Sprawdź, co się dzieje, gdy rodzic nie wyraża zgody w niektórych sytuacjach szkolnych związanych z COVID-19.

Brak zgody na zakrywanie ust i nosa przez dziecko

Obecnie uczniowie oraz dzieci objęte wychowaniem przedszkolnym co do zasady nie mają obowiązku zakrywania, przy pomocy maseczki ust i nosa w czasie pobytu na terenie jednostek oświaty. Taki obowiązek może wprowadzić dyrektor. Kierujący szkołą lub przedszkolem może nałożyć na uczniów lub dzieci objętych wychowaniem przedszkolnym obowiązek zakrywania ust i nosa w określonych miejscach lub okolicznościach. Nałożenie tego rodzaju obowiązku na ucznia nie wymaga zgody rodzica.

Podstawą prawną do wprowadzenia obowiązku zakrywania ust i nosa na terenie szkoły jest § 25 ust. 4 pkt 15 rozporządzenia RM z 6 maja 2021 r. w sprawie ustanowienia określonych ograniczeń, nakazów i zakazów w związku z wystąpieniem stanu epidemii (Dz.U. z 2021 r. poz. 861 ze zm.). Zatem sprzeciw rodziców w tym zakresie nie uniemożliwia wprowadzenie obowiązków zakrywania ust i nosa maseczką na terenie lub wybranych częściach szkoły. 

Zgodnie z Wytycznymi MEiN, MZ i GIS dla szkół podstawowych i ponadpodstawowych dotyczących COVID-19 (z września 2021 r.) rekomenduje się stosowanie maseczek w przestrzeni wspólnej przez uczniów szkół ponadpodstawowych. Ponadto w wytycznych wyczytamy, że dyrektor wprowadzi dodatkowe środki ostrożności dotyczące funkcjonowania w szkole dzieci z chorobami przewlekłymi, w porozumieniu z ich rodzicami/opiekunami prawnymi, np.: w przypadku braku możliwości zachowania dystansu w miejscach wspólnie użytkowanych, tj. podczas zajęć lekcyjnych, w świetlicy, na korytarzach, w szatni – obowiązek osłony ust i nosa maseczką. Zatem jeżeli dyrektor wprowadzić obowiązek noszenia maseczek, to sprzeciw rodziców jest bezskuteczny.

Brak zgody na pomiar temperatury

Żadne obowiązujące przepisy, w szczególności ustawy z 12 kwietnia 2019 r. o opiece zdrowotnej nad uczniami (Dz.U. z 2019 r. poz. 1078), ustawy z 26 stycznia 1982 r. – Karta Nauczyciela (tekst jedn.: Dz.U. z 2019 r. poz. 2215) oraz rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z 31 grudnia 2002 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny w publicznych i niepublicznych szkołach i placówkach (Dz.U. z 2020 poz. 1604 ze zm.) nie nakładają obowiązku badania temperatury ciała uczniów. 

Wytyczne MEiN, MZ i GIS dla szkół podstawowych i ponadpodstawowych (z września 2021 r.) wskazują jedynie, że temperatura ciała powyżej 38°C może być objawem mogące wskazywać na zakażenie koronawirusem. Poprzednie wytyczne z ubiegłego roku szkolnego wskazywały, że pomiar temperatury był możliwy po uprzedniej zgodzie rodziców niepełnoletnich uczniów.

Oznacza to, że przedstawiciel ustawowy małoletniego ucznia ma prawo do wyrażenia lub odmowy wyrażenia zgody na pomiar temperatury. Wynika to bezpośrednio z zasad ogólnych sprawowania opieki zdrowotnej nad uczniami -  art. 6, art. 7 ustawy z 6 listopada 2008 r. o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta (Dz. U. z 2020 r. poz. 849) oraz z art. 7 ustawy z 12 kwietnia 2019 r. o opiece zdrowotnej nad uczniami.

Odmowa ta jest dla osób sprawujących opiekę zdrowotną nad dzieckiem w szkole co do zasady wiążąca. Brak zgody na mierzenie temperatury nie może powodować jednak negatywnych konsekwencji dla ucznia - nie można zatem dopuścić do sytuacji, w której dziecko nie zostanie wpuszczone do szkoły. Takie zachowanie byłoby sprzeczne z obowiązkiem szkolnym. Pozostaje działania uświadamiające rodziców.

Brak zgody na umieszczenie dziecka w izolatorium

Formalnie izolacja to odosobnienie osoby lub grupy osób chorych na chorobę zakaźną albo osoby lub grupy osób podejrzanych o chorobę zakaźną, w celu uniemożliwienia przeniesienia biologicznego czynnika chorobotwórczego na inne osoby (art. 2 pkt 11 ustawy z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi, Dz. U. z 2019 r. poz. 1239, ze zm.).

W Wytycznych MEiN, MZ i GIS dla szkół podstawowych i ponadpodstawowych (z września 2021 r.) czytamy jedynie, że obowiązkiem dyrektora jest wyznaczenie miejsca lub odrębnego pomieszczenia celem ewentualnej izolacji dziecka z objawami mogącymi wskazywać na COVID-19.  Możliwość podjęcia takiej decyzji przez pracowników jednostki oświatowej wynika z ogólnych zasad zapewnienia bezpieczeństwa wszystkim osobom przebywającym na terenie jednostki oświaty, ale również może być wprowadzona regulaminem, czy procedurą bhp funkcjonowania szkoły w czasie epidemii, i nie wymaga zgody rodzica. Brak zgody w tym zakresie nie wstrzymuje możliwości odizolowania ucznia w sytuacji zaobserwowania objawów mogących wskazywać na infekcję dróg oddechowych. Dyrektor bowiem będzie realizował obowiązek wynikający z Wytycznych. Jest on do tego zobowiązany (§ 13c rozporządzenia MEN z 20 marca 2020 r. w sprawie szczególnych rozwiązań w okresie czasowego ograniczenia funkcjonowania jednostek systemu oświaty w związku z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19 , Dz.U. z 2020 r. poz. 493). 

Brak zgody na profilaktyczną opiekę zdrowotną w szkole (testy covidowe)

Zgodnie z obowiązującymi przepisami, rodzice będący przedstawicielami ustawowymi dziecka mogą wyrazić sprzeciw na objęcie ucznia profilaktyczną opieką zdrowotną (art. 7 ust. 2 ustawy z dnia 12 kwietnia 2019 r. o opiece zdrowotnej nad uczniami). W wypadku wyrażenia sprzeciwu, pielęgniarka lub higienistka szkolna nie może wykonywać dziecku świadczeń, w tym testów przesiewowych, szczegółowo wskazanych w załączniku nr 4 do rozporządzenia Ministra Zdrowia z 24 września 2013 r. w sprawie świadczeń gwarantowanych z zakresu podstawowej opieki zdrowotnej (tekst jedn.: Dz. U. z 2021 r. poz. 540 ze zm.). Katalog ten nie zawiera testów na obecność wirusa SARS-CoV-2, co oznacza, że nawet w wypadku braku sprzeciwu rodziców zakres profilaktycznej opieki zdrowotnej sprawowanej nad uczniami aktualnie nie obejmuje testów przesiewowych w kierunku koronawirusa.

Brak zgody na przekazywanie danych dziecka do sanepidu

Rodzice nie mogą sprzeciwić się przetwarzaniu danych osobowych uczniów w związku z COVID-19, szczególnie gdy dyrektor będzie przekazywała dane osobowe do sanepidu. Wykonując te czynności dyrektor realizuje obowiązki wynikające z Wytycznych GIS, Ministra Zdrowia i Ministra Edukacji i Nauki.

Z Wytycznych wynika, że "W przypadku potwierdzonego zakażenia SARS-CoV-2 na terenie szkoły należy stosować się do zaleceń państwowego powiatowego inspektora sanitarnego. Rekomenduje się ustalenie listy osób przebywających w tym samym czasie w części/częściach podmiotu, w których przebywała osoba podejrzana o zakażenie i zalecenie stosowania się do wytycznych Głównego Inspektora Sanitarnego dostępnych na stronie https://www.gov.pl/web/koronawirus/ oraz https://gis.gov.pl/ odnoszących się do osób, które miały kontakt z zakażonym.".

Dyrektor jest obowiązany przestrzegać Wytycznych (§ 13c rozporządzenia MEN z 20 marca 2020 r. w sprawie szczególnych rozwiązań w okresie czasowego ograniczenia funkcjonowania jednostek systemu oświaty w związku z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19 , Dz.U. z 2020 r. poz. 493). Ich realizacja jest więc wykonywaniem obowiązku prawnego.

Jeżeli zatem dyrektor tworzy listę osób, które mogły mieć styczność z osobą zakażoną i przekazuje dane tych osób do sanepidu, to tym samym wykonuje obowiązek prawny, a przetwarzanie tych danych możliwe jest na podstawie art. 6 ust. 1 lit. c RODO. Zgoda rodziców nie jest tu wymagana. A ewentualny sprzeciw rodziców jest bezskuteczny (art. 21 ust. 1 RODO).

Dariusz Skrzyński

27-09-2021

Obecnie obowiązujące rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 11 sierpnia 2017 r. w sprawie publicznych placówek oświatowo-wychowawczych, młodzieżowych ośrodków wychowawczych, młodzieżowych ośrodków socjoterapii, specjalnych ośrodków szkolno-wychowawczych, specjalnych ośrodków wychowawczych, ośrodków rewalidacyjno-wychowawczych oraz placówek zapewniających opiekę i wychowanie uczniom w okresie pobierania nauki poza miejscem stałego zamieszkania (Dz. U. poz. 1606, z późn. zm.) utraci moc obowiązującą w związku ze zmianą brzmienia upoważnienia ustawowego wprowadzoną w art. 389 pkt 10 ustawy z dnia 9 czerwca 2022 r. o wspieraniu i resocjalizacji nieletnich (Dz. U. poz. 1700). W wykazie prac legislacyjnych Ministra Edukacji i Nauki znajduje się projekt Rozporządzenie Ministra Edukacji i Nauki w sprawie niektórych publicznych placówek systemu oświaty.

(!!! Rozporządzenie Ministra Edukacji i Nauki z dnia 30 marca 2023 r. w sprawie niektórych publicznych placówek systemu oświaty (Dz. U. z 2023 poz. 651)

Przepisy projektowanego rozporządzenia uwzględniają realizację przez placówki zadań i celów edukacyjnych, wychowawczych, rekreacyjnych oraz opiekuńczych oraz zapewnienie warunków bezpieczeństwa wychowanków, zgodnie z potrzebami rozwojowymi 
i edukacyjnymi dzieci i młodzieży, pomoc dzieciom i młodzieży w wyborze kierunku dalszego kształcenia i zawodu, realizację zadań profilaktycznych i wspierających rolę wychowawczą 
i edukacyjną szkoły i rodziny oraz udzielanie pomocy dzieciom i młodzieży przez wolontariuszy.

Projektowane rozporządzenie, co do zasady, powtarza dotychczasowe regulacje dotyczące:

• placówek oświatowo-wychowawczych;
• młodzieżowych ośrodków socjoterapii;
• specjalnych ośrodków szkolno-wychowawczych;
• specjalnych ośrodków wychowawczych;
• ośrodków rewalidacyjno-wychowawczych;
• placówek zapewniających opiekę i wychowanie uczniom w okresie pobierania nauki poza miejscem stałego zamieszkania.

Projekt rozporządzenia przewiduje nowe, względem dotychczasowego stanu prawnego, regulacje dotyczące młodzieżowych ośrodków wychowawczych (MOW) związane z rozwiązaniami wprowadzonymi ustawą o wspieraniu i resocjalizacji nieletnich, która przewiduje realizację środka wychowawczego, na podstawie postanowienia sądu rodzinnego.

W związku z powyższym projekt nowego rozporządzenie zawiera nowe regulacje dotyczące młodzieżowych ośrodków wychowawczych, w tym przepisy dotyczące:

• warunków i trybu udzielania wychowankom MOW urlopów i przepustek, 
• warunków pobytu nieletnich matek i ich dzieci w MOW,
• sposobu dokumentowania pobytu nieletnich matek i ich dzieci w MOW,
• warunku kontynuowania z pobytu w MOW przez podopiecznego, który ukończył 18 rok życia,
• rozszerzenia listy wychowanków MOW.

I tak:

• Dyrektor MOW, w porozumieniu z organem prowadzącym MOW, będzie podejmował decyzje dotyczące utworzenia w MOW grup wychowawczych dla nieletnich matek i ich dzieci. Prowadzenie takich grup wychowawczych nie będzie dla ośrodka zadaniem obligatoryjnym. Funkcjonowanie w MOW domu dla matki i dziecka będzie wskazywane w statucie MOW. Jeżeli natomiast w ośrodku będą funkcjonowały, to nieletnim matkom ośrodek będzie musiał m.in. zapewnić wyposażenie zbliżone do warunków domowych, a także zapewnić dzieciom, stosownie do wieku i indywidualnych potrzeb, wyżywienie, bieliznę, odzież, obuwie i inne niezbędne przedmioty osobistego użytku. W takim domu będzie mogło przebywać nie więcej niż 6 wychowanek. 
• Wychowankiem MOW-u stanie się także nieletni zwolniony z ośrodka, który po ukończeniu 18 lat, za zgodą dyrektora MOW, pozostaje w nim w celu kontynuowania kształcenia w szkole wchodzącej w skład MOW. 
• Zrezygnowano z przepisu stanowiącego, że w młodzieżowym ośrodku wychowawczym oraz młodzieżowym ośrodku socjoterapii mieszkają wyłącznie wychowankowie (§ 26 ust. 3 aktualnie obowiązującego rozporządzenia).
• Do MOW będą mogli być przyjmowania wychowankowie z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu umiarkowanym. Ta grupa wychowanków oraz wychowanków niedostosowanych społecznie z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu lekkim będzie kierowana do MOW o charakterze resocjalizacyjno-rewalidacyjnym, które będą zapewniać wychowankom przede wszystkim kształcenie specjalne, dostosowane do ich potrzeb i możliwości psychofizycznych oraz wychowanie.

