Od 1 września 2019 r. obowiązują nowe zasady w procedurze oceny pracy nauczycieli. Sprawdź, jakie są kolejne czynności w ocenianiu nauczyciela.

KROK 1. Rozpoczęcie oceny pracy nauczyciela

Ocena może być dokonana w każdym czasie. Jednak ustawodawca wprowadził tu pewne, ograniczenia. Po pierwsze nie dotyczy ona nauczycieli stażystów. Po drugie oceny nie dokonuje się wcześniej niż przed upływem roku od sporządzenia wcześniejszej oceny lub oceny dorobku zawodowego. Zatem  postępowanie w sprawie ustalenia oceny pracy nie powinno być nadużywane i wszczynane w każdym przypadku popełnienia przez nauczyciela uchybienia porządkowego bądź dyscyplinarnego. W takich sytuacjach dyrektor powinien odpowiednio ukarać nauczyciela karą porządkową albo powiadomić rzecznika dyscyplinarnego działającego przy komisji dyscyplinarnej nauczycieli przy wojewodzie o uchybieniu dyscyplinarnym.

Postępowanie w sprawie oceny pracy nauczyciela wszczyna się z inicjatywy dyrektora danej jednostki oświatowej, w której nauczyciel jest zatrudniony, lub na wniosek:

• nauczyciela, który chce być oceniony,
• organu sprawującego nadzór pedagogiczny, a w przypadku nauczycieli placówek doskonalenia nauczycieli - kuratora oświaty,
• organu prowadzącego szkołę,
• rady szkoły,
• rady rodziców.

Dyrektor może wszcząć postępowanie w sprawie oceny pracy określonego nauczyciela w każdej sytuacji, gdy otrzymuje liczne i wyraźne sygnały świadczące o nienależytym wykonywaniu przez tę osobę obowiązków pracowniczych (np. skargi od rodziców lub uczniów, kierowane przez pojedyncze osoby bądź przez radę rodziców).

KROK 2. Zawiadomienie nauczyciela o dokonywanej ocenie

Nauczyciela zawiadamia się pisemnie o rozpoczęciu dokonywania jego oceny pracy w przypadku dokonywania oceny pracy:

• z inicjatywy dyrektora szkoły,
• na wniosek organu sprawującego nadzór pedagogiczny (najczęściej kuratora oświaty),
• w przypadku nauczyciela placówki doskonalenia nauczycieli - kuratora oświaty, organu prowadzącego szkołę, rady szkoły lub rady rodziców.

W pozostały przypadku, gdy z wniosek występuje sam nauczyciel,  dyrektor nie musi zawiadamiać nauczyciela o rozpoczęciu oceniania.

Dyrektor musi dokonać powiadomienia niezwłocznie. Nie określono konkretnego terminu.

KROK 3. Sprawdzenie informacji przydatnych przy ocenianiu nauczyciela

Przepisy regulujące zasady oceniania pracy nauczyciela nie precyzują sposobu gromadzenia informacji o jego pracy.  Dyrektor, oceniając pracę nauczyciela, powinien wykorzystać informacje o pracy nauczyciela poprzez bezpośrednią obserwację jego pracy, analizę dokumentacji pedagogicznej, np. dzienników lekcyjnych i zajęć pozalekcyjnych, protokołów zebrań z rodzicami, dokumentacji wychowawcy, analizę efektów pracy dydaktycznej, wychowawczej i opiekuńczej, analizę uczestnictwa nauczyciela w różnych formach doskonalenia, analizę arkuszy samooceny nauczyciela i ankiet, jeżeli funkcjonują w szkole.

KROK 4. Uzyskanie opinii o pracy nauczyciela

Zanim dyrektor dokona oceny, musi w wielu przypadkach zasięgać opinii innych organów. I tak:

W poniższych sytuacjach dyrektor musi współdziałać w formie porozumienia z innymi podmiotami przy dokonywaniu ocen.

Ustalenie oceny w porozumieniu z nauczycielem zajmującym stanowisko kierownicze i sprawującym w tej szkole nadzór pedagogiczny albo nauczycielem upoważnionym przez organ prowadzący         

Jeżeli dyrektorem szkoły jest osoba niebędąca nauczycielem, wówczas dokonuje on oceny pracy nauczyciela w porozumieniu z:

• nauczycielem zajmującym w tej szkole inne stanowisko kierownicze (wicedyrektorem lub innym nauczycielem pełniącym funkcję kierowniczą określoną w statucie szkoły) i sprawującym w tej szkole nadzór pedagogiczny,
• nauczycielem upoważnionym przez organ prowadzący (wyłącznie w przypadku innych form wychowania przedszkolnego, przedszkoli, szkół i placówek, o których mowa w art. 1 ust. 2 pkt 2 Karty Nauczyciela).

Ustalenie oceny w porozumieniu z organem sprawującym nadzór pedagogiczny

Jeżeli dyrektorem szkoły jest osoba niebędąca nauczycielem, wówczas dokonuje on oceny pracy nauczyciela zajmującego inne stanowisko kierownicze i sprawującego w tej szkole nadzór pedagogiczny obligatoryjnie w porozumieniu z organem sprawującym nadzór pedagogiczny (w przypadku nauczycieli placówek doskonalenia nauczycieli - w porozumieniu z kuratorem oświaty).

