecie, na rynku pracy, w gospodarce, polityce, kulturze czy nawet relacjach międzyludzkich powodują konieczność uczenia się kompetencji, których poprzednie pokolenia nie potrzebowały w takim stopniu, jak te wchodzące dzisiaj w dorosłe życie. Dla przyszłego sukcesu indywidualnego i społecznego uczniowie powinni nabywać kompetencje określone w podstawie programowej.

Kolejny ważny akt prawny, który podkreśla istotę monitorowania podstawy programowej to rozporządzenie MEN w sprawie wymagań wobec szkół i placówek. Monitorowanie efektów jej wdrażania wpisane jest w treść wymagania: Uczniowie nabywają wiadomości i umiejętności określone w podstawie programowej,stanowiącego załącznik do rozporządzenia. Zapisy ww. wymagania wskazują na obowiązek monitorowania i analizowania osiągnięć każdego ucznia w szkole lub placówce, z uwzględnieniem jego możliwości rozwojowych, a następnie formułowania i wdrażania wniosków z tych analiz.

Dyrektor szkoły jest zobowiązany uwzględnić w planie nadzoru pedagogicznego opracowywanym na dany rok szkolny podstawowe kierunki realizacji polityki oświatowej wyznaczone przez MEN. W ustalonych kierunkach na rok szkolny 2019/2020 dwa punkty dotyczą odpowiednio wdrażania nowej podstawy programowej kształcenia ogólnego w szkołach podstawowych i ponadpodstawowych oraz nowych podstaw programowych kształcenia w zawodach szkolnictwa branżowego. Znajduje to wyraz oczywiście w tematyce zaproponowanej przez ministerstwo do realizacji w ramach ewaluacji zewnętrznych oraz monitorowania. A zatem działania szkoły obejmujące monitorowanie podstawy programowej stają się zadaniem priorytetowym na nadchodzący rok szkolny.

Jak tego dokonać?

Z powyższych informacji wynika, że realizacja podstawy programowej powinna odbywać się w każdym aspekcie szkolnego życia. W związku z tym monitorowanie postrzegane jako działania prowadzone w szkole lub placówce obejmujące zbieranie i analizę informacji o działalności dydaktycznej, wychowawczej i opiekuńczej oraz innej działalności statutowej szkoły lub placówki w tym wypadku może odbywać się w następujących zakresach:

• Monitorowanie realizacji treści z podstawy programowej – m.in. poprzez odniesienie się do wymagań ogólnych, szczegółowych i treści nauczania zawartych w podstawie programowej, a także uwzględnienie stopnia dostosowania tych treści do możliwości edukacyjnych uczniów, m.in. przystępności, stopniowania trudności, a także analizy tempa i częstotliwości realizowania określonych treści.
• Monitorowanie efektów – próba potwierdzenia, czy i w jakim zakresie uczniowie osiągnęli przewidywane efekty na poszczególnych jej etapach edukacyjnych i na jego zakończeniu, mierzona przede wszystkim na podstawie wyników sprawdzianów, prac klasowych, egzaminów, ale również sukcesów w konkursach, zawodach i olimpiadach.
• Monitorowanie gospodarowania czasem edukacyjnym - zgodne z rozporządzeniem MEN w sprawie ramowych planów nauczania, czyli odniesienie się do ilościowej realizacji zajęć edukacyjnych w danym roku szkolnym, w oparciu o zapisy tematów lekcji w dziennikach lekcyjnych.
• Monitorowanie warunków i sposobu realizacji treści w oparciu o Warunki i sposoby realizacji zawarte w podstawie programowej –ocena skuteczności procesu kształcenia i wychowania uwzględniająca realizację ww. treści, a w tym, np. wyposażenie sali lekcyjnej, pracowni przedmiotowych, sal gimnastycznych oraz wykorzystywanie celowo dobranych środków dydaktycznych.

W zależności od obszaru poddanego monitorowaniu informację na dany temat możemy pozyskać stosując m.in.

1. obserwację (ciągła/czasowa/indywidualna/grupowa – z wykorzystaniem arkusza obserwacji),
2. test pedagogiczny (inaczej test wiadomości i umiejętności szkolnych – z wykorzystaniem, np. karty pracy dla ucznia),
3. wywiad (czyli po prostu rozmowa – z wykorzystaniem kwestionariusza wywiadu),
4. ankietę (przeprowadzenie ankietowanie wśród interesującej nas grupy respondentów – z wykorzystaniem kwestionariusza ankiety),
5. analizę dokumentów (z wykorzystaniem arkusza analizy).

Żaden przepis aktualnie obowiązującego prawa oświatowego nie reguluje sposobu dokumentowania monitorowania realizacji podstawy programowej w szkole. Decyzję w tej sprawie podejmuje zawsze dyrektor. Przeprowadzone w ramach nadzoru pedagogicznego działania powinny dostarczyć rzetelnej informacji o procesach zachodzących w szkole. W związku z tym dyrektor powinien dysponować m.in. następującym dokumentami:

1. planem nadzoru pedagogicznego z określonymi w nim działaniami w zakresie monitorowania stopnia realizacji podstawy programowej, a także informacjami zawierającymi jego realizację, m.in. protokoły zebrań rady pedagogicznej, sprawozdanie z jego realizacji, itp.
2. szkolnym zestawem programów nauczania uwzględniającym całość podstawy programowej kształcenia ogólnego lub/i kształcenia w zawodach szkolnictwa branżowego ustalonej dla danego etapu edukacyjnego, a także oświadczeniami nauczycieli potwierdzającymi uwzględnienie przez nich w opracowanym programie nauczania całości podstawy programowej z poszczególnych zajęć edukacyjnych oraz stopień realizacji podstawy programowej na przydzielonych im zajęciach w poszczególnych latach szkolnych i na koniec całego cyklu edukacyjnego,
3. dokumentami o charakterze kontrolnym, tj. świadczącymi o prowadzeniu przez kadrę kierowniczą kontroli dzienników lekcyjnych, obserwacji zajęć edukacyjnych, a także potwierdzającymi prowadzenie analizy wyników klasyfikacji, sprawdzianów i egzaminów zewnętrznych oraz diagnoz i egzaminów próbnych,
4. dokumentami potwierdzającymi prowadzenie przez wszystkich nauczycieli analiz osiągnięć:

• • dydaktycznych (bieżących, sumujących),
  • wynikających z indywidualnych predyspozycji i uzdolnień (np. artystycznych, sportowych),
  • związanych z działalnością społeczną,
  • pojedynczych uczniów związanych z pokonywaniem własnych trudności i słabości (deficyty rozwojowe, specyficzne trudności w uczeniu się, frekwencja).

Powyższe zestawienie zawiera tylko przykładowe dokumenty związane z monitorowaniem realizacji podstawy programowej w szkole, a aby usystematyzować podejmowane działania warto wprowadzić w szkole, placówce oświatowej procedurę jej monitorowania – zapewni to czytelność działań podejmowanych przez dyrektora i będzie też swego rodzaju drogowskazem dla nauczycieli.

Pamiętając zatem, że głównym celem kształcenia jest nabywanie przez wszystkich uczniów wiedzy i umiejętności określonych w podstawie programowej, to gwarantem osiągnięcia zamierzonego celu będzie jej (podstawy programowej) pełna realizacja. 

6 lutego 2021 r., weszło w życie rozporządzenie zmieniające rozporządzenie w sprawie szczególnych rozwiązań w okresie czasowego ograniczenia funkcjonowania jednostek systemu oświaty (Dz. U. z 2021 r., poz. 242). Zostały nim zmienione zapisy dotyczące konkursów na stanowisko dyrektora szkoły, które miałyby się odbyć przed 2 września 2021 r.

Zapisy rozporządzenia wskazują, że w takim przypadku organ prowadzący może przedłużyć powierzenie stanowiska dyrektorowi jednostki systemu oświaty na okres nie dłuższy niż do 31 sierpnia 2026 r., jednak nie krótszy niż jeden rok szkolny.

Ponadto organ prowadzący możepowierzyć pełnienie obowiązków dyrektora jednostki systemu oświaty wicedyrektorowi, a w jednostce, w której nie ma wicedyrektora – nauczycielowi tej jednostki. W tym przypadku powierzenie może nastąpić maksymalnie do 31 sierpnia 2022 r.

Trzecią możliwością, jaką ma organ prowadzący, to przedłużyć powierzenie pełnienia obowiązków dyrektora jednostki systemu oświaty, nie dłużej niż do 31 sierpnia 2022 r.

W myśl przepisów wskazane przedłużenia mogą się odbyć po uzyskaniu pozytywnej opinii organu sprawującego nadzór pedagogiczny oraz po zasięgnięciu opinii rady pedagogicznej i rady szkoły lub placówki, a łączny okres pełnienia obowiązków dyrektora może być dłuższy niż 10 miesięcy.

W przypadku nowej jednostki systemu oświaty bez konieczności przeprowadzania konkursu dyrektora można powołać na okres nie dłuższy niż do 31 sierpnia 2022 r., jednak nie krótszy niż jeden rok szkolny. Warunkiem powierzenia jest pozytywna opinia organu sprawującego nadzór pedagogiczny.

Rozwiązania wprowadzone rozporządzeniem są odpowiednikiem tych z kwietnia 2020 r.

Wyciąg z rozporządzenia:

Od 19 maja 2020 r. kurator oświaty lub organ sprawujący nadzór pedagogiczny ma możliwość przyznawania z własnej inicjatywy nagród nauczycielom- bez konieczności stosowania w tym zakresie trybu określonego w § 6 i 7 rozporządzenia. Tym samym nagroda będzie mogła zostać przyznana w dowolnym terminie, a ponadto nie będzie wymagana opinia rady pedagogicznej (§ 3 ust. 2 rozporządzenia MEN z dnia 10 sierpnia 2009 r. w sprawie kryteriów i trybu przyznawania nagród dla nauczycieli).