Link do projektu:

https://legislacja.rcl.gov.pl/projekt/12368461/katalog/12944996#12944996

Bożena Browarczyk

25-01-2023

Rusza kolejna edycja programu „Poznaj Polskę”. Nabór wniosków rozpoczyna się - 1 marca br. Ministerstwo Edukacji i Nauki na program przeznaczyło 100 mln złotych. Środki finansowe zostaną podzielone na województwa proporcjonalnie do liczby uczniów.

Założenia programu w 2022 r. 

Wnioski o dofinansowanie wycieczek szkolnych w ramach programu „Poznaj Polskę” będzie można składać od 1 marca br. Na ten cel w 2022 r. Ministerstwo Edukacji i Nauki przeznaczy rekordową kwotę 100 mln zł, z czego 50 mln zł będzie przeznaczone na realizację wycieczek szkolnych do zakończenia zajęć dydaktyczno-wychowawczych w roku szkolnym 2021/2022. Kolejne 50 mln zł zostanie przeznaczone na wycieczki zorganizowane w roku szkolnym 2022/2023 (wrzesień – grudzień). 

W najbliższej edycji programu „Poznaj Polskę” środki finansowe zostaną podzielone na województwa proporcjonalnie do liczby uczniów w danym województwie. 

Organ prowadzący szkołę będzie mógł złożyć:

w przypadku szkoły podstawowej: 

• maksymalnie 2 wnioski o dofinansowanie wycieczki – szkoły do 100 uczniów,
• maksymalnie 4 wnioski o dofinansowanie wycieczki – szkoły od 101 do 200 uczniów,
• maksymalnie 6 wniosków o dofinansowanie wycieczki – szkoły powyżej 200 uczniów,

w przypadku szkoły ponadpodstawowej:

• 1 wniosek o dofinansowanie wycieczki – szkoły do 100 uczniów,
• maksymalnie 2 wnioski o dofinansowanie wycieczki – szkoły od 101 do 200 uczniów,
• maksymalnie 3 wnioski o dofinansowanie wycieczki – szkoły powyżej 200 uczniów,

w przypadku zespołu szkół:

• maksymalnie 6 wniosków o dofinansowanie wycieczki dla szkoły podstawowej oraz maksymalnie 3 wnioski o dofinansowanie wycieczki dla każdej szkoły ponadpodstawowej, które wchodzą w skład zespołu.

Organizacja wycieczek w ramach programu „Poznaj Polskę” w 2022 r.

Na każdym ze szlaków znajdują się punkty edukacyjne dostosowane do wieku uczniów – odpowiednio dla klas I-III i IV-VIII szkoły podstawowej oraz szkół ponadpodstawowych. 

W ramach planowanej wycieczki należy zwiedzić:

• co najmniej 2 punkty edukacyjne podczas wycieczki jednodniowej,
• co najmniej 4 punkty edukacyjne podczas wycieczki dwudniowej, 
• co najmniej 6 punktów edukacyjnych podczas wycieczki trzydniowej. 

Wsparcie finansowe

W ramach „Poznaj Polskę” dofinansowaniu w 80% podlegają wycieczki:

• jednodniowe – do kwoty 5 tys. zł,
• dwudniowe – do kwoty 10 tys. zł,
•  trzydniowe – do kwoty 15 tys. zł,

– przy czym wycieczka może się odbyć przy udziale co najmniej 10 uczniów, a łączny koszt zakwaterowania i wyżywienia uczestnika wycieczki nie może przekroczyć kwoty 150 zł na dobę.
Termin poniesienia wydatków, dla środków pochodzących z dotacji jak i dla środków finansowego i niefinansowego wkładu własnego, powinien następować od dnia zawarcia porozumienia/umowy do zakończenia zajęć dydaktyczno-wychowawczych w szkołach w roku szkolnym 2021/2022, nie później niż do dnia 24.06.2022 r.

Składanie wniosków 

Nauczyciel informuje dyrektora o chęci skorzystania z wycieczki w ramach programu „Poznaj Polskę”. Z kolei dyrektor szkoły zgłasza takie zapotrzebowanie do organu prowadzącego na odpowiednim formularzu dostępnym na stronie Ministerstwa Edukacji i Nauki. Następnie organ prowadzący, korzystając z formularza dostępnego w Krajowym Systemie Danych Oświatowych, przekazuje wniosek do Ministerstwa Edukacji i Nauki.

Źródło: https://www.gov.pl/web/edukacja-i-nauka/kontynuacja-programu-poznaj-polske--od-1-marca-rusza-nabor-wnioskow

17-02-2022

W Dzienniku Ustaw zostało opublikowanych już kilkanaście rozporządzeń, których celem jest dostosowanie treści obowiązujących rozporządzeń do zmian w kształceniu zawodowym lub też realizujących delegacje nadane brzmieniem nowych zapisów ustawy Prawo oświatowe, ustawy o systemie oświaty, które wprowadziła Ustawa z dnia 22 listopada 2018 r. o zmianie ustawy – Prawo oświatowe, ustawy o systemie oświaty oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2018 r. poz. 2245, 2432).

Organizacja kształcenia

Przed nami jeszcze m.in. rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej w sprawie zawodów szkolnictwa branżowego, które określi podstawy programowe kształcenia w zawodach szkolnictwa branżowego, dodatkowe umiejętności zawodowe w zakresie wybranych zawodów oraz zestawy celów kształcenia i treści nauczania. Planowany termin wejścia w życie rozporządzenia w sprawie zawodów szkolnictwa branżowego to 1 września 2019 r., przy czym, stosownie do przepisów przejściowych zawartych w art. 94 ustawy z dnia 22 listopada 2018 r. m.in.:

• w odniesieniu do uczniów branżowych szkół I stopnia, dotychczasowego czteroletniego technikum, pięcioletniego technikum oraz szkół policealnych, którzy rozpoczną kształcenie począwszy od roku szkolnego 2019/2020 będą miały zastosowanie: klasyfikacja zawodów szkolnictwa branżowego oraz podstawy programowe kształcenia w zawodach wydane na podstawie zmienionego art. 46 ust. 1 ustawy Prawo oświatowe;

• w odniesieniu do uczniów branżowych szkół I stopnia, dotychczasowego czteroletniego technikum oraz szkół policealnych, którzy rozpoczęli kształcenie przed rokiem szkolnym 2019/2020 będą miały zastosowanie: klasyfikacja zawodów szkolnictwa zawodowego oraz podstawa programowa kształcenia w zawodach wydane na podstawie dotychczas obowiązujących przepisów ustawy Prawo oświatowe.

Zatem w odniesieniu do uczniów klas I czteroletniego i pięcioletniego technikum, podstawy programowe kształcenia w zawodach będą takie same, natomiast konieczne będzie opracowanie różnych programów nauczania do kształcenia ogólnego. Ponadto projekt rozporządzenia zmieniającego rozporządzenie w sprawie ramowych planów nauczania dla publicznych szkół wskazuje możliwość realizowania w oddziale lub w grupie międzyoddziałowej zajęć edukacyjnych z zakresu kształcenia zawodowego w latach szkolnych 2019/2020 - 2023/2024 w technikum, w którym prowadzi się klasy dotychczasowego czteroletniego technikum oraz w latach 2019/2020 - 2022/2023 w branżowej szkole I stopnia, w której prowadzi się klasy branżowej szkoły I stopnia przeznaczone dla uczniów będących absolwentami dotychczasowego gimnazjum. W związku z powyższym organizacja pracy w szkołach zawodowych w dużym stopniu będzie uwarunkowana realizacją podstawy programowej kształcenia ogólnego i kształcenia w zawodach. Będzie to z pewnością duże wyzwanie organizacyjne dla dyrektora i nauczycieli.

Opiniowanie nowych kierunków kształcenia

Dyrektorzy szkół zobowiązani są do uzyskania opinii wojewódzkiej rady rynku pracy o zasadności kształcenia w danym zawodzie zgodnie z potrzebami rynku pracy, aby ustalić zawody, w których chcą prowadzić kształcenie zawodowe:

• w przypadku nowych zawodów – określonych w rozporządzeniu z dnia 15 lutego 2019 r. w sprawie ogólnych celów i zadań kształcenia w zawodach szkolnictwa branżowego oraz klasyfikacji zawodów szkolnictwa branżowego,
• w przypadku zawodów, które otrzymały nowe nazwy oraz nowe symbole cyfrowe.

Opinia ta nie jest wymagana przy uruchamianiu oddziałów wielozawodowych – w szkole branżowej I stopnia wyłącznie dla młodocianych pracowników, oraz w przypadku uruchamiania kształcenia w zawodzie pomocniczym w sytuacji posiadania pozytywnej opinii zawodu, do którego przypisany jest zawód pomocniczy (art. 68 ust. 7a ustawy Prawo oświatowe).

Opinia wojewódzkiej rady rynku pracy nie jest także wymagana w przypadku szkół, które od roku szkolnego 2019/2020 będą kontynuowały kształcenie w zawodach, których nazwa i symbol cyfrowy tego zawodu określonego w klasyfikacji zawodów szkolnictwa branżowego, są tożsame z nazwą i symbolem cyfrowym zawodu określonego w klasyfikacji zawodów szkolnictwa zawodowego, w brzmieniu dotychczasowym.

Opinia będzie ważna 5 lat (art. 22 ust. 5c ustawy o promocji zatrudnienia).

Przed uruchomieniem kształcenia w danym zawodzie dyrektor szkoły będzie ponadto zobowiązany nawiązać współpracę z pracodawcą właściwym dla zawodu i branży. Podstawą nawiązania współpracy może być umowa, porozumienie, list intencyjny, a zgodni z zapisami art. 68 ust. 7c ustawy Prawo oświatowe taka współpraca może polegać w szczególności na: tworzeniu klas patronackich, przygotowywaniu propozycji programu nauczania dla zawodu przez pracodawcę, realizacji kształcenia zawodowego, w tym praktycznej nauki zawodu, we współpracy z pracodawcą, wyposażeniu warsztatów lub pracowni szkolnych, organizacji egzaminów zawodowych, doskonaleniu nauczycieli kształcenia zawodowego, realizacji doradztwa zawodowego i promocji kształcenia zawodowego.

Obowiązek dla dyrektora szkoły prowadzącej kształcenie zawodowe do nawiązania współpracy z pracodawcą będzie miał zastosowanie w roku szkolnym 2019/2020 i 2020/2021 do szkół rozpoczynających kształcenie w nowych zawodach, a od roku szkolnego 2022/2023 i w kolejnych latach szkolnych do wszystkich szkół prowadzących kształcenie zawodowe. Obowiązek ten nie dotyczy branżowych szkół II stopnia (art. 68 ust. 7d ustawy Prawo oświatowe).

Staże uczniowskie

Uczniowie technikum oraz szkoły branżowej I stopnia będą mogli odbywać staż uczniowskie (Art. 121a ustawy Prawo oświatowe) w okresie nauki na podstawie umowy o staż uczniowski zawartej pomiędzy pracodawcą przyjmującym ucznia na staż, a uczniem lub rodzicami niepełnoletniego ucznia. Staż uczniowski będzie odpłatny lub nieodpłatny.

W trakcie stażu uczniowskiego uczeń będzie realizował wybrane zagadnienia z programu nauczania w zakresie praktycznej nauki zawodu realizowanego w szkole, do której uczęszcza lub wykraczające poza ten program. Zakres zagadnień realizowanych w czasie stażu jest ustalany z dyrektorem szkoły. W przypadku, gdy staż uczniowski obejmuje wybrane zagadnienia z programu nauczania, dyrektor szkoły może zwolnić ucznia z obowiązku odbycia praktycznej nauki zawodu w całości lub w części na podstawie zaświadczenia od pracodawcy.

Okres odbytego stażu uczniowskiego będzie się zaliczał się do okresu zatrudnienia. Podstawę zaliczenia okresu odbytego stażu uczniowskiego stanowi zaświadczenie wydane przez podmiot przyjmujący na staż uczniowski.

Staże uczniowskie będą odbywać także uczniowie czteroletniego technikum (art. 101 ustawy z dnia 22 listopada 2018 r.).

Obowiązek przystępowania przez uczniów do egzaminów zawodowych

Od 1 września 2019 r. egzamin zawodowy będzie obowiązkowym egzaminem. Przystąpienie do egzaminu zawodowego będzie warunkiem ukończenia szkoły lub promocji do następnej klasy, po spełnieniu pozostałych, dotychczasowych warunków określonych w przepisach prawa oświatowego. Skład komisji egzaminacyjnych izb rzemieślniczych powoływanych do przeprowadzania etapu praktycznego egzaminu czeladniczego będzie poszerzony o egzaminatora wybieranego z list egzaminatorów okręgowych komisji egzaminacyjnych.

Branżowe szkoły II stopnia

Kształcenie w szkole branżowej II stopnia będzie się odbywać dwutorowo: kształcenie ogólne uczniów zgodnie z ramowym planem nauczania dla branżowej szkoły II stopnia oraz kształcenie zawodowe na kwalifikacyjnych kursach zawodowych.

