Uczeń pełnoletni – czy może opuszczać szkołę na przerwach?

Organizacja polskiego systemu oświaty sprawia, że w klasach programowo najwyższych szkół ponadpodstawowych znajdują się uczniowie, którzy ukończyli 18 rok życia i stali się osobami pełnoletnimi. W jaki sposób ta okoliczność wpływa na ich funkcjonowanie w szkole? Czy mogą oni decydować o każdym aspekcie swego pobytu w szkole? Powyższe kwestie budzą liczne kontrowersje
i wywołują spory interpretacyjne. Jedną z takich kwestii jest prawo czy też możliwość opuszczania szkoły przez uczniów pełnoletnich w czasie przerw śródlekcyjnych. Nie brak jest opinii, że funkcjonujące w szkołach w tym zakresie zakazy i ograniczenia naruszają prawo uczniów pełnoletnich do swobodnego decydowania o sobie. Podnosi się także, że ograniczanie prawa jednostki jest w konsekwencji sprzeczne z prawem. Co w tym zakresie mają do powiedzenia przepisy prawa oświatowego? Kluczowe znaczenia dla rozstrzygnięcia interesującej nas kwestii ma przepis § 14 ust. 1 rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 31 grudnia 2002 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny w publicznych i niepublicznych szkołach i placówkach (tekst jedn.: Dz. U. z 2020 r. poz. 1604). Zgodnie z jego brzmieniem przerwy w zajęciach uczniowie spędzają pod nadzorem nauczyciela. Jeżeli pozwalają na to warunki atmosferyczne, umożliwia się uczniom przebywanie w czasie przerw w zajęciach na świeżym powietrzu, ale również pod nadzorem nauczyciela. Przepis ten nie wyłącza ze swego działania uczniów pełnoletnich. Dotyczy zatem wszystkich uczniów bez względu na ich wiek. Jest to również zasadne z racji ciążących na dyrektorze szkoły i nauczycielach obowiązkach dotyczących zapewnienia bezpieczeństwa uczniom w czasie ich pobytu w szkole. Mówią o tym przepisy § 2 przywołanego rozporządzenia, a także art. 68 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 14 grudnia 2016 r. Prawo oświatowe. Nauczycieli oraz wszystkich uczniów obowiązują ponadto regulacje zawarte w statucie szkoły wynikające z przepisów obowiązującego prawa.

Podsumowując można zatem stwierdzić, iż zapewnienie należytej opieki nad uczniami, w tym pełnoletnimi, przez nauczyciela określone jest następującymi przepisami prawa oświatowego:

nauczyciel obowiązany jest rzetelnie realizować zadania związane z zapewnieniem bezpieczeństwa uczniom w czasie zajęć organizowanych przez szkołę – art. 6 pkt 1 ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. - Karta Nauczyciela;
niedopuszczalne jest prowadzenie jakichkolwiek zajęć bez nadzoru upoważnionej do tego osoby - § 14 ust. 1 rozporządzenia w sprawie bezpieczeństwa i higieny w publicznych
i niepublicznych szkołach i placówkach;
statut szkoły, który określa zakres zadań nauczycieli oraz innych pracowników, w tym zadań związanych z zapewnianiem bezpieczeństwa uczniom w czasie zajęć organizowanych przez szkołę.

Podstawy prawne:

Bożena Browarczyk

9-02-2024