Jak czytamy w uzasadnieniu do projektu: "Rozwiązanie to odpowiada postulatom zgłaszanym przez władze oświatowe, które sprawując nadzór pedagogiczny, udzielają pomocy szkołom i placówkom, a także zatrudnionym w nich nauczycielom w wykonywaniu zadań dydaktycznych, wychowawczych i opiekuńczych. W ramach tak sprawowanego nadzoru inspirują one nauczycieli do poprawy istniejących lub wdrażanych rozwiązań w procesie kształcenia. Zachęcają do stosowania innowacyjnych działań programowych, organizacyjnych lub metodycznych, których celem jest rozwijanie kompetencji uczniów. Kuratorzy Oświaty i organy sprawujące nadzór pedagogiczny nie mają jednak możliwości bezpośredniego wyróżnienia tych nauczycieli. Proponowana zatem zmiana, poszerzając ich kompetencje o możliwość przyznawania z własnej inicjatywy nagród nauczycielom, pozwoli na docenienie pracy tych nauczycieli."

W pozostałym zakresie zmiany wprowadzone rozporządzeniem mają charakter dostosowujący oraz porządkujący.

Kryteria przyznawania nagród

Podstawa prawna:

• Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 10 sierpnia 2009 r. w sprawie kryteriów i trybu przyznawania nagród dla nauczycieli(Dz. U. z 2009 r.,  Nr 131, poz. 1078).
• Rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej 

  z dnia 28 kwietnia 2020 r. 

  zmieniające rozporządzenie w sprawie kryteriów i trybu przyznawania nagród dla nauczyciel (Dz. U. z 2020 r., poz. 795).

07-05-2020

Co roku, z początkiem września, kilka milionów dzieci i młodzieży rozpoczyna naukę lub kolejny jej etap w różnych typach szkół. Jest to konsekwencją ustawowego zapisu określonego w art. 35 ust. 1 ustawy Prawo oświatowe. Stanowi on, że nauka jest obowiązkowa do ukończenia 18 roku życia. W tym czasie dzieci podlegają obowiązkowemu rocznemu przygotowaniu przedszkolnemu, obowiązkowi szkolnemu oraz obowiązkowi nauki. Ponieważ spośród kilkumilionowej rzeszy uczniów, najwięcej 

z nich objętych jest obowiązkiem szkolnym, tej grupie poświęcimy dalszą część opracowania. Trzeba mieć przy tym na uwadze, że większość regulacji prawnych, o których będzie dalej mowa odnosi się zarówno do obowiązkowego rocznego przygotowania przedszkolnego jak i obowiązku nauki.

Zgodnie z przepisami ustawy obowiązek szkolny dziecka rozpoczyna się z początkiem roku szkolnego w roku kalendarzowym, w którym dziecko kończy 7 lat, oraz trwa do ukończenia szkoły podstawowej, nie dłużej jednak niż do ukończenia 18 roku życia. Spełnia się go przez uczęszczanie do szkoły podstawowej publicznej albo niepublicznej. Obowiązek ten może być również spełniany przez uczęszczanie do szkoły:

1) za granicą, w tym na podstawie umów międzynarodowych lub porozumień o współpracy bezpośredniej zawieranych przez szkoły, jednostki samorządu terytorialnego i organy administracji rządowej lub w ramach programów edukacyjnych Unii Europejskiej;

2) przy przedstawicielstwie dyplomatycznym innego państwa w Polsce;

3) do szkoły lub zespołu szkół w Polsce oraz przy przedstawicielstwach dyplomatycznych, urzędach konsularnych i przedstawicielstwach wojskowych Rzeczypospolitej Polskiej, które prowadzą kształcenie dzieci obywateli polskich czasowo przebywających za granicą zgodnie z podstawą programową kształcenia ogólnego (art. 35 ust. 2, art. 36 ust. 8, 10, 11).

Wszystkie wymienione wyżej możliwości wiążą się każdorazowo z uczęszczaniem do różnego rodzaju szkół w Polsce lub za granicą. Ustawa dopuszcza jednak możliwość spełniania obowiązku szkolnego również poza szkołą. Możliwość taką zawiera przepis art. 37 cytowanej ustawy. Zgodnie z jego treścią dyrektor szkoły podstawowej, do której dziecko zostało przyjęte, na wniosek rodziców, może zezwolić, w drodze decyzji, na spełnianie przez dziecko obowiązku szkolnego poza szkołą. Zezwolenie takie może być wydane przed rozpoczęciem roku szkolnego albo nawet w trakcie roku szkolnego. Całą procedurę rozpoczyna wniosek rodzica skierowany do dyrektora. Do wniosku o wydanie zezwolenia należy dołączyć oświadczenie rodziców o zapewnieniu dziecku warunków umożliwiających realizację podstawy programowej obowiązującej na danym etapie edukacyjnym, a także zobowiązanie do przystępowania w każdym roku szkolnym przez dziecko spełniające obowiązek szkolny do rocznych egzaminów klasyfikacyjnych. W aktualnym stanie prawnym nie jest wymagana opinia publicznej poradni psychologiczno-pedagogicznej. Ponadto uchylony został warunek, zgodnie z którym dziecko musiało zamieszkiwać na terenie województwa, w którym znajduje się szkoła, do której zostało przyjęte. Odstąpienie od tych dwóch warunków znacznie uprościło proces wydawania przez dyrektora decyzji zezwalającej na spełnianie obowiązku szkolnego poza szkołą. Ma to również wpływ na zwiększone zainteresowania rodziców tą formą spełniania obowiązku szkolnego przez ich dzieci. Następstwem wydania przedmiotowego zezwolenia jest to, że uczeń nie uczęszcza na zajęcia szkolne, a ciężar jego edukacji spoczywa na barkach rodziców. Z tego też powodu ten sposób realizacji obowiązku szkolnego określa się zwykle terminem „nauczanie domowe”. Oczywistym więc jest, że nauczyciele szkoły, której dyrektor wydał zezwolenie nie prowadzą z uczniem w nauczaniu domowym żadnych zajęć edukacyjnych. Nie wystawiają mu również żadnych ocen bieżących i nie są zobowiązani do bieżącej kontroli jego postępów w nauce. W tym kontekście trzeba wyraźnie podkreślić, że nie należy nauczania domowego kojarzyć z nauczaniem indywidualnym, które odbywa się w zupełnie innych ramach prawnych.

Jak więc przebiega ocenianie i klasyfikowanie ucznia w nauczaniu domowym? 

Zgodnie z przepisami ustawy roczna i końcowa klasyfikacja ucznia spełniającego obowiązek szkolny poza szkołą odbywa się zgodnie z przepisami rozdziału 3a ustawy o systemie oświaty. Występują jednak w tym zakresie istotne różnice w porównaniu z uczniami uczęszczającymi na co dzień do szkoły. Uczeń spełniający obowiązek szkolny poza szkołą uzyskuje bowiem roczne oceny klasyfikacyjne na podstawie rocznych egzaminów klasyfikacyjnych z zakresu części podstawy programowej obowiązującej na danym etapie edukacyjnym, uzgodnionej na dany rok szkolny z dyrektorem szkoły. Tu przypomnijmy, że tej treści oświadczenie rodzice załączyli do wniosku. Egzaminy klasyfikacyjne są przeprowadzane przez szkołę, której dyrektor zezwolił na spełnianie obowiązku szkolnego poza szkołą. Przeprowadza się je zgodnie z art. 44l ustawy o systemie oświaty i przepisami wydanymi na podstawie art. 44zb ustawy o systemie oświaty. Egzaminy przeprowadza się więc nie później niż w dniu poprzedzającym dzień zakończenia rocznych zajęć dydaktyczno-wychowawczych. Terminy egzaminów uzgadnia się z uczniem i jego rodzicami. Jeśli uczeń z przyczyn usprawiedliwionych nie przystąpił do egzaminu klasyfikacyjnego w ustalonym uprzednio terminie, to może przystąpić do niego w dodatkowym terminie wyznaczonym przez dyrektora szkoły. Jest to tym bardziej istotne, że jeżeli uczeń z przyczyn nieusprawiedliwionych nie przystąpił do rocznych egzaminów klasyfikacyjnych, albo nie zdał ich, to następuje cofnięcie wydanego zezwolenia, tym samym nie uzyskuje promocji do klasy programowo wyższej lub nie kończy szkoły. Choć uczeń w nauczaniu domowym jest zobowiązany realizować postawę programową ze wszystkich obowiązkowych zajęć edukacyjnych przewidywanych w ramowym planie dla danego typu szkoły, to jednak nie zdaje egzaminów ze wszystkich zajęć edukacyjnych objętych ramowym planem nauczania dla danego typu szkoły. Zgodnie z § 15 ust. 4 rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 22 lutego 2019 r. w sprawie oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy w szkołach publicznych (Dz. U. z 2019 r. poz. 373 ze zm.) dla ucznia spełniającego obowiązek szkolny poza szkołą, nie przeprowadza się egzaminów klasyfikacyjnych z:

• obowiązkowych zajęć edukacyjnych: plastyki, muzyki, techniki i wychowania fizycznego oraz
• dodatkowych zajęć edukacyjnych.

Uczniowi takiemu nie ustala się również oceny zachowania. W konsekwencji brak jest zatem możliwości uzyskania przez takiego ucznia rocznych ocen klasyfikacyjnych z tych przedmiotów.Kwestia ta wzbudza wiele pytań i wątpliwości, szczególnie w kontekście wydawania świadectw promocyjnych i ukończenia szkoły. Zważywszy jednak na fakt, że uczeń spełniający obowiązek szkolny poza szkołą uzyskuje roczne oceny klasyfikacyjne na podstawie rocznych egzaminów klasyfikacyjnych, a z ww. przedmiotów takich egzaminów w jego przypadku nie przeprowadza się, to nie będzie tych ocen również na świadectwie i w arkuszu ocen. To właśnie na pierwszej stronie arkusza ocen zamieszcza się informację o spełnianiu przez ucznia obowiązku szkolnego poza szkołą. Uczeń w nauczaniu domowym może również otrzymać świadectwo z wyróżnieniem, jeśli w wyniku klasyfikacji rocznej uzyskał z obowiązkowych zajęć edukacyjnych średnią rocznych ocen klasyfikacyjnych co najmniej 4,75 (§ 18 ust. 5 rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 22 lutego 2019 r. w sprawie oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy w szkołach publicznych).

Przepisy określają ponadto przypadki, w jakich dochodzi do cofnięcia zezwolenia (art. 37 ust. 8). Cofnięcie wydanego zezwolenia następuje więc:

• na wniosek rodziców;
• jeżeli uczeń z przyczyn nieusprawiedliwionych nie przystąpił do rocznych egzaminów klasyfikacyjnych, albo nie zdał rocznych egzaminów klasyfikacyjnych;
• w razie wydania zezwolenia z naruszeniem prawa.

