Ustawa obowiązuje od 1 lipca 2022 r.:

Ustawa z dnia 12 marca 2022 roku o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa zawiera szczególne rozwiązania prawne związane z kształceniem dzieci z Ukrainy oraz dla nauczycieli realizujących zajęcia. 24 maja br. trafił do Sejmu projekt nowelizacji tej ustawy, który z jednej strony przewiduje przedłużenia stosowania dotychczasowych rozwiązań, ale również wprowadza pewne zasadnicze zmiany:

„Art. 165. 7. Osoby niebędące obywatelami polskimi, podlegające obowiązkowi szkolnemu lub obowiązkowi nauki, które nie znają języka polskiego albo znają go na poziomie niewystarczającym do korzystania z nauki, mają prawo do dodatkowej, bezpłatnej nauki języka polskiego, nie dłużej niż przez okres 24 miesięcy.”;

9. Uprawnienie, o którym mowa w ust. 7, przysługuje także osobom będącym obywatelami polskimi, podlegającym obowiązkowi szkolnemu lub obowiązkowi nauki, które nie znają języka polskiego albo znają go na poziomie niewystarczającym do korzystania z nauki; osoby te korzystają z uprawnienia, o którym mowa w ust. 7, nie dłużej niż przez okres 12 miesięcy 24 miesięcy.

3. Organizacja oddziału przygotowawczego w szkołach sportowych i mistrzostwa sportowego

Zgodnie z nowelą art. 165 ust. 14 Prawa oświatowego w szkołach sportowych i szkołach mistrzostwa sportowego będzie istniała możliwość organizacji oddziału przygotowawczego. Jak czytamy w uzasadnieniu - te zmiany są wynikiem obserwowanej w ostatnich latach tendencji dotyczącej wzrostu liczby uczniów przybywających z zagranicy do szkół w Polsce.

"Art. 165. 14. Oddziału przygotowawczego nie organizuje się w szkołach artystycznych, szkołach specjalnych, szkołach sportowych, szkołach mistrzostwa sportowego, szkołach dla dorosłych, szkołach policealnych i branżowych szkołach II stopnia."

4. Możliwość objęcia wsparciem dzieci ukraińskich pomiędzy 3. a 5. rokiem życia przez dziennego opiekuna

Projekt zakłada podwyższenie limitu wieku dziecka, które może zostać objęte wsparciem dziennego opiekuna - do 5 lat. 

"Art. 28. 6. W celu zapewnienia opieki nad dzieckiem będącym obywatelem Ukrainy, przebywającym na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, którego pobyt na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej jest uznawany za legalny na podstawie art. 2 ust. 1, dopuszcza się sprawowanie, przez dziennego opiekuna, opieki nad tym dzieckiem, do ukończenia roku szkolnego, w którym dziecko to ukończy 5. rok życia.

7. Podmiot zatrudniający dziennego opiekuna oraz dzienny opiekun prowadzący działalność na własny rachunek mogą uwzględnić, przy przyjmowaniu pod opiekę dziennego opiekuna dziecka, o którym mowa w ust. 6, preferencje dla rodzica zatrudnionego lub wykonującego inną pracę zarobkową.

8. W przypadku, o którym mowa w ust. 7, rodzic ubiegający się o objęcie dziecka, o którym mowa w ust. 6, opieką przez dziennego opiekuna, przedstawia, w formie oświadczenia lub zaświadczenia, informację odpowiednio o zatrudnieniu lub wykonywaniu innej pracy zarobkowej.

9. Podmiot zatrudniający dziennego opiekuna oraz dzienny opiekun prowadzący działalność na własny rachunek przetwarzają informacje, o których mowa w ust. 8, wyłącznie w związku z przyjmowaniem dziecka pod opiekę dziennego opiekuna."

5. Przedłużona możliwość przydzielania godzin ponadwymiarowych ponad limit

W roku szkolnym 2022/23 zgodnie z projektem na dalej nie obowiązywać limit przydziału 1/2 godzin ponadwymiarowych do etatu - przy zajęciach prowadzonych w dodatkowym oddziale dla dzieci i uczniów - obywateli Ukrainy. Wymagana będzie nadal zgoda nauczyciela. Co więcej godziny ponadwymiarowe będą mogą być przydzielone nauczycielowi języka polskiego, za jego zgodą, także w szkole, w której nie utworzono dodatkowego oddziału dla dzieci będącymi obywatelami Ukrainy.

"Art. 56a. Do dnia 31 sierpnia 2023 r. godziny ponadwymiarowe w wymiarze wyższym niż określony w art. 35 ust. 1 ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. – Karta Nauczyciela mogą być przydzielone nauczycielowi języka polskiego, za jego zgodą, także w szkole, w której nie utworzono dodatkowego oddziału w celu zapewnienia kształcenia, wychowania i opieki dzieciom i uczniom będącym obywatelami Ukrainy, których pobyt na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej jest uznawany za legalny na podstawie art. 2 ust. 1.”

6. Przedłużona możliwość zatrudnienia osoby nieposiadającej obywatelstwa polskiego

Również w roku szkolnym 2022/23 będzie istniała możliwość zatrudnienia osoby

Rozporządzenie w sprawie ramowych planów nauczania zostało dziś podpisane (3 kwietnia 2019 r.).

Od 1 września 2019 r. będzie ono obowiązywało w:

1. szkołach podstawowych,
2. czteroletnim liceum ogólnokształcącym,
3. pięcioletnim technikum,
4. klasach I branżowej szkoły I stopnia dla uczniów będących absolwentami gimnazjum, a w latach następnych również w kolejnych klasach tej szkoły,
5. branżowej szkole I stopnia dla uczniów będących absolwentami ośmioletniej szkoły podstawowej,
6. szkole specjalnej przysposabiającej do pracy,
7. semestrach I szkoły policealnej, a w latach następnych również w kolejnych semestrach szkoły policealnej,

a od roku szkolnego 2020/2021 – w branżowej szkole II stopnia dla uczniów, którzy realizowali ramowy plan nauczania dla branżowej szkoły I stopnia przeznaczony dla absolwentów gimnazjum, zaś od roku szkolnego 2022/2023 – w branżowej szkole II stopnia dla uczniów, którzy realizowali ramowy plan nauczania dla branżowej szkoły I stopnia przeznaczony dla absolwentów ośmioletniej szkoły podstawowej.

     Zmiany dotyczą przede wszystkim szkolnictwa zawodowego, ale nowym rozporządzeniem została zwiększona liczba godzin do dyspozycji dyrektora szkoły - o 1 godzinę więcej na I , II oraz na III etapie edukacyjnym (w liceum ogólnokształcącym i technikum), a zatem będą wynosiły np.:

• klasy I-III SP - 3 godziny w trzyletnim okresie nauczania, 
• klasy IV-VIII SP - 4 godziny w pięcioletnim okresie nauczania,
• LO - 3 godziny w czteroletnim okresie nauczania,
• Technikum - 4 godziny w pięcioletnim okresie nauczania,
• Szkoła branżowa I stopnia - 3 godziny w trzyletnim okresie nauczania.

Godziny te mają być przeznaczone na rozwój zainteresowań i uzdolnień uczniów.     

     Na pewno zapisy nowego rozporządzenia należy uwzględnić przygotowując arkusz organizacyjny na rok szkolny 2019/2020, a ten w tym roku maksymalnie dnia 5 kwietnia powinien trafić do zaopiniowania do organizacji związkowych – zgodnie bowiem z § 17 ust. 5 rozporządzenia MEN z dnia 17 marca 2017 r. w sprawie szczegółowej organizacji publicznych szkół i publicznych przedszkoli opinia zakładowych organizacji związkowych, o której mowa w ust. 4, jest wydawana w terminie 10 dni od dnia otrzymania arkusza organizacji szkoły lub przedszkola, nie później niż do dnia 19 kwietnia danego roku. Natomiast do 21 kwietnia dyrektor przekazuje arkusz organowi prowadzącemu.

    Szczegóły zmian znajdą Państwo na stronie MEN: https://www.gov.pl/web/edukacja/rozporzadzenie-ramowe-plany-nauczania

Podstawa prawna:

Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 3 kwietnia 2019 r. w sprawie ramowych planów nauczania dla publicznych szkół (Dz. U. z 2019 r., poz. 639).

Beata Linowska

03-04-2019

W ostatnich latach wzrasta liczba dzieci cudzoziemców oraz obywateli polskich powracających z zagranicy. Po powrocie często u ich dzieci występują trudności adaptacyjne związane z posługiwaniem się językiem polskim oraz koniecznością odnalezienia się w innych warunkach szkolnych i środowiskowych niż na obczyźnie.

NIK zbadała, jak przebiegał ten proces w latach szkolnych 2017/18 do 2019/20. Swoje wnioski przekazał w komunikacie "NIK o kształceniu dzieci cudzoziemców i obywateli polskich powracających do kraju” z dnia 8 września 2020 r. Informuje w nim m.in, że 23% rodziców uczniów cudzoziemców,którzy uczestniczyli w badaniu kwestionariuszowym, podało, że ich dzieci doświadczają zachowania nietolerancyjnego w szkole sporadycznie, natomiast 4% respondentów stwierdziło, że są one częste. Co więcej w czterech szkołach wystąpiły udokumentowane przypadki nietolerancji wobec uczniów cudzoziemców.

Zjawiskom, które wskazał NIK, jest niepokojące, dlatego wskazane jest zadbanie o kształcenie u dzieci postaw tolerancyjnych i akceptacji, które pozwolą na lepszą adaptację dzieci obcokrajowców w polskich szkołach. Tym samym zapraszamy do zapoznania się naszą propozycją e-lekcji dedykowanych uczniom, które m.in. pozwolą uczniom zrozumieć jak działają uprzedzenia i jaki mają efekt:

• Być tolerancyjnym
• Nie przypinam łatek
• Myślę samodzielnie, czyli koniec ze stereotypami.

Proponowane pozycje na pewno okażą się pomocne w budowaniu pozytywnych postaw u uczniów.

Zespół ECRK

08-12-2020

Rzecznik Praw Dziecka zwrócił się do Ministra Edukacji i Nauki oraz Minister Rodziny i Polityki Społecznej  o pilne działania wobec podmiotów odpowiedzialnych za organizację i przebieg adaptacji dzieci w przedszkolach i żłobkach, które uniemożliwiają rodzicom obecności w okresie adaptacyjnym.

RPD wskazuje, że zakazywanie obecności rodzica w okresie adaptacyjnym to nie tylko naruszenie praw dziecka, lecz także zagrożenie dla jego prawidłowego rozwoju.

"„Drodzy Rodzice! W związku z pandemią nie organizujemy zajęć adaptacyjnych w przedszkolu przed rozpoczęciem roku szkolnego”, „Ze względów reżimu sanitarnego trzylatki mają 2 dni adaptacji po 2 godziny bez rodziców. Rodzice mają zostać przy wejściu”, „Pani dyrektor zapowiedziała brak adaptacji ze względu na Covid 19. Jest to dla mnie nie do pomyślenia, bo to przedszkole integracyjne, do którego będą uczęszczać różne dzieci” – to tylko kilka przykładów ze skarg rodziców, które trafiają do Biura Rzecznika Praw Dziecka.

