Zawody potrzebne na rynku pracy – prognoza 2022 i nowe zawody

Znamy już najnowszą prognozę zapotrzebowania na pracowników w zawodach szkolnictwa branżowego na krajowym i wojewódzkim rynku pracy. Prognoza została ogłoszona 1 lutego br. w Monitorze Polskim w formie obwieszczenia Ministra Edukacji i Nauki z dnia 28 stycznia 2022 roku.

To już czwarty tego typu dokument, pierwszy z nich został opublikowany w 2019 roku w ramach działań dotyczących odbudowy prestiżu kształcenia zawodowego w Polsce.

Co obejmuje? Podobnie jak w latach poprzednich w pierwszej części określa cele i zakres oddziaływania prognozy. Stąd dowiadujemy się, że celem prognozy jest wskazanie, w jakim kierunku powinna rozwijać się oferta szkolnictwa branżowego w odniesieniu do potrzeb krajowego i wojewódzkiego rynku pracy, że celem prognozy jest dostarczenie przesłanek do kształtowania oferty szkolnictwa branżowego adekwatnie do potrzeb krajowego i wojewódzkiego rynku pracy.

W drugiej części przedstawia prognozę zapotrzebowania na pracowników w zawodach szkolnictwa branżowego na krajowym rynku pracy. Stanowi uporządkowany alfabetycznie wykaz 30 zawodów szkolnictwa branżowego, dla których ze względu na znaczenie dla rozwoju państwa jest prognozowane szczególne zapotrzebowanie na pracowników na krajowym rynku pracy. W ubiegłym roku na liście znalazło się 28 zawodów. Według tego dokumentu zawody o szczególnym znaczeniu dla rozwoju państwa to:

Automatyk, Betoniarz-zbrojarz, Cieśla, Dekarz, Elektromechanik, Elektryk, Kierowca mechanik, Mechanik-monter maszyn i urządzeń, Mechatronik, Monter konstrukcji budowlanych, Monter nawierzchni kolejowej, Monter stolarki budowlanej, Operator maszyn i urządzeń do przetwórstwa tworzyw sztucznych, Operator maszyn i urządzeń do robót ziemnych i drogowych, Operator obrabiarek skrawających, Ślusarz, Technik automatyk, Technik automatyk sterowania ruchem kolejowym, Technik budowy dróg, Technik dekarstwa, Technik elektroenergetyk transportu szynowego, Technik elektryk, Technik energetyk, Technik mechanik, Technik mechatronik, Technik programista, Technik robotyk, Technik spawalnictwa, Technik montażu i automatyki stolarki budowlanej, Technik transportu kolejowego. Warto wiedzieć, że są to zawody, których znaczenie dla rozwoju państwa uzasadnia zwiększenie kwot podziału części oświatowej subwencji ogólnej między poszczególne jednostki samorządu terytorialnego na rok 2023 oraz zwiększenie wysokości kwoty dofinansowania kosztów kształcenia młodocianego pracownika.

W części trzeciej dokument precyzuje prognozę zapotrzebowania na pracowników w zawodach szkolnictwa branżowego na wojewódzkim rynku pracy. Stanowi uporządkowane alfabetycznie wykazy zawodów szkolnictwa branżowego, dla których jest prognozowane istotne i umiarkowane zapotrzebowanie na pracowników na poszczególnych wojewódzkich rynkach pracy. I tak, np.: prognoza 2022 zawiera: w województwie dolnośląskim wykaz 93 istotnych zawodów oraz 76 o umiarkowanym zapotrzebowaniu; w województwie lubelskim 91 istotnych i 57 umiarkowanych; w województwie mazowieckim 83 istotnych i 92 o umiarkowanym zapotrzebowaniu; w podlaskim odpowiednio 85 i 61; w województwie śląskim 82 i 94, a w województwie wielkopolskim 97 i 70.

Polecamy Państwa uwadze także nowe zawody i ich miejsce w prognozie zapotrzebowania na pracowników w zawodach szkolnictwa branżowego na krajowym i wojewódzkim rynku pracy.

Od 1 września 2022 roku do systemu oświaty wprowadza się aż sześć nowych zawodów:

