Jestem nauczycielką. W trakcie ferii chorowałam na Covid-19, byłam 2 dni na kwarantannie, a potem na izolacji domowej. W sumie nie wykorzystałam 13 dni urlopu podczas ferii zimowych. Jak w tym przypadku wykorzystać urlop?

W szkole feryjnej urlop wypoczynkowy przysługuje w wymiarze i w czasie trwania ferii zimowych i letnich (art. 64 ust. 1 Karty Nauczyciela). 

W razie niewykorzystania urlopu wypoczynkowego w całości lub części w okresie ferii szkolnych z powodu niezdolności do pracy wywołanej chorobą lub odosobnieniem w związku z chorobą zakaźną, urlopu macierzyńskiego, urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego, urlopu ojcowskiego, urlopu rodzicielskiego, urlopu dla poratowania zdrowia, odbywania ćwiczeń wojskowych albo krótkotrwałego przeszkolenia wojskowego - nauczycielowi przysługuje urlop w ciągu roku szkolnego, w wymiarze uzupełniającym do 8 tygodni (art. 66 ust. 1 Karty Nauczyciela).

W związku z powyższym choroba w czasie ferii uniemożliwia wykorzystanie urlopu. Na równi z  niezdolnością do pracy traktowana jest kwarantanna i izolacja domowa. Zatem okres kwarantanny i izolacji, który przypadł w czasie ferii zimowych, uniemożliwia korzystanie z urlopu wypoczynkowego. W konsekwencji w opisanej sytuacji nauczycielka za ten okres otrzyma wynagrodzenie chorobowe (zasiłek chorobowy) a nie średnią urlopową. Skoro nie było możliwości wykorzystania urlopu wypoczynkowego  w czasie ferii zimowych (13 dni), a w ciągu ferii letnich nauczyciel nie wykorzysta łącznie co najmniej 8 tygodni (56 dni), to nabędzie on wówczas prawo do urlopu uzupełniającego.

Wymiar wypoczynkowego urlopu uzupełniającego wynosi maksymalnie do 8 tygodni (56 dni) – art. 66 ust. 1 KN. Jest to różnica pomiędzy ośmioma tygodniami a okresem faktycznie wykorzystanego urlopu w czasie ferii zimowych i letnich (który jest mniejszy niż 8 tygodni). Wykorzystanie co najmniej ośmiu tygodni urlopu wypoczynkowe (56 dni) w ciągu roku szkolnego (w czasie ferii zimowych i letnich) uniemożliwia przyznanie prawa do urlopu uzupełniającego. 

Fakt niewykorzystania, w opisanym przypadku, w pełni urlopu wypoczynkowego w czasie ferii zimowych nie powoduje powstania obowiązku oddania tych niewykorzystanych dni. Dopiero jeżeli nauczycielka łącznie w czasie ferii zimowych i letnich nie wykorzysta co najmniej 8 tygodni urlopu wypoczynkowego, bo np. będzie chorował w wakacje, przebywał na kwarantannie czy izolacji, to dopiero wtedy dyrektor jest zobowiązany udzielić urlopu uzupełniającego, tak, żeby nauczycielka wykorzystała co najmniej 8 tygodni (56 dni) urlopu.

Zatem dyrekcja będzie w stanie ocenić, czy nauczyciel wykorzysta urlop w wymiarze co najmniej 56 dni czy nie dopiero pod koniec ferii letnich. Jeżeli nie wykorzysta, to urlop uzupełniający może być udzielony np. od 1 września. Nie może przypadać w okresie ferii letnich.

Podstawa prawna: 

• Ustawa z dnia 26 stycznia 1982 r. - Karta Nauczyciela (tekst jedn.: Dz.U. z 2019 r. poz. 2215 ze zm.).

Dariusz Skrzyński

31-01-2021

Ile dni urlopowych należy się nauczycielowi w szkole feryjnej, który objął funkcję wicedyrektora 1.04.2022?

Odpowiedź:

Nauczyciel do końca 2022 r. będzie korzystał z urlopu wypoczynkowego na dotychczasowych zasadach tj. w wymiarze ferii i w czasie ich trwania (art. 64 ust. 1 i art. 65 Karty Nauczyciela).

Nauczyciele zajmujący stanowiska: dyrektora, wicedyrektora, nauczyciela pełniącego inne stanowisko kierownicze, nauczyciela, który przez co najmniej 10 miesięcy pełni obowiązki kierownicze w zastępstwie nauczyciela, któremu powierzono stanowisko kierownicze (art. 64 ust. 2a Karty Nauczyciela), korzystają z urlopu wypoczynkowego w wymiarze 35 dni roboczych w czasie ustalonym w planie urlopów.

Nauczyciel zatrudniony w szkole, w której w organizacji pracy przewidziano ferie szkolne, uzyskuje prawo do pierwszego urlopu w ostatnim dniu poprzedzającym ferie szkolne, a prawo do drugiego i dalszych urlopów – w każdym następnym roku kalendarzowym (art. 65 Karty Nauczyciela). W związku z tym o sposobie korzystania z urlopu w danym roku kalendarzowym (na zasadach feryjnych czy nieferyjnych) decyduje stan na 1 stycznia. Przepisy nie przewidują bowiem zasad postępowania w przypadku powierzenia funkcji kierowniczej lub odwołania z niej nauczyciela w trakcie roku kalendarzowego. Jeżeli zajmuje on stanowisko kierownicze 1 stycznia danego roku, to przez cały rok korzysta z urlopu w systemie nieferyjnym. Jeśli nie, to do końca roku korzysta z urlopu w wymiarze ferii szkolnych i w czasie ich trwania.

Przykład

Nauczycielowi w szkole feryjnej powierzono funkcję wicedyrektora 1 kwietnia 2022 r. Zatem 1 stycznia 2022 r. był nauczycielem a to oznacza, że w całym 2022 roku korzysta z urlopu jak nauczyciel – w czasie i wymiarze ferii zimowych i letnich. Dopiero prawo do urlop w wymiarze 35 dni roboczych  nabędzie 1 stycznia 2023 r. jeśli w tym dniu nadal będzie pełnił funkcję kierowniczą.

Nauczyciel pełniący funkcję kierowniczą nie otrzyma pełnego, rocznego wymiaru urlopu wypoczynkowego tylko w przypadku rozwiązania lub nawiązania stosunku pracy w tracie roku kalendarzowego. Jak stanowi art. 64 ust. 5b Karty Nauczyciel (wprowadzony od 15 grudnia 2018 r.), do dyrektora i wicedyrektora szkoły oraz nauczyciela zajmującego inne stanowisko kierownicze w szkole, a także nauczyciela, który przez co najmniej 10 miesięcy pełni obowiązki kierownicze w zastępstwie nauczyciela, któremu powierzono stanowisko kierownicze, stosuje się odpowiednio przepis art. 64 ust. 5a Karty Nauczyciela. Wskazany przepis stanowi, że nauczyciel zatrudniony w szkole, w której nie są przewidziane ferie szkolne, w przypadku nawiązania lub ustania stosunku pracy w trakcie roku kalendarzowego ma prawo do urlopu wypoczynkowego w wymiarze proporcjonalnym do okresu przepracowanego, zgodnie z odrębnymi przepisami. Te odrębne przepisy to przepisy Kodeksu pracy. Zgodnie z art. 155^2a § 1 przy ustalaniu wymiaru urlopu proporcjonalnego kalendarzowy miesiąc pracy odpowiada 1/12 wymiaru urlopu przysługującego pracownikowi. Niepełny dzień urlopu zaokrągla się w górę do pełnego dnia (art. 155³ § 1 Kodeksu pracy). 

Przykład

Dyrektor 31 sierpnia 2022 r. rozwiązał stosunek pracy i przeszedł na emeryturę. Do tego dnia wykorzystał 15 dni urlopu wypoczynkowego. Biorąc pod uwagę okres zatrudnienia w danym roku kalendarzowym (8 miesięcy), nauczyciel nabył prawo do (35 dni : 12 miesięcy x 8 miesięcy) 24 dni urlopu. Skoro wykorzystał tylko 15 dni urlopu, za 9 dni należy wypłacić ekwiwalent. 

Dariusz Skrzyński

26-04-2022

Organem właściwym do zgłaszania naruszeń ochrony danych osobowych jest Prezes Urzędu Ochrony Danych Osobowych (Prezes UODO).

Zgłoszenia można dokonać za pomocą formularza dostępnego na stronie uodo.gov.pl na 4 sposoby:

1. Elektronicznie poprzez wypełnienie dedykowanego formularza dostępnego bezpośrednio na platformie biznes.gov.pl
2. Elektronicznie poprzez wysłanie wypełnionego formularza na elektroniczną skrzynkę podawczą ePUAP: UODO/SkrytkaESP
3. Elektronicznie poprzez wysłanie wypełnionego formularza za pomocą pisma ogólnego dostępnego na platformie biznes.gov.pl,
4. Tradycyjną pocztą, wysyłając wypełniony formularz na adres Urzędu.

Jeżeli naruszenie dotyczy danych osób w różnych krajach UE, Prezes UODO może być, ale nie musi być wiodącym (czyli właściwym dla administratora lub podmiotu przetwarzającego) organem nadzorczym. W przypadku transgranicznego naruszenia ochrony danych administrator powinien dokonać analizy, czy wiodącym organem nadzorczym w odniesieniu do czynności przetwarzania, które zostały objęte naruszeniem jest Prezes UODO, czy też może inny europejski organ nadzorczy.

Więcej na temat odpowiedzialności administratora za naruszenie ochrony danych osobowych znajdą Państwo w specjalnym materiale informacyjnym, który przygotował UDOO:

MATERIAŁ INFORMACYJNY

Źródło:

https://uodo.gov.pl/pl/138/1029

Dodatkowe zajęcia specjalistyczne mogą być organizowane w szkołach publicznych i niepublicznych w których kształcą się uczniowie, u których rozpoznano potrzebę wsparcia psychologiczno-pedagogicznego:

• podstawowych,
• ponadpodstawowych,
• artystycznych realizujących kształcenie ogólne w zakresie szkoły podstawowej,
• liceum ogólnokształcącego.

Dodatkowe godziny są przeznaczone za organizację zajęć specjalistycznych wynikających z rozporządzenia o pomocy psychologiczno pedagogicznej:

• korekcyjno-kompensacyjnych- zajęcia organizuje się dla uczniów z zaburzeniami i odchyleniami rozwojowymi, w tym specyficznymi trudnościami w uczeniu się,
• logopedycznych- zajęcia organizuje się dla uczniów z deficytami kompetencji i zaburzeniami sprawności językowych,
• rozwijających kompetencje emocjonalno-społeczne- zajęcia organizuje się dla uczniów przejawiających trudności w funkcjonowaniu społecznym,
• innych zajęciach o charakterze terapeutycznym- zajęcia organizuje się dla uczniów z zaburzeniami i odchyleniami rozwojowymi mających problemy w funkcjonowaniu w szkole oraz z aktywnym i pełnym uczestnictwem w życiu szkoły. W przepisach nie ma katalogu tego typu zajęć. Mogą to byc zajęcia z:
  • terapii ręki,
  • dogoterapii,
  • gimnastyki korekcyjnej,
  • terapii integracji sensorycznej.