Rzecznik Praw Dziecka w wystąpieniach do Ministra Edukacji i Nauki Przemysława Czarnka oraz Minister Rodziny i Polityki Społecznej Marleny Maląg zwrócił uwagę, że dyrektorzy wprowadzenie ograniczeń tłumaczą przede wszystkim sytuacją epidemiczną. Tymczasem – jak podkreślił Mikołaj Pawlak – wytyczne Głównego Inspektora Sanitarnego dla dyrektorów nie wykluczają możliwości przebywania rodzica w placówce w przypadku odbywania przez dziecko okresu adaptacyjnego.

W opinii Rzecznika proces adaptacji jest nie tylko jednym z działań z zakresu metodyki wychowania, lecz także podstawą do podmiotowego traktowania dziecka oraz akceptacji jego indywidualnych potrzeb i możliwości. Sprawne przejście dziecka ze środowiska rodzinnego do przedszkolnego wpływa na dalsze funkcjonowanie młodego człowieka, a przede wszystkim na jego relacje społeczne.

Mikołaj Pawlak pokreślił, że obecność rodzica podczas trwania procesu adaptacyjnego ma szczególnie duże znaczenie w przypadku dziecka z niepełnosprawnością – odpowiednio pokierowana pomoc na tym pierwszym etapie przekraczania progu placówki jest świetnym stymulatorem w niwelowaniu deficytów rozwojowych dziecka."

Źródło: https://brpd.gov.pl/2021/08/24/rodzice-maja-prawo-byc-z-dzieckiem-w-przedszkolu-i-zlobku/

24-08-2021

W Dzienniku Ustaw pojawiła się już część aktów wykonawczych dookreślających założenia reformy kształcenia zawodowego. Nowe rozporządzenia zaczną obowiązywać z dniem 1 września 2019 r. Jakie pojawią się zmiany?

Beata Linowska

27-02-2019

Od 21 marca obowiązuje rozporządzenie Ministra Edukacji i Nauki z dnia 21 marca 2022 r. w sprawie organizacji kształcenia, wychowania i opieki dzieci i młodzieży będących obywatelami Ukrainy.

W rozporządzeniu znalazły się następujące rozwiązania:

1. możliwość przystąpienia w bieżącym roku szkolnym do egzaminu ósmoklasisty, egzaminu maturalnego i egzaminu zawodowego uczniom będącym obywatelami Ukrainy, których pobyt na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej jest uznawany za legalny na podstawie art. 2 ust. 1 ustawy.

Termin złożenia deklaracji dotyczącej egzaminu ósmoklasisty, egzaminu maturalnego i egzaminu zawodowego dla uczniów będących obywatelami Ukrainy, uczęszczających do szkół dla dzieci i młodzieży:

• w przypadku egzaminu ósmoklasisty i egzaminu zawodowego – deklarację należy złożyć do dnia 11 kwietnia 2022 r.
• w przypadku egzaminu maturalnego – deklarację należy złożyć do dnia 31 marca 2022 r. 

2. obowiązek wprowadzenia roku szkolnym 2021/22 przez dyrektora Centralnej Komisji Egzaminacyjnej dodatkowych dostosowań na egzaminie ósmoklasisty, egzaminie maturalnym i egzaminie zawodowym dla uczniów będących obywatelami Ukrainy. Takim dostosowaniem może być przykładowo przetłumaczenie dla ww. uczniów niektórych arkuszy egzaminacyjnych na język ukraiński, czy też możliwość skorzystania przez ww. ucznia ze słowników podczas egzaminu. 

3. możliwość zwiększenia w bieżącym roku szkolnym liczby dzieci w oddziałach w przedszkolu, oddziałach przedszkolnych w szkołach podstawowych oraz w oddziałach klas I–III szkół podstawowych, określonej w § 5 ust. 1, 2 i ust. 3 pkt 1 rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 28 lutego 2019 r. w sprawie szczegółowej organizacji publicznych szkół i publicznych przedszkoli (Dz. U. poz. 502, z późn. zm.) - zwiększenie liczby dzieci w ww. oddziałach jest obecnie możliwe na podstawie § 21a ww. rozporządzenia, który wprowadzony został na mocy rozporządzenia Ministra Edukacji i Nauki z dnia 9 marca 2022 r. zmieniającego rozporządzenie w sprawie szczegółowej organizacji publicznych szkół i publicznych przedszkoli (Dz. U. poz. 566) - § 21a został uchylony rozporządzeniem zmieniającym z dnia 21 marca (Dz. U. poz. 644). 

5. możliwość zwiększenia w bieżącym roku szkolnym liczby dzieci lub uczniów w oddziale przedszkola integracyjnego i specjalnego, oddziale integracyjnym i specjalnym w przedszkolu ogólnodostępnym, oddziale szkoły integracyjnej i specjalnej oraz oddziale integracyjnym i specjalnym w szkole ogólnodostępnej, określonej obecnie w § 6 ust. 1, 5 i 6 rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 28 lutego 2019 r. w sprawie szczegółowej organizacji publicznych szkół i publicznych przedszkoli. Liczba ta może być zwiększona o nie więcej niż 2 dzieci lub uczniów niepełnosprawnych, będących obywatelami Ukrainy. Zwiększenie liczby uczniów dotyczy również klas łączonych w szkołach podstawowych specjalnych i szkołach ponadpodstawowych specjalnych, z wyjątkiem szkół funkcjonujących w podmiocie leczniczym. 

Możliwość zwiększenia liczby uczniów nie dotyczy oddziałów szkoły specjalnej dla uczniów niedostosowanych społecznie i uczniów zagrożonych niedostosowaniem społecznym.

6. możliwość zwiększenia liczby wychowanków (w roku szkolnym 2021/22) w grupie wychowawczej w specjalnych ośrodkach szkolno-wychowawczych oraz specjalnych ośrodkach wychowawczych, określonej w § 39 ust. 2 rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 11 sierpnia 2017 r. w sprawie publicznych placówek oświatowo-wychowawczych, młodzieżowych ośrodków wychowawczych, młodzieżowych ośrodków socjoterapii, specjalnych ośrodków szkolno-wychowawczych, specjalnych ośrodków wychowawczych, ośrodków rewalidacyjno-wychowawczych oraz placówek zapewniających opiekę i wychowanie uczniom w okresie pobierania nauki poza miejscem stałego zamieszkania (Dz. U. poz. 1606, z późn. zm.), oraz w § 38 ust. 2 rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 2 listopada 2015 r. w sprawie rodzajów i szczegółowych zasad działania placówek publicznych, warunków pobytu dzieci i młodzieży w tych placówkach oraz wysokości i zasad odpłatności wnoszonej przez rodziców za pobyt ich dzieci w tych placówkach (Dz. U. poz. 1872, z późn. zm.), o nie więcej niż 2 dzieci lub uczniów niepełnosprawnych, będących obywatelami Ukrainy.

Jednocześnie nie przewiduje się możliwości zwiększenia liczby wychowanków w grupie wychowawczej w młodzieżowym ośrodku wychowawczym i młodzieżowym ośrodku socjoterapii.

7. możliwość przyjęcia w bieżącym roku szkolnym do świetlicy szkolnej większej liczby dzieci niż określona obecnie w § 7 ust. 1 rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 28 lutego 2019 r. w sprawie szczegółowej organizacji publicznych szkół i publicznych przedszkoli. Zgodnie z ww. przepisem, na zajęciach świetlicowych w szkole podstawowej ogólnodostępnej pod opieką jednego nauczyciela może pozostawać nie więcej niż 25 uczniów. W sytuacji konieczności objęcia opieką dziecka będącego obywatelem Ukrainy przewiduje się możliwość przyjęcia na zajęcia świetlicowe dodatkowo maksymalnie 4 dzieci będących obywatelami Ukrainy, co oznacza, że liczba dzieci na zajęciach świetlicowych w szkole podstawowej ogólnodostępnej pod opieką jednego nauczyciela będzie mogła wynosić maksymalnie 29 dzieci.

Ponadto w bieżącym roku szkolnym będzie możliwe również zwiększenie liczby uczniów niepełnosprawnych na zajęciach świetlicowych w szkole ogólnodostępnej i integracyjnej, szkole ogólnodostępnej z oddziałami integracyjnymi, szkole specjalnej oraz szkole ogólnodostępnej z oddziałami specjalnymi, pozostających pod opieką jednego nauczyciela, określonej w § 7 ust. 2 i 3 rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 28 lutego 2019 r. w sprawie szczegółowej organizacji publicznych szkół i publicznych przedszkoli, o nie więcej niż 2 uczniów niepełnosprawnych, będących obywatelami Ukrainy.

8. możliwość przyjęcia do przedszkola specjalnego, oddziału przedszkolnego w szkole specjalnej, szkoły specjalnej, specjalnego ośrodka szkolno-wychowawczego i specjalnego ośrodka wychowawczego dziecka lub ucznia niepełnosprawnego, będącego obywatelem Ukrainy, na podstawie oświadczenia rodzica lub osoby sprawującej opiekę nad dzieckiem lub uczniem o złożeniu do publicznej poradni psychologiczno-pedagogicznej, w tym publicznej poradni specjalistycznej, wniosku o wydanie orzeczenia o potrzebie kształcenia specjalnego. 

9. możliwość dokonania modyfikacji w bieżącym roku szkolnym realizowanego w szkole i placówce programu wychowawczo-profilaktycznego. Dyrektor szkoły lub placówki będzie mógł zmodyfikować ten program, w porozumieniu z radą pedagogiczną i radą rodziców. Zgodnie z obowiązującym przepisami, program wychowawczo-profilaktyczny opracowuje się na początku roku szkolnego na podstawie wyników corocznej diagnozy w zakresie występujących w środowisku szkolnym potrzeb rozwojowych uczniów. Włączenie w życie szkoły lub placówki nowych uczniów i rodziców będących obywatelami Ukrainy powinno uwzględniać ich potrzeby wychowawcze i profilaktyczne, a także związane z nimi czynniki chroniące.

"§ 13. Dyrektor szkoły lub placówki, o której mowa w art. 2 pkt 3–5, 7 i 8 ustawy z dnia 14 grudnia 2016 r. – Prawo oświatowe (Dz. U. z 2021 r. poz. 1082), ustala, w porozumieniu z radą pedagogiczną i radą rodziców, potrzebę modyfika- cji w roku szkolnym 2021/2022 realizowanego w szkole lub placówce programu wychowawczo-profilaktycznego oraz, w razie potrzeby, modyfikuje ten program."

10. możliwość zatrudniania, w bieżącym roku szkolnym, przez dyrektorów publicznych poradni psychologiczno-pedagogicznych, w tym publicznych poradni specjalistycznych, za zgodą kuratora oświaty, osób niebędących nauczycielami, posiadających przygotowanie uznane przez dyrektora poradni za odpowiednie do realizacji określonych przez dyrektora

Jak Państwo zapewne wiedzą, wśród kierunków realizacji polityki oświatowej Państwa na rok szkolny 2019/20 znalazł się zapis dotyczący rozwijania kreatywności, przedsiębiorczości i kompetencji cyfrowych uczniów, w tym bezpiecznego i celowego wykorzystywania technologii informacyjno-komunikacyjnych w realizacji podstawy programowej kształcenia ogólnego.

W jednym punkcie zawarto bardzo szeroki zakres różnorodnych kompetencji. Łączy je przynależność do grupy tzw. kompetencji przyszłości, których posiadanie przyczynia się do sukcesów na rynku pracy. Warto więc zastanowić się, jak je rozwijać na lekcjach.