Mimo, że przepisy nie formułują tego wprost, to należy przyjąć, że wydane zezwolenie przestaje obowiązywać również w przypadku przeniesienia ucznia do innej szkoły. Wynika to m.in. z faktu że zezwolenie wydaje dyrektor szkoły, do której uczeń został przyjęty. Ponadto, o czym już była mowa, uczeń w nauczaniu domowym uzyskuje roczne oceny klasyfikacyjne na podstawie egzaminów klasyfikacyjnych, które przeprowadza szkoła, której dyrektor zezwolił na spełnianie obowiązku szkolnego poza szkołą. Nie jest więc możliwe, by uczeń przyjęty do innej szkoły, zdawał egzaminy klasyfikacyjne w szkole, do której uprzednio uczęszczał, a obecnie nie jest jej uczniem. Nic jednak nie stoi na przeszkodzie, by zezwolenie zostało wydane ponownie przez dyrektora szkoły, do której dziecko przeszło.

            Brak ocen klasyfikacyjnych z plastyki, muzyki, techniki i wychowania fizycznego oraz dodatkowych zajęć edukacyjnych staje się szczególnie dotkliwy w sytuacji, gdy uczeń po okresie nauczania domowego powraca do nauki stacjonarnej w szkole do klasy programowo najwyższej. Gdyby więc zdarzyło się, że uczeń realizujący obowiązek szkolny poza szkołą powróci do szkoły to w klasie programowo najwyższej, będzie musiał uzyskać pozytywne oceny klasyfikacyjne ze wszystkich obowiązkowych zajęć edukacyjnych wynikających z ramowego planu dla szkoły podstawowej. W tej sytuacji należałoby zastosować przepisy rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 21 sierpnia 2019 r. w sprawie szczegółowych warunków przechodzenia ucznia ze szkoły publicznej, publicznej szkoły artystycznej, szkoły niepublicznej lub niepublicznej szkoły artystycznej o

W dniu 25 marca 2024 r. ogłoszono treść rozporządzenia Ministra Edukacji z dnia 22 marca 2024 r. zmieniającego rozporządzenie w sprawie oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy w szkołach publicznych. Zgodnie z tą nowelizacją od kwietnia nie zadaje się prac domowych w klasach I-III szkoły podstawowej, z wyjątkiem prac służących usprawnianiu motoryki małej, czyli ćwiczeń polegających na rozwijaniu umiejętności ruchowych dłoni. Z kolei w klasach IV-VIII można zadać pracę domową, ale wykonanie jej nie jest obowiązkowe.

W związku z powyższymi zmianami Instytut Badań Edukacyjnych opracował dwa informatory dla nauczycieli i nauczycielek, które pomogą stosować w praktyce przepisy rozporządzenia: "Jak wspierać uczniów w samodzielnym uczeniu się” dla klas 1-3 oraz klas 4-8 szkół podstawowych, które zamieszcamy poniżej.

04-04-2024

Szkolnictwo branżowe (branżowe szkoły I stopnia, branżowe szkoły II stopnia, technika i szkoły policealne) rozszerza się o kolejne nowe zawody.

Rozporządzenie Ministra Edukacji i Nauki z dnia 18 stycznia 2023 zmieniające rozporządzenie w sprawie ogólnych celów i zadań kształcenia w zawodach szkolnictwa branżowego oraz klasyfikacji zawodów szkolnictwa branżowego (Dz. U. z dnia 26 stycznia 2023, poz. 183) wprowadza do systemu oświaty aż dziewięć nowych zawodów. Poniżej przedstawiamy je  alfabetycznie.

Administrator produkcji filmowej i telewizyjnej – kwalifikacja wyodrębniona w zawodzie: AUD.10. Administracja dokumentowa i finansowa produkcji audiowizualnej. Kształcenie w tym zawodzie będzie realizowane w rocznej szkole policealnej. 

Animator rynku książki – kwalifikacja wyodrębniona w zawodzie: PGF.09. Organizacja i

Zarządzanie przedsiębiorstwem księgarskim oraz relacjami z klientami. Kształcenie w tym zawodzie będzie realizowane w dwuletniej szkole policealnej.

Operator maszyn i urządzeń gospodarki odpadami – kwalifikacja wyodrębniona w zawodzie: CHM.07. Prowadzenie działań operacyjnych związanych z gospodarowaniem odpadami.  Kształcenie w tym zawodzie będzie realizowane w branżowej szkole I stopnia. Zawód ten będzie stanowił również „podbudowę” do kształcenia w zawodzie technik gospodarki odpadami.

Operator maszyn i urządzeń przemysłu drzewnego – kwalifikacja wyodrębniona w zawodzie: DRM.09. Obsługa i monitorowanie urządzeń i maszyn sterowanych cyfrowo do produkcji drzewnej. Kształcenie w tym zawodzie będzie realizowane w branżowej szkole I stopnia. Zawód ten zastąpi dotychczasowy zawód mechanik-operator maszyn do produkcji drzewnej (kształcenie w dotychczasowym zawodzie rozpoczęte przed dniem 1 września 2023 r. będzie prowadzone do zakończenia cyklu kształcenia zgodnie z dotychczasowymi przepisami rozporządzenia).

Pracownik pomocniczy operatora maszyn i urządzeń gospodarki odpadami – kwalifikacja wyodrębniona w zawodzie: CHM.08. Prowadzenie działań związanych z operowaniem maszynami i urządzeniami w gospodarce odpadami. W zawodzie tym będą mogły kształcić się wyłącznie osoby z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu lekkim w branżowej szkole I stopnia.

Technik animacji filmowej – kwalifikacja wyodrębniona w zawodzie: AUD.11. Realizacja produkcji filmowej techniką animacji. Kształcenie w tym zawodzie będzie realizowane w dwuletniej szkole policealnej. 

Technik aranżacji wnętrz – kwalifikacje wyodrębnione w zawodzie: BUD.34. Wykonywanie dekoracji ściennych, sufitowych i posadzkarskich we wnętrzach; BUD.35. Wykonywanie projektów aranżacji wnętrz. Kształcenie w tym zawodzie będzie realizowane w technikum.

Technik gospodarki odpadami – kwalifikacje wyodrębnione w zawodzie: CHM.07. Prowadzenie działań operacyjnych związanych z gospodarowaniem odpadami; CHM.09. Organizowanie i prowadzenie prac związanych z zagospodarowaniem odpadów. Kształcenie w tym zawodzie będzie realizowane w technikum oraz branżowej szkole II stopnia (na „podbudowie” zawodu operator maszyn i urządzeń gospodarki odpadami nauczanego w branżowej szkole I stopnia).

Technik przemysłu drzewnego – kwalifikacje wyodrębnione w zawodzie: DRM.09. Obsługa i monitorowanie urządzeń i maszyn sterowanych cyfrowo do produkcji drzewnej; DRM.10. Planowanie i organizacja procesów w przemyśle drzewnym. Kształcenie w tym zawodzie będzie realizowane w technikum oraz branżowej szkole II stopnia (na „podbudowie” zawodu operator maszyn i urządzeń przemysłu drzewnego nauczanego w branżowej szkole I stopnia; absolwenci branżowej szkoły I stopnia kształcący się w zawodzie mechanik-operator maszyn do produkcji drzewnej również będą mogli kontynuować naukę w branżowej szkole II stopnia). 

Kształcenie w zakresie wszystkich wyżej wymienionych zawodów będzie mogło być prowadzone również na kwalifikacyjnych kursach zawodowych lub kursach umiejętności zawodowych. 

W związku z wprowadzeniem nowych zawodów (na wnioski właściwych ministrów) do klasyfikacji zawodów szkolnictwa branżowego, rozporządzenie wprowadza również zmiany w zakresie nazwy „branża chemiczna” na „branża chemiczna i ochrony środowiska” oraz zmiany nazwy „branża poligraficzna” na „branża poligraficzno-księgarska”, a także przenosi zawód technik księgarstwa z „branży handlowej” do „branży poligraficzno-księgarskiej”. 

Wymieniony zawody mogą być wprowadzone już z dniem 1 września 2023 roku, z jednym wyjątkiem: kształcenie w zawodzie technik gospodarki odpadami w branżowej szkole II stopnia będzie mogło rozpocząć się najwcześniej w roku szkolnym 2026/2027. Przyjęte rozwiązanie jest uzasadnione realizacją nauczania zawodu technik gospodarki odpadami na „podbudowie” nowego zawodu operator maszyn i urządzeń gospodarki odpadami, który będzie mógł być nauczany w branżowej szkole I stopnia od dnia 1 września 2023 r. 

Oczekiwane efekty wprowadzonych zmian rozporządzenia to przede wszystkim wysoka jakość kształcenia zawodowego oraz lepsze dostosowanie oferty szkół prowadzących kształcenie zawodowe do potrzeb rynku pracy. Dla jednostek systemu oświaty zmienione rozporządzenie daje  możliwość kształcenia w nowych zawodach, możliwość prowadzenia kształcenia w zakresie kwalifikacji wyodrębnionych w nowych zawodach, a dla organów prowadzących szkoły prowadzące kształcenie zawodowe  - poszerzenie oferty kształcenia zawodowego i ustawicznego prowadzonego w tych szkołach. Instytucje rynku pracy i podmioty prowadzące działalność oświatową mają możliwość uruchomienia kwalifikacyjnych kursów zawodowych dla osób dorosłych w zakresie kwalifikacji wyodrębnionych w nowych zawodach.

Dla przypomnienia, w bieżącym roku szkolnym (od 1 września 2022 roku) do systemu oświaty wprowadzono sześć nowych zawodów: 

• Monter konstrukcji targowo-wystawienniczych;
• Technik obsługi przemysłu targowo-wystawienniczego;
• Technik montażu i automatyki stolarki budowlanej;
• Technik izolacji przemysłowych;
• Technik elektroautomatyk okrętowy;
• Technik przemysłu jachtowego.