- dla uczniów, u których rozpoznano potrzebę wsparcia psychologiczno-pedagogicznego w tym zakresie.

Wsparciem objęte są godziny pomocy psychologiczno-pedagogicznej poza wymiarem ustalanym przez dyrektora szkoły i ustalonym w arkuszu organizacji szkoły.

Dodatkowe zajęcia specjalistyczne wchodzą w zakres pomocy psychologiczno-pedagogiczne. Dlatego nie mogą być traktowane jako realizacja zadań statutowych szkoły. Muszą być one zaliczane do zajęć realizowanych:

• w ramach pensum.
• w godzinach ponadwymiarowych.

W konsekwencji przydział dodatkowych zajęć specjalistycznych następuje w drodze:

• porozumienia stron – w przypadku nauczycieli zatrudnionych w niepełnym wymiarze,
• polecenia służbowego przydziału godzin ponadwymiarowych – dla nauczycieli zatrudnionych w pełnym wymiarze.

Nie trzeba mieć zgody nauczyciela na przydział godzin ponadwymiarowych. Zgoda będzie natomiast konieczna:

• do przydziału tych godzin nauczycielowi zatrudnionemu w niepełnym wymiarze (wszak nie obędzie się tu bez podpisania porozumienia stron),
• do przydziału godzin ponadwymiarowych w wymiarze powyżej ¼ pensum nauczyciela,
• do przydziału godzin ponadwymiarowych kobiecie w ciąży, osobie wychowującej dziecko do lat 4 oraz nauczycielowi w trakcie odbywania stażu,
• w przypadku przydzielenia dodatkowych zajęć specjalistycznych w ramach innego stanowiska pracy (wtedy konieczne będzie obliczenie pensum łączonego).

Przykład

Nauczyciel zajmuje stanowisko wychowawcy świetlicy w pełnym wymiarze. Jako że ma kwalifikacje z zakresu logopedii, dyrektor chce przydzielić mu dodatkowe zajęcia logopedyczne. To oznacza przydział nowego stanowiska pracy logopedy. Nie będzie to możliwe bez zgody nauczyciela (w trybie przeniesienia służbowego).

Przydział dodatkowych zajęć specjalistycznych przekraczający wymiar 1,5 pensum nauczyciela jest bezwzględnie niemożliwy. Nie zmienia tego zgoda nauczyciela.

Nie można natomiast przydzielać tych godzin w charakterze doraźnych zastępstw. Są to bowiem godziny planowane. 

Nie jest natomiast wykluczone zatrudnienie nowego nauczyciela w celu realizacji tych zajęć. Powinna być to wówczas umowa o pracę na czas określony.

Więcej na temat spraw kadrowych na szkoleniu: Prowadzenie spraw kadrowych w szkole z uwzględnieniem wprowadzonych i planowanych zmian prawa | 18-03-2022

Dariusz Skrzyński

22-02-2022

Przepisy prawa oświatowego nie wskazują, w jakim języku należy dokonywać wpisów tematów lekcji z języka obcego w dokumentacji szkolnej. Nauczyciele języków obcych często zapisują temat w języku, którego nauczają. Takie działanie nie jest właściwe.

Ustawa o języku polskim

Kwestię języka i jego stosowania reguluje ustawa z dnia 7 października 1999 r. o języku polskim. Zgodnie z zapisami art. 5 ust. 1. ustawy podmioty, które wykonują zadania publiczne na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej dokonują wszelkich czynności urzędowych oraz składają oświadczenia woli w języku polskim. Tym samym cała dokumentacja szkolna, w tym także programy nauczania języka obcego czy też w przypadku przedszkola program wychowania przedszkolnego, powinny być prowadzone, zapisane w języku polskim.

Należy także pamiętać, że dzienniki szkolne podlegają kontroli. Osoby sprawujące nadzór nie mają obowiązku znać obcych języków. Jest to więc kolejny powód, dla którego wpisy w dziennikach powinny być dokonywane w języku urzędowym naszego kraju.

Nie oznacza to jednak, że oryginalnej nazwy filmu, książki, ćwiczonej struktury gramatycznej, nie można wpisać w języku obcym. Można. Taki temat lekcji będzie zgodny z obowiązującymi przepisami:

„Budowa zdań przeczących i pytających w czasie teraźniejszym z zastosowaniem czasownika to be.”

Więcej na temat prowadzenia dokumentacji pedagogicznej znajdą Państwo w e-szkoleniu: Zasady prowadzenia dokumentacji pedagogicznej.

Podstawa prawna:

• Art. 5 ustawy z dnia 7 października 1999 r. o języku polskim (tekst jedn.: Dz.U. z 2018 r. poz. 931 z późn. zm.).

Beata Linowska

09-09-2019

Przedstawiamy kalendarz dyrektora szkoły na listopad 2021 r. Oto zadania, jakie czekają dyrektora szkoły i placówki oraz wydarzenia ważne dla społeczności szkolnej.

Bożena Browarczyk

30-10-2021

Jakie zadania stoją przed dyrektorem i nauczycielami w październiku? Przedstawiamy kalendarz na październik 2021 r.

Bożena Browarczyk

29-09-2021

Jakie obowiązki czekają dyrektora szkoły oraz nauczycieli we wrześniu? Jakie czynności musi podająć dyrektor? Przedstawiamy kalendarz na wrzesień 2021 r.

W związku z podpisaniem w dniu 3 kwietnia 2019 r. przez Prezydenta RP ustawy wprowadzającej zmiany w stosowaniu tzw. RODO, niniejszym tekstem rozpoczynamy cykl artykułów traktujących o zmianach tych, istotnych z punktu widzenia szkół i placówek oświatowych. Na pierwszy ogień zmiany w Ustawie Prawo Oświatowe.

W dniu 3 kwietnia 2019 r. Prezydent podpisał ustawę o zmianie niektórych ustaw w związku z zapewnieniem stosowania rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych). Ustawa ta wprowadza zmiany aż w 162 innych aktach prawnych i ma wejść w życie w 14 dni od ogłoszenia, zatem mają one zacząć obowiązywać z dniem 5 maja 2019 r.

Celem tych zmian jest dostosowanie przepisów naszego prawa do RODO – usunięcie tych sprzecznych, powielających zapisy RODO, a także doprecyzowanie zapisów już istniejących a mających wpływ na przetwarzanie danych osobowych. Jak się łatwo domyślić wprowadzone zmiany i nowe zapisy mają także wpływ na funkcjonowanie szkół i placówek oświatowych. Na co należy zwrócić uwagę?

Zmiany do ustawy Prawo oświatowe zostały wprowadzone w art. 148 cytowanej na wstępie ustawy z dnia 21 lutego 2019 r i tak:

• dodany art. 30a wprost wskazuje ustawę jako podstawę prawną przetwarzania danych osobowych w szkołach i placówkach systemu oświaty, a także przez organy prowadzące, sprawujące nadzór pedagogiczny, ale w zakresie niezbędnych do wykonywania zadań i obowiązków wynikających z ustawy, oznacza to, że przetwarzanie danych osobowych w tych jednostkach w na podstawie i zgodnie z zapisami ustawy nie wymaga zgody osób, których dane są przetwarzane;
• nauczyciele oraz inni pracownicy szkół i placówek, organy prowadzące i sprawujące nadzór pedagogiczny, którzy realizują czynności związane z przetwarzaniem danych sensytywnych, zostali zobowiązani do zachowania w tajemnicy informacji, które powzięli w związku z wykonywaniem pracy lub pełnieniem funkcji (art. 30a ust. 2);
• ww. osoby zostały zwolnione z obowiązku stosowania się do obowiązku wynikającego z art. 30a ust. 2 np.: w przypadku zagrożenia zdrowia ucznia lub, gdy uczeń, a w przypadku ucznia niepełnoletniego jego rodzic, wyrazi zgodę na ujawnienie określonych informacji;
• do obowiązków dyrektora szkoły/placówki została dodana (ust. 12 do art. 68) konieczność wdrożenia odpowiednich środków technicznych i organizacyjnych zapewniających zgodność przetwarzania danych osobowych przez szkołę z przepisami o ochronie danych osobowych – chodzi tu o zabezpieczenia fizyczne (szafki zamykane na klucz, monitoring – wprowadzony zgodnie z art. 108a ustawy Prawo oświatowe), ale też odpowiednią dokumentację, regulaminy, które wskażą prawa i obowiązki osób przetwarzających dane osobowe, organizację dostępu do zapisanych danych, do pomieszczeń. Nowelizując statut warto także dodać ten obowiązek do katalogu obowiązków dyrektora (!).

Pełna treść wprowadzonych zapisów znajduje się poniżej:

„Po art. 30 dodaje się art. 30a w brzmieniu:

                „Art. 30a. 1. Inne formy wychowania przedszkolnego, szkoły, placówki, organy prowadzące szkoły lub placówki, organy sprawujące nadzór pedagogiczny oraz inne podmioty realizujące zadania i obowiązki określone w ustawie przetwarzają dane osobowe w zakresie niezbędnym dla realizacji zadań i obowiązków wynikających z tych przepisów.

                 2. Nauczyciele oraz inne osoby pełniące funkcje lub wykonujące pracę w podmiotach, o których mowa w ust. 1, są obowiązani do zachowania w poufności informacji uzyskanych w związku z pełnioną funkcją lub wykonywaną pracą, dotyczących zdrowia, potrzeb rozwojowych i edukacyjnych, możliwości psychofizycznych, seksualności, orientacji seksualnej, pochodzenia rasowego lub etnicznego, poglądów politycznych, przekonań religijnych lub światopoglądowych uczniów.

              3. Przepisu ust. 2 nie stosuje się:

1) w przypadku zagrożenia zdrowia ucznia;

2) jeżeli uczeń, a w przypadku ucznia niepełnoletniego jego rodzic, wyrazi zgodę na ujawnienie określonych informacji;

3) w przypadku gdy przewidują to przepisy szczególne.””

"W art. 68 dodaje się pkt 12 w brzmieniu:

„12) wdraża odpowiednie środki techniczne i organizacyjne zapewniające zgodność przetwarzania danych osobowych przez szkołę lub placówkę z przepisami o ochronie danych osobowych.""

Zaprezentowane przepisy z pewnością mocno nie rewolucjonizują przetwarzania danych w placówkach oświatowych, z całą pewnością jednak wymagają od Państwa dostosowania niektórych już istniejących w placówce dokumentów. Mowa tu oczywiście przede wszystkim o Państwa dokumentacji w zakresie przetwarzania danych, gdzie należy dokonać stosownej aktualizacji (podstawa prawna przetwarzania danych osobowych - np. w klauzulach informacyjnych dla uczniów i rodziców, rejestrze czynności przetwarzania), ale też niestety i statutu.

Proszę pamiętać, że o ile zmiany w procedurach i regulaminach wprowadzić może sam Dyrektor, o tyle zmiany w statucie szkoły wymagają już udziału i uchwały rady pedagogicznej. Na koniec nieśmiało przypomnę o funkcji Inspektora Ochrony Danych, który powinien wesprzeć Dyrektora zarówno w ich opracowaniu, ale przede wszystkim w informowaniu o i przygotowaniu pracowników do stosowania nowych zapisów.