Kreatynowść i przedsiębiorczość

Kreatywności i przedsiębiorczości sprzyjają takie cechy, jak otwartość, ciekawość poznawcza, samodzielność, niezależność, ale także – wytrwałość i pracowitość. Szkoła powinna więc kreować takie sytuacje edukacyjne, w których uczniowie poszukują niestandardowych rozwiązań stawianych przed nimi problemów, rezygnując z – nierzadko narzucanego przez nauczyciela – jednego, typowego schematu działania. Środowisko szkolne winno zachęcać do różnorodnych samodzielnych aktywności, doceniać zaangażowanie, pozostawiając przy tym przestrzeń do błędu. Trudno bowiem o bycie twórczym bez ich popełniania. Psychologowie uważają, że to właśnie bariery psychospołeczne, wynikające z poddawania ciągłej ocenie naszych działań, są w dużym stopniu odpowiedzialne za tłumienie w nas kreatywności, innowacyjności, zaangażowania i pasji. W rozwijaniu przedsiębiorczości i kreatywności naszych uczniów niezastąpione będą więc takie metody pracy jak: uczenie – nauczanie oparte o projekty (ang. Project Based Learning), czy też nauczanie metodą rozwiązywania problemów (ang. Problem Based Learning). Stawiają one ucznia w centrum procesu uczenia - nauczania, skłaniają do samodzielności w poszukiwaniu rozwiązań, czyniąc go odpowiedzialnym za własne uczenie się. Warto też dążyć do takich sytuacji, w których nauczanie szkolne jest ściśle powiązane z życiem codziennym. Chodzi o takie momenty, w których uczniowie wykorzystują zdobywaną w szkole wiedzę teoretyczną, najlepiej z różnych dziedzin, do rozwiązywania realnych problemów, z którymi się stykają. Mogą na przykład poszukiwać odpowiedzi na pytania, dlaczego cała klasa w tym samym czasie choruje na grypę i jak się przed tą choroba uchronić (drobnoustroje). Mogą badać życie ptaków, konstruując w tym celu karmnik z zamontowaną kamerką, a następnie podjąć obserwacje, by później analizować zgromadzone dane i wyciągnąć z nich wnioski. Mogą w końcu, diagnozując potrzeby środowiska, w którym żyją, zaangażować się w różnorodne projekty społeczne. Będzie to dla nich nieocenione doświadczenie związane z planowaniem własnych aktywności, pracą zespołową, podejmowaniem decyzji, komunikacją z innymi, czy też wytrwałością w doprowadzaniu podjętych działań do końca.

Technologie informacyjno-komunikacyjne w nauczaniu

We współczesnym świecie trudno wyobrazić sobie te wszystkie aktywności bez rozważnego wykorzystania technologii informacyjno-komunikacyjnych w konkretnych kontekstach sytuacyjnych. Ogromne ilości informacji znajdujących się w sieci wymagają umiejętności ich wyszukiwania, selekcjonowania, krytycznej analizy z punktu widzenia ich rzetelności i użyteczności. Projektowe i problemowe metody pracy te sprawności kształtują. Warto też podsuwać uczniom różnorodne, sprawdzone przez nas wcześniej programy i aplikacje, służące, przykładowo, pracy zespołowej (Slack, Trello), pozwalające realizować różnorodne projekty graficzne (Canva), robić pomiary i obliczenia (Measure), czy też rozpoznawać rośliny na pomocą ich wykonanych wcześniej zdjęć (PlantNet). Przykłady takich wartościowych, użytecznych programów można mnożyć w nieskończoność.

Z wykorzystaniem technologii i Internetu łączy się kwestia bezpieczeństwa dzieci w sieci. Bez wątpienia to jedno z najważniejszych, a przy tym najtrudniejszych wyzwań wychowawczych ostatnich lat. Aby uchronić ich przed zagrożeniami, trzeba z rozwagą z nimi o tym rozmawiać. Warto też konsekwentnie podejmować tę problematykę w kontaktach z rodzicami. Kwestię tę poruszamy w naszym e-szkoleniu p.t. Jak nauczyć naszych uczniów bezpiecznego korzystania z zasobów sieci? Do jego wysłuchania serdecznie Państwa zapraszam!

Magdalena Bogusławska

17-07-2019

27 maja 2022 r. weszła w życie ustawa z 12 maja 2022 r. o zmianie ustawy o systemie oświaty oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2022 r., poz. 1116). Przewiduje ona szereg zmian dla szkół i przedszkoli. Jedną z ważniejszych zmian jest ta dotycząca zatrudniania specjalistów. Nowe regulacje pojawią się w Karcie Nauczyciela.

Dlaczego wprowadzono zmiany ?

Jak czytamy w uzasadnieniu modyfikacji przepisów zmiany mają na celu zwiększenie dostępności oraz podniesienie jakości wsparcia udzielanego dzieciom i młodzieży w procesie kształcenia, wychowania i opieki, co jest konieczne z punktu widzenia informacji płynących z badań dotyczących kondycji psychofizycznej dzieci i młodzieży. Stan epidemii wywołanej wirusem SARS-CoV-2 i związany z nią reżim sanitarny (zwłaszcza aspekt izolacji społecznej) doprowadziły do znaczącego osłabienia kondycji psychicznej uczniów. W celu przeciwdziałania temu zjawisku, zdaniem ustawodawcy, konieczne jest zwiększenie liczby zatrudnionych w przedszkolach i szkołach nauczycieli specjalistów. Pedagodzy specjalni będą stanowić wsparcie dla pozostałych nauczycieli prowadzących zajęcia z dziećmi i uczniami w sposób uwzględniający zróżnicowanie ich potrzeb, a także realizować specjalistyczne zajęcia bezpośrednio z uczniami i udzielać porad i konsultacji rodzicom uczniów.

Obowiązkowe zatrudnianie nauczycieli specjalistów

Karta Nauczyciela wprowadza obowiązek zatrudniania nauczycieli specjalistów w jednostkach publicznych i niepublicznych:

• przedszkolach innych niż specjalne, w tym w oddziałach przedszkolnych w szkołach podstawowych,
• szkołach podstawowych i ponadpodstawowych,
• zespołach powyższych jednostek,
• szkołach artystycznych realizujących treści z zakresu kształcenia ogólnego. 

Obowiązek zatrudniania nauczycieli specjalistów nie będzie obejmował:

• szkół dla dorosłych,
• innych form wychowania przedszkolnego,
• szkół wymienionych w art. 8 ust. 5 pkt 2 lit. c Prawa oświatowego.

Oznacza to, że szkoły i przedszkola będą musiały zatrudniać takich specjalistów jak:

• pedagogów,
• psychologów,
• logopedów,
• terapeutów pedagogicznych

oraz

• NOWOŚĆ pedagogów specjalnych.

Pedagog specjalny – nowość w Karcie Nauczyciela

Nowelizacja wprowadza nowe stanowisko specjalisty – pedagoga specjalnego. Stanowisko to będzie funkcjonowało obok dotychczasowych tj. pedagoga, psychologa, logopedy, terapeuty pedagogicznego oraz doradcy zawodowego. 

Jak czytamy w uzasadnieniu projektu, wprawdzie w przedszkolach i szkołach specjalnych nauczyciele mają kwalifikacje z zakresu pedagogiki specjalnej. Natomiast w przedszkolach i szkołach ogólnodostępnych takie kwalifikacje wymagane są jedynie od tzw. nauczycieli wspomagających pracujących z uczniami z orzeczeniami o potrzebie kształcenia specjalnego. Dlatego zdecydowano się utworzyć nowe stanowisko pedagoga specjalnego.

Obowiązkiem pedagoga specjalnego będzie wsparcie dla nauczycieli innych niż tzw. wspomagających, a także realizacja zajęć specjalistycznych bezpośrednio z uczniami oraz udzielanie porad i konsultacji rodzicom uczniów.

Zadania pedagoga specjalnego mają zostać określone w rozporządzeniu dotyczącym pomocy psychologiczno-pedagogicznej (JEST JUŻ PROJEKT). Poznalismy już propozycję wykazu zajęć, jakie pedagog specjalny ma prowadzić w ramach pensum, natomiast nie  znamy jeszcze wymogów kwalifikacyjnych na to stanowisko.

Pensum pedagoga specjalnego

Pensum pedagoga specjalnego, tak jak pozostałych specjalistów, będzie ustalane przez organ prowadzący. Jego wymiar nie będzie mógł przekroczyć 22 godzin.

W przypadku łączenia stanowiska pedagoga specjalnego z innymi konieczne będzie wyliczenie pensum łączonego zgodnie z art. 42 ust. 5c Karty Nauczyciela.

Limit specjalistów

Formalnie szkoła, czy przedszkole nie będzie musiała zatrudnić wszystkich specjalistów, ale określoną liczbę specjalistów. Obowiązek zatrudnienia nauczycieli specjalistów w łącznej liczbie etatów, określonej w Karcie Nauczyciela, będzie wprowadzany stopniowo. A to oznacza, ze wymogi te będą nieco łagodniejsze w latach szkolnych 2022/2023 i 2023/2024 (z uwagi na przepisy przejściowe). I tak:

Do tej puli nie będą wliczani nauczyciele posiadający kwalifikacje do zajmowania stanowiska tzw. nauczyciela wspomagającego.

Wskazane ograniczenia będą dotyczyły zespołu szkół a nie poszczególnych szkół i przedszkoli wchodzących w jego skład. Przy czym z limitu wyłącza się szkoły i placówki, których nie obejmują omawiane przepisy.

W limicie będzie też uwzględniana liczba uczniów w szkole filialnej.

Liczbę uczniów oblicza się według stanu na dzień 1 września danego roku szkolnego. Tym samym przez cały rok szkolny trzeba będzie odnosić się do liczby uczniów z początku tego roku.

Jak prawidłowo ustalić liczbę etatów?

Liczba etatów specjalistów będzie specjalnie obliczana jako suma ilorazów, w których dzielną będzie suma liczby godzin zajęć realizowanych na danym stanowisku specjalisty (nauczyciela pedagoga, pedagoga specjalnego, psychologa, logopedy lub terapeuty pedagogicznego) i liczby przydzielonych godzin ponadwymiarowych w ramach pracy na tym stanowisku. Natomiast dzielnikiem będzie tygodniowy obowiązkowy wymiar godzin zajęć dydaktycznych, prowadzonych bezpośrednio z uczniami lub wychowankami albo na ich rzecz (pensum).

Ta metoda nie będzie stosowana w szkołach, przedszkolach, placówkach i zespołach:

• publicznych niesamorządowych
• niepublicznych.

W tych jednostkach liczba etatów nauczycieli oblicza się jako sumę ilorazów, w których dzielną jest suma liczby godzin zajęć realizowanych na stanowisku specjalisty (nauczyciela pedagoga, pedagoga specjalnego, psychologa, logopedy lub terapeuty pedagogicznego) w ramach tygodniowego obowiązkowego wymiaru godzin zajęć, a dzielnikiem jest tygodniowy obowiązkowy wymiar godzin zajęć dydaktycznych, wychowawczych i opiekuńczych, prowadzonych bezpośrednio z uczniami lub wychowankami albo na ich rzecz, określony dla tego nauczyciela przez organ prowadzący.

Liczba pedagogów specjalnych i psychologów

W przypadku szkół i przedszkoli (lub ich zespołów) liczących sobie więcej niż 50 uczniów przewidziano dodatkowe wymogi. Otóż liczba etatów:

• pedagogów specjalnych,
• psychologów

nie będzie mogła być niższa niż 25% liczby etatów wszystkich specjalistów.