O nowych zawodach w klasyfikacji zawodów szkolnictwa branżowego (począwszy od roku szkolnego 2019/2020) można przeczytać w artykule Zawody potrzebne na rynku pracy - prognoza 2022 i nowe zawody

Podstawa prawna:

• Ustawa z dnia 14 grudnia 2016 - prawo oświatowe (tekst ujednolicony) – art.46 ust.1 pkt 1 i 2
• Rozporządzenie Ministra Edukacji i Nauki z dnia 18 stycznia 2023 roku zmieniające rozporządzenie w sprawie ogólnych celów i zadań kształcenia w zawodach szkolnictwa branżowego oraz klasyfikacji zawodów szkolnictwa branżowego
• Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 15 lutego 2019 r. w sprawie ogólnych celów i zadań kształcenia w zawodach szkolnictwa branżowego oraz klasyfikacji zawodów szkolnictwa branżowego
• Rozporządzenie Ministra Edukacji i Nauki z dnia 26 stycznia 2022 roku zmieniające rozporządzenie w sprawie ogólnych celów i zadań kształcenia w zawodach szkolnictwa branżowego oraz klasyfikacji zawodów szkolnictwa branżowego

Jadwiga Osińska

29-01-2023

Sejm 17 marca 2021 r. znowelizował zapisy ustawy Prawo oświatowe dotyczące edukacji domowej (ustawa z dnia 17 marca 2021 r. o zmianie ustawy - Prawo oświatowe).

Zgodnie z przepisami ustawy z dniem 1 lipca 2021 r. zniesiony będzie:

• obowiązek przypisania ucznia w edukacji domowej do szkoły w tym województwie, w którym mieszka oraz
• wymóg uzyskiwania opinii poradni psychologiczno-pedagogicznej dla rozpoczęcia edukacji domowej.

"Art. 1. W ustawie z dnia 14 grudnia 2016 r. – Prawo oświatowe (Dz. U. z 2020 r. poz. 910 i 1378 oraz z 2021 r. poz. 4) w art. 37:

1)     w ust. 2:

        a)     uchyla się pkt 1,

        b)     w pkt 2 uchyla się lit. a;

2)     w ust. 3 wyrazy „Przepisów ust. 2 pkt 1 i pkt 2 lit. a i c” zastępuje się wyrazami „Przepisu ust. 2 pkt 2 lit. c”.

     Art. 2. Ustawa wchodzi w życie z dniem 1 lipca 2021 r."

Uczniowie spełniający obowiązek szkolny poza szkołą stanowili jedyną grupę uczniów, która nie miała możliwości wyboru szkoły poza województwem ich zamieszkania. Nowelizacja umożliwia taki wybór.

W początkowym kształcie projekt ustawy zawierał także przepisy zakładające:

• zapisanie na poziomie ustawy wysokości subwencji dla dzieci spełniających obowiązek szkolny lub nauki poza szkołą oraz podwyższenie go z 0,6 do 0,8 podstawowej subwencji;
• dopuszczenie do edukacji domowej polskich dzieci mieszkających za granicą przy ograniczonym finansowaniu z budżetu,

jednak w toku prac w komisjach nie znalazły one odzwierciedlenia w procedowanym akcie.

Ustawa została skierowana do Senatu i Prezydenta.

18-03-2021

Na posiedzeniu w dniu 1 grudnia 2022 r. Sejm przyjął nowelizację Kodeksu pracy w zakresie min. kontroli trzeźwości pracowników. Na mocy nowych przepisów pracodawca zyska podstawę prawną do nie tylko przeprowadzania kontroli trzeźwości pracowników ale i kontroli środków działających podobnie do alkoholu. Nowelizacja obejmuje również szkoły i placówki oświatowe. Ustawa wejdzie w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia – najprawdopodobniej jeszcze w grudniu 2022 roku.

Zobacz przebieg procesu legislacyjnego: 

https://www.sejm.gov.pl/sejm9.nsf/PrzebiegProc.xsp?nr=2335

Poniżej zamieszczam wykaz najważniejszych zmian:

Na posiedzeniu w dniu 1 grudnia 2022 r. Sejm przyjął nowelizację Kodeksu pracy w zakresie min. pracy zdalnej. Nowelizacja obejmuje również szkoły i placówki oświatowe. Ustawa w tym zakresie weszła w życie 7 kwietnia 2023 roku.

Zobacz przebieg procesu legislacyjnego: 

https://www.sejm.gov.pl/sejm9.nsf/PrzebiegProc.xsp?nr=2335

Poniżej zamieszczam wykaz najważniejszych zmian:

Ministerstwo Edukacji i Nauki na swojej stronie przedstawiło założenia nowego przedmiotu: Historia i terażniejszość. W grudniu do konsultacji trafi projekt podstawy programowej z tego przedmiotu.

Przedmiot - historia i teraźniejszość:

• zostanie wprowadzony od 1 września 2022 r. w klasie I szkoły ponadpodstawowej (liceum, technikum oraz szkołach branżowych);
  
• zastąpi wiedzę o społeczeństwie w zakresie podstawowym - wiedza o społeczeństwie w zakresie rozszerzonym dla uczniów technikum i liceum pozostanie bez zmian;
• będzi obejmował treści z obecnej podstawy programowej przedmiotu wiedza o społeczeństwie w zakresie podstawowym oraz zagadnienia z historii najnowszej – dzieje powojenne od 1945 r. do 2015 r., Polska i świat; przy czym treści z dotychczasowego przedmiotu wiedza o społeczeństwie w zakresie podstawowym zostaną wkomponowane w kontekst historyczny;
• będzie koorelować z podstawą programową historii w szkołach ponadpodstawowych, tak aby treści z zakresu historii najnowszej powtarzały się jedynie na tyle, na ile jest to konieczne;
• wymiar godzin będzie wynosił 3 godziny w cyklu kształcenia w liceum ogólnokształcącym i technikum zamiast obecnych 2 godzin przeznaczonych na przedmiot wiedza o społeczeństwie.

Przedmiot - historia - co się zmieni?:

• podstawa programowa historii dla liceum ogólnokształcącego, technikum i branżowej szkoły I stopnia zostanie uzupełniona o treści nauczania – wymagania szczegółowe obejmujące wydarzenia z okresu po przystąpieniu Polski do Unii Europejskiej (od 2004 r. do 2015 r);
• treści zostaną zmienione tak, aby ich realizacja w zakresie podstawowym zakończyła się w I semestrze ostatniej klasy szkoły ponadpodstawowej;
• wymiar godzin w cyklu kształcenia w zakresie podstawowym będzie wynosił 7, zamiast obecnych 8.

Źródło: https://www.gov.pl/web/edukacja-i-nauka/historia-i-terazniejszosc-zamiast-wiedzy-o-spoleczenstwie-w-zakresie-podstawowym---nowy-przedmiot-w-szkolach-ponadpodstawowych-od-1-wrzesnia-2022-r

9-11-2021

Dyrektor w swojej pracy obok decyzji kierowniczych wdaje też decyzje administracyjne. Dotyczą one:

1) skreślenia ucznia z listy uczniów;

2) wcześniejszego przyjęcia dziecka do szkoły;

3) odroczenia obowiązku szkolnego dziecka zamieszkałego w obwodzie szkoły;

4) zezwolenia na spełnianie obowiązku szkolnego lub nauki poza szkołą;

5) odmowy udzielenia zezwolenia na realizację indywidualnego programu lub toku nauki przez ucznia;

5) nadania lub odmowy nadania stopnia nauczyciela kontraktowego;

6) odmowy udostępnienia informacji publicznej, umorzenia postępowania.

Reguły określone RODO

Wykorzystywanie na te potrzeby numeru PESEL jest działaniem niezgodnym z zasadami określonymi w ogólnym rozporządzeniu o ochronie danych (RODO).

Numer PESEL to bowiem krajowy numer identyfikacyjny, który powinien podlegać szczególnej ochronie (art. 87 RODO). Jego używanie na potrzeby oznaczenia strony postępowania administracyjnego jest nadmiarowe i niezgodne z zasadą minimalizacji danych wyrażoną w art. 5 ust. 1 lit. c 1 RODO.

Wyjątkiem postępowanie egzekucyjne

Jeśli podanie numeru PESEL wynika wprost z przepisów prawa, to wówczas spełniona jest przesłanka legalizująca jego przetwarzanie określona w art. 6 ust. 1 lit. c RODO (przetwarzanie danych jest niezbędne do wypełnienia obowiązku prawnego ciążącego na administratorze). Tak jest w przypadku zamieszczania numeru PESEL w tytule wykonawczym w przypadku prowadzenia przez organ administracji postępowania egzekucyjnego. Stanowi o tym art. 27 § 1 pkt 2 ustawy z dnia 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji. Zatem dopiero na etapie prowadzonego postępowania egzekucyjnego uzasadnione jest wskazanie numeru PESEL strony postępowania.

Praktyka zamieszczania numeru PESEL w decyzji administracyjnej, jako danej identyfikującej stronę postępowania, jest niewłaściwa.

Na podstawie:

https://uodo.gov.pl/pl/138/561

26-06-2019

Zgodnie z art. 364 ustawy z dnia 14 grudnia 2016 r. Przepisy wprowadzające ustawę - Prawo oświatowe (Dz.U. z 2017 r., poz. 60 z późn. zm.) statuty dotychczasowych trzyletnich liceów ogólnokształcących, dotychczasowych czteroletnich techników, dotychczasowej szkole policealnej i szkole specjalnej przysposabiającej do pracysporządzone na podstawie rozporządzenia wydanego na podstawie art. 60 ust. 2 ustawy o systemie oświaty (rozporządzenie MEN z dnia 21 maja 2001 r. w sprawie ramowych statutów publicznego przedszkola oraz publicznych szkół (Dz. U Nr 61, poz. 624 z późn. zm.) będą nowelizowane. Ustawowy czas na dokonanie tych zmian mija z dniem 30 listopada 2019 r. a zatem warto jeszcze raz przypomnieć kierunki tych zmian, a przede wszystkim ich podstawy prawne.

Przy nowelizacji tych statutów należy uwzględnić następujące zmiany wynikające z Prawa oświatowego: 

• udzielanie pomocy psychologiczno-pedagogicznej, 
• sposób organizacji i realizacji działań w zakresie wolontariatu, 
• organizację biblioteki szkolnej oraz warunki i zakres współpracy biblioteki szkolnej z uczniami, nauczycielami i rodzicami oraz innymi bibliotekami, jeżeli dotychczas nie zawierają tych zapisów, 
• zapis dotyczący programu wychowawczo-profilaktycznego, stosownie do zapisów ramowego statutu, w tym poprawnie określonej kompetencji rady rodziców i rady pedagogicznej, 
• obowiązki uczniów ujęte w sposób określony w art. 99 Prawa oświatowego, ze szczególnym zwróceniem uwagi na obowiązki wymienione w art. 99 pkt 1 (dotyczące właściwego zachowania podczas zajęć),
• warunki i tryb tworzenia zespołów nauczycieli, stosownie do art. 111 pkt 5 Prawa oświatowego, (dyspozycja do wydania rozporządzenia w sprawie szczegółowej organizacji publicznych szkół i publicznych przedszkoli - z dnia 28 lutego 2019 r. (Dz. U. z 2019 r. poz. 502)),
• poprawne określenie zmienionych kompetencji organów szkoły, 
• siedzibę organu prowadzącego. 

