Ustawa obowiązuje od 1 lipca 2022 r.:

Ustawa z dnia 12 marca 2022 roku o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa zawiera szczególne rozwiązania prawne związane z kształceniem dzieci z Ukrainy oraz dla nauczycieli realizujących zajęcia. 24 maja br. trafił do Sejmu projekt nowelizacji tej ustawy, który z jednej strony przewiduje przedłużenia stosowania dotychczasowych rozwiązań, ale również wprowadza pewne zasadnicze zmiany:

„Art. 165. 7. Osoby niebędące obywatelami polskimi, podlegające obowiązkowi szkolnemu lub obowiązkowi nauki, które nie znają języka polskiego albo znają go na poziomie niewystarczającym do korzystania z nauki, mają prawo do dodatkowej, bezpłatnej nauki języka polskiego, nie dłużej niż przez okres 24 miesięcy.”;

9. Uprawnienie, o którym mowa w ust. 7, przysługuje także osobom będącym obywatelami polskimi, podlegającym obowiązkowi szkolnemu lub obowiązkowi nauki, które nie znają języka polskiego albo znają go na poziomie niewystarczającym do korzystania z nauki; osoby te korzystają z uprawnienia, o którym mowa w ust. 7, nie dłużej niż przez okres 12 miesięcy 24 miesięcy.

3. Organizacja oddziału przygotowawczego w szkołach sportowych i mistrzostwa sportowego

Zgodnie z nowelą art. 165 ust. 14 Prawa oświatowego w szkołach sportowych i szkołach mistrzostwa sportowego będzie istniała możliwość organizacji oddziału przygotowawczego. Jak czytamy w uzasadnieniu - te zmiany są wynikiem obserwowanej w ostatnich latach tendencji dotyczącej wzrostu liczby uczniów przybywających z zagranicy do szkół w Polsce.

"Art. 165. 14. Oddziału przygotowawczego nie organizuje się w szkołach artystycznych, szkołach specjalnych, szkołach sportowych, szkołach mistrzostwa sportowego, szkołach dla dorosłych, szkołach policealnych i branżowych szkołach II stopnia."

4. Możliwość objęcia wsparciem dzieci ukraińskich pomiędzy 3. a 5. rokiem życia przez dziennego opiekuna

Projekt zakłada podwyższenie limitu wieku dziecka, które może zostać objęte wsparciem dziennego opiekuna - do 5 lat. 

"Art. 28. 6. W celu zapewnienia opieki nad dzieckiem będącym obywatelem Ukrainy, przebywającym na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, którego pobyt na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej jest uznawany za legalny na podstawie art. 2 ust. 1, dopuszcza się sprawowanie, przez dziennego opiekuna, opieki nad tym dzieckiem, do ukończenia roku szkolnego, w którym dziecko to ukończy 5. rok życia.

7. Podmiot zatrudniający dziennego opiekuna oraz dzienny opiekun prowadzący działalność na własny rachunek mogą uwzględnić, przy przyjmowaniu pod opiekę dziennego opiekuna dziecka, o którym mowa w ust. 6, preferencje dla rodzica zatrudnionego lub wykonującego inną pracę zarobkową.

8. W przypadku, o którym mowa w ust. 7, rodzic ubiegający się o objęcie dziecka, o którym mowa w ust. 6, opieką przez dziennego opiekuna, przedstawia, w formie oświadczenia lub zaświadczenia, informację odpowiednio o zatrudnieniu lub wykonywaniu innej pracy zarobkowej.

9. Podmiot zatrudniający dziennego opiekuna oraz dzienny opiekun prowadzący działalność na własny rachunek przetwarzają informacje, o których mowa w ust. 8, wyłącznie w związku z przyjmowaniem dziecka pod opiekę dziennego opiekuna."

5. Przedłużona możliwość przydzielania godzin ponadwymiarowych ponad limit

W roku szkolnym 2022/23 zgodnie z projektem na dalej nie obowiązywać limit przydziału 1/2 godzin ponadwymiarowych do etatu - przy zajęciach prowadzonych w dodatkowym oddziale dla dzieci i uczniów - obywateli Ukrainy. Wymagana będzie nadal zgoda nauczyciela. Co więcej godziny ponadwymiarowe będą mogą być przydzielone nauczycielowi języka polskiego, za jego zgodą, także w szkole, w której nie utworzono dodatkowego oddziału dla dzieci będącymi obywatelami Ukrainy.

"Art. 56a. Do dnia 31 sierpnia 2023 r. godziny ponadwymiarowe w wymiarze wyższym niż określony w art. 35 ust. 1 ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. – Karta Nauczyciela mogą być przydzielone nauczycielowi języka polskiego, za jego zgodą, także w szkole, w której nie utworzono dodatkowego oddziału w celu zapewnienia kształcenia, wychowania i opieki dzieciom i uczniom będącym obywatelami Ukrainy, których pobyt na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej jest uznawany za legalny na podstawie art. 2 ust. 1.”

6. Przedłużona możliwość zatrudnienia osoby nieposiadającej obywatelstwa polskiego

Również w roku szkolnym 2022/23 będzie istniała możliwość zatrudnienia osoby nieposiadającej obywatelstwa polskiego, jeżeli posiada znajomość języka polskiego w mowie i piśmie w stopniu umożliwiającym pomoc uczniowi, który nie zna języka polskiego albo zna go na poziomie niewystarczającym do korzystania z nauki - nie będzie konieczność potwierdzania znajomości języka polskiego certyfikatem.  Dotyczy tylko pomocy nauczyciela zatrudnianej na podstawie art. 165 ust. 8 ustawy – Prawo oświatowe tj. dla osób niebędących obywatelami polskimi, które nie znają języka polskiego albo znają go na poziomie niewystarczającym do korzystania z nauki. 