Klasyfikowanie i promowanie uczniów będzie się odbywać po każdym semestrze na podstawie egzaminów semestralnych przeprowadzanych z obowiązkowych zajęć edukacyjnych

Kształcenie będzie się odbywać w formie dziennej (kształcenie odbywa się 5 dni w tygodniu) lub w formie stacjonarnej (kształcenie odbywa się 3-4 dni w tygodniu w dowolnych godzinach w ciągu dnia) lub w formie zaocznej (kształcenie odbywa się, co 2 tygodnie przez 2 dni).

W roku szkolnym 2022/2023 dla absolwentów branżowej szkoły I stopnia będących absolwentami dotychczasowego gimnazjum i dla absolwentów branżowej szkoły I stopnia będących absolwentami ośmioletniej szkoły podstawowej należy zorganizować odrębne oddziały, gdyż będą się kształcili w oparciu o różne podstawy programowe kształcenia ogólnego, natomiast kształcenie zawodowe będzie realizowane w oparciu o podstawę programową szkolnictwa branżowego.

Szkoły policealne

Nie będzie szkoły policealnej dla młodzieży i dorosłych. W zależności od zawodu w szkole policealnej będzie nauczanie prowadzone w formie dziennej, stacjonarnej lub w formie zaocznej. Absolwent szkoły policealnej, który zda egzamin zawodowy uzyska tytuł „dyplomowanego specjalisty”.

Zmiana nazewnictwa w obszarze związanym z egzaminem zawodowym

Zmiany dotyczą:

• nazwy egzaminu: było - egzamin potwierdzający kwalifikacje w zawodzie – będzie -egzamin zawodowy,
• nazw dokumentów: było - świadectwa potwierdzającego kwalifikację w zawodzie – będzie certyfikat kwalifikacji zawodowej, a także był - dyplom potwierdzający kwalifikacje zawodowe – będzie - dyplom zawodowy.

Ważne! W statucie szkoły należy zawrzeć nowe nazewnictwo.

Ujednolicenie pensum nauczycieli praktycznej nauki

Zgodnie z przepisami ustawy - Prawo oświatowe minister właściwy do spraw oświaty i wychowania  ustala prognozę zapotrzebowania na pracowników w zawodach szkolnictwa branżowego na krajowym i wojewódzkim rynku pracy i ogłasza w terminie do 1 lutego danego roku. Prognoza uwzględnia dane Instytutu Badań Edukacyjnych opracowane w szczególności na podstawie statystyki publicznej, danych z Zakładu Ubezpieczeń Społecznych i Systemu Informacji Oświatowej oraz po zasięgnięciu opinii rad sektorowych do spraw kompetencji i Rady Programowej do spraw kompetencji, a także ministrów właściwych dla zawodów szkolnictwa branżowego. Celem prognozy jest dostarczenie przesłanek do kształtowania oferty szkolnictwa branżowego adekwatnie do potrzeb krajowego i wojewódzkiego rynku pracy. 

Najnowsza prognoza zapotrzebowania na pracowników w zawodach szkolnictwa branżowego na krajowym i wojewódzkim rynku pracy została ogłoszona w Monitorze Polskim 1 lutego 2023 roku (Monitor Polski 2023 r. poz. 125) w formie obwieszczenia Ministra Edukacji i Nauki z dnia 20 stycznia 2023 roku.

Cześć druga załącznika do obwieszczenia zawiera prognozę zapotrzebowania na pracowników w zawodach szkolnictwa branżowego na krajowym rynku pracy. Stanowi uporządkowany alfabetycznie wykaz 33 zawodów szkolnictwa branżowego (w ubiegłym roku było 30), dla których ze względu na znaczenie dla rozwoju państwa jest prognozowane szczególne zapotrzebowanie na pracowników na krajowym rynku pracy. Według tego dokumentu zawody o szczególnym znaczeniu dla rozwoju państwa to:

• Automatyk,
• Betoniarz-zbrojarz,
• Cieśla,
• Dekarz,
• Elektromechanik,
• Elektryk,
• Kierowca mechanik, 
• Mechanik-monter maszyn i urządzeń, 
• Mechatronik,
• Monter izolacji przemysłowych, 
• Monter konstrukcji budowlanych, 
• Monter nawierzchni kolejowej, 
• Monter stolarki budowlanej, 
• Operator maszyn i urządzeń do przetwórstwa tworzyw sztucznych, 
• Operator maszyn i urządzeń do robót ziemnych i drogowych, 
• Operator maszyn i urządzeń w gospodarce odpadami, 
• Operator obrabiarek skrawających, 
• Technik automatyk, 
• Technik automatyk sterowania ruchem kolejowym, 
• Technik budowy dróg, 
• Technik dekarstwa, 
• Technik elektroenergetyk transportu szynowego, 
• Technik elektryk, 
• Technik energetyk, 
• Technik gospodarki odpadami, 
• Technik izolacji przemysłowych, 
• Technik mechanik, 
• Technik mechatronik, 
• Technik programista, 
• Technik robotyk, 
• Technik spawalnictwa, 
• Technik montażu i automatyki stolarki budowlanej, 
• Technik transportu kolejowego. 

Są to zawody, których znaczenie dla rozwoju państwa uzasadnia zwiększenie kwot podziału części oświatowej subwencji ogólnej między poszczególne jednostki samorządu terytorialnego na rok 2024.

Porównując najnowszy wykaz (2023 r. ) z  poprzednim (2022 r.) można zauważyć, że dodano cztery zawody (Monter izolacji przemysłowych, Operator maszyn i urządzeń w gospodarce odpadami, Technik izolacji przemysłowych, Technik gospodarki odpadami) i wykreślono jeden (Ślusarz).

Omawiany dokument precyzuje także prognozę zapotrzebowania na pracowników w zawodach szkolnictwa branżowego na wojewódzkim rynku pracy. Stanowi uporządkowane alfabetycznie wykazy zawodów szkolnictwa branżowego, dla których jest prognozowane istotne i umiarkowane zapotrzebowanie na pracowników na poszczególnych wojewódzkich rynkach pracy. Pełny wykaz prognozowanego zapotrzebowania na zawody w poszczególnych województwach znajduje się w załączniku do obwieszczenia  w części III.

Warto wiedzieć, że wojewódzka rada rynku pracy wydaje opinię o zasadności kształcenia w danym zawodzie zgodnie z potrzebami rynku, po zapoznaniu się z prognozą.

Poza tym samorząd województwa, określając i ogłaszając corocznie w wojewódzkim dzienniku urzędowym wykaz zawodów, w których za przygotowanie zawodowe młodocianych pracowników może być dokonywana refundacja uwzględnia zapotrzebowanie na pracowników w zawodach szkolnictwa branżowego określone w części II i III prognozy, czyli na krajowym i wojewódzkim rynku pracy. Prognoza  jest także z pewnością jedną z istotnych przesłanek kształtujących decyzję „Jakie zawody uruchomić w nowym roku szkolnym 2023/2024”.

Polecamy Państwa uwadze także nowe zawody i ich miejsce w prognozie zapotrzebowania na pracowników w zawodach szkolnictwa branżowego na krajowym i wojewódzkim rynku pracy. O nowych zawodach w szkolnictwie branżowych od przyszłego roku szkolnego 2023/2024 napisaliśmy  w artykule Nowe zawody w szkolnictwie branżowym od września 2023 roku . Natomiast o nowych zawodach w klasyfikacji zawodów szkolnictwa branżowego  (począwszy od roku szkolnego 2019/2020 do 2022/2023) można przeczytać w artykule Zawody potrzebne na rynku pracy - prognoza 2022 i nowe zawody.

Podstawa prawna:

• Ustawa z dnia 14 grudnia 2016 roku - Prawo oświatowe (Dz. U. 2017 r. poz. 59, z późn. zm. -tekst ujednolicony) art. 46b ust. 1,2,3
• Obwieszczenie Ministra Edukacji i Nauki z dnia 20 stycznia 2023 r. w sprawie prognozy zapotrzebowania na pracowników w zawodach szkolnictwa branżowego na krajowym i wojewódzkim rynku pracy (Monitor Polski 2023 r. poz. 125)

Jadwiga Osińska

3-02-2023

Zmiany w kształceniu na poziomie szkół ponadpodstawowych, to kontynuacja tematyki związanej z reformą oświaty, która od 1 września 2019 roku w sposób zasadniczy dotykać będzie III etapu edukacyjnego. W tym miejscu warto przypomnieć zapisy ustawy z dnia 14 grudnia 2016 r. Przepisy wprowadzające ustawę - Prawo oświatowe (Dz. U. z 2017 r. poz. 60 z późn. zm) w części dotyczącej organizacji kształcenia ponadpodstawowego, a także opisanych w niej sytuacji dotyczących niepromowania uczniów w różnych typach szkół ponadpodstawowych. Ponadto istotne dla ww. zagadnień będzie uwzględnienie w organizacji pracy szkół nowych form kształcenia zdefiniowanych w ustawie z dnia 22 listopada 2018 r. o zmianie ustawy – Prawo oświatowe, ustawy o systemie oświaty oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2018 poz. 2245) i znajdujących swoje odzwierciedlenie w rozporządzeniu Ministra Edukacji Narodowej z dnia 3 kwietnia 2019 r. w sprawie ramowych planów nauczania dla publicznych szkół (Dz.U. 2019 poz. 639).

O czym zatem należy pamiętać?

Przede wszystkim o zmieniającej się organizacji kształcenia uwzględniającej jej dwutorowość. Zgodnie z przywołanymi wyżej przepisami dotychczasowe 3-letnie liceum ogólnokształcące z dniem 1 września 2019 r. stanie się 4-letnim liceum ogólnokształcącym. Na rok szkolny 2020/2021 nie będzie prowadzone już postępowanie rekrutacyjne do klasy I dotychczasowego trzyletniego liceum ogólnokształcącego, tym samym od 1 września 2020 r. rozpocznie się stopniowe wygaszanie 3-letniego liceum ogólnokształcącego. Do czasu ukończenia cyklu kształcenia, czyli do 31 sierpnia 2022 r. w oddziałach dotychczasowego 3-letniego liceum uczyć się będą absolwenci ostatniego rocznika wygaszonego gimnazjum. W latach szkolnych 2019/2020–2021/2022 w 4-letnim liceum ogólnokształcącym będą prowadzone klasy dotychczasowego 3-letniego liceum ogólnokształcącego. W związku z powyższym zmieni się sytuacja uczniów, którzy nie uzyskają promocji ww. okresie. Uczeń klasy I dotychczasowego 3 -letniego liceum ogólnokształcącego, który w roku szkolnym 2019/2020 nie otrzyma promocji do klasy II, w roku szkolnym 2020/2021 stanie się uczniem klasy I 4-letniego liceum ogólnokształcącego. Uczeń klasy II dotychczasowego 3-letniego liceum ogólnokształcącego, który w roku szkolnym 2020/2021 nie otrzyma promocji do klasy III, w roku szkolnym 2021/2022 stanie się uczniem klasy II 4-letniego liceum ogólnokształcącego. Uczeń klasy III dotychczasowego 3-letniego liceum ogólnokształcącego, który w roku szkolnym 2021/2022 nie ukończy tej szkoły, w roku szkolnym 2022/2023 stanie się uczniem klasy III 4-letniego liceum ogólnokształcącego.

Natomiast dotychczasowe 4-letnie technikum od 1 września 2019 r. zostanie przekształcone w 5- letnie technikum. Do roku szkolnego 2019/2020 prowadzona będzie rekrutacja do dotychczasowego 4-letniego technikum (dla absolwentów gimnazjum), natomiast na rok szkolny 2019/2020 i późniejsze lata rekrutacja będzie prowadzona do 5-letniego technikum (dla absolwentów ośmioletniej szkoły podstawowej). Oznacza to, że z dniem 1 września 2020 r. nastąpi likwidacja klasy pierwszej 4-letniego technikum, a w następnych latach kolejnych klas. W takiej sytuacji uczeń klasy pierwszej 4-letniego technikum, który nie uzyska promocji do klasy drugiej i nie będzie miał możliwości powtarzania tej klasy w 4-letnim technikum, może kontynuować naukę w klasie pierwszej 5-letniego technikum. Analogicznie uczniowie klas II-IV 4-letniego technikum, którzy nie uzyskają promocji do klasy programowo wyższej, będę mogli kontynuować naukę w odpowiedniej klasie (II-IV) 5-letniego technikum.

Organizacja kształcenia w branżowej szkole I stopnia rozpoczęła się już od roku szkolnego 2017/2018. W okresie przejściowym (lata szkolne 2017/2018- 2019/2020) branżowe szkoły I prowadzą klasy dotychczasowej trzyletniej zasadniczej szkoły zawodowej. Do klas tych będą miały zastosowanie przepisy dotyczące dotychczasowych zasadniczych szkół zawodowych, a co za tym idzie uczniowie tych klas otrzymają świadectwa i dyplomy ustalone dla dotychczasowej zasadniczej szkoły zawodowej. Na rok szkolny 2019/2020 do branżowej szkoły I stopnia będzie przeprowadzana rekrutacja absolwentów gimnazjum oraz rekrutacja absolwentów ośmioletniej szkoły podstawowej. Uczniowie dotychczasowej zasadniczej szkoły zawodowej, którzy nie uzyskają promocji do klasy programowo wyższej będą kontynuowali naukę w odpowiedniej klasie branżowej szkoły I stopnia tj. uczeń klasy III zasadniczej szkoły zawodowej, który w roku szkolnym 2018/2019 nie ukończy tej szkoły od roku szkolnego 2019/2020 staje się uczniem klasy III branżowej szkoły I stopnia.