Limit liczby uczniów na specjalistę

Poza tym liczba dzieci lub uczniów

Wyzwaniem, z którym od kilku już lat przychodzi mierzyć się dyrektorom szkół, jest kwestia przyjęcia i kształcenia uczniów przybywających z zagranicy niebędących obywatelami polskimi, ale również osób będących obywatelami polskimi, które pobierały naukę w szkołach funkcjonujących w systemach oświaty innych państw. 

Otwartość granic, łatwość podróżowania, możliwość zatrudnienia poza Polską sprawiły, że setki tysięcy Polaków zamieszkało i pracuje poza granicami naszego kraju. Nierzadko rodzice zabierali ze sobą dzieci, które podejmowały naukę w szkołach francuskich, angielskich czy też niemieckich. Po kilku, kilkunastu miesiącach lub latach następował powrót do kraju, a dzieci trafiały do polskiej szkoły. Zważywszy na znaczne i oczywiste odmienności systemów edukacyjnych różnych państw zaczęły pojawiać się istotne wątpliwości odnośnie warunków, kryteriów i zasad, w oparciu o jakie należy dokonywać wprowadzenia uczniów przybywających z zagranicy do polskiej szkoły. Wychodząc naprzeciw oczekiwaniom dyrektorów szkół i organów prowadzących Ministerstwo Edukacji Narodowej opracowało stosowne akty prawne, z których najnowszym jest rozporządzenie z dnia 23 sierpnia 2017 r. w sprawie kształcenia osób niebędących obywatelami polskimi oraz osób będących obywatelami polskimi, które pobierały naukę w szkołach funkcjonujących w systemach oświaty innych państw (Dz. U. z 2017 r.  poz. 1655 z późn. zm.). Jest to podstawowy akt prawny, którego przepisy normują kwestię przyjmowania uczniów obywateli polskich przybywających z zagranicy. Kto zatem w świetle prawa decyduje o przyjęciu takiego dziecka do szkoły? Tak jak w każdym innym przypadku i w tym o przyjęciu ucznia do szkoły decyduje jej dyrektor. Przywołane rozporządzenie ustala w § 4 ust. 1 i 2 zasady, które stanowią, że uczeń przybywający z zagranicy jest przyjmowany między innymi do:

- klasy I publicznej szkoły podstawowej, której ustalono obwód, właściwej ze względu na miejsce zamieszkania ucznia - z urzędu;

- klasy I publicznej szkoły podstawowej innej niż właściwa ze względu na miejsce zamieszkania ucznia, jeżeli szkoła dysponuje wolnymi miejscami;

- klas II-VIII publicznej szkoły podstawowej, której ustalono obwód, właściwej ze względu na miejsce zamieszkania ucznia - z urzędu na podstawie dokumentów;

- klas II-VIII publicznej szkoły podstawowej innej niż właściwa ze względu na miejsce zamieszkania ucznia - na podstawie dokumentów, jeżeli szkoła dysponuje wolnymi miejscami.

W przypadku szkół ponadpodstawowych (tj. liceum ogólnokształcące, technikum, branżowa szkołą I stopnia) obowiązują podobne zasady, a szczegółowe warunki przyjęcia ucznia do takich typów szkół określone zostały w § 6 ww. rozporządzenia. 

Poprzez dokumenty należy rozumieć w tym przypadku:

1. świadectwo, zaświadczenie lub inny dokument stwierdzające ukończenie szkoły lub kolejnego etapu edukacji za granicą lub
2. świadectwo, zaświadczenie lub inny dokument wydane przez szkołę za granicą, potwierdzające uczęszczanie ucznia przybywającego z zagranicy do szkoły za granicą i wskazujące klasę lub etap edukacji, który uczeń ukończył w szkole za granicą, oraz dokument potwierdzający sumę lat nauki szkolnej ucznia lub pisemne oświadczenie dotyczące sumy lat nauki szkolnej ucznia, złożone przez rodzica ucznia albo pełnoletniego ucznia, jeżeli ustalenie sumy lat nauki szkolnej nie jest możliwe na podstawie świadectwa, zaświadczenia lub innego dokumentu (§ 2 pkt. 3). 

W świetle powyższych przepisów wydaje się, że decydujące znaczenie dla zakwalifikowania ucznia do konkretnej klasy ma ustalona na podstawie dostarczonych dokumentów suma lat nauki szkolnej ucznia w szkole poza Polską. Przepis nie odnosi się w ogóle do sprawy promocji lub jej braku w poszczególnych latach szkolnych ze względu na to, że kwestie te bardzo różnie są uregulowane w systemach oświatowych innych państw.

Odstępstwem od tej zasady jest przepis § 11, zgodnie z którym uczeń przybywający z zagranicy może być kwalifikowany do odpowiedniej klasy lub na odpowiedni semestr lub rok kształcenia oraz przyjmowany do publicznej szkoły także z uwzględnieniem wieku ucznia lub opinii rodzica ucznia albo pełnoletniego ucznia wyrażonej w formie ustnej lub pisemnej. Decyzję w sprawie sposobu przyjęcia ucznia podejmuje zawsze dyrektor szkoły. Ostateczną decyzję należy podjąć w porozumieniu z rodzicami ucznia.

Ponieważ zgodnie z postanowieniami ustawy z 7 października 1999 r. o języku polskim, organy administracji rządowej i samorządowej, a więc również szkoły i przedszkola posługują się językiem polskim, jako językiem urzędowym dokumenty, o których mowa w pytaniu muszą być przetłumaczone na język polski. Osobami uprawnionymi do tłumaczenie m.in. świadectw szkolnych, zgodnie z ustawą z dnia 25 listopada 2004 r. o zawodzie tłumacza przysięgłego, są właśnie tłumacze przysięgli.

W sytuacji uczniów, którzy przez długi czas przebywali zagranicą pozostaje pytanie czy stopień znajomości języka polskiego i różnice programowe umożliwią im skuteczne kontynuowanie nauki w polskiej szkole. Należy zauważyć, iż dla uczniów przybywających z zagranicy, podlegających obowiązkowi szkolnemu lub obowiązkowi nauki, którzy nie znają języka polskiego albo znają go na poziomie niewystarczającym do korzystania z nauki, organ prowadzący szkołę organizuje w szkole, w której uczeń realizuje naukę zgodnie z podstawą programową kształcenia ogólnego, dodatkową, bezpłatną naukę języka polskiego w formie dodatkowych zajęć lekcyjnych z języka polskiego. Jeśli ponadto u takich uczniów nauczyciel prowadzący zajęcia edukacyjne z danego przedmiotu stwierdzi konieczność uzupełnienia różnic programowych z tego przedmiotu, organ prowadzący szkołę organizuje w szkole dodatkowe zajęcia wyrównawcze z tego przedmiotu. (§ 17 i 18).

Ustalony przez rozporządzenie sposób przyjęciu uczniów obywateli polskich, którzy pobierali naukę w szkołach funkcjonujących w systemach oświaty innych państw powoduje, że z formalnego punktu widzenia nie ma zupełnie znaczenia jakie zajęcia edukacyjne realizował uczeń w szkole za granicą. To bardzo praktyczne rozwiązanie powoduje, że uczeń przyjęty do szkoły na podstawie przepisów rozporządzenia od pierwszego dnia nauki objęty zostaje właściwym dla danego etapu edukacyjnego i typu szkoły planem nauczania i realizowaną podstawą programową. Nie istnieją i nie mogą bowiem istnieć żadne tabele czy też inne sposoby umożliwiające ustalenie ekwiwalentności (równoważności) zajęć edukacyjnych obowiązujących w systemach oświatowych innych państw, z tymi które obowiązują w polskiej szkole. Jeśli nawet dyrektor i nauczyciele zadali sobie duży trud i pozyskali szczegółowe informacje na temat przebiegu edukacji dziecka w szkole poza granicami Polski, to pozostaje to bez wpływu na sytuację tego ucznia w polskiej szkole.

Choć przepisy przywołanego rozporządzenia regulują status prawny uczniów powracających z zagranicy do polskiej szkoły, to jednak nie określają one sposobu uzupełnienia różnic programowych, które mogą mieć istotne znaczenie przy klasyfikacji rocznej i końcowej ucznia, o której mowa w art. 44f ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. z 2019 r. poz. 1481). Ponieważ uczeń przyjęty do polskiej szkoły po okresie pobierania nauki w systemie oświaty innego państwa zostaje tym samym wprowadzony do polskiego systemu oświaty, do uzupełnienia ewentualnych różnic programowych powinny mieć zastosowanie przepisy rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 21 sierpnia 2019 r. w sprawie szczegółowych warunków przechodzenia ucznia ze szkoły publicznej, publicznej szkoły artystycznej, szkoły niepublicznej lub niepublicznej szkoły artystycznej o uprawnieniach publicznej szkoły artystycznej, do szkoły publicznej innego typu albo szkoły publicznej tego samego typu (Dz. U. z 2019 r. poz. 1641). W szczególności § 8 ust. 1 zgodnie, z którym różnice programowe z obowiązkowych zajęć edukacyjnych realizowanych w oddziale szkoły, do której uczeń przechodzi, są uzupełniane na warunkach ustalonych przez nauczycieli prowadzących obowiązkowe zajęcia edukacyjne w tym oddziale. W § 8 ust. 3 - 5 czytamy z kolei, że jeśli uczeń, który w szkole, z której przechodzi, nie realizował obowiązkowych zajęć edukacyjnych, które zostały zrealizowane w oddziale szkoły, do której przechodzi, dyrektor szkoły zapewnia uczniowi warunki do zrealizowania treści nauczania z tych zajęć, do końca danego etapu edukacyjnego. W przypadku, gdy z powodu rozkładu zajęć edukacyjnych lub innych ważnych przyczyn nie można zapewnić uczniowi, warunków do zrealizowania treści nauczania z obowiązkowych zajęć edukacyjnych, które zostały zrealizowane w oddziale szkoły, do której uczeń przechodzi, uczniowi przeprowadza się egzamin klasyfikacyjny z tych zajęć. Biorąc jednak pod uwagę, z jakimi problemami przychodzi się borykać uczniom powracającym często po wielu latach pobytu poza Polską, należy dołożyć starań, by konieczne uzupełnienie różnic programowych odbyło się w sposób możliwie jak najmniej obciążający takiego ucznia. Wybór sposobu udzielania uczniowi pomocy w wyrównaniu różnic programowych należy, więc do nauczycieli i dyrektora szkoły. Decyzje powyższe należy podjąć w

Minister Edukacji i Nauki na początku kadencji nowej Rady Dzieci i Młodzieży, działającej przy MEiN i skupiającej uczniów i studentów z całej Polski - wystąpił do uczniów, aby we własnym gronie skonsultowały we wszystkich województwach to, w jaki sposób podejść do zagadnienia używania telefonów komórkowych w szkołach. Rada przeprowadziła ogólnopolskie konsultacje, w których wzięło udział prawie 1,6 tys. uczniów szkół ponadpodstawowych. Ich wynikiem są rekomendacje, jakie RDiM przedstawiła Ministrowi.

Telefony komórkowe w szkołach – podsumowanie ogólnopolskich konsultacji

Ankieta przygotowana przez RDiM była anonimowa i zawierała 7 pytań. Podczas konferencji skupiono się na 3 kluczowych pytaniach:

Czy telefon pomaga ci w procesie edukacyjnym, nauce?

• 75 proc. uczniów odpowiedziało „tak”, 3 proc. odpowiedziało „nie”. 22 proc. pytanych uczniów nie miało zdania w tym temacie.

Czy korzystanie z telefonu podczas przerw powinno być ograniczone?