Już wkrótce artykuł: „Zmiany w stosowaniu RODO a Kodeks pracy”,  a także zapraszamy na szkolenia otwarte dotyczące ochrony danych osobowych, zadań, obowiązków IOD i sposobów ich dokumentowania, a także kontroli UODO - zaczynamy już 8 maja!

Podstawa prawna:

Ustawa z dnia 21 lutego 2019 r. o zmianie niektórych ustaw w związku z zapewnieniem stosowania rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych). (Dz. U. z 2019 r. poz. 730).

Beata Linowska

14-04-2019

Dyrektor szkoły został umocowany przepisami prawa do wydawania kilku rodzajów decyzji administracyjnych. Są to decyzje o:

1. skreśleniu ucznia z listy uczniów;
2. wcześniejszym przyjęciu dziecka do szkoły;
3. odroczeniu obowiązku szkolnego dziecka zamieszkałego w obwodzie szkoły;
4. zezwoleniu na spełnianie obowiązku szkolnego lub nauki poza szkołą;
5. odmowie udzielenia zezwolenia na realizację indywidualnego programu lub toku nauki przez ucznia;
6. nadaniu lub odmowie nadania stopnia nauczyciela kontraktowego;
7. odmowie udostępnienia informacji publicznej, umorzeniu postępowania.

Na co dyrektor musi zwrócić uwagę wydając decyzję administracyjną?

Konieczne jest zwrócenie szczególnej uwagi na jej stronę formalną. Aby decyzja była ważna, musi, zgodnie zapisami art. 107 § 1 kodeksu postępowania administracyjnego, zawierać poniższe elementy:

1) oznaczenie organu administracji publicznej;
2) datę wydania;
3) oznaczenie strony lub stron;
4) powołanie się na podstawę prawną;
5) rozstrzygnięcie;
6) uzasadnienie faktyczne i prawne;
7) pouczenie, czy i w jakim trybie służy od niej odwołanie oraz o prawie do zrzeczenia się odwołania i skutkach zrzeczenia się odwołania;
8) podpis z podaniem imienia i nazwiska oraz stanowiska służbowego pracownika organu upoważnionego do wydania decyzji, a jeżeli decyzja wydana została w formie dokumentu elektronicznego – kwalifikowany podpis elektroniczny;
9) w przypadku decyzji, w stosunku do której może być wniesione powództwo do sądu powszechnego, sprzeciw od decyzji lub skarga do sądu administracyjnego – pouczenie o dopuszczalności wniesienia powództwa, sprzeciwu od decyzji lub skargi oraz wysokości opłaty od powództwa lub wpisu od skargi lub sprzeciwu od decyzji, jeżeli mają one charakter stały, albo podstawie do wyliczenia opłaty lub wpisu o charakterze stosunkowym, a także możliwości ubiegania się przez stronę o zwolnienie od kosztów albo przyznanie prawa pomocy. 

Co istotne, w § 2 art. 107 ustawodawca wskazał, iż przepisy szczególne mogą określać także inne składniki, które powinna zawierać decyzja – tak jest np. w przypadku decyzji o nadaniu stopnia awansu zawodowego, którego formalną stronę określają art. 9b. ust. 5 ustawy Karta Nauczyciela.

Brak któregokolwiek z wyżej wymienionych elementów decyzji skutkuje jej nieważnością, co znajduje potwierdzenie w orzecznictwie sądowym.

Warto tutuaj zwrócić uwag na decyzje wydawane w formie dokumentu elektronicznego, które często mają miejsce głównie w przypadku zapytań o informację publiczną. Przy każdej decyzji o odmowie udostępnienia informacji publicznej, złożenie podpisu przez osobę wydającą decyzję, jest warunkiem bezwzględnym do jej ważności. Bez znaczenia jest, czy decyzja wydawana jest w formie pisemnej, czy też w formie dokumentu elektronicznego, zawsze musi ona zawierać podpis osoby ją wydającą. Przy czym, w tym drugim przypadku, podpis zwykły zastępowany jest kwalifikowanym podpisem elektronicznym.

Decyzja sporządzona w formie dokumentu elektronicznego, która jest opatrzona innym podpisem niż kwalifikowany podpis elektroniczny, nie zostanie uznana za podpisaną.

Brak podpisu – zgodnego z art. 107 § 1 pkt 8., osoby reprezentującej organ uniemożliwia uznanie przygotowanego dokumentu za decyzję administracyjną. Taki, niepodpisany, dokument będzie tym samym tylko projektem decyzji, a ten nawet doręczony do składającego zapytanie o informację publiczna, nie wywoła żadnych skutków. Zatem podpis, a także wskazane w przepisach prawa pozostałe elementy decyzji, są warunkiem koniecznym do zaistnienia decyzji. 

Podstawa prawna:

Art. 68 ust. 1 ustawy Prawo oświatowe nakłada na dyrektora bardzo wiele obowiązków. Poniżej wybrane, przykładowe obowiązki dyrektora.

Dyrektor szkoły/placówki

• kieruje działalnością szkoły lub placówki oraz reprezentuje ją na zewnątrz; 
• sprawuje nadzór pedagogiczny; 
• sprawuje opiekę nad uczniami oraz stwarza warunki harmonijnego rozwoju psychofizycznego poprzez aktywne działania prozdrowotne; 
• realizuje uchwały rady szkoły lub placówki oraz rady pedagogicznej, podjęte w ramach ich kompetencji stanowiących; 
• dysponuje środkami określonymi w planie finansowym szkoły lub placówki zaopiniowanym przez radę szkoły lub placówki i ponosi odpowiedzialność za ich prawidłowe wykorzystanie;
• wykonuje zadania związane z zapewnieniem bezpieczeństwa uczniom i nauczycielom w czasie zajęć organizowanych przez szkołę lub placówkę; 
• odpowiada za realizację zaleceń wynikających z orzeczenia o potrzebie kształcenia specjalnego ucznia;
• itd., …

Poza tym:

• dyrektor jest kierownikiem zakładu pracy dla zatrudnionych w szkole/placówce nauczycieli i pracowników niebędących nauczycielami (art. 68 ust. 5);
• dyrektor szkoły prowadzącej kształcenie zawodowe ustala zawody, w których kształci szkoła (art. 68 ust. 7);
• dyrektor jest przewodniczącymrady pedagogicznej (art.69 ust. 4).

Czy wszystkie te zadania ma wykonywać jedna osoba - DYREKTOR?

W realizacji tych rozlicznych obowiązków ogromnym, nieocenionym wsparciem może być ZASTĘPCA, czyli  WICEDYREKTOR.

Stanowisko wicedyrektora tworzy się obowiązkowo w szkole, która liczy co najmniej 12 oddziałów (klas). W mniejszych jednostkach, nawet jeżeli nie ma takiego wymogu, stanowisko takie może być utworzone, jednak pod warunkiem uzyskania zgody organu prowadzącego.

Art. 97. 

1. W szkole, która liczy co najmniej 12 oddziałów, tworzy się stanowisko wicedyrektora. 
2. Dyrektor szkoły, za zgodą organu prowadzącego szkołę, może tworzyć dodatkowe stanowiska wicedyrektorów lub inne stanowiska kierownicze. 
3. Przepisy ust. 1 i 2 nie dotyczą szkół artystycznych.

W przedszkolach obowiązują odmienne kryteria, zgodnie z art. 101 ust. 1.

Art. 101. 1. Podstawową jednostką organizacyjną przedszkola jest oddział. 

2. W przedszkolu: 

1) liczącym co najmniej 6 oddziałów lub 

2) posiadającym oddziały zlokalizowane w różnych miejscach lub 

3) w którym co najmniej 2 oddziały pracują dłużej niż 10 godzin dziennie 

– może być utworzone stanowisko wicedyrektora przedszkola. 

3. Dyrektor przedszkola, za zgodą organu prowadzącego, może utworzyć stanowisko wicedyrektora w innych przypadkach niż określone w ust. 1, a także, za zgodą organu prowadzącego, może tworzyć inne stanowiska kierownicze.

Powierzenie stanowiska wicedyrektora następuje zazwyczaj na czas trwania kadencji dyrektora, ale może to być także okres krótszy lub czas nieokreślony (przepisy prawne nie normują tego jednoznacznie).

Odwołania ze stanowiska (jaki i powierzenie stanowiska) wicedyrektora dokonuje dyrektor szkoły.

Art. 64. 1. Jeżeli w szkole utworzono stanowisko wicedyrektora lub inne stanowiska kierownicze, powierzenia tych stanowisk i odwołania z nich dokonuje dyrektor szkoły, po zasięgnięciu opinii organu prowadzącego, rady szkoły oraz rady pedagogicznej.

Odwołanie może nastąpić z takich samych przyczyn jak w przypadku odwołania dyrektora, co uszczegóławia art. 66 ust. 1 Prawa oświatowego.

Art. 66. 1. Organ, który powierzył nauczycielowi stanowisko kierownicze w szkole lub placówce: 

1) odwołuje nauczyciela ze stanowiska kierowniczego w razie:

a) złożenia przez nauczyciela rezygnacji, za trzymiesięcznym wypowiedzeniem,

b) ustalenia negatywnej oceny pracy lub negatywnej oceny wykonywania zadań wymienionych w art. 57 ust. 2w trybie określonym przepisami w sprawie oceny pracy nauczycieli – bez wypowiedzenia, 

c) złożenia przez organ sprawujący nadzór pedagogiczny wniosku, o którym mowa w art. 56 ust. 3; 

2) w przypadkach szczególnie uzasadnionych, po zasięgnięciu opinii kuratora oświaty, a w przypadku szkoły i placówki artystycznej oraz placówki, o której mowa w art. 2 pkt 8, dla uczniów szkół artystycznych prowadzonej przez jednostkę samorządu terytorialnego – ministra właściwego do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego, może odwołać nauczyciela ze stanowiska kierowniczego w czasie roku szkolnego bez wypowiedzenia. 

Warto zwrócić uwagę na punkt drugi tego artykułu mówiący o szczególnie uzasadnionych przypadkach – takim uzasadnionym przypadkiem może być przedłużająca się usprawiedliwiona nieobecność w pracy (np. z uwagi na zwolnienia lekarskie)  - co potwierdza orzecznictwo (wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 4 lipca 2017 r., I OSK 553/17). Wtedy, po uzyskaniu wszystkich wymaganych opinii, dyrektor może odwołać z funkcji wicedyrektora nauczyciela korzystającego z długotrwałego zwolnienia lekarskiego. 

To, jak będzie przebiegała współpraca na linii dyrektor – zastępca/zastępcy zależy nie tylko od predyspozycji psycho-fizycznych, kompetencji, kwalifikacji, temperamentu czy osobowości, ale także od nadanych uprawnień.

Aby nie dochodziło do „kolizji uprawnień”, dyrektor powinien określić, w miarę możliwości, dość szczegółowy zakres tych uprawnień i obowiązków, zwany często przydziałem czynności.