Z czego to wynika? No właśnie, w tym miejscu warto mieć na uwadze, że podstawą do opracowania statutu szkół jest ustawa z dnia 14 grudnia 2016 r. Prawo oświatowe, ale nie tylko. Samo wprowadzenie do wyliczenia w art. 98 ust. 1 Prawa oświatowego cyt. „Statut zawiera w szczególności” wskazuje, iż wyliczone elementy nie wyczerpują zakresu spraw, które statut ma określać. Informacje co powinien zawierać statut znajdują się także w innych przepisach, np.: 

• w ustawie z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. z 2019 r. poz. 1481 z późniejszymi zmianami), [rozdział 3a], 
• ustawie z dnia 14 grudnia 2016 r. Przepisy wprowadzające ustawę – Prawo oświatowe (Dz. U. z 2017 r. poz. 60 z późniejszymi zmianami), [art. 322 ust. 2 i 7-9], 
• w rozporządzeniu MEN z dnia 22 lutego 2019 r. w sprawie oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy w szkołach publicznych (Dz. U. poz. 373).

I tu warto na chwilkę zatrzymać się, bowiem wymienione wyżej rozporządzenie reguluje zasady oceniania, klasyfikowania i promowania w ww. szkołach podstawowych i ponadpodstawowych. Należy pamiętać, że w przypadku szkół ponadgimnazjalnych, w dalszym ciągu do czasu zakończenia kształcenia, zachowane zostało stosowanie przepisów rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 10 czerwca 2015 r. w sprawie szczegółowych warunków i sposobu oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy w szkołach publicznych, zgodnie z art. 363 ustawy z dnia 14 grudnia 2016 r. - Przepisy wprowadzające ustawę - Prawo oświatowe. Jednocześnie zgodnie z art. 168 ust. 2 ustawy z dnia 22 listopada 2018 r. o zmianie ustawy - Prawo oświatowe, ustawy o systemie oświaty oraz niektórych innych ustaw, przepisy rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 3 sierpnia 2017 r. w sprawie oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy w szkołach publicznych zostały utrzymane w mocy do czasu zakończenia kształcenia przez uczniów i słuchaczy, o których mowa w art. 124 ust. 3 i 4 tej ustawy, tj. uczniów branżowej szkoły I stopnia będących absolwentami dotychczasowego gimnazjum, którzy rozpoczęli kształcenie w latach szkolnych 2017/2018 i 2018/2019 oraz uczniów dotychczasowych szkół policealnych dla dzieci i młodzieży oraz słuchaczy szkół policealnych dla dorosłych, czyli uczniów, którzy rozpoczęli kształcenie przed rokiem szkolnym 2019/2020.

W związku z tym, że w odniesieniu do 3-letniego liceum ogólnokształcącego i 4-letniego technikum, stosuje się dotychczasowe przepisy w sprawie ramowych statutów publicznych szkół poniżej wskazujemy te treści ustawy Prawo oświatowe, które nie były dotychczas wymagane lub ich zakres został poszerzony, w porównaniu z ramowymi statutami publicznych szkół, i w związku z tym wymagają uwzględnienia podczas tworzenia obowiązującego statutu.  

Ustawa – Prawo oświatowe:

Art. 98. 1. Statut szkoły zawiera w szczególności: 

1) nazwę i typ szkoły oraz jej siedzibę, a w przypadku, gdy szkoła wchodzi w skład zespołu szkół – także nazwę tego zespołu; 

2) imię szkoły, o ile zostało nadane;  

3) nazwę i siedzibę organu prowadzącego szkołę; 

4) cele i zadania szkoły wynikające z przepisów prawa oraz sposób ich wykonywania, w tym w zakresie udzielania pomocy psychologiczno-pedagogicznej, organizowania opieki nad dziećmi niepełnosprawnymi, umożliwiania uczniom podtrzymywania poczucia tożsamości narodowej, etnicznej, językowej i religijnej, z uwzględnieniem zasad bezpieczeństwa oraz zasad promocji i ochrony zdrowia;  

5) organy szkoły oraz ich szczegółowe kompetencje, a także szczegółowe warunki współdziałania organów szkoły oraz sposób rozwiązywania sporów między nimi; 

6) organizację pracy szkoły, w tym organizację oddziałów sportowych, mistrzostwa sportowego, dwujęzycznych, integracyjnych, specjalnych i klas wstępnych, o których mowa w art. 25 ust. 3, z uwzględnieniem organizacji nauczania i oceniania w tych klasach, oraz organizację nauczania języka mniejszości narodowych, mniejszości etnicznych lub języka regionalnego, jeżeli szkoła takie oddziały lub nauczanie prowadzi, organizację wczesnego wspomagania rozwoju dzieci, jeżeli szkoła takie wspomaganie prowadzi, a także zajęć rewalidacyjno - wychowawczych, jeśli szkoła takie zajęcia prowadzi; 

7) zakres zadań nauczycieli, w tym nauczyciela wychowawcy i nauczyciela bibliotekarza, oraz innych pracowników szkoły, w tym także zadania związane z zapewnieniem bezpieczeństwa uczniom w czasie zajęć organizowanych przez szkołę, a także sposób i formy wykonywania tych zadań dostosowane do wieku i potrzeb uczniów oraz warunków środowiskowych szkoły; 

8) szczegółowe warunki i sposób oceniania wewnątrzszkolnego uczniów, o którym mowa w art. 44b ustawy o systemie oświaty; 

9) nazwę zawodu lub zawodów, w których kształci szkoła – w przypadku szkoły prowadzącej kształcenie zawodowe; 

10) szczegółową organizację praktycznej nauki zawodu – w przypadku szkoły prowadzącej kształcenie zawodowe;  

11) organizację zajęć edukacyjnych w ramach kształcenia zawodowego – w przypadku szkoły prowadzącej kształcenie zawodowe;  

12) organizację pracowni szkolnych, w szczególności pracowni ćwiczeń praktycznych, pracowni symulacyjnych oraz warsztatów szkolnych dla realizacji zajęć praktycznych, jeżeli szkoła takie pracownie i warsztaty posiada; 

13) organizację dodatkowych zajęć dla uczniów, zwiększających szanse ich zatrudnienia, jeżeli szkoła takie zajęcia prowadzi; 

14) organizację kształcenia ogólnego i zawodowego w przypadku pracowników młodocianych – w przypadku szkoły prowadzącej kształcenie; 

15) określenie formy kształcenia – stacjonarnej lub zaocznej – w przypadku szkoły dla dorosłych; 

16) organizację wewnątrzszkolnego systemu doradztwa zawodowego; (uwaga: dla LO, T były takie zapisy); 

17) prawa i obowiązki uczniów, w tym przypadki, w których uczeń może zostać skreślony z listy uczniów szkoły (uwaga: dotyczy ucznia objętego obowiązkiem nauki, nie dotyczy ucznia objętego obowiązkiem szkolnym), a także tryb składania skarg w przypadku naruszenia praw ucznia; 

18) rodzaje nagród i warunki ich przyznawania uczniom oraz tryb

W przypadku wykrycia przez administratora naruszenia ochrony danych osobowych konieczne jest, aby w pierwszej kolejności dokonana została analiza pod kątem wystąpienia ryzyka naruszenia praw i wolności osób fizycznych. Jeżeli w wyniku przeprowadzonego badania okaże się, że nie ma prawdopodobieństwa wystąpienia ryzyka naruszenia praw i wolności osób fizycznych, administrator zwolniony jest z obowiązku powiadamiania organu nadzorczego o naruszeniu. Jednakże pamiętać trzeba, że organ nadzorczy będzie mógł zwrócić się do administratora o uzasadnienie decyzji o niezgłaszaniu naruszenia, w związku z tym, wnioski z przeprowadzonej analizy należy udokumentować w wewnętrznej ewidencji naruszeń.

Ryzyko naruszenia praw i wolności osób fizycznych jest obecne, kiedy naruszenie może skutkować fizyczną, materialną lub niematerialną szkodą dla osób fizycznych, których dane naruszono. Szkodami takimi są np.:

• dyskryminacja,
• kradzież tożsamości lub oszustwo dotyczące tożsamości,
• nadużycia finansowe,
• straty finansowe,
• nieuprawnione cofnięcie pseudonimizacji,
• utrata poufności danych osobowych chronionych tajemnicą zawodową,
• naruszenie dobrego imienia
• inne znaczące skutki gospodarcze lub społeczne dla danej osoby fizycznej.

Jeżeli naruszenie dotyczy danych osobowych ujawniających pochodzenie etniczne, poglądy polityczne, przekonania religijne lub światopoglądowe, przynależność do związków zawodowych lub danych genetycznych, dotyczących zdrowia lub życia seksualnego, należy uznać, że występuje duże prawdopodobieństwo takiej szkody.

Źródło:

https://uodo.gov.pl/pl/134/232

Kształcenie w zawodach szkolnictwa branżowego jest realizowane w szkołach ponadpodstawowych, takich jak branżowa szkoła I stopnia, technikum, branżowa szkoła II stopnia, szkoła policealna oraz na kwalifikacyjnych kursach zawodowych i na kursach umiejętności zawodowych.

Zawody szkolnictwa branżowego są określone w klasyfikacji zawodów szkolnictwa branżowego, znajdującej się w rozporządzeniu Ministra Edukacji Narodowej z dnia 15 lutego 2019 r. w sprawie ogólnych celów i zadań kształcenia w zawodach szkolnictwa branżowego oraz klasyfikacji zawodów szkolnictwa branżowego. Rozporządzenie to jest corocznie nowelizowane, a efektem tych zmian są, m.in. nowe zawody wprowadzane od 1 września kolejnego roku szkolnego: w 2020/2021 i 2021/2022 - po 4 zawody, 2021/2022 – 6 zawodów, w 2022/2023 aż 9 nowych zawodów. 