Branżowa szkoła II stopnia, nowy typ szkoły ponadpodstawowej, rozpocznie swoją działalność 1 września 2020 r., w związku z tym pierwsza rekrutacja kandydatów zostanie przeprowadzona na rok szkolny 2020/2021.

Branżowa szkoła II stopnia i szkoła policealna będą funkcjonowały bez podziału na szkoły dla młodzieży i dla dorosłych, jako szkoły, w których kształcenie, w zależności od zawodu będzie mogło być prowadzone w formie dziennej, stacjonarnej lub zaocznej.

Do szkół policealnych rekrutacja będzie prowadzona analogiczne do obecnie prowadzonej rekrutacji do szkół policealnych dla dorosłych. Klasyfikowanie i promowanie będą również takie same jak w przypadkach obecnego klasyfikowania i promowania w szkołach policealnych dla dorosłych (art. 44z i 44za ustawy o systemie oświaty). Co do zasady w szkole policealnej będzie prowadzone kształcenie w tych zawodach, które w klasyfikacji zawodów szkolnictwa branżowego nie będą przypisane do kształcenia w technikum. Wyjątki od tej zasady zostały wskazane w załączniku nr 2 do rozporządzenia z dnia 15 lutego 2019 r. w sprawie ogólnych celów i zadań kształcenia w zawodach szkolnictwa branżowego  oraz klasyfikacji zawodów szkolnictwa branżowego (Dz. U. z 2019 r., poz. 316). Ponadto kształcenie w kwalifikacjach wyodrębnionych w zawodach kształconych w szkole policealnej będzie możliwe wyłącznie dla osób posiadających, co najmniej wykształcenie średnie lub średnie branżowe. W związku ze zmianami w kształceniu w szkołach policealnych, w katalogu kwalifikacji pełnych w art. 8 ustawy o Zintegrowanym Systemie Kwalifikacji został wyodrębniony przepis dotyczący 5 poziomu Polskiej Ramy Kwalifikacji. Dodany do art. 8 pkt 7a będzie obowiązywał od dnia 1 września 2019 r. i jest konsekwencją zmian wprowadzonych ustawą z dnia 3 lipca 2018 r. Przepisy wprowadzające ustawę – Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce, w której zamieszczono tytuł dyplomowanego specjalisty i dyplomowanego specjalisty technologa, a fakt uzyskania świadectwa dyplomowanego specjalisty i świadectwa dyplomowanego specjalisty technologa potwierdza nadanie kwalifikacji na poziomie 5 Polskiej Ramy Kwalifikacji.

Zintegrowany System Kwalifikacji

     W konsekwencji ww. informacji zasadne jest odwołanie się do zapisów ustawy o Zintegrowanym Systemie Kwalifikacji. Celem jej legislacji było przede wszystkim doprowadzenie do porównywalności dyplomów i certyfikatów, do określenia jakości kursów i szkoleń. Osiągnięto to poprzez utworzenie Zintegrowanego Rejestru Kwalifikacji (ZRK), czyli elektronicznego systemu zawierającego kompendium informacji o wszystkich możliwych do zdobycia w Polsce kwalifikacjach, również tych nadawanych poza szkolnictwem wyższym i systemem oświaty. Ustawa zawiera wyjaśnienia używanych w niej pojęć ustawowych. I tak przez pojęcie kwalifikacji pełnych należy rozumieć kwalifikacje nadawane wyłącznie w ramach systemu oświaty, po ukończeniu określonych etapów kształcenia oraz kwalifikacje pierwszego, drugiego i trzeciego stopnia w rozumieniu ustawy - Prawo o szkolnictwie wyższym. Kwalifikacje cząstkowe to kwalifikacja w zawodzie, o której mowa w art. 3 pkt 19 ustawy o systemie oświaty, potwierdzana dyplomami i świadectwami czeladniczymi uzyskiwanymi po przeprowadzeniu egzaminu w zawodach przewidzianych w art. 3 ust. 3a ustawy z dnia 22 marca 1989 r. o rzemiośle i na innej drodze. Kwalifikacje rynkowe oznaczają kwalifikacje nieuregulowane przepisami prawa, których nadawanie odbywa się na zasadzie swobody działalności gospodarczej. Głównym narzędziem systemu jest ośmiopoziomowa Polska Rama Kwalifikacji (PRK). Gromadzi wymagania dotyczące wiedzy, umiejętności i kompetencji społecznych. Służy do klasyfikowania kwalifikacji włączanych do ZSK według poszczególnych poziomów PRK. Poziom PRK to zakres i stopień złożoności wymaganych efektów uczenia się dla kwalifikacji danego poziomu, sformułowanych za pomocą ogólnych charakterystyk efektów uczenia się. Wykaz poziomów PRK, które przypisuje się do kwalifikacji pełnych, wymienia art. 8 (począwszy od świadectwa ukończenia szkoły podstawowej - pkt 1 aż do dyplomu doktorskiego - pkt 11). Z założenia ustawa ma zatem w sposób prawny wspomóc uczniów w osiągnięcia przez nich sukcesu na rynku pracy proponując kompleksowy system uznawalności kwalifikacji - tych zdobywanych w ramach form szkolnych, jak i pozaszkolnych, w tym u pracodawców.

Przejdź do części 1

Podstawa prawna:

Rozporządzenia obowiązują: 

• Rozporządzenie Ministra Edukacji i Nauki z dnia 28 sierpnia 2023 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz podstawy programowej kształcenia ogólnego dla szkoły podstawowej, w tym dla uczniów z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu umiarkowanym lub znacznym, kształcenia ogólnego dla branżowej szkoły I stopnia, kształcenia ogólnego dla szkoły specjalnej przysposabiającej do pracy oraz kształcenia ogólnego dla szkoły policealnej (Dz. U. z 2023 r., poz. 1759)
• Rozporządzenie Ministra Edukacji i Nauki z dnia 28 sierpnia 2023 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie podstawy programowej kształcenia ogólnego dla liceum ogólnokształcącego, technikum oraz branżowej szkoły II stopnia (Dz. U. z 2023 r., poz. 1755)

Do ponownych konsultacji publicznych został skierowany projekt zmian w zakresie podstawy programowej wychowania fizycznego. Proponowane zmiany obejmują wprowadzenie testów sprawnościowych uczniów klas IV-VIII szkoły podstawowej i uczniów szkół ponadpodstawowych oraz wpisywanie ich wyników do systemu teleinformatycznego „Sportowe Talenty”. Zmiany mają zacząć obowiązywać od roku szkolnego 2023/2024. Konsultacje mają potrwać do 6 lipca.

Do ponownych konsultacji publicznych i uzgodnień międzyresortowych zostały skierowane projekty zmian w rozporządzeniach:

1. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz podstawy programowej kształcenia ogólnego dla szkoły podstawowej, w tym dla uczniów z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu umiarkowanym lub znacznym, kształcenia ogólnego dla branżowej szkoły I stopnia, kształcenia ogólnego dla szkoły specjalnej przysposabiającej do pracy oraz kształcenia ogólnego dla szkoły policealnej,
2. w sprawie podstawy programowej kształcenia ogólnego dla liceum ogólnokształcącego, technikum oraz branżowej szkoły II stopnia.

Proponowane zmiany w podstawie programowej

Informacja o planowanych zmianach została opublikowana w komunikacie z 23 lutego br., a ponowne przekazanie projektów do konsultacji publicznych i uzgodnień ma związek z pracami nad zmianami w ustawie z dnia 25 czerwca 2010 r. o sporcie (Dz. U. z 2022 r. poz. 1599 i 2185) oraz zmianami w art. 28 ustawy z dnia 14 grudnia 2016 r. – Prawo oświatowe.

Zmiany (druk sejmowy nr 3282) przewidują, że nauczyciel wychowania fizycznego będzie przeprowadzał, raz w ciągu roku szkolnego w każdej klasie (począwszy od klasy IV szkoły podstawowej oraz w szkołach ponadpodstawowych) testy sprawnościowe, a wyniki z tych testów, datę ich przeprowadzania oraz masę ciała i wiek ucznia szkoła będzie wprowadzała do Ewidencji „Sportowe Talenty”, który prowadzi minister właściwy do spraw kultury fizycznej.

W związku z powyższym konieczne są również zmiany w rozporządzeniach ministra właściwego do spraw oświaty i wychowania w sprawie podstawy programowej kształcenia ogólnego w zakresie wychowania fizycznego, które polegają na określeniu – w części dotyczącej „Warunki i sposób realizacji” rodzajów testów sprawnościowych, które nauczyciele wychowania fizycznego będą przeprowadzać dla uczniów klas IV-VIII szkoły podstawowej, liceum ogólnokształcącego i technikum oraz terminu ich przeprowadzania. Testy te obejmują:

1. bieg 10 razy po 5 metrów – służący pomiarowi zdolności szybkościowo-siłowo-koordynacyjnych,
2. beep-test (20-sto metrowy wytrzymałościowy bieg wahadłowy wykonywany według protokołu dla testu Eurofit) – służący pomiarowi zdolności wytrzymałościowych w biegu,
3. podpór leżąc przodem na przedramionach, plank (deska) – służący pomiarowi zdolności siłowo-wytrzymałościowych całego ciała,
4. skok w dal z miejsca – służący pomiarowi skoczności i siły – i będą przeprowadzane raz w ciągu roku szkolnego – w okresie od marca do kwietnia.

Wyniki przeprowadzonych testów nie będą miały wpływu na ocenę

Należy podkreślić, że wyniki przeprowadzonych testów nie będą miały wpływu na ocenę ucznia z przedmiotu wychowanie fizyczne. Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Edukacji Narodowej z dnia 22 lutego 2019 r. w sprawie oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy w szkołach publicznych (Dz. U. poz. 373, z późn. zm.), przy ustalaniu oceny z wychowania fizycznego, techniki, plastyki i muzyki należy przede wszystkim brać pod uwagę wysiłek wkładany przez ucznia w wywiązywanie się z obowiązków wynikających ze specyfiki tych zajęć, a w przypadku wychowania fizycznego – także systematyczność udziału ucznia w zajęciach oraz aktywność ucznia w działaniach podejmowanych przez szkołę na rzecz kultury fizycznej.

Wprowadzenie powyższej zmiany służy bezpośrednio realizacji wskazanych w podstawie programowej zadań wychowawczo-profilaktycznych, które szkoła powinna realizować z uczniami w kontekście obserwowanego stanu zdrowia i poziomu kondycji fizycznej dzieci młodzieży.

Źródło: https://www.gov.pl/web/edukacja-i-nauka/wiadomosci

16-06-2023

Dwunastego lutego br. rozpoczęły się prekonsultacje zmiany podstawy programowej kształcenia ogólnego. Ministerstwo Edukacji zachęca do przesyłania uwag i opinii.

Materiały

Projekty podstaw programowych

Źródło: https://www.gov.pl/web/edukacja/zmiana-podstawy-programowej--zaczynamy-prekonsultacje

13-02-2024

Ministerstwo Edukacji i Nauki skierowało do konsultacji projekty zmian dwóch rozporządzeń w zakresie podstawy programowej wychowania fizycznego. Proponowane zmiany obejmują wprowadzenie testów sprawnościowych uczniów klas IV-VIII szkoły podstawowej i uczniów szkół ponadpodstawowych oraz wpisywanie ich wyników do systemu teleinformatycznego „Sportowe Talenty”. 

Testy sprawnościowe od roku szkolnego 2023/24

W projektach zaproponowano zmiany polegające na dodaniu w podstawie programowej kształcenia ogólnego w zakresie wychowania fizycznego – w części Warunki i sposób realizacji – obowiązku przeprowadzania przez nauczycieli wychowania fizycznego, raz w ciągu roku szkolnego (w okresie od marca do kwietnia), w klasach IV–VIII szkoły podstawowej, w każdej klasie branżowej szkoły I stopnia, liceum ogólnokształcącego i technikum testów, które obejmują:

• bieg 10 razy po 5 metrów – służący pomiarowi zdolności szybkościowo-siłowo-koordynacyjnych;
• beep-test (20-sto metrowy wytrzymałościowy bieg wahadłowy wykonywany według protokołu dla testu Eurofit) – służący pomiarowi zdolności wytrzymałościowych w biegu;
• podpór leżąc przodem na przedramionach, plank (deska) – służący pomiarowi zdolności siłowo-wytrzymałościowych całego ciała;
• skok w dal z miejsca – służący pomiarowi skoczności i siły.

Wyniki przeprowadzonych testów i wiek ucznia nauczyciele wychowania fizycznego będą wpisywać do systemu teleinformatycznego „Sportowe Talenty”, prowadzonego przez ministra właściwego do spraw kultury fizycznej.

System teleinformatyczny "Sprotowe Talenty"

Obsługa systemu teleinformatycznego „Sportowe Talenty” będzie się odbywała za pośrednictwem indywidualnego konta każdego z nauczycieli wychowania fizycznego, administrowanego przez wyznaczonego w szkole administratora. Konta administratorów w szkołach założy wskazany przez ministra właściwego do spraw kultury fizycznej operator systemu. Wyznaczony w szkole administrator będzie tworzył konta dla poszczególnych nauczycieli wychowania fizycznego w danej szkole.