• W odniesieniu do szkół podstawowych 50 proc. odpowiedziało „tak”, 41 proc. „nie”.
• W odniesieniu do szkół ponadpodstawowych 66 proc. uczniów odpowiedziało „nie”, 31 proc. „tak”.

Czy korzystanie z telefonów podczas lekcji powinno być ograniczone?
77 proc. uczniów odpowiedziało, że korzystanie z telefonów podczas lekcji powinno być ograniczone, przy czym:

• 41 proc. odpowiedziało „tak, dozwolone wyłącznie w celach edukacyjnych”,
• 18 proc. odpowiedziało „tak, ograniczone w szkole podstawowej”,
• 16 proc. odpowiedziało „powinno być ograniczone w każdym typie szkół”,
• 2 proc. uczniów odpowiedziało „tak, ograniczone w szkole ponadpodstawowej”

Przeciwnego zdania było 18 proc. uczniów, którzy na pytanie „Czy korzystanie z telefonów podczas lekcji powinno być ograniczone?” odpowiedziało „nie”. 5 proc. uczniów nie miało zdania na ten temat

Telefony komórkowe w szkołach – rekomendacje 

• Wprowadzanie do szkół nowoczesnych, interaktywnych metod nauczania.
• Rozwój i upowszechnienie aplikacji mobilnych, portali internetowych poświęconych tematyce edukacyjnej.
• Programy profilaktyczne na temat bezpiecznego korzystania z internetu, konsekwencji hejtu, skutków nadużywania korzystania z telefonów.
• Wprowadzenie do programu nauczania większej liczby elementów wiedzy praktycznej na temat korzystania z nowych narzędzi cyfrowych.
• Udoskonalenie podstawy programowej z informatyki, dostosowanie jej do potrzeb współczesnej młodzieży oraz wyzwań związanych z nowymi technologiami.
• Większy nacisk na integrację  oraz budowanie relacji między uczniami w szkole.

Rekomendacje dla szkół podstawowych

• Telefon i inne elektroniczne urządzenia mobilne w szkole podstawowej tylko do użytku w celach edukacyjnych i do kontaktu z rodzicami za zgodą nauczyciela.

Rekomendacje dla szkól ponadpodstawowych

• Możliwość korzystania z elektronicznych urządzeń mobilnych w celach edukacyjnych podczas lekcji za zgodą nauczyciela.
• O zasadach używania telefonu podczas przerw decyduje dyrektor, rada rodziców i samorząd uczniowski.

Źródło: https://www.gov.pl/web/edukacja-i-nauka/telefony-komorkowe-w-szkolach--konferencja-prasowa-rady-dzieci-i-mlodziezy-rp

3-02-2023

Organizacja polskiego systemu oświaty sprawia, że w klasach programowo najwyższych szkół ponadpodstawowych znajdują się uczniowie, którzy ukończyli 18 rok życia i stali się osobami pełnoletnimi. W jaki sposób ta okoliczność wpływa na ich funkcjonowanie w szkole? Czy mogą oni decydować o każdym aspekcie swego pobytu w szkole? Powyższe kwestie budzą liczne kontrowersje 
i wywołują spory interpretacyjne. Jedną z takich kwestii jest prawo czy też możliwość opuszczania szkoły przez uczniów pełnoletnich w czasie przerw śródlekcyjnych. Nie brak jest opinii, że funkcjonujące w szkołach w tym zakresie zakazy i ograniczenia naruszają prawo uczniów pełnoletnich do swobodnego decydowania o sobie. Podnosi się także, że ograniczanie prawa jednostki jest w konsekwencji sprzeczne z prawem. Co w tym zakresie mają do powiedzenia przepisy prawa oświatowego? Kluczowe znaczenia dla rozstrzygnięcia interesującej nas kwestii ma przepis § 14 ust. 1 rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 31 grudnia 2002 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny w publicznych i niepublicznych szkołach i placówkach (tekst jedn.: Dz. U. z 2020 r. poz. 1604). Zgodnie z jego brzmieniem przerwy w zajęciach uczniowie spędzają pod nadzorem nauczyciela. Jeżeli pozwalają na to warunki atmosferyczne, umożliwia się uczniom przebywanie w czasie przerw w zajęciach na świeżym powietrzu, ale również pod nadzorem nauczyciela. Przepis ten nie wyłącza ze swego działania uczniów pełnoletnich. Dotyczy zatem wszystkich uczniów bez względu na ich wiek. Jest to również zasadne z racji ciążących na dyrektorze szkoły i nauczycielach obowiązkach dotyczących zapewnienia bezpieczeństwa uczniom w czasie ich pobytu w szkole. Mówią o tym przepisy § 2 przywołanego rozporządzenia, a także art. 68 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 14 grudnia 2016 r. Prawo oświatowe. Nauczycieli oraz wszystkich uczniów obowiązują ponadto regulacje zawarte w statucie szkoły wynikające z przepisów obowiązującego prawa.

Podsumowując można zatem stwierdzić, iż zapewnienie należytej opieki nad uczniami, w tym pełnoletnimi, przez nauczyciela określone jest następującymi przepisami prawa oświatowego:

• nauczyciel obowiązany jest rzetelnie realizować zadania związane z zapewnieniem bezpieczeństwa uczniom w czasie zajęć organizowanych przez szkołę – art. 6 pkt 1 ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. - Karta Nauczyciela;
• niedopuszczalne jest prowadzenie jakichkolwiek zajęć bez nadzoru upoważnionej do tego osoby - § 14 ust. 1 rozporządzenia w sprawie bezpieczeństwa i higieny w publicznych 
  i niepublicznych szkołach i placówkach;
• statut szkoły, który określa zakres zadań nauczycieli oraz innych pracowników, w tym zadań związanych z zapewnianiem bezpieczeństwa uczniom w czasie zajęć organizowanych przez szkołę.

Podstawy prawne:

• Ustawa z dnia 14 grudnia 2016 r. Prawo oświatowe (tekst jedn.: Dz. U. z 2023 r. poz. 900 ze zm.),
• Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 31 grudnia 2002 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny w publicznych i niepublicznych szkołach i placówkach (tekst jedn.: Dz. U. z 2020 r. poz. 1604).

Bożena Browarczyk

9-02-2024

Pozostawanie pełnoletnich uczniów w szkołach prowadzi często do sytuacji, w których powstają wątpliwości co do stosowania wobec nich niektórych przepisów prawa oświatowego. Szczególne zainteresowanie budzi zakres praw i swobód pełnoletnich uczniów, w tym np. warunki ich udziału w wyciecze szkolnej. W tym przypadku przepisy jasno stwierdzają, że uczniowie pełnoletni nie muszą przedstawiać zgody rodziców na udział wyciecze szkolnej. Z treści przepisów § 8 rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 25 maja 2018 r. w sprawie warunków i sposobu organizowania przez publiczne przedszkola, szkoły i placówki krajoznawstwa i turystyki wynika, że zgoda rodziców na udział w wycieczce dotyczy wyłącznie uczniów niepełnoletnich i jest ona wyrażona w formie pisemnej. W pozostałym zakresie spraw związanych z organizacją wycieczki uczniowie pełnoletni podlegają dokładnie takim samym zasadom, co ich młodsi niepełnoletni koledzy. Uczniowie pełnoletni nie przestają przecież być uczniami szkoły. Jeśli w sposób świadomy decydują się na swój udział w wyciecze, to wyrażają tym samym zgodę na przestrzeganie regulaminu wycieczki i podporządkowanie się poleceniom kierownika wycieczki oraz opiekunom. To właśnie te osoby ponoszą odpowiedzialność za bezpieczeństwo wszystkich uczestniczących w wycieczce uczniów. Uczeń pełnoletni może jednak samodzielnie przybyć na miejsce zbiórki i powrócić do domu po zakończeniu wycieczki. Sprawy związane z bezpieczeństwem na wyciecze należy szczegółowo omówić ze wszystkimi uczniami przed wyjazdem.

Podstawy prawne:

• Ustawa z dnia 14 grudnia 2016 r. Prawo oświatowe (tekst jedn.: Dz. U. z 2023 r. poz. 900 ze zm.).
• Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 25 maja 2018 r. w sprawie warunków i sposobu organizowania przez publiczne przedszkola, szkoły i placówki krajoznawstwa i turystyki (Dz. U. z 2018 r. poz. 1055).
• Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 31 grudnia 2002 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny w publicznych i niepublicznych szkołach i placówkach (tekst jedn.: Dz. U. z 2020 r. poz. 1604).

Bożena Browarczyk

13-02-2024

Nowe rozporządzenie Ministra Edukacji i Nauki wprowadza zmiany do rozporządzenia z dnia 21 marca 2022 r. w sprawie organizacji kształcenia, wychowania i opieki dzieci i młodzieży będących obywatelami Ukrainy. Znowelizowane przepisy m.in. przewidują możliwość nieklasyfikowania w roku szkolnym 2021/22 ucznia będącego obywatelem Ukrainy uczęszczającego do oddziału przygotowawczego, w przypadku gdy:

• rada pedagogiczna uzna, że nie zna on języka polskiego lub znajomość języka polskiego jest niewystarczająca do korzystania z nauki, lub
• zakres realizowanych w szkole zajęć edukacyjnych uniemożliwia przeprowadzenie klasyfikacji rocznej tego ucznia.

Poniżej przedstawiamy zmiany przewidziane w rozporządzeniu, a także wskazówki do dalszej pracy:

Wejście w życie: z dniem następującym po dniu ogłoszenia, czyli 12 kwietnia 2022 r., zaś w przypadku limitów podziałów oddziałów – 14 dni od

Uczniowie zdolni są dla szkoły wielką szansą i potencjałem, który odpowiednio rozpoznany i wykorzystany może w istotny sposób przyczynić się do jej rozwoju. Uczeń zdolny jest jednak wyzwaniem dla całej społeczności szkolnej. Nie zadowala się schematem i rutyną, często na lekcji się nudzi, co nie jest łatwe dla nauczycieli i może być przez nich odbierane jako lekceważenie lub oznaka złych manier. Dyrektor szkoły w takiej sytuacji stoi przed koniecznością zorganizowania kompleksowego wsparcia dla takiego ucznia, zdobycia dodatkowych środków na zajęcia, zapewnienia opieki merytorycznej, współdziałania z partnerami zewnętrznymi, często np. uczelniami wyższymi. Jak widać z powyższego jest to nie lada zadanie wymagające zaangażowania, wysiłku i wiedzy ze strony nauczycieli i dyrektora. 

A zatem co takim uczniom oferuje system edukacji? Z jakich możliwości może skorzystać uczeń, jego rodzice i szkoła?

Po pierwsze uczniowi zdolnemu w każdej sytuacji można zaproponować zajęcia w ramach pomocy psychologiczno- pedagogicznej, które wynikają z zapisów rozporządzenia z  9 sierpnia 2017 roku w sprawie zasad organizacji i udzielania pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach (Dz. U. z 2020 r. poz. 1280). W wymienionym rozporządzeniu (§ 2 ust. 1) znajduje się regulacja wskazująca, iż pomoc psychologiczno-pedagogiczna udzielana uczniowi w przedszkolu, szkole i placówce polega na rozpoznawaniu i zaspokajaniu indywidualnych potrzeb rozwojowych i edukacyjnych ucznia oraz rozpoznawaniu indywidualnych możliwości psychofizycznych ucznia i czynników środowiskowych wpływających na jego funkcjonowanie w przedszkolu, szkole i placówce, w celu wspierania potencjału rozwojowego ucznia i stwarzania warunków do jego aktywnego i pełnego uczestnictwa w życiu przedszkola, szkoły i placówki oraz w środowisku społecznym. W kolejnym ustępie ww. paragrafu wskazuje się, że potrzeba objęcia ucznia pomocą psychologiczno-pedagogiczną w przedszkolu, szkole i placówce wynika w szczególności: (…) ze szczególnych uzdolnień. Zapis ten obliguje nauczycieli do prowadzenia rozpoznania uzdolnień uczniów, a w przypadku ich stwierdzenia podjęcia działań wspierających rozwój oraz zaspokajających potrzeby wynikające ze szczególnych ich uzdolnień.