Od 1 września 2024 roku wejdzie w życie kolejna nowelizacja rozporządzenia: Rozporządzenie Ministra Edukacji z dnia 27 grudnia 2023 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie ogólnych celów i zadań kształcenia w zawodach szkolnictwa branżowego oraz klasyfikacji zawodów szkolnictwa branżowego (Dz. U. 2024 poz. 24).  Jak czytamy w uzasadnieniu do projektu rozporządzenia potrzeba nowelizacji wynika przede wszystkim ze zmian dokonanych w ustawie Prawo oświatowe oraz ustawie o Zintegrowanym Systemie Kwalifikacji, na mocy ustawy z dnia 30 sierpnia 2023 r. o zmianie ustawy – Prawo oświatowe oraz niektórych innych ustaw, przewidującej m.in. wprowadzenie do systemu oświaty nowego rodzaju placówki, tj. branżowego centrum umiejętności, zastąpienie dotychczasowej kwalifikacji rynkowej kwalifikacją wolnorynkową oraz wprowadzenie nowej kwalifikacji w Zintegrowanym Systemie Kwalifikacji, tj. kwalifikacji sektorowej.

W załączniku nr 1 znowelizowanego rozporządzenia wprowadzono wiele zmian

1. Dodano informację o funkcjonujących w systemie oświaty nowych placówkach, tj. branżowych centrach umiejętności, do zadań których należy m.in. integrowanie szkół prowadzących kształcenie zawodowe, placówek kształcenia ustawicznego, centrów kształcenia zawodowego, uczelni, pracodawców, organizacji pracodawców, samorządów gospodarczych lub innych organizacji gospodarczych, stowarzyszeń lub samorządów zawodowych, sektorowych rad do spraw kompetencji oraz Rady Programowej do spraw kompetencji, które prowadzą działalność w zakresie jednej ze 122 dziedzin zawodowych, określonych w rozporządzeniu MEiN. 
2. Dotychczasowe określenie „kwalifikacja rynkowa” zostało zastąpione określeniem „kwalifikacja wolnorynkowa”.
3. Uwzględniono nowy rodzaj kwalifikacji funkcjonującej w Zintegrowanym Systemie Kwalifikacji, tj. kwalifikację sektorowąoraz uzupełniono informację o możliwości przeznaczenia przez szkołę prowadzącą kształcenie zawodowe godzin stanowiących różnicę między sumą godzin obowiązkowych zajęć edukacyjnych z zakresu kształcenia zawodowego a minimalną liczbą godzin kształcenia zawodowego dla kwalifikacji wyodrębnionych w zawodzie określoną w podstawie programowej kształcenia w zawodzie szkolnictwa branżowego na przygotowanie uczniów do uzyskania kwalifikacji sektorowej. Dotychczas godziny te mogły być przeznaczone w szczególności na przygotowanie uczniów do uzyskania dodatkowych umiejętności zawodowych, dodatkowych uprawnień zawodowych lub kwalifikacji rynkowych (obecnie kwalifikacji wolnorynkowych).
4. Wśród czynników wpływających na zmiany zachodzące w otoczeniu gospodarczo-społecznym, które warunkują zadania szkoły i innych podmiotów prowadzących kształcenie zawodowe uwzględniono nowy czynnik, tj. „transformację ekologiczną i cyfrową”.
5. Uzupełniono informację o miejscu realizacji praktycznej nauki zawodu o nowy rodzaj placówki, tj. branżowe centrum umiejętności.
6. Wskazano – obok branżowej szkoły I stopnia – szkołę policealnąjako szkołę, w której są także nauczane zawody jednokwalifikacyjne.
7. Dodano informację, że treści nauczania opisane w formie efektów kształceniarealizowane w pierwszej kwalifikacji wyodrębnionej w danym zawodzie, które są tożsame z treściami nauczania opisanymi w formie efektów kształcenia realizowanymi w drugiej kwalifikacji wyodrębnionej w tym samym zawodzie, dotyczące bezpieczeństwa i higieny pracy są dostosowywane w programie nauczania zawodudo zakresu drugiej kwalifikacji wyodrębnionej w tym zawodzie, analogicznie jak w przypadku efektów kształcenia dotyczących języka obcego nowożytnego oraz kompetencji personalnych i społecznych.

W załączniku nr 2 wprowadzono zmiany wynikające z wniosku ministra właściwego do spraw energii

W tabeli wprowadzono nowy zawód, tj. technik elektromobilności przyporządkowany do „branży motoryzacyjnej”. Kształcenie w tym zawodzie będzie realizowane w technikum i branżowej szkole II stopnia (na „podbudowie” zawodu elektromechanik pojazdów samochodowych nauczanego w branżowej szkole I stopnia). Kształcenie w zakresie kwalifikacji wyodrębnionych w zawodzie technik elektromobilności będzie mogło być prowadzone również na kwalifikacyjnych kursach zawodowych lub kursach umiejętności zawodowych.

Zgodnie z wcześniejszymi założeniami Ministerstwa Nauki i Edukacji do końca 2023 r. miało powstać co najmniej 20 centrów, a kolejnych 100 do końca 2024 r. Branżowe Centra Umiejętności (BCU) już dziś przedstawiają swoje oferty w wielu dziedzinach. Warto się z nimi zapoznać, to wartościowe propozycje nie tylko (chociaż przede wszystkim) dla uczniów na drodze zawodu, ale także dla  kadry (nauczycieli zawodu i pracodawców) oraz dla dorosłych w trakcie zmiany ścieżki kariery.

Polecamy nasze wcześniejsze artykuły, powiązane tematycznie:

• Zintegrowana Strategia Umiejętności 2030 w kształceniu zawodowym
• Zawody potrzebne na rynku pracy - prognoza 2022 i nowe zawody
• Nowe zawody w szkolnictwie branżowym od września 2023 roku

Podstawa prawna:

• Rozporządzenie Ministra Edukacji z dnia 27 grudnia 2023 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie ogólnych celów i zadań kształcenia w zawodach szkolnictwa branżowego oraz klasyfikacji zawodów szkolnictwa branżowego (Dz. U. 2024 poz. 24)
• Rozporządzenie Ministra Edukacji i Nauki z dnia 27 września 2023 r. w sprawie wykazu dziedzin zawodowych wraz z przyporządkowanymi do nich zawodami określonymi w klasyfikacji zawodów szkolnictwa branżowego

Jadwiga Osińska

22-01-2024

Czy potrzebna zgoda pozostałych uczniów, jeżeli obserwacji podczas zajęć zostaje poddany jeden z uczniów na wniosek rodziców?

Nie. Jeżeli przetwarzanie danych jest niezbędne do wypełnienia obowiązku prawnego ciążącego na administratorze, nie trzeba uzyskiwać zgody rodziców na takie działanie. Takim obowiązkiem będzie w tym wypadku konieczność współpracy z poradnią psychologiczno – pedagogiczną. Obowiązek ten wynika natomiast z § 4 ust. 3 pkt 2 rozporządzenia w sprawie zasad organizacji i udzielania pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach. Stosownie do tej regulacji pomoc psychologiczno-pedagogiczna jest organizowana i udzielana we współpracy z poradniami psychologiczno-pedagogicznymi, w tym poradniami specjalistycznymi. Dyrektor jest zatem obowiązany do nawiązania współpracy z poradnią. Dane innych uczniów niż poddany obserwacji uczeń nie powinny być przetwarzane w związku z opisanymi w pytaniu czynnościami poradni, zatem jest to dodatkowa przesłanka, do tego że nie ma podstaw do wyrażania zgody przez innych rodziców.

Podstawa prawna:

• § 4 ust. 3 pkt 2 rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 9 sierpnia 2017 r. w sprawie zasad organizacji i udzielania pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach (Dz. U. z 2017 poz. 1591 z późn. zm.)

Dariusz Skrzyński

Minister Edukacji Narodowej ogłosił prognozę zapotrzebowania na pracowników w zawodach szkolnictwa branżowego na krajowym i wojewódzkim rynku pracy.

Każdego roku, do 1 lutego MEN będzie ogłaszało prognozę w drodze obwieszczenia w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej „Monitor Polski”. Oprócz zapotrzebowania na krajowym rynku pracy dokument będzie zawierał również wykaz potrzebnych zawodów w poszczególnych województwach.

Celem prognozy jest wskazanie, w jakim kierunku powinna rozwijać się oferta szkolnictwa branżowego w odniesieniu do potrzeb krajowego i wojewódzkiego rynku pracy.

Prognoza jest podzielona na części krajową i wojewódzką. Określa ona ułożone alfabetycznie zapotrzebowanie istotne i umiarkowane na pracowników w poszczególnych zawodach.

Prognoza na krajowym rynku pracy

Prognoza krajowa zawiera alfabetyczny wykaz 24 zawodów, dla których, ze względu na znaczenie dla rozwoju państwa, jest prognozowane szczególne zapotrzebowanie na rynku pracy. Ma ona na celu wspomaganie szkolnictwa branżowego. Tym samym przyczyni się ona do spadku bezrobocia wśród absolwentów szkół prowadzących kształcenie zawodowe w Polsce.

Zawody o szczególnym znaczeniu dla rozwoju państwa to: automatyk, elektromechanik, elektronik, elektryk, kierowca mechanik, mechanik-monter maszyn i urządzeń, mechatronik, murarz-tynkarz, operator maszyn i urządzeń do przetwórstwa tworzyw sztucznych, operator maszyn i urządzeń do robót ziemnych i drogowych, operator obrabiarek skrawających, ślusarz, technik automatyk, technik automatyk sterowania ruchem kolejowym, technik budowy dróg, technik elektroenergetyk transportu szynowego, technik elektronik, technik elektryk, technik energetyk, technik mechanik, technik mechatronik, technik programista, technik spawalnictwa, technik transportu kolejowego.