Wyniki testów bez wpływu na ocenę

MEiN podkreśla, że wyniki testów nie będą miały wpływu na ocenę ucznia z przedmiotu wychowanie fizyczne, przypominając, że:

"Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Edukacji Narodowej z dnia 22 lutego 2019 r. w sprawie oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy w szkołach publicznych (Dz. U. poz. 373, z późn. zm.), przy ustalaniu oceny z wychowania fizycznego, techniki, plastyki i muzyki należy przede wszystkim brać pod uwagę wysiłek wkładany przez ucznia w wywiązywanie się z obowiązków wynikających ze specyfiki tych zajęć, a w przypadku wychowania fizycznego – także systematyczność udziału ucznia w zajęciach oraz aktywność ucznia w działaniach podejmowanych przez szkołę na rzecz kultury fizycznej."

Wyniki testów mają posłużyć do:

• zahamowanie negatywnych trendów dotyczących aktywności fizycznej polskich uczniów - poprzez tworzenie optymalnych, celowanych działań do określonych grup odbiorców po określeniu deficytów aktywności fizycznej dzieci i młodzieży,
• identyfikacji uczniowskich talentów sportowych,
• realizacji, wskazanych w podstawie programowej, zadań wychowawczo-profilaktycznych, które szkoła powinna prowadzić z uczniami w kontekście obserwowanego stanu zdrowia i poziomu kondycji fizycznej dzieci młodzieży.

Materiały:

• Projekt rozporządzenia Ministra Edukacji i Nauki zmieniającego rozporządzenie w sprawie podstawy programowej kształcenia ogólnego dla liceum ogólnokształcącego, technikum oraz branżowej szkoły II stopnia
• Projekt rozporządzenia Ministra Edukacji i Nauki zmieniającego rozporządzenie w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz podstawy programowej kształcenia ogólnego dla szkoły podstawowej, w tym dla uczniów z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu umiarkowanym lub znacznym, kształcenia ogólnego dla branżowej szkoły I stopnia, kształcenia ogólnego dla szkoły specjalnej przysposabiającej do pracy oraz kształcenia ogólnego dla szkoły policealnej

23-02-2023

Nie milknął echa związane z obligatoryjnym zawieszeniem zajęć od 16 do 25 marca. Sytuacja zmienia się dynamicznie, pojawia się coraz to więcej pytań związanych z organizacją pracy szkoły w tych dniach i wypłatą wynagrodzenia, również w kontekście pracy obsługi, ale i pracy samych nauczycieli chociażby online. Zebraliśmy i usystematyzowaliśmy  informacje dotyczące  przepisów i pojawiających się komunikatów w tej sprawie.

Ograniczenie funkcjonowania szkół dotyczy tylko prowadzenia zajęć

Czasowe ograniczenie funkcjonowania jednostek systemu oświaty polega na zawieszeniu prowadzenia działalności dydaktycznej, wychowawczej i opiekuńczej. Dotyczy to również zajęć indywidulanego nauczania, czy obowiązkowego wychowania przedszkolnego (§ 3 rozporządzenia MEN z 11 marca 2020 r. w sprawie czasowego ograniczenia funkcjonowania jednostek systemu oświaty w związku z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19:

http://dziennikustaw.gov.pl/D2020000041001.pdf#page=1&zoom=auto,-158,848)

Formalnie jako zakłady pracy placówki funkcjonują. Proszę zwrócić uwagę, że jednostki systemu oświaty nie zostały zamknięte, tylko ograniczono ich działalność do zakazu prowadzenia zajęć – działalności dydaktycznej, wychowawczej i opiekuńczej. Czas pracy nauczycieli to nie tylko realizowanie zajęć w ramach pensum (dydaktycznych, wychowawczych i opiekuńczych), ale również wykonywanie innych zadań.

Czas pracy nauczyciela wynosi 40 godzin tygodniowo. Na te  40 godzin składają się:

• zajęcia dydaktyczne, wychowawcze i opiekuńcze, prowadzone bezpośrednio z uczniami lub wychowankami albo na ich rzecz (tzw. pensum)
• inne zajęcia i czynności wynikające z zadań statutowych szkoły, w tym zajęcia opiekuńcze i wychowawcze uwzględniające potrzeby i zainteresowania uczniów;
• zajęcia i czynności związane z przygotowaniem się do zajęć, samokształceniem i doskonaleniem zawodowym (art. 42 ust. 2 Karty Nauczyciela).

W okresie zawieszenia działania szkół od 16 do 25 marca nauczyciele nie realizują jedynie pensum, co oznacza, ze mogą  wykonywać pozostałe czynności jak wypełnianie dokumentacji przebiegu nauczania, przygotowywanie sal, uczestniczenie w radach pedagogicznych, wykonywanie zadań w ramach powołanych zespołów nauczycieli, kontaktowanie się z rodzicami uczniów – generalnie wszystko co mieści się w tzw. zadaniach statutowych (z wyjątkiem realizacji zajęć opiekuńczych i wychowawczych uwzględniających potrzeby i zainteresowania uczniów) i zdaniach związanych z przygotowywaniem się do zajęć. O tym czy i jakie zadania będzie realizował nauczyciel decyduje dyrektor. Może on zdecydować, że nauczyciele pozostają w domach i  co najwyżej kontaktują się z uczniami  za pośrednictwem dziennika elektronicznego, czy innych narzędzi informatycznych wskazanych przez MEN:

https://ecrkbialystok.com.pl/index.php/aktualnosci_sg/467-praca-zdalna-z-uczniem-rekomendacje-men

Nauczyciele nie mogą prowadzić zajęć pensum online

Przy obecnym brzmieniu przepisów jest to nieprawidłowe. Rozporządzenie MEN zawiesiło działalności dydaktyczną szkół w całej rozciągłości bez żadnych wyjątków co oznacza, że prowadzenie zajęć pensum online jest niedopuszczalne. O zmiany w tym zakresie postuluje ZNP – aby w drodze wyjątku umożliwić prowadzenie fakultatywnych zajęć dydaktycznych za pośrednictwem internetu. Można jednak organizować inne internetowe zajęcia np.  wirtualne kluby zdobywców wiedzy, odkrywców świata, ligi matematyczne, konkursy plastyczne, powtórki materiałów, itd.

W województwie kujawsko-pomorski od poniedziałku 16 marca rusza e-Szkoła. Przynajmniej na początku będą to lekcje dla ósmoklasistów i maturzystów: 

https://www.kujawsko-pomorskie.pl/informacje-prasowe/35522-epidemia-covid-19-otwieramy-wirtualna-szkole

Zakłada się, że są to lekcje przygotowujące uczniów do zbliżających się egzaminów, a nie lekcje związane z realizacją podstawy programowej w takiej formie, z ocenianiem, obowiązkowym udziałem.

Z informacji MEN wynika, że w przypadku potrzeby przedłużenia okresu zawieszania zajęć po 25 marca, zostaną wprowadzone niezbędne regulacje umożliwiające realizowanie programu online, w tym zmiany związane z organizacją roku szkolnego.

Nauczyciele pozostają w gotowości do pracy

Zawieszenie zajęć nie prowadzi automatycznie do zwolnienia z obowiązku świadczenia pracy.  

MEN zaproponowało, by uznać że nauczyciele pozostają do dyspozycji dyrektorów i są w gotowości do pracy. Wynika to wprost z komunikatu MEN:

https://www.gov.pl/web/edukacja/zawieszenie-zajec-w-szkolach

Jak czytamy:

„W okresie czasowego ograniczenia funkcjonowania jednostek systemu oświaty nauczycielom pozostającym w gotowości do pracy przysługuje wynagrodzenie ustalone na podstawie Kodeksu Pracy (art. 81 § 1).

Zgodnie z decyzją Ministra Edukacji Narodowej w dniach 12 i 13 marca br. nauczyciele zobowiązani są do prowadzenia zajęć opiekuńczych. Ponieważ od 16 marca br. uczniowie nie uczęszczają na zajęcia, nauczyciele pozostają do dyspozycji dyrektora szkoły i są w gotowości do wykonywania pracy. 

Do decyzji dyrektora przedszkola, szkoły lub placówki należy zarówno decyzja o organizacji pracy nauczycieli w okresie zawieszenia działalności dydaktycznej, wychowawczej i opiekuńczej, jak i sposobie realizacji gotowości do pracy.”

Nauczyciele mogą, ale nie muszą przebywać w szkole

Formalnie nie ma zakazu przebywania w miejscu pracy nauczycieli i pracowników niepedagogicznych. Co za tym idzie nauczyciele pozostają w dyspozycji pracodawcy, w zależności od decyzji dyrektora – w jednostce oświatowej lub w domu. W tym przypadku MEN odwołuje się do art. 81 Kodeksu pracy wskazując, że nauczyciele są w gotowości do pracy.

W ocenie MEN to „Do decyzji dyrektora przedszkola, szkoły lub placówki należy zarówno decyzja o organizacji pracy nauczycieli w okresie zawieszenia działalności dydaktycznej, wychowawczej i opiekuńczej, jak i sposobie realizacji gotowości do pracy.”

Przy takim założeniu pracownik pozostający w dyspozycji pracodawcy oczekuje na możliwość podjęcia pracy na terenie zakładu pracy lub w innym miejscu wskazanym przez pracodawcę (wyrok Sądu Najwyższego, III PK 99/14). Do dyrektora należy organizacja pracy szkoły w dniach zawieszenia zajęć i właściwe zaplanowanie pracy nauczycieli. Dyrektor decyduje, czy wszyscy nauczyciele będą tego dnia wykonywać zadania służbowe na terenie szkoły, czy też nie. Niektóre z nich nie będą wymagały obecności nauczycieli w szkole. Trochę to przypomina organizację pracy w dni wolne od zajęć w szkołach feryjnych (oczywiście poza możliwością prowadzenia zajęć opiekuńczych). Dyrektor może zdecydować, że nikt nie będzie przebywał w szkole. Zatem finalnie sam rozstrzyga o sposobie realizowania gotowości.

Z informacji jakie pojawiają się w obiegu publicznym różnie to wygląda w rożnych częściach kraju. Niekiedy pewne rozwiązani są sugerowane przez organy prowadzące.

W tej sprawie ZNP 12 i 13 marca wystąpiło do MEN i premiera o pilną zmianę przepisów, w ten sposób, aby zamknąć szkoły i placówki oświatowe w celu ograniczenia do minimum obecności pracowników na terenie szkół i placówek oświatowych: 

https://znp.edu.pl/potrzebna-jest-nowelizacja-przepisow-ws-zawieszenie-zajec-w-kontekscie-obecnosci-pracownikow/

Pracownicy administracji i obsługi świadczą pracę

Przynajmniej jest takie założenie. Wynika to z tego, że przecież ograniczenie działalności jednostek oświatowych dotyczy zawieszenia zajęć, a nie zawieszenia działania jednostek jako zakładów pracy. Zatem formalnie zawieszenie działalności dydaktycznej, opiekuńczej i wychowawczej nie oznacza, że pracownicy administracji i obsługi nie mają do wykonania żadnych zadań. Zawieszenie zajęć nie wpływa na wykonywanie zadań przez pracowników niepedagogicznych. Pracownicy administracji i obsługi normalnie świadczą prace.

Jak czytamy w dalszej części komunikatu MEN:

W Rządowym Centrum Legislacji ukazał się projekt rozporządzenia zmieniającego rozporządzenie w sprawie oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy w szkołach publicznych. Proponowane rozporządzenie ma wprowadzić dwie podstawowe zmiany dotyczące:

• prac domowych zadawanych uczniom szkół podstawowych dla dzieci i młodzieży, w szczególności ich oceniania,
• wliczania do średniej ocen rocznych lub końcowych ocen klasyfikacyjnych z religii i etyki.

Prace domowe

Zgodnie z projektem w szkole podstawowej w klasach I–III nauczyciel nie będzie zadawał uczniom pisemnych i praktycznych prac domowych do wykonania w czasie wolnym od zajęć dydaktycznych. Natomiast w przypadku prac domowych dla uczniów klas IV–VIII, to nauczyciel będzie mógł zadać uczniowi pisemną lub praktyczną pracę domową do wykonania w czasie wolnym od zajęć dydaktycznych, ale będzie ona nieobowiązkowa,a dodatkowo nie będzie z niej ustalana ocena.

W przypadku gdy uczeń klas IV-VIII wykona pisemną lub praktyczną pracę domową, to zostanie ona sprawdzona przez nauczyciela, który przekaże mu informację, co robi dobrze, co i jak wymaga poprawy oraz jak powinien dalej się uczyć.

„§ 12a. 1. W ramach oceniania bieżącego z zajęć edukacyjnych w szkole podstawowej:

1)     w klasach I–III nauczyciel nie zadaje uczniowi pisemnych i praktycznych prac domowych do wykonania w czasie wolnym od zajęć dydaktycznych;

2)     w klasach IV–VIII nauczyciel może zadać uczniowi pisemną lub praktyczną pracę domową do wykonania w czasie wolnym od zajęć dydaktycznych, z tym że nie jest ona obowiązkowa dla ucznia i nie ustala się z niej oceny.

2. W przypadku, o którym mowa w ust. 1 pkt 2, nauczyciel sprawdza wykonaną przez ucznia pisemną lub praktyczną pracę domową i przekazuje mu informację, o której mowa w § 12.”

Jak czytamy w uzasadnieniu:  "(...)proponowana zmiana nie oznacza zniesienia obowiązku uczenia się w domu, tj. nauki czytania w przypadku najmłodszych uczniów, czytania lektur, przyswojenia określonych treści, słówek itp. Zmiana ta ma na celu jedynie ograniczenie zadawania pisemnych i praktycznych prac domowych."