Innym formalnym sposobem wsparcia w szkole ucznia zdolnego jest zaproponowanie mu pobierania nauki w nieco odmienny sposób, oferując indywidualny tok lub program nauki, albo obie możliwości naraz. Warunki i tryb udzielania zezwoleń oraz organizację indywidualnego programu lub toku nauki określają przepisy rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 9 sierpnia 2017 r. w sprawie warunków i trybu udzielania zezwoleń na indywidualny program lub tok nauki oraz organizacji indywidualnego programu lub toku nauki (Dz. U. z 2017 r. poz. 1569). Zgodnie z przepisami tego rozporządzenia każdy uczeń uzdolniony może realizować indywidualny program nauki lub indywidualny tok nauki na każdym etapie edukacyjnym i w każdym typie szkoły. Indywidualny tok nauki jest formą realizacji obowiązku szkolnego lub nauki, której celem jest przede wszystkim umożliwienie uczniowi szczególnie uzdolnionemu przyspieszonego ukończenia poszczególnych etapów kształcenia. Realizując indywidualny tok nauki kształci się według systemu innego niż udział w obowiązkowych zajęciach edukacyjnych, w zakresie jednego, kilku lub wszystkich obowiązujących zajęć edukacyjnych, przewidzianych w szkolnym planie nauczania dla danej klasy. Uczeń może uczęszczać na wybrane zajęcia edukacyjne do danej klasy lub do klasy programowo wyższej, w swojej lub innej szkole, na wybrane zajęcia edukacyjne w szkole wyższego stopnia, albo realizować program w całości lub w części we własnym zakresie. Objęty indywidualnym tokiem nauki może realizować w ciągu jednego roku szkolnego program nauczania z zakresu dwóch lub więcej klas. Z kolei uczniowie realizujący indywidualny program nauki kształcą się w zakresie jednego, kilku lub wszystkich obowiązujących zajęć edukacyjnych przewidzianych w szkolnym planie nauczania dla danej klasy, według programu dostosowanego do ich uzdolnień, zainteresowań i możliwości edukacyjnych. Co istotne program opracowuje nauczyciel prowadzący zajęcia edukacyjne lub akceptuje indywidualny program nauki opracowany poza szkołą i jest on realizowany pod jego kierunkiem.

            Niezależnie od powyższego w każdej zdiagnozowanej sytuacji szkolnej nauczyciel powinien prowadzić indywidualizację nauczania, która w przypadku ucznia zdolnego ma na celu wspieranie zdolności i ponadprzeciętnego jego potencjału poprzez tworzenie programów, projektów, prowadzenie interesujących lekcji, rozszerzanie i pogłębianie materiału, np. podczas zajęć pozalekcyjnych typu na kółkach zainteresowań a także stosowania motywującego systemu oceniania. Nauczyciel powinien wspierać jego aktywność, wzmacniać wiarę w zdolności a także nauczyć radzić sobie z niepowodzeniami. To ostatnie zadanie może być realizowane między innymi w ramach wspomnianej powyżej pomocy psychologiczno – pedagogicznej. Niezależnie od zastosowanych wobec ucznia sposobów wsparcia wszystko powinno rozpocząć się od rzetelnego rozpoznawania zdolności uczniów, które gwarantuje ścisła współpraca i uzupełnianie się w działaniach środowiska rodzinnego, szkolnego i pozaszkolnego, co w konsekwencji umożliwi nauczycielowi podjęcie działań rozwijających uzdolnienia ucznia w systemie klasowo-lekcyjnym, poza systemem klasowo-lekcyjnym a także poza szkołą. Na każdym z tych trzech obszarów powinien on stworzyć odpowiednią atmosferę, sprzyjającą zaspokajaniu specjalnych potrzeb edukacyjnych dziecka. Taki korzystny dla ucznia zdolnego klimat wspomaga funkcjonowanie i budowanie relacji w grupie rówieśniczej, i co istotne gwarantuje mu sukces, co w oczywisty sposób przekłada się na sukces szkoły.

Przepisy prawa oświatowego nie wskazują, w jakim języku należy dokonywać wpisów tematów lekcji z języka obcego w dokumentacji szkolnej. Nauczyciele języków obcych często zapisują temat w języku, którego nauczają. Takie działanie nie jest właściwe.

Ustawa o języku polskim

Kwestię języka i jego stosowania reguluje ustawa z dnia 7 października 1999 r. o języku polskim. Zgodnie z zapisami art. 5 ust. 1. ustawy podmioty, które wykonują zadania publiczne na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej dokonują wszelkich czynności urzędowych oraz składają oświadczenia woli w języku polskim. Tym samym cała dokumentacja szkolna, w tym także programy nauczania języka obcego czy też w przypadku przedszkola program wychowania przedszkolnego, powinny być prowadzone, zapisane w języku polskim.

Należy także pamiętać, że dzienniki szkolne podlegają kontroli. Osoby sprawujące nadzór nie mają obowiązku znać obcych języków. Jest to więc kolejny powód, dla którego wpisy w dziennikach powinny być dokonywane w języku urzędowym naszego kraju.

Nie oznacza to jednak, że oryginalnej nazwy filmu, książki, ćwiczonej struktury gramatycznej, nie można wpisać w języku obcym. Można. Taki temat lekcji będzie zgodny z obowiązującymi przepisami:

„Budowa zdań przeczących i pytających w czasie teraźniejszym z zastosowaniem czasownika to be.”

Więcej na temat prowadzenia dokumentacji pedagogicznej znajdą Państwo w e-szkoleniu: Zasady prowadzenia dokumentacji pedagogicznej.

Podstawa prawna:

• Art. 5 ustawy z dnia 7 października 1999 r. o języku polskim (tekst jedn.: Dz.U. z 2018 r. poz. 931 z późn. zm.).

Beata Linowska

09-09-2019

15 grudnia 2022 r. Prezydent Andrzej Duda zawetował ustawę o zmianie ustawy – Prawo oświatowe oraz niektórych innych ustaw, zwaną potocznie Lex Czarnek 2.0. 

___________________________________

W dniu 4 listopada Sejm uchwalił ustawę o zmianie ustawy – Prawo oświatowe oraz niektórych innych ustaw, zwaną potocznie Lex Czarnek 2.0. Ustawa ta wprowadza zmiany w kilku kluczowych oświatowych aktach prawnych w tym m.in. w ustawie Prawo oświatowe, ustawie Karta Nauczyciela i ustawie o systemie oświaty.  Warto wspomnieć, że uchwalona nowelizacja ustawy Prawo oświatowe to efekt wspólnego procedowania w Sejmie dwóch projektów: prezydenckiego i poselskiego i jest niejako ich połączniem.

W efekcie przygotowane zmiany są bardzo obszerne, a swym zakresem obejmują kluczowe obszary pracy placówki, przewidując często zupełnie nowe rozwiązania czy zmieniając te dotychczasowe, co ma tym samym wpływ na kompetencje jej podmiotów (Dyrektor, Rada Pedagogiczna, Rada Rodziców) a przede wszystkim na statut. Mowa tu bowiem o takich kwestiach jak m.in. współpraca z organizacjami, nauczanie domowe, dostępność nauczycieli czy też opiniowanie arkusza organizacyjnego. 

Przedstawiamy najważniejsze zmiany:

1. ZMIANY DOTYCZĄCE POWIERZENIA STANOWISKA DYREKTORA I POWOŁANIA NA TO STANOWISKO

Uzyskanie pozytywnej opinii kuratora stanie się koniecznością w następujących przypadkach powierzania stanowiska dyrektora:

• w przypadku gdy organ prowadzący powołuje na stanowisko dyrektora osobę niebędącą nauczycielem (art. 62. ust. 2) 
• jeżeli w drodze konkursuzostał wyłoniony kandydat na stanowisko dyrektora szkoły (osoba niebędącą nauczycielem), ale organ sprawujący nadzór pedagogiczny wydał negatywną opinię w zakresie powołania tej osoby na stanowisko dyrektora (art. 63. ust. 22)
• w przypadku gdy organ prowadzący powierza w uzasadnionych przypadkach stanowisko dyrektora na okres krótszy niż 5 lat szkolnych jednak nie krótszy niż 1 rok szkolny
• w przypadku gdy organ prowadzący powierza stanowisko dyrektora ustalonemu przez siebie kandydatowi w przypadku gdy:

• • do konkursu nie zgłosił się żaden kandydat albo 
  • w wyniku konkursu nie wyłoniono kandydata.

2. ZMIANA DOTYCZĄCA ODWOŁYWANIA NAUCZYCIELA ZE STANOWISKA DYREKTORA ORAZ INNEGO STANOWISKA KIEROWNICZEGO

Możliwości odwołania nauczyciela ze stanowiska kierowniczego w związku ze złożeniem przez niego rezygnacji, w terminie uzgodnionym przez tego nauczyciela i organ właściwy do jego odwołania (z uwagi na pojawiające się wątpliwości interpretacyjne, co do możliwości skrócenia trzymiesięcznego okresu wypowiedzenia przy odwołaniu nauczyciela ze stanowiska kierowniczego w przypadku złożenia przez niego rezygnacji) oraz w przypadku zmian organizacyjnych prowadzących do likwidacji stanowiska kierowniczego.

3. ZMIANY DOTYCZĄCE ORGANIZACJI DZIAŁAJĄCYCH W SZKOLE

Dyrektor będzie miał obowiązek – przed rozpoczęciem zajęć prowadzonych w ramach działalności stowarzyszenia lub organizacji z uczniami – uzyskać pozytywną opinię kuratora oświaty. 

Obecnie w szkole i placówce mogą działać, z wyjątkiem partii i organizacji politycznych, stowarzyszenia i inne organizacje, a w szczególności organizacje harcerskie, których celem statutowym jest działalność wychowawcza albo rozszerzanie i wzbogacanie form działalności dydaktycznej, wychowawczej, opiekuńczej i innowacyjnej szkoły lub placówki. Podjęcie działalności w szkole lub placówce przez stowarzyszenie lub inną organizację wymaga uzyskania zgody dyrektora wyrażonej po uprzednim uzgodnieniu warunków tej działalności oraz po uzyskaniu pozytywnej opinii rady szkoły lub placówki i rady rodziców. W szkołach i placówkach w których nie utworzono rady szkoły lub placówki, nie stosuje się wymogu uzyskania pozytywnej opinii odpowiednio rady szkoły lub placówki i rady rodziców. (art. 86 ustawy Prawo oświatowe).

Nowym rozwiązaniem, poza znamy wcześniej obowiązkiem uzyskania zgody kuratora oświaty, jest sposób uzyskiwania zgody rodziców. Wbrew wcześniejszym zapowiedziom dyrektor nie będzie musiał uzyskiwać zgody każdego z rodziców, a obowiązek przeprowadzenia z nimi konsultacji będzie w gestii rady Rodziców. 