 "Art. 57. W roku szkolnym 2021/2022 i 2022/2023 na stanowisku pomocy nauczyciela, o którym mowa w art. 165 ust. 8 ustawy z dnia 14 grudnia 2016 r. – Prawo oświatowe, może być zatrudniona osoba nieposiadająca obywatelstwa polskiego, jeżeli posiada znajomość języka polskiego w mowie i piśmie w stopniu umożliwiającym pomoc uczniowi, który nie zna języka polskiego albo zna go na poziomie niewystarczającym do korzystania z nauki. Wymogu znajomości języka polskiego potwierdzonej dokumentem, o którym mowa w art. 11 ust. 3 ustawy z dnia 21 listopada 2008 r. o pracownikach samorządowych, nie stosuje się."

7.  Nauczyciel przebywający na świadczeniu kompensacyjnym w dodatkowych oddziałach lub jako pomoc nauczyciela nie utraci prawa do świadczenia kompensacyjnego - do 31 sierpnia 2023 r. 

Ponadto nowelizacja rozszerza zakres możliwości podjęcia pracy - o stanowisko nauczyciela języka polskiego - w tym także w szkole, w której nie utworzono dodatkowego oddziału dla dzieci z Ukrainy.

"Art. 58. Od dnia 24 lutego 2022 r. do dnia 31 sierpnia 2023 r. przepisu art. 9 ust. 2 ustawy z dnia 22 maja 2009 r. o nauczycielskich świadczeniach kompensacyjnych (Dz. U. z 2022 r. poz. 301) nie stosuje się w razie podjęcia przez uprawnionego pracy w jednostkach, o których mowa w art. 1 ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. – Karta Nauczyciela, na stanowisku:

1)  pomocy nauczyciela, o którym mowa w art. 165 ust. 8 ustawy z dnia 14 grudnia 2016 r. – Prawo oświatowe;

2)  nauczyciela, jeżeli w szkole utworzono dodatkowy oddział w celu zapewnienia kształcenia i wychowania dzieciom i uczniom będącym obywatelami Ukrainy, których pobyt na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej jest uznawany za legalny na podstawie art. 2 ust. 1."

„Art. 58a. Do dnia 31 sierpnia 2023 r. przepisu art. 9 ust. 2 ustawy z dnia 22 maja 2009 r. o nauczycielskich świadczeniach kompensacyjnych nie stosuje się w razie podjęcia przez uprawnionego pracy w jednostkach, o których mowa w art. 1 ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. – Karta Nauczyciela, na stanowisku nauczyciela języka polskiego, w tym także jeżeli w szkole nie utworzono dodatkowego oddziału w celu zapewnienia kształcenia, wychowania i opieki dzieciom i uczniom będącym obywatelami Ukrainy, których pobyt na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej jest uznawany za legalny na podstawie art. 2 ust. 1."

8. Przedłużenie powierzenia stanowiska dyrektora bez konkursu!

Nowelizacja specustawy wprowadza możliwość przedłużenia kadencji dyrektorowi do dnia 31 sierpnia 2023 r. bez konieczności przeprowadzania konkursu.

"Art. 58b. 1. W przypadku konieczności obsadzenia stanowiska dyrektora jednostki systemu oświaty przed dniem 2 września 2022 r. organ prowadzący może:

1)     przedłużyć powierzenie stanowiska dyrektorowi jednostki systemu oświaty, po uzyskaniu pozytywnej opinii organu sprawującego nadzór pedagogiczny oraz po zasięgnięciu opinii rady pedagogicznej i rady szkoły lub placówki, na okres nie dłuższy niż do dnia 31 sierpnia 2023 r., jednak nie krótszy niż jeden rok szkolny, albo

2)     powierzyć pełnienie obowiązków dyrektora jednostki systemu oświaty wicedyrektorowi, a w jednostce, w której nie ma wicedyrektora – nauczycielowi tej jednostki, po uzyskaniu pozytywnej opinii organu sprawującego nadzór pedagogiczny oraz po zasięgnięciu opinii rady pedagogicznej i rady szkoły lub placówki, jednak nie dłużej niż do dnia 31 sierpnia 2023 r., albo

3)     przedłużyć powierzenie pełnienia obowiązków dyrektora jednostki systemu oświaty, po uzyskaniu pozytywnej opinii organu sprawującego nadzór pedagogiczny oraz po zasięgnięciu opinii rady pedagogicznej i rady szkoły lub placówki, jednak nie dłużej niż do dnia 31 sierpnia 2023 r.

2. W przypadkach, o których mowa w ust. 1 pkt 2 i 3, łączny okres pełnienia obowiązków dyrektora jednostki systemu oświaty może być dłuższy niż 10 miesięcy.

3. W przypadku jednostek systemu oświaty nowo zakładanych organ prowadzący może powierzyć stanowisko dyrektora jednostki systemu oświaty ustalonemu przez siebie kandydatowi, po uzyskaniu pozytywnej opinii organu sprawującego nadzór pedagogiczny, na okres nie dłuższy niż do dnia 31 sierpnia 2023 r., jednak nie krótszy niż jeden rok szkolny.

4. Przepisy ust. 1–3 stosuje się odpowiednio do osoby, o której mowa w art. 62 ust. 2 ustawy z dnia 14 grudnia 2016 r. – Prawo oświatowe.

5. Do dnia 1 września 2022 r. nie stosuje się przepisów art. 63 ust. 13 oraz art. 63 ust. 22 w zakresie stosowania przepisów ust. 13 ustawy z dnia 14 grudnia 2016 r. – Prawo oświatowe."