Monter konstrukcji targowo-wystawienniczych – kształcenie w tym zawodzie będzie realizowane w branżowej szkole I stopnia oraz na kwalifikacyjnych kursach zawodowych lub kursach umiejętności zawodowych. Zawód ten będzie stanowił również podbudowę do kształcenia w zawodzie Technik obsługi przemysłu targowo-wystawienniczego;
Technik obsługi przemysłu targowo-wystawienniczego – kształcenie w tym zawodzie będzie realizowane w technikum oraz branżowej szkole II stopnia (na podbudowie zawodu Monter konstrukcji targowo-wystawienniczych) oraz na kwalifikacyjnych kursach zawodowych lub kursach umiejętności zawodowych;
Technik montażu i automatyki stolarki budowlanej – kształcenie w tym zawodzie będzie realizowane w technikum oraz branżowej szkole II stopnia (na podbudowie zawodu Monter stolarki budowlanej) oraz na kwalifikacyjnych kursach zawodowych lub kursach umiejętności zawodowych;
Technik izolacji przemysłowych – kształcenie w tym zawodzie będzie realizowane w technikum oraz branżowej szkole II stopnia (na podbudowie zawodu Monter izolacji przemysłowych) oraz na kwalifikacyjnych kursach zawodowych lub kursach umiejętności zawodowych;
Technik elektroautomatyk okrętowy – kształcenie w tym zawodzie będzie realizowane w technikum oraz dwuletniej szkole policealnej prowadzącej kształcenie wyłącznie w formie dziennej, bez możliwości kształcenia na kwalifikacyjnych kursach zawodowych lub kursach umiejętności zawodowych;
Technik przemysłu jachtowego – kształcenie w tym zawodzie będzie realizowane w technikum oraz branżowej szkole II stopnia. (na podbudowie zawodu Monter jachtów i łodzi) oraz na kwalifikacyjnych kursach zawodowych lub kursach umiejętności zawodowych.

Z powyższych informacji wyraźnie widać, że kształcenie w zakresie kwalifikacji wyodrębnionych w wyżej wymienionych sześciu nowych zawodach będzie mogło być prowadzone również na kwalifikacyjnych kursach zawodowych lub na kursach umiejętności zawodowych, z wyjątkiem kwalifikacji wyodrębnionych w zawodzie Technik elektroautomatyk okrętowy.

Możliwość poszerzenie oferty kształcenia zawodowego i ustawicznego od roku szkolnego 2022/2023 w wyżej wymienionych zawodach daje Rozporządzenie MEiN z dnia 26 stycznia zmieniające rozporządzenie w sprawie ogólnych celów i zadań kształcenia w zawodach szkolnictwa branżowego oraz klasyfikacji zawodów szkolnictwa branżowego (Dz. U. 2022, poz. 204).

W bieżącym roku szkolnym 2021/2022 na mocy rozporządzenia MEiN z dnia 27 stycznia 2021 roku wprowadzono 4 nowe zawody:

Technik dekarstwa - kształcenie w technikum oraz branżowej szkole II stopnia, na „podbudowie” zawodu dekarz;
Technik stylista - kształcenie w technikum oraz branżowej szkole II stopnia, na „podbudowie” zawodu krawiec;
Technik robotyk - kształcenie w technikum;
Podolog - kształcenie w dwuletniej szkole policealnej, w formie dziennej lub stacjonarnej.

W ubiegłym roku szkolnym 2020/2021 (na podstawie rozporządzenia MEiN z dnia 23 grudnia 2019 roku) także wprowadzono cztery nowe zawody:

Zdobnik ceramiki - kształcenie realizowane w branżowej szkole I stopnia, a zawód ten stanowi „podbudowę” do kształcenia w zawodzie technik ceramik;
Technik spawalnictwa - kształcenie realizowane w technikum oraz w branżowej szkole II stopnia;
Technik pojazdów kolejowych - kształcenie realizowane w technikum oraz w branżowej szkole II stopnia;
Mechanik pojazdów kolejowych - kształcenie realizowane w branżowej szkole I stopnia, a zawód ten stanowi „podbudowę” do kształcenia w zawodzie technik pojazdów kolejowych.

Nowymi zawodami w klasyfikacji zawodów szkolnictwa branżowego od 2019/2020 są:

Operator maszyn i urządzeń przeróbczych - z kwalifikacją wspólną dla zawodu technik przeróbki kopalin stałych;
Technik programista – kształcenie realizowane w technikum;
Pracownik pomocniczy gastronomii - kształcenie wyłącznie dla osób z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu lekkim;
Kelner (na poziomie branżowej szkoły I stopnia) - z kwalifikacją wspólną dla zawodu technik usług kelnerskich (na poziomie technikum).

Prognoza zapotrzebowania na pracowników w zawodach szkolnictwa branżowego na krajowym i wojewódzkim rynku pracy to ważny dokument zarówno dla doradców zawodowych, rodziców, uczniów, wychowawców, jak i dla dyrektorów oraz organów prowadzących szkoły/placówki. Może służyć jako wspomaganie celowego i adekwatnego kształcenia zawodowego, a tym samym przyczyniać się do spadku bezrobocia wśród absolwentów szkół prowadzących kształcenie zawodowe w naszym kraju. Nie bez znaczenia jest też fakt, że wojewódzkie rady rynku pracy wydają opinię o zasadności kształcenia w danym zawodzie zgodnie z potrzebami rynku, po zapoznaniu się z Prognozą. Oferty edukacyjne powinny być spójne z zapotrzebowaniem na pracowników w zawodach szkolnictwa branżowego na krajowym i wojewódzkim rynku pracy. Warto znać ten dokument, który może być także jednym z wielu elementów doradczych w sformułowaniu odpowiedzi na stawiane pytania typu: „W jakich zawodach kształcić?”, „Jaką szkołę wybrać?”.

Podstawa prawna:

Jadwiga Osińska

1-02-2022