Zmiany w tym zakresie wymagały będą dość poważnych zmian zarówno w statucie jak i w regulaminie rady rodziców.

4. ZMIANY PRZY LIKWIDACJI LUB PRZEKSZTAŁCANIU SZKÓŁ I PLACÓWEK

Zgodnie z zapisami projektu jednostka samorządu terytorialnego będzie mogła zlikwidować szkołę, jeżeli likwidacja tej szkoły (wszystkie te warunki muszą być spełnione łącznie):

• nie ograniczy dostępności nauki, wychowania i opieki,
• polepszy warunki nauki, wychowania i opieki uczniów likwidowanej szkoły oraz nie pogorszy ich w szkole lub szkołach wskazanych jako miejsce kontynuowania nauki, w szczególności w zakresie bezpieczeństwa i higieny,
• polepszy warunki stosowania specjalnej organizacji nauki i metod pracy dla dzieci i młodzieży objętych kształceniem specjalnym, w przypadku gdy likwidowana szkoła prowadzi takie kształcenie, 
• nie pogorszy warunków dotarcia uczniów do szkoły/przedszkola,
• jest uzasadniona zmianami demograficznymi lub prognozami dotyczącymi liczby uczniów likwidowanej szkoły lub szkół wskazanych jako miejsce kontynuowania nauki oraz ogółem wszystkich szkół danego typu prowadzonych przez jednostkę samorządu terytorialnego.

Dodatkowo jednostka samorządu terytorialnego zamierzająca zlikwidować szkołę publiczną będzie miała możliwość wskazania innych okoliczności, które uzasadniają likwidację (oprócz tych, które zostały wymienione w art. 89 ust. 1a). Likwidacja szkoły artystycznej nie wymaga spełnienia ww. warunków.

Ponadto jednostka samorządu terytorialnego może wskazać uczniom likwidowanej szkoły możliwość kontynuowania nauki jedynie w szkole lub szkołach prowadzonych przez tę jednostkę, a w przypadku likwidacji szkoły podstawowej z oddziałem przedszkolnym lub inną formą wychowania przedszkolnego, ma obowiązek wskazać nie tylko szkołę, ale także  – prowadzoną przez siebie placówkę wychowania przedszkolnego (przedszkole, inną formę wychowania przedszkolnego lub oddział przedszkolny w szkole podstawowej).

Opinia wydawana przez kuratora oświaty ma zawierać ocenę likwidacji szkoły w zakresie jej zgodności z przepisami prawa, a także zasadność likwidacji.

5. ZMIANY W PROCEDURZE TWORZENIA I MODYFIKACJI ZESPOŁU SZKÓŁ

Po zmianach będzie występował obowiązek uzyskania pozytywnej opinii organu kuratora oświaty w przypadku połączenia w zespół szkół lub placówek albo włączenia do zespołu szkół lub placówek, prowadzonych przez jednostkę samorządu terytorialnego. Połączenie w zespół szkół lub placówek niebędących szkołami lub placówkami artystycznymi lub włączenie do zespołu takich szkół lub placówek będzie mogło nastąpić po uzyskaniu pozytywnej opinii kuratora oświaty. Może się również zdarzyć, że w skład zespołu mają wchodzić zarówno szkoły lub placówki niebędące szkołami lub placówkami artystycznymi, jak i szkoły lub placówki artystyczne – w takiej sytuacji połączenie w zespół lub włączenie do zespołu będzie następowało po uzyskaniu pozytywnej opinii ministra właściwego do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego uzgodnionej z kuratorem oświaty. opinie będą miały charakter wiążący.

6. ZMIANAW SPOSOBIE OPINIOWANIA ARKUSZ ORGANIZACJI SZKOŁY I PRZEDSZKOLA

Arkusz będzie przekazywany zakładowym organizacjom związkowym reprezentatywnym w rozumieniu ustawy o Radzie Dialogu Społecznego i innych instytucjach dialogu społecznego, które zostały wyłonione spośród członków ich jednostek organizacyjnych albo jednostek organizacyjnych organizacji związkowych wchodzących w skład reprezentatywnych organizacji związkowych, zrzeszających nauczycieli – wyłącznie w sytuacji, kiedy dana organizacja działa w szkole lub przedszkolu, której to szkoły lub przedszkola dotyczy arkusz organizacji. Proponowane zmiany wprowadzą jednolite zasady opiniowania arkuszy organizacji szkół lub przedszkoli publicznych przez zakładowe organizacje związkowe bez względu na to, czy organem prowadzącym jest jednostka samorządu terytorialnego czy inny podmiot. 

Jednocześnie w ustawie proponuje się wzmocnienie kompetencji rady pedagogicznej poprzez włączenie rady pedagogicznej w opiniowanie arkusza organizacji. W kompetencjach rady pedagogicznej pojawi się wydawanie opinii w sprawie treści arkusza organizacji.

Dodatkowo nowelizacja wprowadza regulacją, która umożliwia organowi nadzoru pedagogicznego monitorowanie zmian wprowadzanych w zatwierdzonych arkuszach organizacji po dniu 30 września danego roku.

Nowe regulacje będą po raz pierwszy stosowane przy opracowywaniu i opiniowaniu arkuszy organizacji szkół i przedszkoli na rok szkolny 2023/2024.  Jednak monitorowanie zmian będzie już dotyczyło arkuszy przygotowanych na rok szkolny 2022/23. Zapisy dotyczące arkusza mają obowiązywać od 1 stycznia 2023 r.

W ustawie została także zmieniona

Najnowsza prognoza zapotrzebowania na pracowników w zawodach szkolnictwa branżowego na krajowym i wojewódzkim rynku pracy została ogłoszona 30 stycznia 2024 r. w formie obwieszczenia w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej „Monitor Polski”. Opisuje, na podstawie różnych źródeł,  tendencje na rynku pracy w kontekście strategii rozwoju państwa i regionów. 

Prognoza krajowa

Prognoza zapotrzebowania na pracowników w zawodach szkolnictwa branżowego na krajowym rynku pracy znajduje się w części II dokumentu. 

Stanowi ona uporządkowany alfabetycznie wykaz 34 zawodów szkolnictwa branżowego (w ubiegłym roku było 33, w roku 2022 – 30, w roku 2021 - 28), dla których ze względu na znaczenie dla rozwoju państwa jest prognozowaneszczególne zapotrzebowanie na pracowników na krajowym rynku pracy. Znajdują się tu:

1. Automatyk, 
2. Betoniarz-zbrojarz, 
3. Cieśla, 
4. Dekarz, 
5. Elektromechanik, 
6. Elektryk, 
7. Kierowca mechanik, 
8. Mechanik-monter maszyn i urządzeń, 
9. Mechatronik, 
10. Monter izolacji przemysłowych, 
11. Monter konstrukcji budowlanych, 
12. Monter nawierzchni kolejowej, 
13. Monter stolarki budowlanej, 
14. Operator maszyn i urządzeń do przetwórstwa tworzyw sztucznych, 
15. Operator maszyn i urządzeń do robót ziemnych i drogowych, 
16. Operator maszyn i urządzeń w gospodarce odpadami, 
17. Operator obrabiarek skrawających, 
18. Technik automatyk, 
19. Technik automatyk sterowania ruchem kolejowym, 
20. Technik budowy dróg, 
21. Technik dekarstwa, 
22. Technik elektroenergetyk transportu szynowego, 
23. Technik elekromobilności,
24. Technik elektryk, 
25. Technik energetyk, 
26. Technik gospodarki odpadami, 
27. Technik izolacji przemysłowych, 
28. Technik mechanik, 
29. Technik mechatronik, 
30. Technik montażu i automatyki stolarki budowlanej
31. Technik programista, 
32. Technik robotyk, 
33. Technik spawalnictwa, 
34. Technik transportu kolejowego. 

Porównując najnowszy wykaz (2024 r.) z  poprzednim (2023 r.) można zauważyć, że nie  wykreślono żadnego zawodu, dodano natomiast jeden – Technik elektromobilności (nowy zawód, wprowadzany do systemu oświaty od 1 września 2024).

Prognoza wojewódzka

Prognoza zawiera także uporządkowane alfabetycznie wykazy zawodów szkolnictwa branżowego, dla których jest prognozowane istotne i umiarkowane zapotrzebowanie na pracowników na poszczególnych wojewódzkich rynkach pracy. Wykazy dotyczące poszczególnych województwach różnią się od siebie, podobnie jak strategie rozwoju regionów. Przykładowo: wykaz dotyczący województwa dolnośląskiego zawiera 101 zawodów z prognozowanym istotnym zapotrzebowaniem i 76 z prognozowanym umiarkowanym zapotrzebowaniem; w województwie lubelskim odpowiednio 100 i 55; w województwie mazowieckim 83 i 100; a w pomorskim 95 i 80. Szczegółowe wykazy znajdują się w części III prognozy.

Oddziaływanie prognozy

O ważności tego dokumentu dowiadujemy się z jego części I pod tytułem Cel i zakres oddziaływania prognozy. 

Po pierwsze, celem prognozy jest dostarczenie przesłanek do kształtowania oferty szkolnictwa branżowegoadekwatnie do potrzeb krajowego i wojewódzkiego rynku pracy.

Po drugie, w oparciu o prognozę jest dokonywane różnicowanie kwot ustalanych na uczniów objętych kształceniem zawodowym przy podziale części oświatowej subwencji ogólnej między poszczególne jednostki samorząduterytorialnego. Zawody szkolnictwa branżowego, których znaczenie dla rozwoju państwa uzasadnia zwiększenie kwot podziału części oświatowej subwencji ogólnej między poszczególne jednostki samorządu terytorialnego na rok 2025, zostały określone w części II prognozy. Dotyczy to 34 wymienionych powyżej zawodów.

Po trzecie, w przypadku nauki zawodu prowadzonej w zawodach wskazanych w prognozie wysokość kwoty dofinansowania kosztów kształcenia jednego młodocianego pracownika wynosi do 10 000 zł. (więcej informacji znajduje sie w część I ust. 5 prognozy).

Po czwarte, wojewódzka rada rynku pracy wydaje opinię o zasadności kształcenia w danym zawodzie zgodnie z potrzebami rynku po zapoznaniu się z prognozą. 

Po piąte, samorząd województwa, określając i ogłaszając corocznie w wojewódzkim dzienniku urzędowym wykaz zawodów, w których za przygotowanie zawodowe młodocianych pracowników może być dokonywana refundacja, uwzględnia zapotrzebowanie na pracowników w zawodach szkolnictwa branżowego określone w części II i III prognozy (dotyczy zarówno krajowego jak i wojewódzkiego rynku pracy).

Polecamy  także informacje o zmianach w szkolnictwie branżowym, od 1 września 2024, wynikające ze znowelizowanego rozporządzenia MEN w sprawie ogólnych celów i zadań kształcenia w zawodach szkolnictwa branżowego oraz klasyfikacji zawodów szkolnictwa branżowego - artykuł.

Podstawa prawna:

• Ustawa z dnia 14 grudnia 2016 roku Prawo oświatowe (t.j. Dz. U. z 2023 r. poz. 900, 1672, 1718, 2005)art. 46b ust.1,2,3
• Obwieszczenie Ministra Edukacji z dnia 24 stycznia 2024 r. w sprawie prognozy zapotrzebowania na pracowników w zawodach szkolnictwa branżowego na krajowym i wojewódzkim rynku pracy (M.P. 2024 poz. 85)

Jadwiga Osińska

3-02-2024

Znamy już najnowszą prognozę zapotrzebowania na pracowników w zawodach szkolnictwa branżowego na krajowym i wojewódzkim rynku pracy. Prognoza została ogłoszona 1 lutego br. w Monitorze Polskim w formie obwieszczenia Ministra Edukacji i Nauki z dnia 28 stycznia 2022 roku.