Poniżej propozycje zapisów w przydziale czynności (ogólnym i szczegółowym). Oczywiście tworzymy, wybieramy te, które uważamy za zasadne w danej szkole/placówce.

Przykładowe zapisy ogólnego przydziału czynności:

• Czuwanie nad właściwą organizacją procesu dydaktyczno-wychowawczego szkoły;
• Opracowywanie tygodniowego planu zajęć dydaktycznych;
• Organizowanie zastępstw za nieobecnych nauczycieli;
• Wykonywanie zadań wynikających z realizacji nadzoru pedagogicznego;
• Sprawowanie nadzoru nad pracownikami obsługi i administracji  w szkole.

Szczegółowy zakres czynności będzie uzależniony od wielu czynników, w tym specyfiki szkoły/placówki i liczby zastępców. Do  obowiązków wicedyrektora  może należeć, np.:

• Sporządzanie (techniczne) arkusza organizacyjnego i ewentualnych aneksów na dany rok szkolny;
• Przygotowywanie  planu nadzoru pedagogicznego na dany rok szkolny i sprawozdania z realizacji tego planu;
• Opracowywanie tygodniowego planu zajęć dydaktycznych, dyżurów nauczycieli, semestralnych zjazdów słuchaczy szkół dla dorosłych oraz harmonogramu zajęć pozalekcyjnych;
• Organizacja zastępstw za nieobecnych nauczycieli i oraz wprowadzanie zmian w tym zakresie w dzienniku elektronicznym;  
• Wspieranie nauczycieli rozpoczynających prace w zawodzie i realizujących plany rozwoju zawodowego na poszczególne stopnie awansu zawodowego;
• Sporządzanie oceny realizacji planu rozwoju zawodowego  i projektu oceny pracy nauczycieli;
• Wnioskowanie do dyrektora w sprawie dodatków motywacyjnych, nagród i kar dla nauczycieli i pracowników administracji;
• Współpraca ze szkołami wyższymi w zakresie praktyk studenckich i nadzorowanie  praktyk; Współpraca z pracodawcami;
• Nadzorowanie przebiegu praktyki zawodowej i praktycznej nauki zawodu;
• Przygotowywanie informacji na spotkania z rodzicami i na posiedzenia rad pedagogicznych, w tym kwalifikacyjnych i podsumowujących prace;
• Prowadzenie szkoleniowych rad pedagogicznych, w ramach wewnątrzszkolnego doskonalenia;
• Opracowywanie harmonogramu głównych

Co roku dyrektorzy szkół i placówek są zobowiązani do opracowania sprawozdania z nadzoru pedagogicznego. Mają na to czas do 31 sierpnia. W sprawozdaniu należy przedstawić wyniki i wnioski wynikające ze sprawowanego przez nich nadzoru. Odgrywają one niebagatelną rolę, bowiem zgodnie z wymogami prawnymi plan nadzoru dyrektora na nowy rok szkolny powinien być zawsze opracowywany m.in. z uwzględnieniem wniosków wynikających z nadzoru sprawowanego w poprzednim roku szkolnym. Tak więc ich treść w sposób istotny wpływa na kierunki działań podejmowanych przez dyrektora oraz nauczycieli w danym roku i powinna przyczyniać się do lepszego funkcjonowania szkoły. Jak zatem prawidłowo je redagować, aby każdy z nich spełniał wyznaczoną mu rolę? 

Po pierwsze w przypadku wniosków i rekomendacji widoczny i niezbędny jest system przyczynowo-skutkowy. Wnioski powinny odnosić się bezpośrednio do podejmowanych działań określonych w planie, a rekomendacje powinny z kolei wynikać z kluczowych wniosków z badania. Należy również pamiętać, że wnioski i rekomendacje nie powinny być ogólnymi tezami, lecz odnosić się do konkretnych sytuacji. Wyniki podejmowanych w ramach nadzoru działań odpowiadają na pytanie „jak jest?”, natomiast wnioski powinny być odpowiedzią na pytanie „o czym to świadczy?”

Jakie są zasady redagowania wniosków i rekomendacji? 

Wnioski powinny być czytelne: to stwierdzenie faktu, jest tak…i tak…, wnioski to nie dane, nie opinie, nie komentarze. Wnioski muszą mieć oparcie w zebranych danych i muszą z nich wynikać. Formułując wnioski należy tak konstruować wypowiedź, by podprowadzać pod rozwiązanie zdiagnozowanego problemu, czyli to jest o „krok przed rekomendacją”. Powinny przyjąć formę konkluzji: nad czym pracować? jakie obszary doskonalić? 

Co charakteryzuje rekomendacje?

Rekomendacje to zaplanowanie działań zmierzających do poprawy sytuacji. Najczęściej zaczynają się do słów: należy zaplanować, zbadać, opracować, ustalić, istnieje potrzeba itp. Rekomendacje mogą być: operacyjne, tj. możliwe do zastosowania w krótkim okresie albo perspektywiczne, czyli długoterminowe. Można je uporządkować czasowo tzn. zdecydować, które powinny być wdrożone jak najszybciej, a które później.

Oto dwa przykłady obrazujące wskazane zasady:

Przykład 1.

Przypuśćmy, że dyrektor w planie nadzoru na dany rok szkolny zaplanował kontrolę w obszarze dokumentowanie procesu dydaktyczno – wychowawczego mającą na celu ocenę poprawności i terminowości prowadzenia przez nauczycieli dokumentacji przebiegu nauczania skupiając się głównie na kontroli dzienników zajęć lekcyjnych i innych prowadzonych przez specjalistów oraz arkuszy ocen uczniów. 

W wyniku przeprowadzonych kontroli dokumentacji szkolnej dyrektor ustalił, że w 70% dzienników lekcyjnych i 60% arkuszy występują różnego rodzaju uchybienia i nieprawidłowości. Na podstawie powyższych wyników sformułował następujący wniosek: Nauczyciele w wielu przypadkach nie przestrzegali obowiązujących przepisów dotyczących prowadzenia dokumentacji przebiegu nauczania. W związku z powyższym ustalono, że należy zaplanować szkolenie systematyzujące wiedzę nauczycieli o przepisach związanych ze sposobem prowadzenia dokumentacji, następnie opracować wewnątrzszkolną procedurę dotyczącą jej prowadzenia oraz wspomagać w ramach WDN nauczycieli, szczególnie młodszych stażem, w realizacji tego istotnego z punktu widzenia zadania szkoły. 

Przykład 2.

W wyniku przeprowadzonej w szkole ewaluacji wewnętrznej okazało się, że uczniowie w niewielkim stopniu są zainteresowani proponowanymi przez szkołę zajęciami pozalekcyjnymi. Taki też został sformułowany wniosek w badanym przez szkołę obszarze: Szkoła lub placówka wspomaga rozwój uczniów, z uwzględnieniem ich indywidualnej sytuacji. 

Jakie w związku z tym ustalenia zostały poczynione przez radę pedagogiczną? 

Przede wszystkim postanowiono ocenić atrakcyjność oferty edukacyjnej oraz zdiagnozować potrzeby uczniów. Ponadto na podstawie tych danych zmodyfikować ofertę zajęć pozalekcyjnych rezygnując z zajęć, w których uczniowie nie uczestniczyli i wprowadzając zajęcia zgodnie z ich potrzebami. Zaplanować szkolenia nauczycieli w celu uatrakcyjnienia zajęć przez stosowanie metod aktywizujących dostosowanych do stylów uczenia się uczniów. Natomiast w ramach nadzoru pedagogicznego dyrektor w nowym roku szkolnym zaplanował obserwacje zajęć pozalekcyjnych.

Z powyższych przykładów wynika, że w doskonaleniu funkcjonowania szkoły niebagatelną rolę odgrywa rada pedagogiczna. Mając na uwadze ten cel ustawodawca określił w art. 70 ust.1 pkt. 6 ustawy Prawo oświatowe kompetencję stanowiącą rady pedagogicznej, z której treści wynika obowiązek ustalenia przez nią sposobu wykorzystania wyników nadzoru pedagogicznego, w tym sprawowanego nad szkołą przez organ sprawujący nadzór pedagogiczny, w celu doskonalenia pracy szkoły. Przywołany przepis stanowi o tym, że rada pedagogiczna powinna być również zapoznawana z wynikami działań przeprowadzonych w szkole przez przedstawicieli organu nadzoru pedagogicznego. A zatem rada pedagogiczna po zapoznaniu się do 31 sierpnia z wynikami i wnioskami ze sprawowanego przez dyrektora nadzoru pedagogicznego powinna zastanowić się nad sposobem ich wykorzystania. Ustalenie sposobu ich wykorzystania powinno odbyć się poprzez przyjęcie stosownej uchwały, która zostanie wykorzystana przez dyrektora do konstrukcji planu nadzoru na kolejny rok szkolny.

W załączeniu przedstawiamy propozycję wzoru uchwały rady pedagogicznej w sprawie sposobu wykorzystania wyników nadzoru pedagogicznego.

Podstawa prawna:

• Ustawa z dnia 14 grudnia 2016 r. Prawo oświatowe (Dz. U. z 2020 r. poz. 910);
• Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 25 sierpnia 2017 r. w sprawie nadzoru pedagogicznego (Dz. U. poz. 1658 oraz z 2019 r. poz. 1627).

Bożena Browarczyk

24-08-2020

Rozstrzygnięcie, które wyjście ze szkoły jest „wycieczką”, a które „wyjściem grupowym” wymaga ustalenia, czy dane wyjście uczniów jest związane z działalnością turystyczno-krajoznawczą szkoły. Jeżeli tak, to forma określana jest jako wycieczka. Jeżeli nie, będzie uznana jako wyjście grupowe, które wymaga, zamieszczenia odpowiedniej adnotacji w odrębnym rejestrze.

Podstawową formą działalności turystyczno-krajoznawczej jest wycieczka

Publiczne szkoły mogą organizować dla uczniów krajoznawstwo i turystykę w trakcie roku szkolnego, w szczególności w ramach zajęć dydaktyczno-wychowawczych lub opiekuńczych, z wyjątkiem okresu ferii letnich i zimowych oraz wiosennej i zimowej przerwy świątecznej. Cele organizowanego przez szkoły krajoznawstwa i turystyki oraz zasady organizacji wycieczek szkolnych reguluje rozporządzenie MEN z 25 maja 2018 r. Zgodnie z jego przepisami formami działalności w zakresie krajoznawstwa i turystyki są:

• wycieczki przedmiotowe – inicjowane i realizowane przez nauczycieli w celu uzupełnienia programu nauczania w ramach jednego lub kilku przedmiotów,
• wycieczki krajoznawczo-turystyczne o charakterze interdyscyplinarnym, w których udział nie wymaga od uczniów przygotowania kondycyjnego i umiejętności posługiwania się specjalistycznym sprzętem, organizowane w celu nabywania wiedzy o otaczającym środowisku i umiejętności zastosowania tej wiedzy w praktyce,
• specjalistycznych wycieczki krajoznawczo-turystyczne, w których udział wymaga od uczniów przygotowania kondycyjnego, sprawnościowego i umiejętności posługiwania się specjalistycznym sprzętem, a program wycieczki przewiduje intensywną aktywność turystyczną, fizyczną lub długodystansowość na szlakach turystycznych.