Prognoza zapotrzebowania na pracowników w zawodach szkolnictwa branżowego na wojewódzkim rynku pracy – wybrane województwa

• W województwie dolnośląskim prognoza zawiera wykaz 71 istotnych zawodów potrzebnych na lokalnym rynku pracy. Wśród nich: górnik podziemnej eksploatacji kopalin innych niż węgiel kamienny, operator maszyn i urządzeń przeróbczych, technik geolog, technik podziemnej eksploatacji kopalin innych niż węgiel kamienny, technik technologii żywności. Wśród zawodów o umiarkowanym zapotrzebowaniu (na Dolnym Śląsku jest ich 92) są m.in.: kamieniarz, kucharz, stolarz, zdobnik ceramiki, technik leśnik, technik hotelarstwa, technik przeróbki kopalin stałych.
• W województwie kujawsko-pomorskim prognoza zawiera alfabetyczny wykaz 71 istotnych zawodów, a wśród nich: cukiernik, operator urządzeń przemysłu chemicznego, technik analityk, technik informatyk, technik teleinformatyk, technik żywienia i usług gastronomicznych. Wśród 72 zawodów o umiarkowanym zapotrzebowaniu są m.in.: monter budownictwa wodnego, monter jachtów i łodzi, przetwórca ryb, technik organizacji turystyki, technik procesów drukowania, technik szerokopasmowej komunikacji elektronicznej, zdobnik ceramiki.
• W województwie lubelskim prognoza zawiera alfabetyczny wykaz 88 istotnych zawodów. Na liście znajduje się m.in.: magazynier-logistyk, operator maszyn i urządzeń przemysłu spożywczego, technik agrobiznesu, technik eksploatacji portów i terminali, technik logistyk, technik ochrony środowiska, technik rolnik, technik spedytor, technik urządzeń i systemów energetyki odnawialnej. Wśród 67 zawodów o umiarkowanym zapotrzebowaniu, należy wymienić takie jak m.in.: asystent osoby niepełnosprawnej, higienistka stomatologiczna, protetyk słuchu, pszczelarz, terapeuta zajęciowy, technik organizacji turystyki, technik turystyki na obszarach wiejskich, technik pszczelarz.
• W województwie małopolskim prognoza zawiera alfabetyczny wykaz 74 istotnych zawodów.Wśród nich: elektromechanik pojazdów samochodowych, mechanik pojazdów samochodowych, operator urządzeń przemysłu chemicznego, technik przemysłu mody, technik technologii chemicznej, technik urządzeń i systemów energetyki odnawialnej, technik żywienia i usług gastronomicznych. Wśród 81 zawodów o umiarkowanym zapotrzebowaniu są m.in.: asystentka stomatologiczna, blacharz samochodowy, cukiernik, kowal, modelarz odlewniczy, operator maszyn i urządzeń przemysłu metalurgicznego, piekarz, przetwórca mięsa, technik farmaceutyczny, technik odlewnik, technik przemysłu metalurgicznego.
• W województwie mazowieckim prognoza zawiera alfabetyczny wykaz 89 istotnych zawodów.Wśród nich: betoniarz-zbrojarz, krawiec, kuśnierz, technik budownictwa, technik przemysłu metalurgicznego, technik przemysłu mody, technik robót wykończeniowych w budownictwie, technik technologii chemicznej, technik żywienia i usług gastronomicznych. Wśród 64 zawodów o umiarkowanym zapotrzebowaniu są m.in.: asystent osoby niepełnosprawnej, technik agrobiznesu, technik handlowiec, technik ogrodnik, technik papiernictwa, technik rolnik.

Wykaz prognozowanego zapotrzebowania na zawody w skali kraju i z podziałem na województwa znajdą Państwo w załącznikach poniżej oraz na stronie MEN.

Prognoza zapotrzebowania na krajowym rynku pracy jest uwzględniana przy podziale subwencji, co roku dotyczy uczniów rozpoczynających naukę w danym zawodzie i ma zastosowanie przez cały cykl ich kształcenia.

Źródło: https://www.gov.pl/web/edukacja/zawody-potrzebne-na-rynku-pracy--obwieszczenie-ministra-edukacji-narodowej

Z dniem 1 września 2018 r. weszły w życie nowe przepisy prawne dotyczące awansu zawodowego nauczycieli. Zmiany dotyczą  zarówno stażu, sposobu oceniania jego przebiegu, wymagań oraz procedury postępowań kwalifikacyjnych i egzaminacyjnych. Ocena dorobku zawodowego zastąpiona została oceną pracy. Przepisy przejściowe przewidują dwa wyjątki od tej zasady. 

Po 1 września 2018 ocenę dorobku zawodowego za okres stażu na kolejny stopień awansu zawodowego otrzymają:

1. Nauczyciele, którzy zakończyli staż na kolejny stopień awansu zawodowego przed 1 września 2018 r., ale do tego dnia nie otrzymali oceny 

 - Art. 127. ustawy z dnia 27 października 2017 r. o finansowaniu zadań oświatowych.

2. Nauczyciele stażyści, którzy w dniu 1 września 2018 r. realizowali staż rozpoczęty z początkiem roku 2017/2018

–Art. 128 ustawy o finansowaniu zadań oświatowych.

W pozostałych przypadkach stosowana jest ocena pracy, mająca charakter opisowy i  zakończona stwierdzeniem uogólniającym:

1) ocena wyróżniająca;

2) ocena bardzo dobra;

3) ocena dobra;

4) ocena negatywna,

dokonuje jej dyrektor po zakończeniu stażu - w terminie nie dłuższym niż 21 dni od dnia złożenia sprawozdania z realizacji planu rozwoju zawodowego.

Dla przypomnienia, ocena dorobku zawodowego nauczyciela może być pozytywna lub negatywna. Ocena ta sporządzana jest na piśmie i zawiera uzasadnienie oraz pouczenie o możliwości wniesienia odwołania. 

Więcej informacji na temat awansu zawodowego znajdą Państwo w e-szkoleniu: 

• Awans zawodowy nauczycieli po 1 września 2018 r.

Zapraszamy także do zapoznania się z publikacją:

• Procedura awansu zawodowego.

Podstawa prawna:

• Ustawa z dnia 26 stycznia 1982 r. Karta Nauczyciela (t. j. Dz. U. z 2018 r. poz. 967 z późn. zm.) – art. 6a, art. 9c ust. 8
• Ustawa z dnia 27 października 2017 r. o finansowaniu zadań oświatowych (Dz.U. z 2017 roku, poz. 2203) – art. 127, art. 128

Jadwiga Osińska - ekspert MEN ds. awansu zawodowego nauczycieli

31-05-2019

Nauczyciel mianowany napisał plan rozwoju zawodowego i sprawozdanie z realizacji tego planu za okres stażu na stopień nauczyciela dyplomowanego w oparciu o rozporządzenie z 2013. Postąpił więc zgodnie z obowiązującymi przepisami prawnymi - tak bowiem wynika z przepisów przejściowych dotyczących awansu zawodowego, a w szczególności z artykułu 125 ustawy z dnia 27 października 2017 r. o finansowaniu zadań oświatowych (Dz. U. z 2020 r. poz. 17)

Art. 125. Staż na kolejny stopień awansu zawodowego nauczyciela rozpoczęty i niezakończony przed dniem 1 września 2018 r. jest odbywany według dotychczasowych przepisów.

W okresie, w którym nauczyciel realizował staż były aż trzy zmiany dotyczące oceny pracy/oceny dorobku zawodowego nauczyciela związanej z zakończeniem stażu na kolejny stopień awansu zawodowego.  I tak:

• do 31 sierpnia 2018 roku obowiązuje ocena dorobku zawodowego nauczyciela za okres stażu (pozytywna lub negatywna);
• od 1 września 2018 do 31 sierpnia 2019 roku – ocena pracy nauczyciela po zakończeniu stażu. Aktem wprowadzającym te zmiany jest Ustawa z dnia 27 października 2017 roku o finansowaniu zadań oświatowych (Dz. U. z 2017 r., poz. 2203);
• od 1 września 2019 roku – obowiązuje ocena dorobku zawodowego nauczyciela za okres stażu, która może być pozytywna lub negatywna. Aktem wprowadzającym zmiany jest Ustawa z dnia 13 czerwca 2019 r. o zmianie ustawy – Karta Nauczyciela oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2019 r., poz. 1287)

W opisanej sytuacji – nauczyciel zakończył staż w 2020 roku - powinien więc otrzymać ocenę dorobku zawodowego za okres stażu.

Dyrektor sporządza ocenę dorobku zawodowego nauczyciela za okres stażu na podstawie art. 9c ust. 5a i ust. 5c ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. Karta Nauczyciela (Dz. U. z 2019 r. poz. 2215).

Art. 9c

5a. Ocenę dorobku zawodowego nauczyciela za okres stażu ustala, w terminie nie dłuższym niż 21 dni od dnia złożenia sprawozdania, o którym mowa w ust. 3, z uwzględnieniem stopnia realizacji planu rozwoju zawodowego nauczyciela, dyrektor szkoły: 

1) w przypadku nauczyciela stażysty i nauczyciela kontraktowego – po zapoznaniu się z projektem oceny opracowanym przez opiekuna stażu i po zasięgnięciu opinii rady rodziców; 

2) w przypadku nauczyciela mianowanego – po zasięgnięciu opinii rady rodziców.

5c. Ocena dorobku zawodowego nauczyciela może być pozytywna lub negatywna. Ocena jest sporządzana na piśmie i zawiera uzasadnienie oraz pouczenie o możliwości wniesienia odwołania.

Jak wynika z przytoczonych przepisów prawnych ocena dorobku zawodowego nauczyciela może być pozytywna lub negatywna, musi być sporządzona na piśmie i zawierać uzasadnienie oraz pouczenie o możliwości wniesienia odwołania. Nie ma natomiast szczegółowych kryteriów ani jednolitego wzoru dokumentu. Formułując uzasadnienie oceny dorobku zawodowego należy opierać się na powinnościach nauczyciela oraz realizacji zadań zapisanych w planie rozwoju zawodowego. Dla przypomnienia, w analizowanej sytuacji powinności nauczyciela zostały opisane w § 8 ust. 1. Rozporządzenia Ministra Edukacji z dnia 1 marca 2013 r. w sprawie uzyskiwania stopni awansu zawodowego przez nauczycieli:

§ 8. 1. Nauczyciel mianowany ubiegający się o awans na stopień nauczyciela dyplomowanego w okresie odbywania stażu powinien w szczególności:

1) podejmować działania mające na celu doskonalenie warsztatu i metod pracy, w tym doskonalenie umiejętności stosowania technologii informacyjnej i komunikacyjnej,

2) realizować zadania służące podniesieniu jakości pracy szkoły,

3) pogłębiać wiedzę i umiejętności służące własnemu rozwojowi oraz podniesieniu jakości pracy szkoły, samodzielnie lub przez udział w różnych formach kształcenia ustawicznego – z uwzględnieniem specyfiki typu i rodzaju szkoły, w której odbywa staż.