To już czwarty tego typu dokument, pierwszy z nich został opublikowany w 2019 roku w ramach działań dotyczących odbudowy prestiżu kształcenia zawodowego w Polsce. 

Co obejmuje? Podobnie jak w latach poprzednich w pierwszej części określa cele i zakres oddziaływania prognozy. Stąd dowiadujemy się, że celem prognozy jest wskazanie, w jakim kierunku powinna rozwijać się oferta szkolnictwa branżowego w odniesieniu do potrzeb krajowego i wojewódzkiego rynku pracy, że celem prognozy jest dostarczenie przesłanek do kształtowania oferty szkolnictwa branżowego adekwatnie do potrzeb krajowego i wojewódzkiego rynku pracy. 

W drugiej części przedstawia prognozę zapotrzebowania na pracowników w zawodach szkolnictwa branżowego na krajowym rynku pracy. Stanowi uporządkowany alfabetycznie wykaz 30 zawodów szkolnictwa branżowego, dla których ze względu na znaczenie dla rozwoju państwa jest prognozowane szczególne zapotrzebowanie na pracowników na krajowym rynku pracy. W ubiegłym roku na liście znalazło się 28 zawodów. Według tego dokumentu zawody o szczególnym znaczeniu dla rozwoju państwa to:

Automatyk, Betoniarz-zbrojarz, Cieśla, Dekarz, Elektromechanik, Elektryk, Kierowca mechanik, Mechanik-monter maszyn i urządzeń, Mechatronik, Monter konstrukcji budowlanych, Monter nawierzchni kolejowej, Monter stolarki budowlanej, Operator maszyn i urządzeń do przetwórstwa tworzyw sztucznych, Operator maszyn i urządzeń do robót ziemnych i drogowych, Operator obrabiarek skrawających, Ślusarz, Technik automatyk, Technik automatyk sterowania ruchem kolejowym, Technik budowy dróg, Technik dekarstwa, Technik elektroenergetyk transportu szynowego, Technik elektryk, Technik energetyk, Technik mechanik, Technik mechatronik, Technik programista, Technik robotyk, Technik spawalnictwa, Technik montażu i automatyki stolarki budowlanej, Technik transportu kolejowego. Warto wiedzieć, że są to zawody, których znaczenie dla rozwoju państwa uzasadnia zwiększenie kwot podziału części oświatowej subwencji ogólnej między poszczególne jednostki samorządu terytorialnego na rok 2023 oraz  zwiększenie wysokości kwoty dofinansowania kosztów kształcenia młodocianego pracownika.

W części trzeciej dokument precyzuje prognozę zapotrzebowania na pracowników w zawodach szkolnictwa branżowego na wojewódzkim rynku pracy. Stanowi uporządkowane alfabetycznie wykazy zawodów szkolnictwa branżowego, dla których jest prognozowane istotne i umiarkowane zapotrzebowanie na pracowników na poszczególnych wojewódzkich rynkach pracy. I tak, np.:  prognoza 2022 zawiera: w województwie dolnośląskim wykaz 93 istotnych zawodów oraz 76 o umiarkowanym zapotrzebowaniu; w województwie lubelskim 91 istotnych i 57 umiarkowanych; w województwie mazowieckim 83 istotnych i 92 o umiarkowanym zapotrzebowaniu; w podlaskim odpowiednio 85 i 61; w województwie śląskim 82 i 94, a w województwie wielkopolskim 97 i 70.

Polecamy Państwa uwadze także nowe zawody i ich miejsce w prognozie zapotrzebowania na pracowników w zawodach szkolnictwa branżowego na krajowym i wojewódzkim rynku pracy. 

Od 1 września 2022 roku do systemu oświaty wprowadza się aż sześć nowych zawodów:

• Monter konstrukcji targowo-wystawienniczych – kształcenie w tym zawodzie będzie realizowane w branżowej szkole I stopnia oraz na kwalifikacyjnych kursach zawodowych lub kursach umiejętności zawodowych. Zawód ten będzie stanowił również podbudowę do kształcenia w zawodzie Technik obsługi przemysłu targowo-wystawienniczego; 
• Technik obsługi przemysłu targowo-wystawienniczego – kształcenie w tym zawodzie będzie realizowane w technikum oraz branżowej szkole II stopnia (na podbudowie zawodu Monter konstrukcji targowo-wystawienniczych) oraz na kwalifikacyjnych kursach zawodowych lub kursach umiejętności zawodowych;
• Technik montażu i automatyki stolarki budowlanej – kształcenie w tym zawodzie będzie realizowane w technikum oraz branżowej szkole II stopnia (na podbudowie zawodu Monter stolarki budowlanej) oraz na kwalifikacyjnych kursach zawodowych lub kursach umiejętności zawodowych;
• Technik izolacji przemysłowych – kształcenie w tym zawodzie będzie realizowane w technikum oraz branżowej szkole II stopnia (na podbudowie zawodu Monter izolacji przemysłowych) oraz na kwalifikacyjnych kursach zawodowych lub kursach umiejętności zawodowych;
• Technik elektroautomatyk okrętowy – kształcenie w tym zawodzie będzie realizowane w technikum oraz dwuletniej szkole policealnej prowadzącej kształcenie wyłącznie w formie dziennej, bez możliwości kształcenia na kwalifikacyjnych kursach zawodowych lub kursach umiejętności zawodowych;
• Technik przemysłu jachtowego – kształcenie w tym zawodzie będzie realizowane w technikum oraz branżowej szkole II stopnia. (na podbudowie zawodu Monter jachtów i łodzi) oraz na kwalifikacyjnych kursach zawodowych lub kursach umiejętności zawodowych.

Z powyższych informacji wyraźnie widać, że kształcenie w zakresie kwalifikacji wyodrębnionych w wyżej wymienionych sześciu nowych zawodach będzie mogło być prowadzone również na kwalifikacyjnych kursach zawodowych lub na kursach umiejętności zawodowych, z wyjątkiem kwalifikacji wyodrębnionych w zawodzie Technik elektroautomatyk okrętowy.

Możliwość poszerzenie oferty kształcenia zawodowego i ustawicznego od roku szkolnego 2022/2023 w wyżej wymienionych zawodach daje Rozporządzenie MEiN z dnia  26 stycznia zmieniające rozporządzenie w sprawie ogólnych celów i zadań kształcenia w zawodach szkolnictwa branżowego oraz klasyfikacji zawodów szkolnictwa branżowego (Dz. U. 2022, poz. 204).

W bieżącym roku szkolnym 2021/2022 na mocy rozporządzenia MEiN z dnia 27 stycznia 2021 roku wprowadzono 4 nowe zawody:

• Technik dekarstwa - kształcenie w technikum oraz branżowej szkole II stopnia, na „podbudowie” zawodu dekarz;
• Technik stylista - kształcenie  w technikum oraz branżowej szkole II stopnia, na „podbudowie” zawodu krawiec;
• Technik robotyk - kształcenie w technikum;
• Podolog - kształcenie w dwuletniej szkole policealnej, w formie dziennej lub stacjonarnej.  

W  ubiegłym roku szkolnym  2020/2021 (na podstawie rozporządzenia MEiN z dnia 23 grudnia 2019 roku) także wprowadzono cztery nowe zawody:

• Zdobnik ceramiki - kształcenie realizowane w branżowej szkole I stopnia, a zawód ten stanowi „podbudowę” do kształcenia w zawodzie technik ceramik;
• Technik spawalnictwa - kształcenie realizowane w technikum oraz w branżowej szkole II stopnia;
• Technik pojazdów kolejowych - kształcenie realizowane w technikum oraz w branżowej szkole II stopnia;
• Mechanik pojazdów kolejowych - kształcenie realizowane w branżowej szkole I stopnia, a zawód ten stanowi „podbudowę” do kształcenia w zawodzie technik pojazdów kolejowych.

Nowymi zawodami w klasyfikacji zawodów szkolnictwa branżowego od 2019/2020 są:

• Operator maszyn i urządzeń przeróbczych - z kwalifikacją wspólną dla zawodu technik przeróbki kopalin stałych;
• Technik programista – kształcenie realizowane w technikum;
• Pracownik pomocniczy gastronomii - kształcenie wyłącznie dla osób z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu lekkim;
• Kelner (na poziomie branżowej szkoły I stopnia) - z kwalifikacją wspólną dla zawodu technik usług kelnerskich (na poziomie technikum).

Prognoza zapotrzebowania na pracowników w zawodach szkolnictwa branżowego na krajowym i wojewódzkim rynku pracy to ważny dokument zarówno dla doradców zawodowych, rodziców, uczniów, wychowawców, jak i dla dyrektorów oraz organów prowadzących szkoły/placówki. Może służyć jako wspomaganie celowego i adekwatnego kształcenia zawodowego, a tym samym przyczyniać się do spadku bezrobocia wśród absolwentów szkół prowadzących kształcenie zawodowe w naszym kraju. Nie bez znaczenia jest też fakt, że wojewódzkie rady rynku pracy wydają opinię o zasadności kształcenia w danym zawodzie zgodnie z potrzebami rynku, po zapoznaniu się z Prognozą. Oferty edukacyjne powinny być spójne z zapotrzebowaniem na pracowników w zawodach szkolnictwa branżowego na krajowym i wojewódzkim rynku pracy. Warto znać ten dokument, który może być także jednym z wielu elementów doradczych w sformułowaniu odpowiedzi na stawiane pytania typu: „W jakich zawodach kształcić?”, „Jaką szkołę wybrać?”.

Podstawa prawna:

Na stronie MEN pojawił się poradnik dotyczący bezpieczeństwa przetwarzania danych osobowych w zdalnym nauczaniu. 

Jak podkreśla Prezes UODO - RODO nie stoi na przeszkodzie zdalnej edukacji w czasie pandemii koronawirusa, ale zarówno dyrektorzy, jak i nauczyciele powinni dbać o prawa osób, których dane będą przetwarzane przy pomocy narzędzi wykorzystywanych w zdalnej nauce, a także o bezpieczeństwie tych danych. A w razie wątpliwości powinni konsultować się z wyznaczonymi inspektorami ochrony danych.

Poradnik dla szkół

Przygotowany poradnik odpowiada na najczęściej pojawiające się pytania, wskazuje dobre praktyki dotyczące ochrony danych osobowych, a także przedstawia rekomendacje i wytyczne UODO.

W poradniku dyrektorzy znajdą informacje dotyczące zabezpieczania danych przez zastosowanie odpowiednich środków technicznych i organizacyjnych, bezpieczeństwia w korzystaniu z narzędzi do pracy zdalnej, a także ochrony zewnętrznych nośników pamięci.

Zasady bezpieczeństwa – dobre praktyki

UODO opracowało również 20 zasad bezpieczeństwa, z których powinni korzystać zarówno szkolni administratorzy, nauczyciele, a także uczniowie podczas zdalnej nauki, tak aby jak najlepiej chronić swoje dane.

W tym m.in. podpowiedzi dotyczące haseł, oprogramowania, zabezpieczania plików, sieci bezprzewodowych czy dysków przenośnych. 

Źródło: https://www.gov.pl/web/edukacja/zdalne-nauczanie-uodo