Wyjście poza teren szkoły

Nie każde zorganizowane wyjście z uczniami poza teren szkoły jest wycieczką. Poza terenem szkoły mogą być także organizowane różne zajęcia, w tym zajęcia sportowe. Są one innymi formami działalności dydaktyczno-wychowawczej szkoły w myśl art. 109 ust. 4 Prawa oświatowego.

Zakwalifikowanie wyjść poza teren szkoły do innej kategorii niż wycieczka wymaga odmiennego dokumentowania, w sposób przyjęty w szkole. Takim dokumentem jest rejestr wyjść.

Zgodnie z § 2a rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z 31 grudnia 2002 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny w publicznych i niepublicznych szkołach i placówkach (Dz. U. z 2003 r. Nr 6, poz.69 ze zm.) dyrektor albo upoważniona przez niego osoba prowadzi rejestr wyjść grupowych uczniów, z wyjątkiem wycieczek – patrz przykład.

Dyrektor szkoły powinien zarządzeniem wskazać osobę prowadzącą rejestr, do której będą zgłaszali się nauczyciele planujący wyjście poza teren szkoły. Należy również określić dokładnie uszczegółowić pojęcie wyjścia, aby kwestia wpisywania do rejestru nie stanowiła problemu dla nauczycieli.

Wyjście a wycieczka

Rozstrzygnięcie, które wyjście ze szkoły jest „wycieczką”, a które „wyjściem grupowym” wymaga uwzględnienia rozporządzenia MEN z 25 maja 2018 r. w sprawie warunków i sposobu organizowania przez publiczne przedszkola, szkoły i placówki krajoznawstwa i turystyki, zgodnie z którym szkoła może organizować krajoznawstwo i turystykę. W § 2 ww. rozporządzenia określone zostały cele wycieczki:

• poznawanie kraju, jego środowiska przyrodniczego, tradycji, zabytków kultury i historii,
• poznawanie kultury i języka innych państw,
• poszerzanie wiedzy z różnych dziedzin życia społecznego, gospodarczego i kulturalnego,
• wspomaganie rodziny i szkoły w procesie wychowania,
• upowszechnianie wśród uczniów zasad ochrony środowiska naturalnego oraz wiedzy o składnikach i funkcjonowaniu rodzimego środowiska przyrodniczego, a także umiejętności korzystania z zasobów przyrody,
• upowszechnianie zdrowego stylu życia i aktywności fizycznej oraz podnoszenie sprawności fizycznej,
• poprawę stanu zdrowia uczniów pochodzących z terenów zagrożonych ekologicznie,
• przeciwdziałanie zachowaniom ryzykownym, w szczególności w ramach profilaktyki uniwersalnej,
• poznawanie zasad bezpiecznego zachowania się w różnych sytuacjach.

Zatem nie każde wyjście z uczniami poza teren szkoły musi być wycieczką. Jeśli służy realizacji innych celów niż wycieczka, dyrektor szkoły może zaliczyć je do innej grupy.

Podstawa prawna:

• art. 109 ust. 4 ustawy z 16 grudnia 2016 r. Prawo oświatowe (Dz.U. z 2018 r. poz. 996),
• rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z 25 maja 2018 r. w sprawie warunków i sposobu organizowania przez publiczne przedszkola, szkoły i placówki krajoznawstwa i turystyki (Dz.U. z 2018 r. poz. 1055),
• rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z 31 grudnia 2002 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny w publicznych i niepublicznych szkołach i placówkach (Dz.U. z 2003 r. nr 6, poz. 69 ze zm.).

Dariusz Skrzyński

11-06-2019

Epidemia to czas, w którym może dochodzić do braków kadrowych w szkołach i placówkach z uwagi na zwiększoną zachorowalność. Zwiększona zachorowalność może dotyczyć także dzieci i tym samym wpływać na ich liczebność w klasach, grupach. Roszady nauczycieli pomiędzy placówkami są rozwiązaniem, które może zapewnić funkcjonowanie szkół, przedszkoli, placówek w tym okresie.

Jak wyjaśnia MEiN przepisy ustawy covidowej pozwalają na czasowe przeniesienie nauczyciela do innego przedszkola czy szkoły.

"Przepisy art. 3a ustawy z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych, obowiązujące od 24 czerwca 2020 r., przewidują możliwość czasowego przeniesienia pracownika do innej jednostki organizacyjnej” – informuje wiceminister edukacji Dariusz Piontkowski.

Zgodnie z zapisami ustawy w okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii wójt, burmistrz, prezydent miasta, starosta, marszałek województwa może polecić tymczasowe przeniesienie pracownikowi podległego mu urzędu, ale też - kierownikowi podległej jednostki organizacyjnej, tymczasowe przeniesienie pracownika tej jednostki.

Art. 3a.  [Przeniesienie pracownika samorządowego do pracy w innej jednostce]

„W świetle obowiązujących przepisów takimi jednostkami są m.in. przedszkola, szkoły i placówki oświatowe prowadzone przez jednostki samorządu terytorialnego” – wskazuje wiceminister Piontkowski. „Przepisy art. 3a powołanej ustawy posługują się pojęciem „pracownika podległej jednostki organizacyjnej”, bez wskazania, że dotyczy to pracownika samorządowego, przez co wnioskować należy, że dotyczy on wszystkich pracowników tych jednostek, a nie tylko pracowników samorządowych zatrudnionych w tych jednostkach”.

Ponadto w uzasadnieniu do ustawy znalazł się zapis:

"Projektowany przepis przewiduje możliwość jednostronnej, czasowej zmiany zadań dotychczas wykonywanych przez pracownika. Przeniesienia pracowników podległego urzędu gminy dokonywałby wójt, burmistrz lub prezydent miasta. Natomiast pracowników gminnych jednostek organizacyjnych kierownik takiej jednostki na polecenie wójta, burmistrza, prezydenta miasta.  

Rozwiązanie przewidziane w art. 3a dotyczyłoby wszystkich pracowników zatrudnionych w jednostkach, o których mowa w art. 2 ustawy z dnia 21 listopada 2008 r. o pracownikach samorządowych. Powierzenie pracownikowi innej pracy, nieprzewidzianej w umowie o pracę, na podstawie proponowanej regulacji, miałoby charakter czasowy. 

Projektowany przepis nie przewiduje ani zgody pracownika na jego przeniesienie, ani porozumienia między pracodawcami. Jedynie w sytuacji określonej w ust. 3  proponowanego rozwiązania przewidziany jest wymóg zgody pracownika (tj. kobiety w ciąży i pracownika opiekującego się dzieckiem do ukończenia przez nie 4 lat lub osoby będącej jedynym opiekunem dziecka w wieku do lat piętnastu)."

03-03-2021

Projekt rozporządzenia zmieniającego istniejące rozporządzenie w sprawie wymagań, jakim powinna odpowiadać osoba zajmująca stanowisko dyrektora oraz inne stanowisko kierownicze w publicznym przedszkolu, publicznej szkole podstawowej, publicznej szkole ponadpodstawowej oraz publicznej placówce (Dz.U. 2017 poz. 1597 – obowiązujące rozporządzenie) został podpsiany przez Ministra Edukacji Narodowej. W obowiązującym rozporządzeniu z dniem 1 września 2019 roku nastąpią poniższe zmiany:

1. Warunkiem zajmowania stanowiska dyrektora, wicedyrektora oraz innego stanowiska kierowniczego w przedszkolu, szkole i placówce oraz ich zespole będzie co najmniej bardzo dobrą oceną pracy, uzyskana w okresie ostatnich pięciu lat pracy, a nie – jak dotychczas – pozytywna ocena dorobku zawodowego uzyskana w okresie ostatniego roku lub co najmniej dobra ocenę pracy uzyskana, w przypadku dyrektora w okresie ostatnich pięciu lat pracy, w przypadku wicedyrektora w okresie ostatnich czterech lat pracy, zaś w przypadku nauczyciela zajmującego inne stanowisko kierownicze w okresie ostatnich trzech lat pracy.
2. Wprowadzona zostaje możliwość zajmowania stanowiska dyrektora, wicedyrektora albo innego stanowiska kierowniczegow publicznym przedszkolu, publicznej szkole i publicznej placówce oraz zespole publicznych przedszkoli, szkół lub placówek przez nauczyciela mianowanego lub dyplomowanego, zatrudnionego na stanowisku związanym z oświatą w urzędzie organu administracji rządowej, urzędzie organu administracji samorządowej, kuratorium oświaty, Centrum Edukacji Artystycznej, Centralnej Komisji Egzaminacyjnej i okręgowych komisjach egzaminacyjnych, który spełnia wymagania określone w rozporządzeniu, z wyjątkiem wymogu posiadania co najmniej bardzo dobrej oceny pracy.

W projekcie znalazły się także przepisy przejściowe. Tym samym:

• osoby zajmujące w dniu wejścia w życie projektowanego rozporządzenia, stanowisko dyrektora w publicznym przedszkolu, szkole lub placówce oraz ich zespole, które przed przystąpieniem do konkursu albo przed powierzeniem tego stanowiska legitymowały się dobrą oceną pracy lub pozytywną oceną dorobku zawodowego, pozostaną na dotychczasowym stanowisku do końca okresu, na jaki powierzono im to stanowisko,

• osoby, które zostały już wyłonione w drodze konkursu, a którym nie powierzono jeszcze tego stanowiska oraz osoby, które biorą udział w konkursach ogłoszonych przed dniem wejścia w życie niniejszego rozporządzenia (§ 3 ust. 1 projektowanego rozporządzenia), wciąż będą obowiązywały dotychczasowe przepisy, a zatem warunek: co najmniej dobrej oceny pracy lub pozytywnej oceny dorobku zawodowego.

Podstawa prawna:

• Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 28 sierpnia 2019 r. zmieniającego rozporządzenie w sprawie wymagań jakim powinna odpowiadać osoba zajmująca stanowisko dyrektora oraz inne stanowisko kierownicze w publicznym przedszkolu, publicznej szkole podstawowej, publicznej szkole ponadpodstawowej oraz publicznej placówce (Dz. U. z 2019 r., poz. 1661).

Beata Linowska

29-08-2019

Szkoła jest całkowicie zamknięta, w związku z czym pracownicy nie świadczą pracy, ale są gotowi do jej wykonywania. Pracownicy administracji pewne prace wykonują w domu.  Jak prawidłowo naliczyć wynagrodzenie dla pracowników administracji i obsługi?

W rozporządzeniu MEN z 11 marca 2020 r. wskazano, że czasowe ograniczenie funkcjonowania jednostek systemu oświaty polega na zawieszeniu prowadzenia działalności dydaktycznej, wychowawczej i opiekuńczej. Nie jest to więc zamknięcie zakładu pracy. Ponadto począwszy od 25 marca 2020 r. żaden pracownik szkoły nie może pracować na jej terenie, z wyłączeniem przypadków, gdy jest to niezbędne do:

• realizowania zadań związanych z wykorzystaniem metod i technik kształcenia na odległość (lub w inny przyjęty sposób),
• zapewnienia ciągłości funkcjonowania szkoły (§ 4a rozporządzenia MEN z 11 marca 2020 r.).