Oceny roczne lub końcowe klasyfikacyjne z religii i etyki

Projektowane rozporządzenie zakłada, że oceny z religii i etyki nie będą wliczane do średniej uzyskanych ocen. Resport edukacji tak uzasadania proponowaną nowelizację: "(...) zajęcia religii (etyki) są dobrowolne, zatem rodzic lub pełnoletni uczeń może zdecydować w każdej chwili o rozpoczęciu uczęszczania przez ucznia na lekcje religii (etyki) lub zrezygnować z uczestnictwa w tych zajęciach. W związku z tym, że zajęcia religii i etyki nie są zajęciami, na które uczeń jest obowiązany uczęszczać, nieuzasadnione jest, aby roczna lub końcowa ocena klasyfikacyjna z tych zajęć miała wpływ na średnią uzyskanych ocen."

"§ 18. 2. Uczniowi, który uczęszczał na dodatkowe zajęcia edukacyjne, religię lub etykę, do średniej ocen, o której mowa w ust. 1, wlicza się także roczne oceny klasyfikacyjne uzyskane z tych zajęć.

Uczniowi, który uczęszczał na dodatkowe zajęcia edukacyjne, do średniej ocen, o której mowa w ust. 1, wlicza się także roczne oceny klasyfikacyjne uzyskane z tych zajęć.”

2. Uczniowi, który uczęszczał na dodatkowe zajęcia edukacyjne, do średniej ocen, o której mowa w ust. 1, wlicza się także końcowe oceny klasyfikacyjne uzyskane z tych zajęć.”

Wejście w życie

Co do zasady rozporządzenie ma wejść w życie z dniem 1 września 2024 r., z wyjątkiem zapisów dotyczących prac domowych, które mają wejść w życie po upływie 14 dni od dnia jego ogłoszenia.

Źródło: Projekt rozporządzenia Ministra Edukacji zmieniające rozporządzenie w sprawie oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy w szkołach publicznych

27-01-2024

Sztuczna inteligencja niewątpliwie zmieni sposób, w jaki żyjemy i pracujemy, dlatego tak ważne jest rozumienie, jakie szanse i zagrożenia się z nią wiążą. Obecnie coraz większą popularnością cieszy się Chat GPT, z którego korzystają także uczniowie.

Chat GPT to narzędzie wykorzystujące sztuczną inteligencję, które w formule przypominającej dialog pozwala otrzymywać odpowiedzi na pytania zadawane w języku naturalnym. Chat GPT może istotnie zmienić oblicze polskiej edukacji dzięki zdolności dostarczania bardzo precyzyjnie spersonalizowanej wiedzy. 

Nie jest to narzędzie pozbawione wad, co jednak nie powstrzymuje uczniów przed wykorzystywaniem go już dziś. Świadome korzystanie z niego przez nich nie powinno ograniczać się do prób napisania za jego pomocą pracy domowej. Nauczyciele stają tym samym przed prawdziwym wyzwaniem - jak oceniać prace, które mogą być tworzone całkowicie lub w bardzo dużym stopniu przez sztuczną inteligencję.

MEiN chcąc odpowiedzieć na potrzeby nauczycieli, utworzyli grupę roboczą “AI w Edukacji”, w ramach której Pełnomocnik Prezesa Rady Ministrów ds. GovTech, Pełnomocnik Ministra Edukacji i Nauki ds. Transformacji Cyfrowej, Dyrektor Centrum Transformacji Cyfrowej w Ministerstwie Edukacji i Nauki oraz Zastępca Dyrektora ds. Cyfryzacji Edukacji i Nauki w Instytucie Badań Edukacyjnych omówili temat przyszłości i wykorzystania sztucznej inteligencji w edukacji m.in. z kluczowymi liderami opinii Microsoft i Microsoft dla Edukacji.

W efekcie tych działań w Instytucie Badań Edukacyjnych uruchomiony został proces badania potrzeb nauczycieli i dopasowywania rozwiązań do ich oczekiwań. 

W pierwszym kroku przygotowano artykuł “Chat GPT w szkole - szanse i zagrożenia”, który zawiera m.in. informacje o tym, czym jest Chat GPT i jak wpływa na edukację, jakie zagrożenia rodzi jego użycie, jak korzystać z niego mądrze oraz sprawdzić, czy na przykład praca domowa została przygotowana samodzielnie.

Źródło: www.mein.gov.pl

24-04-2023

Określenie kształcenie specjalne związane jest ze stwierdzeniem przez zespół orzekający funkcjonujący w publicznej poradni psychologiczno - pedagogicznej, że uczeń, ze względu na swoje problemy ze zdrowiem czy dysfunkcje intelektualne, wymaga specjalnej organizacji nauki i metod pracy. Orzeczenie wydawane jest na wniosek rodziców/prawnych opiekunów lub osób (podmiotów) sprawujących pieczę zastępczą nad dzieckiem, którzy do wniosku skierowanego do zespołu orzekającego dołączają dodatkową, posiadaną dokumentację: wydane przez specjalistów opinie, zaświadczenia oraz wyniki obserwacji i badań psychologicznych, pedagogicznych i lekarskich, w tym zaświadczenie o stanie zdrowia dziecka. Prawo do specjalnej organizacji kształcenia w szkole przysługuje uczniom posiadającym orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego wydane przez publiczną poradnię psychologiczno-pedagogiczną z uwagi na niepełnosprawność. Orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego otrzymują uczniowie:

• niesłyszący,
• słabosłyszący,
• niewidomi,
• słabowidzący,
• z niepełnosprawnością ruchową, w tym z afazją,
• z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu lekkim, umiarkowanym lub znacznym,
• z autyzmem, w tym z zespołem Aspergera,
• z niepełnosprawnościami sprzężonymi,
• z niedostosowaniem społecznym,
• zagrożeni niedostosowaniem społecznym.

Uczniowie ci mogą pobierać naukę we wszystkich rodzajach przedszkoli oraz typach i rodzajach szkół publicznych i niepublicznych. Warto podkreślić iż, jeśli taka jest decyzja rodziców, uczniowie mają prawo uczyć się w przedszkolu lub szkole najbliższej miejsca zamieszkania.

A zatem, jakie zadania w takiej sytuacji mają nauczyciele?

Dostarczenie przez rodziców ww. orzeczenia oznacza, że każda jednostka oświatowa musi sprostać dodatkowym obowiązkom określonym w § 5 rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 9 sierpnia 2017 r. w sprawie warunków organizowania kształcenia, wychowania i opieki dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych, niedostosowanych społecznie i zagrożonych niedostosowaniem społecznym (Dz. U. z 2017 poz. 1578 z późn. zm.), tj. zapewnić:

• realizację zaleceń zawartych w orzeczeniu o potrzebie kształcenia specjalnego;
• warunki do nauki, sprzęt specjalistyczny i środki dydaktyczne, odpowiednie ze względu na indywidualne potrzeby rozwojowe i edukacyjne oraz możliwości psychofizyczne uczniów;
• zajęcia specjalistyczne, inne zajęcia odpowiednie ze względu na indywidualne potrzeby rozwojowe i edukacyjne oraz możliwości psychofizyczne uczniów,
  w szczególności zajęcia rewalidacyjne, resocjalizacyjne i socjoterapeutyczne;
• integrację uczniów ze środowiskiem rówieśniczym, w tym z uczniami pełnosprawnymi;
• przygotowanie uczniów do samodzielności w życiu dorosłym.

Dla każdego ucznia, który posiada orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego, opracowuje się w szkole indywidualny program edukacyjno-terapeutyczny (IPET), na podstawie wcześniej przeprowadzonej wielospecjalistycznej oceny poziomu funkcjonowania ucznia. Wiąże się to oczywiście z przygotowaniem tych dokumentów na zasadach określonych przepisami. Jakie będą w związku z tym obowiązki i zadania szkoły?

IPET

Dostarczenie przez rodziców do szkoły orzeczenia zobowiązuje dyrektora do zastosowania przepisów związanych z organizacją kształcenia specjalnego, których najważniejszym obowiązkiem jest opracowanie IPET-u. Z zapisów przywołanego rozporządzenia wynika termin opracowania tego dokumentu. Został on określony w § 6 ust. 5, i wskazuje, iż  program opracowuje się na okres, na jaki zostało wydane orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego w terminie:

1) do dnia 30 września roku szkolnego, w którym uczeń rozpoczyna od początku roku szkolnego kształcenie, albo

2) 30 dni od dnia złożenia w placówce oświatowej orzeczenia o potrzebie kształcenia specjalnego.

Wyżej wymienione zapisy wskazują na obowiązek ich przestrzegania, a zatem fakt dostarczenia przez rodziców orzeczenia powinien być odnotowany przez upoważnione do tego osoby (najczęściej dokonują tego pracownicy sekretariatu lub wychowawcy) na wpływającym dokumencie. Jest to bardzo istotna kwestia ze względu na konieczność dotrzymania terminów określonych przepisami.

Program opracowuje zespół, który tworzą nauczyciele i specjaliści, prowadzący zajęcia z uczniem, jednak, co wynika z zapisów w § 6 ust. 6 pracę zespołu koordynuje wyznaczony przez dyrektora wychowawca albo nauczyciel lub specjalista prowadzący zajęcia z dzieckiem. Do zadań członków zespołu należy oczywiście opracowanie IPET-u, ale również udział w obligatoryjnych spotkaniach zespołu, które odbywają się w miarę potrzeb, nie rzadziej jednak niż dwa razy w roku szkolnym. W związku z powyższym następnym istotnym zadaniem dyrektora będzie formalne powołanie w/w zespołu i wskazanie jego koordynatora.

Rodzice ucznia mają prawo uczestniczyć w spotkaniach zespołu, a także w opracowaniu i modyfikacji programu oraz dokonywaniu wielospecjalistycznych ocen. Obowiązkiem dyrektora jest pisemne zawiadamianie rodziców o terminie każdego spotkania zespołu i możliwości uczestniczenia w tym spotkaniu. Ponadto dyrektor jest odpowiedzialny za przekazanie rodzicom dziecka kopii wielospecjalistycznej oceny oraz indywidualnego programu edukacyjno-terapeutycznego. Przeniesienie upoważnienia do realizacji ww. zadań na inną wskazaną przez dyrektora osobę i sama ich realizacja powinny odbywać się na zasadach określonych w szkole.

Wielospecjalistyczna ocena funkcjonowania ucznia

Wielospecjalistyczna ocena funkcjonowania ucznia to złożony proces rozpoznania, którego celem jest ocena poziomu wiedzy i umiejętności, potrzeb, zakresu możliwości i ograniczeń. Powinna odbywać się w warunkach naturalnych placówki. Ma charakter diagnozy funkcjonalnej, czyli rozpoznawania możliwości radzenia sobie w różnych kontekstach, uwarunkowań środowiska, w którym dziecko przebywa, analizy mechanizmów wpływających na aktywność dziecka w określonych, konkretnych okolicznościach. Forma dokumentowania zdobytej wiedzy może być różna, nie ma przyjętego wzoru, formularza wielospecjalistycznej oceny funkcjonowania ucznia. Może być to zeszyt, karta, arkusz. Ważne, aby znalazły się w nim wyczerpujące informacje zdobyte przez wszystkich członków zespołu specjalistów, nauczycieli, wychowawców. Istotna jest wobec powyższego wspólna decyzja zespołu dotycząca jej zawartości, układu, czy też formy graficznej. Nie ma co to tego wątpliwości, że powinien być to dokument czytelny dla wszystkich podmiotów z niego korzystających.

Podobnie jak w przypadku wielospecjalistycznej oceny funkcjonowania ucznia, nie ma jednego obowiązującego wzoru arkusza indywidualnego programu edukacyjno - terapeutycznego. Przy jego opracowywaniu należy jednak uwzględnić zapisy § 6 ust.1  rozporządzenia w sprawie warunków organizowania kształcenia, wychowania i opieki dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych. Można tam odnaleźć obszary tematyczne, które w zależności odpowiednio dostosowane do potrzeb ucznia będą stanowić jego zakres. W tym miejscu należy podkreślić, że IPET jest dokumentem indywidualnym, a zatem warto i w codziennej pracy należy go uzupełniać, modyfikować, w miarę potrzeb i poznawania ucznia. Jeśli w wyniku wielospecjalistycznej oceny funkcjonowania ucznia stwierdzono, że proponowane formy zajęć nie znajdują uzasadnienia, to należy dokonać modyfikacji przyjętego programu pracy z uczniem. Temu służą spotkania zespołu, regularna ocena funkcjonowania, bieżąca obserwacja pedagogiczna i kontakty z rodzicami. I tutaj kolejny obowiązek dla szkoły, ponieważ o wszystkich zmianach w programie należy poinformować rodziców oraz nauczycieli w sposób ustalony w placówce.

Pomoc psychologiczno-pedagogiczna

Na szczególną uwagę zasługuje pomoc psychologiczno – pedagogiczna, której zakres tematyczny obejmuje wspominany wyżej IPET. Program powinien zawierać formy i okres udzielania dziecku pomocy psychologiczno-pedagogicznej. Do form pomocy psychologiczno-pedagogicznej udzielanej w przedszkolu, zgodnie z zapisami § 6 ust. 1 rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 9 sierpnia 2017 r. w sprawie zasad organizacji i udzielania pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach (Dz. U. z 2017 poz. 1591 z późn. zm.), zaliczają się m.in. zajęcia rozwijające uzdolnienia oraz specjalistyczne (korekcyjno-kompensacyjne, logopedyczne, rozwijające kompetencje emocjonalno-społeczne, inne o charakterze terapeutycznym). Godzina tych zajęć trwa 45 minut przy czym dopuszcza się ich prowadzenie w czasie dłuższym lub krótszym niż 45 minut, z zachowaniem ustalonego dla dziecka łącznego tygodniowego czasu tych zajęć, jeżeli jest to uzasadnione jego potrzebami (§ 16 ust. 1 i 2). W związku z powyższym w indywidualnym programie edukacyjno - terapeutycznym należy szczegółowo opisać, jakie formy wsparcia będę realizowane, wykorzystując powyższy katalog możliwości, a także przez kogo oraz w jakim wymiarze godzin i przez jaki czas.