Warto pamiętać, że niezrealizowanie w pełni planu rozwoju zawodowego może skutkować ustaleniem negatywnej oceny dorobku zawodowego nauczyciela za okres stażu.

Podstawa prawna:

• Ustawa z dnia 26 stycznia 1982 r. Karta Nauczyciela - art. 9c ust.5a i ust. 5c

• Ustawa z dnia 13 czerwca 2019 r. o zmianie ustawy – Karta Nauczyciela oraz niektórych innych ustaw - art. 11

• Ustawa z dnia 27 października 2017 r. o finansowaniu zadań oświatowych - art. 125

• Rozporządzenie MEN z dnia 1 marca 2013 r. w sprawie u zyskiwania stopni awansu zawodowego przez nauczycieli- art. 8 ust. 1

Jadwiga Osińska

16-06-2020

Teraz, gdy ogromna część nauczycieli pracuje zdalnie, bardzo ważne jest zapewnienie bezpieczeństwa takiej pracy. Dyrektorzy i pracownicy muszą odpowiednio chronić wszelkie dane, w tym także te obejmujące dane osobowe.

Czy warto przyjąć regulamin edukacji zdalnej?

Tak. Organizowanie edukacji online należy zacząć od dobrze przygotowanego regulaminu takiej pracy, który będzie zgody z RODO. To dyrektor decyduje, jakie konkretnie środki bezpieczeństwa przetwarzania danych wdrożyć, aby zapewnić poziom ochrony adekwatny do istniejącego ryzyka. Dyrektor powinien skorzystać ze wsparcia inspektora ochrony danych.  Jednym z takich środków bezpieczeństwa w okresie zawieszenia funkcjonowania jednostek oświaty może być regulamin edukacji zdalnej, który reguluje kwestie ochrony danych osobowych uczniów.

Przykładowe zapisy w regulaminie – informacje podstawowe

1. Niniejszy regulamin określa zasady i warunki i kształcenia na odległość dla Uczniów i Nauczycieli w Szkole …………….., zwana dalej Szkołą.
2. Administratorem danych przetwarzanych w ramach edukacji zdalnej jest Szkoła. Zakres przetwarzanych danych osobowych w tej sytuacji to: imię, nazwisko, login użytkownika oraz nazwa Szkoły, (uzupełnić)
3. Administratorem danych przetwarzanych w narzędziach, systemach, aplikacjach służących do kształcenia na odległość jest dostawca danego rozwiązania. Należy dokładnie zapoznać się z regulaminami i Politykami prywatności dostawców usług i rozwiązań służących do zdalnego nauczania, z których korzystają uczniowie i nauczyciele.
4.  Szkoła zapewnia narzędzia umożliwiające nauczycielom prowadzenie zajęć zdalnych oraz bezpieczną komunikację z uczniami i rodzicami, wdrażając je kompleksowo w całej placówce.
5.  Nauczyciel musi pamiętać o bezpiecznym korzystaniu z komputerów i innych urządzeń zarówno wtedy, gdy zapewnił mu je pracodawca, jak i wtedy, gdy korzysta z własnych.
6.  Nauczyciel może przetwarzać dane osobowe uczniów i ich rodziców tylko w celach związanych z wykonywaniem swoich obowiązków służbowych. 

Przykładowe zapisy w regulaminie – zasady do prowadzenia lekcji online

1. W lekcji mogą brać jedynie uczniowie z danej klasy, zidentyfikowani, podpisani imieniem i nazwiskiem. Nie mogą w niej uczestniczyć osoby postronne.
2. Właścicielem i prowadzącym lekcje jest nauczyciel i tylko on ma prawo do wyciszania uczestników i prezentowania swojego ekranu. 
3. W systemie nauczyciel może jedynie publikować ogólne materiały edukacyjne, bez ujawniania jakichkolwiek danych osobowych uczniów lub rodziców. Linki do lekcji nie powinny być publikowane na stronie lub fanpage Szkoły.
4. Hasła do konta nie mogą być przekazywane osobom trzecim. Powinny być trudne do złamania, ale łatwe do zapamiętania.
5. Kamera powinna pokazywać tylko to, co faktycznie może być pokazane w trakcie lekcji. Dotyczy to także dzielenia ekranu. 

Czy należy przekazać dodatkową klauzulę informacyjną?

Tak. Szkoła powinna poinformować rodziców, pełnoletnich uczniów o tym, jakie dane w ramach nauczania zdalnego i w jaki sposób będą przetwarzane.

W ramach tego obowiązku szkoła powinna:

• poinformować nauczycieli, rodziców oraz uczniów o sposobie realizacji nauki zdalnej. Informacja ta powinna zostać przekazana w prosty sposób, tak aby była zrozumiała dla wszystkich, do których skierowany jest komunikat.
• jeżeli w celu realizacji nauki zdalnej będzie korzystać z nowych narzędzi lub usług świadczonych przez podmioty zewnętrzne - poinformować o tym, jak w tym zakresie będą przetwarzane dane osobowe.
• zapewnić narzędzia umożliwiające nauczycielom prowadzenie zajęć zdalnych oraz bezpieczną komunikację z uczniami i rodzicami, wdrażając je kompleksowo w całej placówce.
• unikać gromadzenia danych nadmiarowych lub służących do realizacji innych celów niż realizacja zdalnego nauczania (dotyczy to m.in. zakładania konta rodzica/ucznia w systemie zdalnego nauczania),
• przeprowadzić analizę ryzyka dotyczącą procesów przetwarzania danych,
• zastosować odpowiednie środki bezpieczeństwa np. pseudonimizacja czy szyfrowanie danych,
• upewnić się, czy dostawca dziennika elektronicznego zapewnia wystarczające gwarancje wdrożenia odpowiednich środków technicznych i organizacyjnych, by przetwarzanie spełniało wymogi wskazane w RODO i chroniło prawa podmiotów danych. 

Przykładowa klauzula informacyjna dla rodziców uczniów w związku z nauczaniem zdalnym

(Informacja uzupełniająca podstawową klauzulę informacyjną w zakresie nauczania zdalnego, tzn. wskazujemy tylko te informacje, które nie zostały wcześniej rodzicom przekazane. Możliwe jest jednak dopisanie tego fragmentu do podstawowej klauzuli, przekazanej wcześniej rodzicom lub udostępnione na stronie www placówki/e-dzienniku.)

Administrator danych_______ w czasie ograniczenia funkcjonowania szkół i placówek oświatowych związanego z zagrożeniem epidemiologicznym realizuje nauczanie na odległość tj. z wykorzystaniem metod i technik kształcenia na odległość albo w inny sposób ustalony, w uzgodnieniu z organem prowadzącym.

Administrator w zdalnym prowadzeniu zajęć wykorzystuje *:

1. platformy edukacyjne, 
2. narzędzia do e-learningu, 
3. komunikatory discord, 
4. skype, 
5. e-dziennik. 

Administrator wykorzystuje jedynie dane ucznia niezbędne do założenia przez niego konta w odpowiednim systemie zdalnego nauczania oraz w celu realizacji obowiązku nauki w formie zdalnej (na podstawie art. 35 ustawy – Prawa oświatowego w związku z art. 6 ust. 1 lit. e RODO).

Posiadają Państwo prawo dostępu do treści swoich danych oraz prawo ich sprostowania, usunięcia, ograniczenia przetwarzania, prawo do przenoszenia danych, prawo wniesienia sprzeciwu.

Podanie danych osobowych jest wymogiem ustawowym i jest obowiązkowe ze względu na przepisy prawa oświatowego.

Rodzicom/uczniom przysługuje prawo wniesienia skargi do organu nadzorczego, tj. Prezesa Urzędu Ochrony Danych.

Dane kontaktowe Inspektora Ochrony Danych w...................., do którego może Pani/Pan zwracać się z pytaniami i wątpliwościami dotyczącymi nauczania zdalnego w zakresie przetwarzania danych ucznia/rodzica, to.................... 

* Dostosować zgodnie z potrzebami.

Czy dopuszczalne jest nagrywanie zdalnych lekcji w celu upowszechniania na stronie szkoły?

Nie. Do zadań nauczycieli nie należy prezentowanie innym nauczycielom przyjętych metod nauczania dotyczących prowadzenia zdalnej lekcji. A zatem należy uzyskać zgodę nauczyciela na utrwalanie lekcji oraz na późniejsze jej rozpowszechnianie na stronie internetowej szkoły (art. 6 ust. 1 lit. a RODO, art. 81 ust. 1 ustawy z 4.02.1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych, Dz.U. z 2019 r. poz. 1231 ze zm.).

Czy nauczyciel ma obowiązek kontrolować temperaturę ciała uczniów, pracowników?

Nie. Żaden przepis nie nakłada na nauczyciela takiego obowiązku. Nie ma też przepisu, który uprawniłaby do tego nauczyciela. Do obowiązków nauczyciela nie należy badanie temperatury ciała uczniów, czy innych współpracowników. Zatem nauczyciel musiałby wyrazić zgodę na takie działanie, które ponadto może zostać podjęte jedynie w sytuacji dopuszczonej prawem. Przykładowo byłoby to możliwe, jeżeli służby sanitarne uznałby to za zasadne w danej szkole (nałożyły na szkołę taki obowiązek).

Kiedy szkoła może prowadzić kontrolę temperatury ciała uczniów?

Są dwie sytuacje. Po pierwsze, kiedy szkoła dysponuje zgodą rodziców ucznia (zarówno zdrowych, jak i niepełnosprawnych lub z przewlekłą chorobą). A po drugie wyjątkowo za zgodą nauczyciela mógłby on zbadać temperaturę ciała danego ucznia, znajdującego się w sytuacji zagrożenia życia lub zdrowia, z uwagi na potrzebę ochrony żywotnych interesów ucznia i najlepiej także na polecenie personelu medycznego (np. dyspozytora pogotowia), gdy jednocześnie w danej sytuacji niemożliwe jest uzyskanie zgody rodzica na takie działanie np. z powodu braku kontaktu z nim, co można pośrednio wywodzić z uprawnienia do przetwarzania w takim przypadku danych osobowych dotyczących zdrowia (art.  9 ust. 2 lit. c RODO).

Dariusz Skrzyński

20-05-2020