To wiąże się z koniecznością zaplanowania u większości pracowników pracy zdalnej. Natomiast u tych, u których taka praca nie wchodzi w grę, pozostaje ograniczenie obowiązków w szkole do niezbędnego minimum albo przestój.

I teraz w zależności od tego czy i jak pracownik administracji i obsługi wykonuje pracę tak należy za nią wynagradzać.

Pracownicy administracji i obsługi, którzy wykonują prace na terenie szkoły np. sekretarz szkoły, referent, konserwator dostają normalne wynagrodzenie tak jak w poprzednich miesiącach. Dyrektor tylko musi zapewnić bezpieczeństwo i higienę związane z pracą - środki higieny osobistej i dostęp do urządzeń higieniczno-sanitarnych (art. 233 Kodeksu pracy) – w szczególności środki do mycia rąk dezynfekujące, rękawiczki, itd.

Pracownicy administracji i obsługi, na stanowiskach, na których wykonywanie pracy nie jest konieczne do zapewnienia ciągłości funkcjonowania szkoły, należy wprowadzić tzw. pracę zdalną. O tym, którzy są to pracownicy, decyduje dyrektor, np. księgowa lub inna osoba pracują z dokumentami. Za taką pracę powinni oni otrzymywać normalne wynagrodzenie tak jak w poprzednich miesiącach.

W ramach pracy zdalnej można powierzyć pracownikowi inne obowiązki (spoza zakresu czynności dla jego stanowiska pracy). W takiej sytuacji dyrektor musi dokonać powierzenia, o którym mowa w art. 42 § 4 Kodeksu pracy:

• jeżeli wymagają tego potrzeby szkoły,
• w drodze polecenia służbowego (najlepiej na piśmie),
• maksymalnie na 3 miesiące,
• tylko w ramach kwalifikacji pracownika,
• bez obniżenia wynagrodzenia pracownika.

Pracownicy administracji i obsługi, dla których praca zdalna jest niemożliwa, tj. kucharki i intendenci, ale i  inni pracownicy, którzy nie świadczą pracy, pozostają w gotowości do pracy w domu. W tym przypadku należy wypłacić wynagrodzenie przestojowe z art. 81 Kodeksu pracy.

Wynagrodzenie postojowe to wynagrodzenie wynikające z osobistego zaszeregowania pracownika określone stawką godzinową lub miesięczną. Osobiste zaszeregowanie to wynagrodzenie zasadnicze.

W orzecznictwie wskazuje się, że wynagrodzenie to obejmuje jedynie wynagrodzenie zasadnicze co do zasady bez dodatków (wyrok Sądu Najwyższego z 16.11.2000 r., I PKN 455/00 ). Wyjątkiem jest uwzględnienie w wynagrodzeniu za przestój dodatku funkcyjnego, zgodnie z uchwałą Sądu Najwyższego z 30.12.1986 r. (sygn. akt III PZP 42/86), wyrokiem Sądu Najwyższego z 8.02.2018 r. (sygn. akt I PK 347/16). Ten korzystniejszy dla nauczycieli pogląd prezentuje także MEN. Zatem możliwe jest uwzględnienie go i stosowanie z uwagi na brak jednolitego orzecznictwa w sprawach pracowniczych. Natomiast w skład stawki osobistego zaszeregowania (czyli wynagrodzenia za przestój) nie wchodzi dodatek stażowy (wyrok Sądu Najwyższego z 16.11.2000 r. (sygn. akt I PKN 455/00)), czy premia regulaminowa. Formalnie jednak decyzja należy do dyrektora i jego interpretacji.

W tym przypadku nie stosuje się § 4 rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej w sprawie sposobu ustalania wynagrodzenia w okresie niewykonywania pracy oraz wynagrodzenia stanowiącego podstawę obliczania odszkodowań, odpraw, dodatków wyrównawczych do wynagrodzenia oraz innych należności przewidzianych w Kodeksie pracy.

Ten przepis ma zastosowanie do wynagrodzenia określonego procentowo. W przypadku administracji i obsługi wynagrodzenie jest określone stawką miesięczną. 

Więcej informacji dotyczących kadr w okresie ograniczonego funkcjonowania szkół przedstawimy w trakcie szkolenia - webinarium:

Kadry w oświacie w okresie epidemii – najczęstsze wątpliwości, już 7 kwietnia.

Podstawa prawna:

• art. 81 ustawy z 26 czerwca 1974 roku Kodeks pracy (Dz. U. z 2019 r. poz. 1040 ze zm.),
• art. 3 ustawy z 2 marca 2020 roku o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (Dz. U. z 2020 r. poz. 374),
• rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z 11 marca 2020 roku w sprawie czasowego ograniczenia funkcjonowania jednostek systemu oświaty w związku z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19 (Dz. U. z 2020 r. poz. 410 ze zm).
• rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z 20 marca 2020 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie czasowego ograniczenia funkcjonowania jednostek systemu oświaty w związku z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19 (Dz.U. z 2020 r. poz. 492).

Dariusz Skrzyński

01-04-2020

Od 1 stycznia 2020 r. minimalne wynagrodzenie za pracę wzrosło do 2.600 zł i nie będzie do niego wliczany dodatek za wysługę lat. 

Do wynagrodzenia minimalnego nie podlegają wliczeniu niektóre składniki wynagrodzenia, wśród których ustawa wymienia:

• nagrody jubileuszowe,
• odprawy pieniężnej przysługującej pracownikowi w związku z przejściem na emeryturę lub rentę z tytułu niezdolności do pracy,
• wynagrodzenia za pracę w godzinach nadliczbowych,
• dodatek za pracę w porze nocnej.

Od 2020 roku kolejnym składnikiem wyłączonym z wynagrodzenia minimalnego jest dodatek stażowy.

Oznacza to, że jeżeli dotychczas pracownicy osiągali minimalne wynagrodzenie za pracę po uwzględnieniu dodatku za wysługę lat, konieczne jest podwyższenie ich wynagrodzenia zasadniczego, gdyż dodatek ten nie podlega wliczeniu do płacy minimalnej.

Jeżeli w umowie o pracę ustalone jest wynagrodzenie niższe niż minimalne wynagrodzenie za pracę, a pracownik nie otrzymuje innych składników wynagrodzenia, które są wliczane do minimalnego wynagrodzenia za pracę, konieczna jest zmiana umowy o pracę w drodze porozumienia stron.

Podstawa prawna:

• art. 6 ust. 5 ustawy z 10 października 2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu za pracę (Dz.U. 2018 r., poz. 2177 ze zm.),
• rozporządzenie Rady Ministrów z 10 września 2019 r. w sprawie wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę oraz wysokości minimalnej stawki godzinowej w 2020 r. (Dz.U. 2019 r. poz. 1778).

Dariusz Skrzyński

08-01-2020

Koniec roku dla dyrektora to okres wzmożonej pracy. Co roku przeprowadza on szereg typowych czynności związanych z zarządzaniem szkołą, kadrami, finansami. Przedstawiam najważniejsze zadania dyrektora, które stoją przed dyrektorem szkoły w okresie od grudnia 2020 do stycznia 2021 roku.

1. Zaplanowanie realizacji niewykorzystanych środków budżetowych

Wykonanie wstępnego bilansu dochodów i wydatków za rok budżetowy oraz zaplanowaniu realizacji niewykorzystanych środków budżetowych.

Podstawa prawna: 

• § 10- § 13 rozporządzenia ministra finansów z dnia 7 grudnia 2010 r. w sprawie sposobu prowadzenia gospodarki finansowej jednostek budżetowych i samorządowych zakładów budżetowych (Dz.U. z 2019 r. poz. 1718)

2. Przekazanie projektu planu finansowego szkoły do organu wykonawczego jednostki samorządu terytorialnego prowadzącego szkołę, po uprzednim jego zaopiniowaniu przez radę szkoły, radę pedagogiczną i radę rodziców

Podstawa prawna:

• § 6 ust. 2 rozporządzenia ministra finansów z dnia 7 grudnia 2010 r. w sprawie sposobu prowadzenia gospodarki finansowej jednostek budżetowych i samorządowych zakładów budżetowych (Dz.U. z 2019 r. poz. 1718); art. 68 ust. 1 pkt 5, art. 70 ust. 2 pkt 2, art. 80 ust. 2 pkt 2 i art. 84 ust. 2 pkt 3 ustawy z dnia 14 grudnia 2016 r. – Prawo oświatowe.

3. Określenie terminu wystawienia ocen klasyfikacyjnych i terminu zebrania plenarnego rady pedagogicznej

Podstawa prawna: 

• art. 69 ust. 4-6 ustawy z 14 grudnia 2016 r. – Prawo oświatowe (tekst jedn.: Dz.U. z 2020 r. poz. 910 ze zm.).

4. Rozpoczęcie archiwizowania akt szkoły

Termin nie wynika z przepisów – ustala dyrektor. Zakończenie i przekazanie dokumentów do archiwum powinno nastąpić w kwietniu 2021 r.

Podstawa prawna: 

• art. 34 ust. 1-2 ustawy z dnia 14 lipca 1983 r. o narodowym zasobie archiwalnym i archiwach (tekst jedn.: Dz.U. z 2020 r. poz. 164 ze zm.), § 5 rozporządzenia Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego z dnia 20 października 2015 r. w sprawie klasyfikowania i kwalifikowania dokumentacji, przekazywania materiałów archiwalnych do archiwów państwowych i brakowania dokumentacji niearchiwalnej, Instrukcja kancelaryjna szkoły (tekst jedn.: Dz.U. z 2019 r. poz. 246 ze zm.).

5. Przeprowadzenie inwentaryzacji majątku szkoły

Kontrolę stanu magazynów i wyposażenia placówki oraz stanu kasy należy zakończyć do 15 stycznia następnego roku. Przepisy prawa nie wyłączyły obowiązku przeprowadzenia inwentaryzacji okresowej metodą spisu z natury w czasie obowiązywania stanu epidemii, ani nie przewidują innych terminów przeprowadzania inwentaryzacji. Oznacza to, że inwentaryzacja powinna zostać również w tym roku przeprowadzona na ogólnych zasadach z zachowanie reżimu sanitarnego.

Podstawa prawna:

• art. 26 ust. 1 ustawy z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości (tekst jedn.: Dz.U. z 2019 r. poz. 352 ze zm.).

6. Ustalenie planu urlopów wypoczynkowych pracowników niepedagogicznych

Urlopy powinny być udzielane zgodnie z planem urlopów. Plan urlopów ustala pracodawca, biorąc pod uwagę wnioski pracowników i konieczność zapewnienia normalnego toku pracy. Planem urlopów nie obejmuje się tzw. urlopu na żądanie. Pracodawca nie ustala planu urlopów, jeżeli zakładowa organizacja związkowa wyraziła na to zgodę -dotyczy to także pracodawcy, u którego nie działa zakładowa organizacja związkowa. W takich przypadkach pracodawca ustala termin urlopu po porozumieniu z pracownikiem.  Plan urlopów podaje się do wiadomości pracowników w sposób przyjęty u danego pracodawcy.