Zajęcia rewalidacyjne

Indywidualny program edukacyjno – terapeutyczny określa również zajęcia rewalidacyjne, jakie

Szkoła odpowiada za zniszczenie okularów na terenie szkoły, również podczas zajęć, niezależnie czy tą są zwykłe okulary czy tzw. sportowe, zatem odpowiedź brzmi: tak.

Okulary na zajęciach w-f

Kwestia noszenia okularów na zajęciach wychowania fizycznego nie jest prawnie uregulowana. Jednym z przepisów które mogą mieć potencjalne zastosowanie jest § 31 rozporządzenia w sprawie bezpieczeństwa i higieny w szkołach. Niestety nie odnosi się on jednak do noszenia okularów w czacie zajęć w-f. Wskazuje jedynie, że stopień trudności i intensywności ćwiczeń dostosowuje się do aktualnej sprawności fizycznej i wydolności ćwiczących. Przewiduje możliwość zwolnienia z ćwiczeń w danym dniu przez nauczyciela. Odnosi się również do stanu technicznego urządzeń i sprzętu sportowego.

Jeśli uczeń ma niewielką wadę wzroku i radzi sobie bez okularów, to powinien je zdejmować i zakładać po lekcji wychowania fizycznego. W innym przypadku wskazaniami do prowadzenia zajęć powinny być wyniki profilaktycznych badań lekarskich, których elementem jest kwalifikacja lekarska do zajęć wychowania fizycznego i uprawiania sportu szkolnego. W zależności od wady lub schorzenia narządu wzroku lekarz wskaże rodzaje zajęć, których uczeń ma unikać podczas lekcji.

Co istotne to, że szkoła nie może wymagać od rodziców uczniów noszących okulary pisemnych oświadczeń wyrażających zgodę na ćwiczenie w okularach na zajęciach wychowania fizycznego. Takie oświadczenie, nawet jeżeli zostanie złożone, nie uchroni szkoły od odpowiedzialności.

Zwolnienie ucznia z określonych zajęć

Szkoła powinna ustalić zasady, których stosowanie zapewni uczniom bezpieczeństwo na zajęciach WF i powiadomić o nich rodziców. Tym, którzy będą mieli zastrzeżenia należy wyjaśnić, na jakie niebezpieczeństwa mogą być narażone ich dzieci.

Należy również poinformować rodziców o możliwości:

• zwolnienia ucznia z wykonywania określonych ćwiczeń fizycznych na podstawie opinii wydanej przez lekarza, na czas określony w tej opinii,
• zwolnienia ucznia z realizacji zajęć wychowania fizycznego na podstawie opinii o braku możliwości uczestniczenia ucznia w tych zajęciach wydanej przez lekarza, na czas określony w tej opinii

(§ 4 rozporządzenia w sprawie oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy w szkołach publicznych)

Wada wzroku co do zasady nie stanowi przeciwwskazania do udziału w zajęciach wychowania fizycznego, ale noszenie w czasie ćwiczeń okularów codziennego użytku niesie ze sobą poważne zagrożenia. Zatem nauczyciel w takiej sytuacji powinien według zasad zapewnić wszystkim uczniom bezpieczeństwo oraz ochronę ćwiczących przed urazami i wypadkami.

A co jeżeli okulary zostaną zniszczone?

Formalnie za uczniów pozostających pod opieka i nadzorem nauczycieli odpowiada szkoła. W sprawie dotyczącej odpowiedzialności odszkodowawczej za zniszczone okulary mają zastosowanie przepisy prawa cywilnego. Podstawowym przepisem w tym zakresie jest art. 427 Kodeksu cywilnego.  

Z roszczeniem o naprawienie szkody mogą wystąpić do sądu rodzice dziecka, któremu zniszczono okulary, wskazując odpowiedzialność za zaniechanie nadzoru. Ciężar udowodnienia wyrządzenia szkody spoczywać będzie na rodzicach dziecka pokrzywdzonego. Nauczyciel może uwolnić się od odpowiedzialności, gdy udowodni, że nadzór był sprawowany należycie, a szkoda i tak nastąpiłaby przy starannym wykonywaniu pieczy nad uczniem (art. 427).

Zatem, warunkiem tej odpowiedzialności jest naruszenie obowiązku nadzoru lub niestaranne jego sprawowanie przez nauczyciela. Szkoła zwolni się więc z odpowiedzialności za szkodę, jeżeli wykaże, że uczniowie pozostawali pod nadzorem nauczyciela, którego zachowanie nie mogło wpłynąć na powstanie szkody, w postaci zniszczenia okularów.

W związku z odpowiedzialnością za szkodę, szkoły i nauczyciele często objęci są ubezpieczeniami od odpowiedzialności cywilnej. W takich sytuacjach odszkodowania za szkody wyrządzone w czasie zajęć szkolnych wypłacają towarzystwa ubezpieczeniowe.

Podstawa prawna:

• § 31 rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 31 grudnia 2002 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny w publicznych i niepublicznych szkołach i placówkach (Dz. U. z 2003 r. NR 6 poz. 69 ze zm.),
• § 4 rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 22 lutego 2019 r. w sprawie oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy w szkołach publicznych (Dz. U. z 2019 r. poz. 373),
• art. 415, art. 426, art. 427 ustawy z 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (tekst jedn.: Dz.U. z 2019 r. poz. 1145 ze zm.).

Dariusz Skrzyński

03-03-2020

Każdego roku w Polsce rozpoczyna naukę kilka milionów dzieci i młodzieży. Według danych z bazy uczniowie szkół w roku 2021, w roku szkolnym 2021/2022 było ich prawie 5,5 miliona. Każdy z tych uczniów wkracza w progi szkoły z własną, w zależności od wieku, krótszą lub dłuższą historią rodzinną. Nie zawsze wiąże się ona ze szczęśliwym dzieciństwem. W tej wielkiej liczbie rodzin zdarzają się rodzinny dysfunkcyjne, często obciążone problemem alkoholowym. Nic więc dziwnego, że uczniowie wywodzący się z takiego środowiska rodzinnego przychodzą do szkoły z licznymi problemami, trudnymi do rozpoznania emocjami i zachowaniami. Regułą jest, że utrudnia im to naukę i funkcjonowanie w środowisku szkolnym. Z tego powodu tak ogromne znacznie ma umiejętna obserwacja ich zachowania przez wszystkich nauczycieli podczas zajęć i przerw śródlekcyjnych. Do podjęcia takich działań obligują nauczycieli przepisy ustawy Prawo oświatowe, które już w art. 1 stanowią, że system oświaty zapewnia w szczególności m.in. wspomaganie przez szkołę wychowawczej roli rodziny oraz opiekę uczniom pozostającym w trudnej sytuacji materialnej i życiowej. Niepokój każdego pedagoga powinna wzbudzać sytuacja, gdy dziecko jest zaniedbane, często nieprzygotowane do zajęć, lękliwe. Uwagę pedagogów powinna zwrócić również niechęć ucznia do przebierania się w strój sportowy na zajęciach wychowania fizycznego czy też widoczne ślady na ciele, które mogą świadczyć o tym, że dziecko padło ofiarą przemocy fizycznej. Nierzadko okazuje się, że ma to miejsce w środowisku rodzinnym. Wyżej wymienione przesłanki stanowią podstawę do zastosowania procedury „Niebieskich Kart” (często zdarza się, że używa się tej nazwy w liczbie pojedynczej jako „Niebieska Karta”). Szczegółowy tryb postępowania w tej sprawie określony został w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 13 września 2011 r. w sprawie procedury „Niebieskie Karty” oraz wzorów formularzy „Niebieska Karta” (Dz. U z 2011 r. nr 209 poz. 1245). Procedura „Niebieskich Kart” została wprowadzona w celu przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie. Pierwotnie podmiotem zobowiązanym do jej stosowania była Policja. Nowelizacja ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie spowodowała, że obowiązkiem wszczęcia procedury zostały objęte również jednostki systemu oświaty. Wszczęcie procedury następuje poprzez wypełnienie formularza Niebieska Karta – A stanowiącego załącznik do ww. rozporządzenia.

Najogólniej rzecz biorąc „Niebieskie Karty” to zespół czynności podejmowanych i realizowanych przez przedstawicieli upoważnionych podmiotów, w tym szkół i placówek. 
W tej sytuacji można zastanawiać się, kto wszczyna procedurę, czy nauczyciel, który podejrzewa stosowanie przemocy wobec dziecka, czy może ośrodek pomocy społecznej lub Policja, jako podmioty również uprawnione i zarazem zobowiązane do prowadzenia procedury „Niebieskie Karty”? Ani ustawa ani rozporządzenie w sprawie ww. procedury nie rozstrzygają w sposób wyraźny tej kwestii. Przyjąć należy, że wszcząć postępowanie powinien ten podmiot, który jako pierwszy zauważy problem przemocy w rodzinie. Jeśli nawet okaże się, że formularz Niebieska Karta – A został wypełniony przez różne podmioty, to weryfikacji dokona przewodniczący zespołu interdyscyplinarnego, do którego wpływają wypełnione formularze.

Nie wystarczy zatem do uruchomienia Procedury informacja np. od sąsiada rodziny, że dziecko jest poddawane w domu rodzinnym przemocy. Obowiązkiem nauczyciela, najczęściej wychowawcy lub pedagoga szkolnego, jest wnikliwa obserwacja dziecka, która pozwoli stwierdzić, czy doniesienie jest uprawdopodobnione i czy w związku z tym zachodzi uzasadnione podejrzenie zaistnienia przemocy w rodzinie. Zgłoszenia może dokonać również samo dziecko lub członek rodziny. Jeśli tak się stanie należy wszcząć procedurę „Niebieskie Karty”, W tym celu wypełnienia się formularz „Niebieska Karta – A” i odbywa się to obecności osoby, co do której istnieje podejrzenie, że jest dotknięta przemocą w rodzinie. Może się zdarzyć, że dziecko dotknięte przemocą domową, często kierowane lękiem przed konsekwencjami, nie zgadza się na współpracę w ramach procedury. Nie wstrzymuje to jednak działań interwencyjnych, ponieważ pomoc podjęta na podstawie procedury „Niebieskie Karty” nie wymaga zgody osoby dotkniętej przemocą w rodzinie. Zgodnie z § 5 ust. 1 – 3 przywołanego wyżej rozporządzenia, w przypadku podejrzenia stosowania przemocy w rodzinie wobec dziecka, czynności podejmowane i realizowane w ramach procedury przeprowadza się w obecności rodzica, opiekuna prawnego lub faktycznego. Jeżeli osobami, wobec których istnieje podejrzenie, że stosują przemoc w rodzinie wobec dziecka, są rodzice, opiekunowie prawni lub faktyczni, działania z udziałem dziecka przeprowadza się w obecności pełnoletniej osoby najbliższej w  rozumieniu art.  115 § 11 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. — Kodeks karny (Dz. U. Nr  88, poz.  553, z  późn. zm.2). Osobą najbliższą w rozumieniu tych przepisów są w przypadku dziecka przede wszystkim dziadkowie lub rodzeństwo. W miarę możliwości działania z udziałem dziecka, co do którego istnieją podejrzenia, że jest dotknięte przemocą w rodzinie prowadzone powinny być z udziałem psychologa szkolnego. Nie można zatem dopuścić do sytuacji, w której dziecko podczas wypełniania formularza „Niebieska Karta – A” zostanie pozbawione opieki osoby bliskiej, jest to szczególny obowiązek szkoły. Należy również postarać się o to, by wszystkie podejmowane w szkole działania były prowadzone w odpowiedniej atmosferze i nie narażały dodatkowo dziecka na przykre doznania. Dziecko powinno mieć zaufanie do swoich rozmówców i czuć się bezpiecznie. Ponadto musi mieć pewność, że ani sprawca ani osoby trzecie (uczniowie, nauczyciele, inni pracownicy czy rodzice dzieci uczęszczających do szkoły) nie słyszą prowadzonej z nim rozmowy, a przede wszystkim, że informacje te nie będą w przyszłości takim osobom udostępniane.

W powyższej sytuacji można mieć wątpliwości, kto z pracowników szkoły powinien prowadzić rozmowy i wszczynać procedurę nauczyciel, psycholog czy dyrektor szkoły?  Tej kwestii nie rozstrzygają zapisy ani ww. ustawy ani rozporządzenia. Należy więc w każdej z szkole wypracować system, który wskaże sposób postępowania. Nie ma co do tego wątpliwości, że w obecnej sytuacji, gdy w każdej szkole jest zatrudniony psycholog i pedagog specjalny, to właśnie te osoby, ze względu na ich merytoryczne przygotowanie, powinny prowadzić czynności związane z procedurą.

Po wypełnieniu formularza „Niebieska Karta – A” osobie dotkniętej przemocą w rodzinie, przekazuje się formularz „Niebieska Karta – B”, które zawiera pouczenie. Jeżeli osobą dotkniętą przemocą w rodzinie, jest dziecko, pouczenie przekazuje się rodzicowi, opiekunowi prawnemu lub faktycznemu albo osobie, która zgłosiła podejrzenie stosowania przemocy w rodzinie. Pouczenia nie przekazuje się osobie, wobec której istnieje podejrzenie, że stosuje przemoc w rodzinie. Jeżeli podejrzanym o stosowanie przemocy w rodzinie jest jeden z rodziców dziecka, to powyższy formularz należy przekazać jedynie drugiemu z rodziców.