Podstawa prawna: 

• art. 163 § 1 - § 1 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (tekst jedn.: Dz.U. z 2020 r. poz. 1320 ze zm.).

7. Ustalenie planu urlopów dyrektora, wicedyrektora oraz nauczyciela pełniącego inne stanowisko kierownicze w szkole, a także nauczycielowi, który przez okres co najmniej 10 miesięcy pełni obowiązki kierownicze w zastępstwie nauczyciela, któremu powierzono stanowisko kierownicze

Kadra kierownicze szkoły wykorzystuje urlop w terminie ustalonym w planie urlopów. Jeśli jednak urlop nie będzie mógł się rozpocząć w terminie przewidzianym w planie urlopów z przyczyn usprawiedliwiających nieobecność w pracy, to urlop wypoczynkowy ulegnie przesunięciu na termin późniejszy. Karta Nauczyciela wskazuje takie sytuacje.

Podstawa prawna: 

• art 64 ust. 2a ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. - Karta Nauczyciela (tekst jedn.: Dz.U. z 2019 r. poz. 2215 ze zm.).

8. Wydanie decyzji w sprawie nadania lub odmowy nadania stopnia awansu zawodowego

Nauczycielowi, który złoży wniosek o podjęcie postępowania kwalifikacyjnego lub egzaminacyjnego do 31 października, właściwy organ wydaje decyzję o nadaniu lub odmowie nadania stopnia awansu zawodowego do końca roku.

Podstawa prawna:

• art. 9b ust. 3a ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. – Karta Nauczyciela (tekst jedn.: Dz.U. z 2019 r. poz. 2215 ze zm.).

9. Skorygowanie odpisu na zakładowy fundusz świadczeń socjalnych.

Dotyczy to pracodawców, u których zmienił się w ciągu roku stan zatrudnienia. Korekta powinna uwzględniać faktyczną przeciętną liczbę osób zatrudnionych w danym roku. W kwestii sposobu ustalania przeciętnej liczby zatrudnionych, w celu naliczania odpisu należy stosować rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z 9 marca 2009 r. w sprawie sposobu ustalania przeciętnej liczby zatrudnionych w celu naliczania odpisu na zakładowy fundusz świadczeń socjalnych.

Podstawę naliczania odpisu podstawowego na ZFŚS stanowi przeciętna planowana w danym roku kalendarzowym liczba zatrudnionych u pracodawcy, skorygowana w końcu roku do faktycznej przeciętnej liczby zatrudnionych, obejmująca pracowników zatrudnionych w pełnym i niepełnym wymiarze czasu pracy (po przeliczeniu na pełny wymiar czasu pracy)

Podstawa prawna:

• art. 5 ust. 6 ustawy z dnia 4 marca 1994 r. o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych (tekst jedn.: Dz.U. z 2020 r. poz. 1070).

10. Ocena pracowników samorządowych

Pracownik samorządowy zatrudniony na stanowisku urzędniczym, w tym kierowniczym stanowisku urzędniczym, podlega okresowej ocenie. Oceny na piśmie dokonuje bezpośredni przełożony pracownika samorządowego, nie rzadziej niż raz na 2 lata i nie częściej niż raz na 6 miesięcy.

Podstawa prawna: 

• art. 27 ustawy z 21 listopada 2008 r. o pracownikach samorządowych (tekst jedn.: Dz.U. z 2019 r. poz. 1282 ze zm.).

Dariusz Skrzyński

21-12-2020

Katalog zadań dyrektora przedszkola, szkoły, placówki oświatowej jest bardzo obszerny. Jego obowiązki wynikają z ustawy Prawo oświatowe, Karty Nauczyciela, ustawy o systemie oświaty i wielu rozporządzeń. Wydaje się być oczywistym, że rejestr wszystkich zadań wynikających z powyższych aktów prawnych towarzyszy dyrektorowi przez cały rok szkolny. Jednak to właśnie jego początek jest intensyfikacją szeregu działań nauczycieli i dyrektora w zakresie uaktualniania lub tworzenia dokumentacji pracy szkoły, nowelizacji statutów, tworzenia programów wychowawczo-profilaktycznych, zadań dotyczących realizacji pomocy psychologiczno-pedagogicznej i wielu, wielu innych. Nowy rok szkolny to nowe plany pracy szkoły, plany specjalistów i zespołów, to również plan nadzoru, a w nim nowe zadania w oparciu o kierunki polityki oświatowej państwa i sposoby realizacji wniosków z nadzoru. Nie inaczej będzie w tym specyficznym roku szkolnym 2020/21, który jak żaden inny przed dyrektorami stawia dodatkowo wymogi skutecznego i sprawnego wdrożenia procedur zmiany trybu nauczania. A zatem, w bieżącym roku szkolnym największą trudność może stanowić interpretacja tych jakże istotnych zmian organizacyjnych wynikających ze stanu epidemii i odpowiedzi na pytanie czy wpływają one, a jeśli tak to w jakim stopniu, na standardowe zadania szkoły realizowane w każdym obszarze jej funkcjonowania?

Pomimo wielu obaw i pytań, jakie postawił nowy rok szkolny, należy pamiętać, że każda placówka oświatowa i jej dyrektor muszą nadal realizować swoje, niełatwe przecież zadania. Poza standardowymi zadaniami statutowymi, jak co roku, niezależnie od reżimu sanitarnego, należy oczywiście również zaplanować, zrealizować, udokumentować oraz nadzorować chociażby ogłoszone przez MEN kierunki rozwoju polityki oświatowej.

Dostosowanie pracy placówki oraz ciągły monitoring bezpieczeństwa przy jednoczesnym obowiązku realizacji bardzo szerokiego katalogu działań stanowi bardzo duże wyzwanie dla Dyrektora. Już pojawiają, a pojawiało się będzie jeszcze więcej, trudności w interpretacji poszczególnych wytycznych i przepisów, w ich wdrożeniu czy sposobach realizacji zadań placówki w nowej rzeczywistości. 

Poza przygotowaniem placówki do nowych wymogów sanitarnych Minister Edukacji oczekuje konkretnych działań zarówno w obszarze edukacji (kompetencje kluczowe, matematyka, przyroda), wychowania (wartości, kształtowanie postaw), metod kształcenia (wykorzystanie TIK i nauki na odległość), ale też zapewnienia wysokiej jakości kształcenia oraz wsparcia psychologiczno-pedagogicznego wszystkim uczniom. Jest to bardzo szerokie spektrum działań, za których zaplanowanie, organizację i przebieg, ale też nadzór nad nimi, odpowiada tylko dyrektor. 

W wyżej wymienionym kontekście częsta troska dyrektorów w obecnym czasie dotyczy m.in. statutu szkoły i przejawia się w kwestii dotyczącej konieczności/lub braku wprowadzania do statutu informacji dotyczących pracy zdalnej uczniów oraz kwestii związanych z pandemią. Wnikliwa analiza przepisów obowiązujących od 1 września 2020 r. nie wskazuje obowiązku dokonania zmian w statucie szkoły. Zawartość statutu nadal określa art. 98 ustawy z dnia 14 grudnia 2016 r. Prawo oświatowe (Dz. U. z 2020 r. poz. 910), w tym dokładnie ustęp 1 wymieniający w szczególnego jego obszary. Należy przy tym podkreślić, że nie jest on też katalogiem zamkniętym, więc szkoły mogą go rozbudować zgodnie z własnymi potrzebami i obowiązującymi przepisami. Warto zauważyć również, że znowelizowane rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 20 marca 2020 r. w sprawie szczególnych rozwiązań w okresie czasowego ograniczenia funkcjonowania jednostek systemu oświaty w związku z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19 (Dz. U. z 2020 poz. 493 ze zm.) nie zawiera przepisów obligujących szkoły do wprowadzenia zmian w ich statutach. Zrozumiałe jest natomiast to, że obowiązki wynikające z organizacji pracy w czasie zdalnego nauczania ustalone wspólnie przez dyrektora i nauczycieli w ocenie wielu szkół powinny znajdować się w akcie prawa wewnętrznego, jakim jest statut w części dotyczącej np. nauczania na odległość. Skoro przepisy nie nakazują ani nie zabraniają takiego rozwiązania jest ono autonomiczną decyzją dyrektora i jego nauczycieli.

Inna kwestia dotyczy planu nadzoru pedagogicznego i jego realizacji w zmiennych warunkach organizacyjnych szkoły. Jak go zaplanować, aby wywiązać się z obowiązku rzetelnego sprawowania nadzoru nad pracą nauczycieli? Jakie przedstawić propozycje planu uwzględniające powyższe kwestie, jak zaplanować jego nowatorską i sprawną realizację? 

Z pewnością powinien on uwzględniać działania, które będą podejmowane podczas funkcjonowania szkół i placówek bez ograniczeń, z ograniczeniami oraz z zastosowaniem modelu mieszanego. Propozycje w tym zakresie odnajdą Państwo w artykule pt. Plan nadzoru pedagogicznego dyrektora szkoły w związku z ewentualną zmianą organizacji pracy szkoły.

Kolejny zgłaszany problem wiąże się z awansem zawodowym nauczycieli: Jakie są zasady ustalania terminu zakończenia stażu nauczyciela, czy okres pracy zdalnej, gotowość do pracy oraz korzystanie z zasiłku z tytułu opieki nad dzieckiem w związku z koronawirusem wpływa na termin zakończenia stażu, a również czy nauczyciel będący w stażu powinien wprowadzić zmiany do planu nadzoru lub czy dyrektor powinien zobowiązać go do wprowadzenia zmian w zatwierdzonym już wcześniej planie?

Wiele wątków i co za tym idzie wiele odpowiedzi. W artykule pt. Awans zawodowy nauczyciela – rozpoczęcie stażu w roku szkolnym 2020/2021 odnajdziecie Państwo odpowiedź na pytanie: Kto i kiedy może rozpocząć staż „awansowy” w nowym roku szkolnym 2020/2021? Inne kwestie wymagają wnikliwej analizy każdego z przypadków i dokonania próby odpowiedzi w oparciu o obowiązujące przepisy. Z pewnością w kwestii zmian dokonywanych w planie rozwoju zawodowego, czy to z polecenia dyrektora czy też z inicjatywy nauczyciela mają zastosowanie odpowiednio § 4 ust. 3 i 4 rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 26 lipca 2018 r. w sprawie uzyskiwania stopni awansu zawodowego przez nauczycieli (Dz. U. z 2018 r. poz. 1574 z późn. zm.), bowiem w każdym przypadku zmiana organizacji pracy wiąże się ze zmianami warunków jego przebiegu, chociażby w kwestii obserwacji zajęć prowadzonych przez nauczyciela. Zasadne byłoby zatem uwzględnienie tych zmian w jego realizacji, co tym samym zapewni płynność jego przebiegu.

To tylko wstęp do katalogu propozycji interpretacji i rozwiązań codziennych sytuacji problemowych w pracy dyrektora placówki oświatowej. Inne kwestie obejmujące m.in. obszar edukacji i wychowania, sposobów dokumentowania, a także zapewnienia wysokiej jakości kształcenia oraz wsparcia psychologiczno-pedagogicznego wszystkim uczniom, to tematy, o których będziemy mówili podczas szkolenia w formie webinarium:

Zadania dyrektora w roku szkolnym 2020/21 - sposoby ich realizacji, dokumentowania i nadzoru, w terminach 27 i 28 października 2020 r.

Zapraszamy,

Zespół ECRK

23-09-2020

Zajęcia rewalidacyjne organizowane są w każdym typie i rodzaju szkoły. W związku z tym będą one dotyczyć uczniów szkół podstawowych i ponadpodstawowych, w tym szkół ogólnodostępnych, integracyjnych i specjalnych. Obejmują szkolnictwo publiczne i niepubliczne. Zajęcia rewalidacyjne nie są formą pomocy psychologiczno – pedagogicznej, choć często w środowisku szkolnym mogą być tak traktowane. Różnic pomiędzy nimi należy doszukiwać się w ich definiowaniu, przeznaczeniu i zastosowaniu.

Czas trwania zajęć

Zajęcia rewalidacyjne to odrębne zajęcia organizowane dla uczniów posiadających orzeczenia o potrzebie kształcenia specjalnego, wydane ze względu na niepełnosprawność. Z założenia mają na celu usprawnianie zaburzonych funkcji rozwojowych i intelektualnych. Podstawę prawną organizacji zajęć rewalidacyjnych dla uczniów niepełnosprawnych stanowi rozporządzenie MEN w sprawie ramowych planów nauczania. Z jego treści wynika, że minimalny tygodniowy wymiar godzin zajęć rewalidacyjnych dla uczniów niepełnosprawnych w oddziale ogólnodostępnym i integracyjnym wynosi po 2 godziny na ucznia, a w oddziale specjalnym – po 8, 10 lub 12 godzin na oddział, w zależności od typu szkoły. Natomiast w rozporządzeniu MEN w sprawie szczegółowej organizacji publicznych szkół i publicznych przedszkoli znalazły się regulacje dotyczące czasu trwania zajęć rewalidacyjnych prowadzonych w przedszkolu, który powinien wynosić około 15 minut – z dziećmi w wieku 3-4 lata, a z dziećmi w wieku 5-6 lat – około 30 minut, oraz w szkole, gdzie określono, że godzina zajęć rewalidacyjnych trwa 60 minut. Istotne jest również to, że w zależności od możliwości indywidualnych ucznia można ten czas w sposób jak najbardziej efektywny dzielić, zachowując minimalny określony w rozporządzeniu czas przyznanych zajęć. Przepisy nie określają sposobu organizacji zajęć rewalidacyjnych, a zatem mogą być one indywidualne lub zespołowe i zazwyczaj wskazania te powinny być zawarte w orzeczeniu o potrzebie kształcenia specjalnego. Przepisy nie odnoszą się również do liczby uczestników zajęć organizowanych w formie zespołowej. Również w tym przypadku powinno to wynikać z potrzeb i możliwości uczestników.

Rodzaje zajęć rewalidacyjnych

W orzeczeniu powinny być również wymienione rodzaje zajęć rewalidacyjnych, w jakich uczeń powinien brać udział. W § 6 ust. 2 rozporządzenia MEN w sprawie warunków organizowania kształcenia, wychowania i opieki dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych, niedostosowanych społeczne i zagrożonych niedostosowaniem społecznym wskazano przykładowe rodzaje zajęć rewalidacyjnych dla uczniów z różnymi rodzajami niepełnosprawności, tj.

1. naukę orientacji przestrzennej i poruszania się oraz naukę systemu Braille'a lub innych alternatywnych metod komunikacji - w przypadku ucznia niewidomego;
2. naukę języka migowego lub innych sposobów komunikowania się, w szczególności wspomagających i alternatywnych metod komunikacji (AAC) - w przypadku ucznia niepełnosprawnego z zaburzeniami mowy lub jej brakiem;
3. zajęcia rozwijające umiejętności społeczne, w tym umiejętności komunikacyjne - w przypadku ucznia z autyzmem, w tym z zespołem Aspergera.

Oczywiście ww. przykłady nie wyczerpują w tym zakresie potrzeb i oczekiwań podopiecznych. Podczas ich formułowania należy przede wszystkim mieć na uwadze to, iż zajęcia rewalidacyjne z zasady mają charakter terapeutyczny, usprawniający i korekcyjny. Planowanie zajęć rewalidacyjnych powinno więc umożliwić osiągnięcie celów ich oddziaływań w odniesieniu do każdego ucznia niepełnosprawnego. W tej sytuacji ich włączenie w proces edukacyjny powinno mieć na celu:

• rozwijanie m.in.: mowy i umiejętności komunikowania się, percepcji wzrokowej i słuchowej, koordynacji wzrokowo-ruchowej i wzrokowo-słuchowo-ruchowej, sprawności psychofizycznej, zainteresowań, a także orientacji przestrzennej oraz samodzielnego i bezpiecznego poruszania się, także środkami transportu,
• wspomaganie i wspieranie m.in.: w nabywaniu umiejętności czytania, pisania, liczenia, a także samodzielności osobistej i społecznej oraz przygotowania do radzenia sobie w sytuacjach nowych i trudnych,
• kształtowanie m.in.: umiejętności samodzielnego organizowania wypoczynku i rekreacji oraz asertywności,
• wzmacniania m.in.: kondycji fizycznej.

To tylko przykłady uwzględniające indywidualne potrzeby ucznia. Każda z ww. sytuacji będzie miała uzasadnienie stosowania zajęć rewalidacyjnych. Ich rodzaj i forma muszą odpowiadać indywidualnym potrzebom rozwojowym i edukacyjnym ucznia niepełnosprawnego oraz być dostosowane do jego możliwości psychofizycznych. Ponieważ nie ma zamkniętego katalogu zajęć rewalidacyjnych wybór powinien przede wszystkim uwzględniać możliwie pełną indywidualizację pracy z każdym uczniem w zakresie metod pracy, czynności i charakteru podejmowanych zadań. Nauczyciel określając zadania powinien  dostosować je do możliwości ucznia, proponując przechodzenie od zadań łatwiejszych do trudniejszych, od prostych do bardziej złożonych. Istotne jest ponadto zapewnienie warunków do utrwalania prawidłowych umiejętności i likwidowania niekorzystnych nawyków, a także dostosowywanie czasu trwania poszczególnych ćwiczeń do wydolności ucznia. W każdej sytuacji nauczyciel powinien mobilizować swoich podopiecznych do wykonywania zadań poprzez stosowanie różnorodnych form ćwiczeń, a także zapewnić warunki poprawnego ich wykonywania. Warto w tym miejscu zaznaczyć, że realizacja treści nauczania dokonywana przez nauczyciela na tego typu zajęciach nie wynika z zapisów np. podstawy programowej. Najczęściej oparta jest o indywidualny program pracy z uczniem, a w przypadku zajęć grupowych – program pracy grupy, opracowany przez nauczyciela realizującego zajęcia z zakresu rewalidacji.

Kto może zajęcia rewalidacyjne prowadzić?

Zgodnie z § 7 ust. 10 rozporządzenia w sprawie warunków organizowania kształcenia, wychowania i opieki uczniów niepełnosprawnych, dyrektor powierza prowadzenie zajęć rewalidacyjnych nauczycielom lub specjalistom posiadającym kwalifikacje odpowiednie do rodzaju niepełnosprawności ucznia. Natomiast w ocenie kwalifikacji osób prowadzących zajęcia rewalidacyjne należy kierować się regulacjami szeroko opisanymi w § 33 ust. 1 rozporządzenia w sprawie szczegółowych kwalifikacji wymaganych od nauczycieli. Z jego zapisów wynika, że kwalifikacje do prowadzenia zajęć rewalidacyjnych posiada osoba, która ma kwalifikacje odpowiednie do niepełnosprawności ucznia i uzyskała je w następujący sposób:

1) ukończyła jednolite studia magisterskie prowadzone zgodnie z nowym standardem kształcenia na kierunku: 

1. a) pedagogika specjalna w zakresie: 

– odpowiednim do niepełnosprawności uczniów i posiada przygotowanie pedagogiczne lub 

– innym niż określony w tiret pierwszym i posiada przygotowanie pedagogiczne oraz ukończyła studia podyplomowe prowadzone zgodnie z nowym standardem kształcenia w zakresie odpowiednim do niepełnosprawności uczniów lub 

1. b) na którym jest realizowane wyłącznie kształcenie przygotowujące do wykonywania zawodu nauczyciela, w zakresie pedagogiki resocjalizacyjnej, logopedii, pedagogiki korekcyjnej (terapii pedagogicznej) lub wczesnego wspomagania rozwoju dziecka i posiada przygotowanie pedagogiczne oraz ukończyła studia podyplomowe prowadzone zgodnie z nowym standardem kształcenia w zakresie odpowiednim do niepełnosprawności uczniów, lub 
2. c) logopedia i posiada przygotowanie pedagogiczne oraz ukończyła studia podyplomowe prowadzone zgodnie z nowym standardem kształcenia w zakresie odpowiednim do niepełnosprawności uczniów lub

2) ukończyła studia pierwszego i drugiego stopnia prowadzone zgodnie z nowym standardem kształcenia w zakresie odpowiednim do niepełnosprawności uczniów na kierunku innym niż pedagogika specjalna i posiada przygotowanie pedagogiczne, lub 

3) ukończyła studia pierwszego i drugiego stopnia prowadzone zgodnie z nowym standardem kształcenia w zakresie pedagogiki resocjalizacyjnej, logopedii, pedagogiki korekcyjnej (terapii pedagogicznej) lub wczesnego wspomagania rozwoju dziecka na kierunku innym niż pedagogika specjalna i posiada przygotowanie pedagogiczne oraz ukończyła studia podyplomowe prowadzone zgodnie z nowym standardem kształcenia w zakresie odpowiednim do niepełnosprawności uczniów, lub 

4) ukończyła studia drugiego stopnia prowadzone zgodnie z nowym standardem kształcenia na kierunku pedagogika specjalna, na podstawie § 39 ust. 2 pkt 2 i ust. 3 pkt 2 rozporządzenia Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z dnia 27 września 2018 r. w sprawie studiów, w zakresie odpowiednim do niepełnosprawności uczniów i posiada przygotowanie pedagogiczne, lub 

5) ukończyła studia prowadzone zgodnie z przepisami obowiązującymi przed dniem 3 sierpnia 2019 r. na poziomie wymaganym do zajmowania stanowiska nauczyciela w danym typie szkoły lub rodzaju placówki określonym w § 3 ust. 1 pkt 2 i ust. 2 pkt 1 oraz § 4 pkt 2 i 4 w zakresie odpowiednim do niepełnosprawności uczniów, lub 

6) ukończyła zakład kształcenia nauczycieli w specjalności odpowiedniej do niepełnosprawności uczniów, lub 

7) ma kwalifikacje wymagane