Natomiast wypełniony formularz „Niebieska Karta – A” przekazuje się do przewodniczącego zespołu interdyscyplinarnego działającego w gminie, którego powołuje wójt, burmistrz albo prezydent miasta. Powinno to nastąpić niezwłocznie, lecz nie później niż w terminie 7 dni od wszczęcia procedury, pozostawiając w szkole kopię przekazanego formularza.

Kolejne czynności procedury opisane w rozporządzeniu, w tym wypełnianie formularzy „Niebieska Karta C i D” przeprowadzane są przez członków zespołu interdyscyplinarnego i grup roboczych.

Omawiając powyższą tematykę można jeszcze zastanowić się nad sytuacją, gdy osobą, co do której zachodzi uzasadnione podejrzenie, że sprawcą przemocy jest nauczyciel, co spowodowało objęcie go procedurą „Niebieskie Karty”. Czy w takiej sytuacji nadal może pracować w szkole? 

Analiza obowiązujących przepisów prowadzi do wniosku, że o ile nie doszło do prawomocnego skazania, a jedynie nastąpiło wszczęcie procedury „Niebieskie Karty” nie ma powodów do zwolnienia nauczyciela. Zgodnie bowiem z art. 10 ust. 5 pkt 4 Karty Nauczyciela na stanowisku nauczyciela można zatrudnić kogoś, kto nie był skazany prawomocnym wyrokiem za umyślne przestępstwo lub umyślne przestępstwo skarbowe. Oczywiście wszczęcie tego rodzaju procedury może w praktyce doprowadzić do przeprowadzenia także procesu karnego, oskarżenia sprawcy przemocy i wreszcie jego prawomocnego skazania. Wówczas prawomocne skazanie nauczyciela za umyślne przestępstwo lub umyślne przestępstwo skarbowe jest według art. 26 ust. 1 pkt 3 Karty Nauczyciela przesłanką wygaśnięcia stosunku pracy. 

Podstawa prawna:

• Ustawa z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie (tekst jedn.: Dz. U. z 2021 r. poz. 1249),
• Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. - Kodeks karny (tekst jedn.: Dz. U z 2022 r. poz. 1138 z późn. zm.),
• Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 13 września 2011 r. w sprawie procedury "Niebieskie Karty" oraz wzorów formularzy "Niebieska Karta" (Dz. U z 2011 r. nr 209 poz. 1245).

Bożena Browarczyk

1-03-2023

Społeczność szkolna może funkcjonować tylko wtedy, gdy ustali sobie jasne zasady. To wszystkim ułatwia życie, bo wiadomo, co jest dopuszczalne i czego się w danej sytuacji spodziewać. Ważne, by zasady te były jasno sprecyzowane i by nie naruszały prawa powszechnego.

Statut szkoły może zabraniać korzystania z telefonów komórkowych i innych urządzeń elektronicznych w trakcie trwania zajęć. Nauczyciel może nakazać wyłączenie urządzenia lub umieszczenie go w widocznym miejscu na czas trwania lekcji. Szkoła nie ma jednak uprawnień do rekwirowania przedmiotów należących do uczniów. Osoby pełnoletnie lub rodzice osób niepełnoletnich mogą w każdej chwili zażądać zwrotu należących do nich, a przetrzymywanych przez szkołę, rzeczy.

Pozbawienie prawa korzystania z telefonu po zakończeniu zajęć może być stosowane jako środek wychowawczy w stosunku do niepełnoletnich uczniów, powinno się to jednak odbywać za wiedzą i zgodą ich prawnych opiekunów, zgodnie z postanowieniami statutu.

Jeżeli szkoła wprowadzi obowiązek pozostawienia telefonów komórkowych na czas trwania zajęć w depozycie, ponosi odpowiedzialność za wynikłe z tego szkody (np. kradzież czy uszkodzenie sprzętu), a uczeń pełnoletni musi mieć zapewnioną możliwość dostępu do urządzenia kiedy tylko uzna to za konieczne.

Nawet w sytuacji, w której telefon komórkowy został zarekwirowany zgodnie z zasadami obowiązującymi w szkole, przeglądanie jego zawartości przez osoby trzecie, np. nauczycieli, stanowi naruszenie prawa do prywatności i jako takie jest niezgodne z prawem.

Źródło: https://www.rpo.gov.pl/pl/content/czy-nauczyciel-moze-zarekwirowac-telefon-komorkowy-ucznia

Uczeń, który staje się osobą pełnoletnią, czyli osiąga wiek 18 lat może samodzielnie wpływać na swoją sytuację prawną uzależnioną uprzednio od działania jego przedstawicieli ustawowych - rodziców lub opiekunów (art. 92 i 95 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego). Tym samym z chwilą uzyskania pełnoletności nabywa on m. in. uprawnienia do usprawiedliwiania swojej nieobecności na zajęciach szkolnych.

Zgodnie z art. 99 pkt 2 Prawa oświatowego, statut szkoły określa zasady usprawiedliwiania, w określonym terminie i formie, nieobecności na zajęciach edukacyjnych, w tym formy usprawiedliwiania nieobecności przez osoby pełnoletnie. 

Formą usprawiedliwienia nieobecności może być oświadczenie o przyczynie nieobecności. Uczeń pełnoletni może je napisać sam, ale powinno ono podlegać ocenie nauczyciela co do okoliczności podanych jako powód nieobecności ucznia w szkole.

Zatem uczeń pełnoletni ma prawo do usprawiedliwiania swojej nieobecności na zajęciach w terminie i formie wskazanej w statucie. Statuty nie mogą tutaj wprowadzać zapisów ograniczających ustawowe uprawnienia pełnoletniego ucznia.

Poniżej przedstawiamy także linki do stanowisk różnych podmiotów dotyczących usprawiedliwiania nieobecności przez osoby pełnoletnie:

• pismo Podkarpackiego Kuratora Oświaty z 31 października 2018 r.
• pismo Rzecznika Prawa Obywatelskich z 16 stycznia 2019 r.

Podstawa prawna:

• art. 99 pkt 2 ustawy z 14 grudnia 2016 r. – Prawo oświatowe (tekst jedn.: Dz.U. z 2019 r. poz. 1148),
• art. 92, art. 95, art. 98 ustawy z 25 lutego 1964 r. - Kodeks rodzinny i opiekuńczy (tekst jedn.: Dz.U. z 2019 r. poz. 2086).

Dariusz Skrzyński

02-03-2020

Zasady i tryb ustalania dodatkowych dni wolnych od zajęć dydaktyczno-wychowawczych określają w zależności od typu szkoły przepisy § 5 i 6 rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z 11 sierpnia 2017 r. w sprawie organizacji roku szkolnego (Dz. U. z 2017 r. poz. 1603 ze zm.) lub § 5 i 6a rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z 18.04.2002 r. w sprawie organizacji roku szkolnego (Dz. U. Nr 46, poz. 432 ze zm.). 

W roku szkolnym 2019/2020 jest dopuszczalna na podstawie § 11o ust. 1 rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z 20 marca 2020 r. w sprawie szczególnych rozwiązań w okresie czasowego ograniczenia funkcjonowania jednostek systemu oświaty w związku z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19 (Dz. U. z 2020 r. poz. 493 ze zm.). Stanowi on, że w roku szkolnym 2019/2020 dodatkowe dni wolne od zajęć dydaktyczno-wychowawczych, o których mowa w przepisach w sprawie organizacji roku szkolnego, ustalone przez dyrektora szkoły lub placówki na rok szkolny 2019/2020, mogą być zmienione przez dyrektora szkoły lub placówki, po zasięgnięciu opinii rady pedagogicznej, i przeznaczone na dni, w których w szkole lub placówce odbywa się, zgodnie z komunikatem dyrektora Centralnej Komisji Egzaminacyjnej, odpowiednio:

1)       egzamin ósmoklasisty;

2)       egzamin gimnazjalny;

3)       egzamin maturalny;

4)       egzamin potwierdzający kwalifikacje w zawodzie;

5)       egzamin zawodowy.

W przypadku zmiany dodatkowych dni wolnych od zajęć dydaktyczno-wychowawczych dyrektor niezwłocznie informuje nauczycieli, uczniów oraz ich rodziców o zmienionych w roku szkolnym 2019/2020 dodatkowych dniach wolnych od zajęć dydaktyczno-wychowawczych. Łączny wymiar dodatkowych dni wolnych od zajęć dydaktyczno-wychowawczych w roku szkolnym 2019/2020 ustalony przez dyrektora szkoły lub placówki na rok szkolny 2019/2020 nie ulega zmianie.

Zatem dyrektor może, po zasięgnięciu opinii rady pedagogicznej, zmienić terminy dodatkowych dni wolnych od zajęć dydaktyczno-wychowawczych, ustalając je w dni, w których w szkole odbędą ww. egzaminy zgodnie z komunikatem dyrektora Centralnej Komisji Egzaminacyjnej z 24 kwietnia 2020 r. w sprawie harmonogramu przeprowadzania egzaminu ósmoklasisty, egzaminu gimnazjalnego oraz egzaminu maturalnego w 2020 r.

Dariusz Skrzyński

27-05-2020

Zgodnie z zapisami rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 12 sierpnia 1999 r. w sprawie sposobu nauczania szkolnego oraz zakresu treści dotyczących wiedzy o życiu seksualnym człowieka, o zasadach świadomego i odpowiedzialnego rodzicielstwa, o wartości rodziny, życia w fazie prenatalnej oraz metodach i środkach świadomej prokreacji zawartych w podstawie programowej kształcenia ogólnego zajęcia z Wychowania do życia w rodzinie nie są zajęciami obowiązkowymi, a rodzice (opiekunowie prawni) bądź też pełnoletni uczeń mogą złożyć rezygnację z udziału w zajęciach:

§ 4  wskazuje, iż rodzice ucznia niepełnoletniego lub sam pełnoletni uczeń w dowolnym momencie roku szkolnegomogą zgłosić pisemnie rezygnację z udziału w zajęciach wychowania do życia w rodzinie. Przepisy nie precyzują terminów w tym zakresie. Zatem w statucie szkoły nie należy zamieszczać sztywnego terminu składania rezygnacji z zajęć, gdyż przepisy prawa nie przewidują ograniczenia w składaniu tegoż oświadczenia woli.

Podstawa prawna:

Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 12 sierpnia 1999 r. w sprawie sposobu nauczania szkolnego oraz zakresu treści dotyczących wiedzy o życiu seksualnym człowieka, o zasadach świadomego i odpowiedzialnego rodzicielstwa, o wartości rodziny, życia w fazie prenatalnej oraz metodach i środkach świadomej prokreacji zawartych w podstawie programowej kształcenia ogólnego (Dz.U. 1999 Nr 67 poz. 756 z późn. zm.) - art. 4

Dariusz Skrzyński

15-11-2019

Zajęcia rozwijające zainteresowania są podstawowymi formami działalności dydaktyczno-wychowawczej szkoły (art. 109 ust. 1 pkt 6 ustawy – Prawo oświatowe).

Zajęcia rozwijające zainteresowania i uzdolnienia uczniów realizowane są w szkołach w ramach godzin do dyspozycji dyrektora szkoły, a ich wymiar dla poszczególnych typów szkół został określony w rozporządzeniu MEN w sprawie ramowych planów nauczania dla publicznych szkół.

Zajęcia te nie są zajęciami obowiązkowymi dla uczniów, ponieważ nie są przeznaczane na zwiększenie wymiaru zajęć obowiązkowych, ani na dodatkowe zajęcia edukacyjne. Zajęcia prowadzone w ramach godzin do dyspozycji dyrektora szkoły nie podlegają więc ocenianiu.

W związku z tym nie podlegają zamieszczaniu w arkusz ocen ucznia i na świadectwie.

Na świadectwie szkolnym znajdują się oceny z zajęć edukacyjnych obowiązkowych i dodatkowych (art. 109 ust. 1 pkt 1 i 2 ustawy Prawo oświatowe). Nie wymienia się więc w świadectwie zajęć nieobowiązkowych takich jak: zajęcia rozwijające zainteresowania i uzdolnienia uczniów, w szczególności w celu kształtowania ich aktywności i kreatywności. Wynika to z przepisów ustawy o systemie oświaty (art. 44f ust. 2 i 3, art. 44q ust. 1 pkt 1) oraz rozporządzenia w sprawie świadectw, dyplomów państwowych i innych druków (ust. 1 i 11 załącznika nr 1).

Podstawa prawna:

• art. 109 ust. 1 ustawy z dnia 14 grudnia 2016 r. - Prawo oświatowe (tekst jedn.: Dz.U. z 2019 r. poz. 1148 ze zm.),
• art. 44f ust. 2 i 3, art. 44q ust. 1 pkt 1 ustawy z 7 września 1991 r. o systemie oświaty (tekst jedn.: Dz.U. z 2019 r. poz. 1481),
• rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z 3 kwietnia 2019 r. w sprawie ramowych planów nauczania dla publicznych szkół (Dz. U. z 2019 r. poz. 639),
• zał. Nr 1 do rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 27 sierpnia 2019 r. w sprawie świadectw, dyplomów państwowych i innych druków (Dz.U. z 2019 r. poz. 1700).

Dariusz Skrzyński

23-10-2019