Ustalenie oceny w porozumieniu z dyrektorem szkoły, w której nauczyciel uzupełnia pensum

Jeżeli nauczyciel uzupełnia etat na podstawie art. 22 ust. 1 Karty Nauczyciela, wtedy dyrektor szkoły macierzystej dokonuje jego oceny w porozumieniu z dyrektorem szkoły, w której nauczyciel uzupełnia obowiązkowy wymiar zajęć.

Przyjęcie oceny ustalonej przez dyrektora właściwej placówki doskonalenia nauczycieli

W przypadku nauczyciela doradcy metodycznego konieczne jest uprzednie uzyskanie oceny pracy dokonanej przez dyrektora właściwej placówki doskonalenia nauczycieli, w zakresie dotyczącym wykonywania zadań doradcy metodycznego.

Przyjęcie oceny ustalonej przez  właściwy organ władzy kościelnej     

W przypadku nauczyciela religii dyrektor szkoły musi uwzględnić ocenę merytoryczną pracy nauczyciela religii ustaloną przez właściwą władzę kościelną. W tym celu należy zawiadomić tę władzę o dokonywanej ocenie, wskazując na konieczność dokonania oceny merytorycznej tego nauczyciela.

KROK 5. Dokonanie oceny pracy nauczyciela

Termin na dokonanie oceny wynosi 3 miesiące liczone od dnia złożenia wniosku od dnia powiadomienia nauczyciela na piśmie lub od dnia powiadomienia nauczyciela na piśmie o rozpoczęciu dokonywania oceny jego pracy.

Do trzymiesięcznego terminu, w których powinna zostać ustalona ocena pracy, nie będą wliczane:

• okresy usprawiedliwionej nieobecności nauczyciela w pracy, trwającej dłużej niż 14 dni,
• okresy ferii szkolnych,
• w przypadku nauczycieli zatrudnionych w szkołach, w których nie są przewidziane ferie szkolne - okresów urlopu wypoczynkowego trwającego nieprzerwanie co najmniej 14 dni kalendarzowych.

KROK 6. Zapoznanie nauczyciela z projektem oceny

Należy przekazać nauczycielowi informację o miejscu i terminie, w którym może on zapoznać się projektem oceny jego pracy. Należy też wyznaczyć mu 5 dni roboczych na zgłoszenie na piśmie uwag i zastrzeżeń. W zawiadomieniu należy powiadomić nauczyciela o możliwości skorzystania z obecności przedstawiciela wskazanej przez nauczyciela zakładowej organizacji związkowej przy zapoznawaniu go z projektem oceny pracy. Dyrektor uwzględnia uwagi i zastrzeżenia i wprowadza ewentualne zmiany lub pozostaje przy ustalonym projekcie oceny.

KROK 7. Wręczenie karty oceny pracy

Procedurę oceny pracy kończy doręczenie nauczycielowi karty oceny pracy. W razie nieobecności nauczyciela kartę oceny należy wysłać pocztą z potwierdzeniem odbioru. Natomiast odpis karty powinien być włączony do akt osobowych nauczyciela.

Rozporządzenie MEN, który będzie obowiązywało od 1 września 2019 r., nie przewiduje wzoru karty oceny pracy (podobnie jak poprzednie). Przepisy określają zakres informacji, które powinna zawierać karta oceny pracy. Karta oceny pracy zawiera:

• imię (imiona) i nazwisko nauczyciela;
• datę i miejsce urodzenia;
• miejsce zatrudnienia i zajmowane stanowisko;
• staż pracy pedagogicznej;
• stopień awansu zawodowego;
• wykształcenie;
• datę dokonania ostatniej oceny pracy;
• stwierdzenie uogólniające, o którym mowa w art. 6a ust. 4 Karty Nauczyciela;
• uzasadnienie oceny pracy;
• datę dokonania oceny pracy;
• podpis osoby dokonującej oceny pracy;
• pouczenie o terminie i trybie wniesienia odwołania od oceny pracy.

KROK 8. Przekazanie odwołania od oceny pracy do organu wyższej instancji

Od oceny pracy, w terminie 14 dni od dnia jej doręczenia, nauczycielowi przysługuje prawo wniesienia odwołania, za pośrednictwem dyrektora szkoły, do organu sprawującego nadzór pedagogiczny nad szkołą (w przypadku nauczyciela placówki doskonalenia nauczycieli - do kuratora oświaty). Przekazania powinien dokonać w terminie 5 dni roboczych od dnia otrzymania odwołania. Do przekazanego odwołania dyrektor powinien dołączyć pisemne odniesienie się do zarzutów podniesionych w odwołaniu.

KROK 9. Ustalenie ponownej oceny pracy

Organem odwoławczym w procedurze oceny pracy jest zespół oceniający powołany przez organ nadzoru pedagogicznego (w przypadku nauczyciela placówki doskonalenia nauczycieli – kuratora oświaty).

W skład zespołu oceniającego wchodzi:

• przedstawiciel organu sprawującego nadzór pedagogiczny, a w przypadku nauczyciela placówki doskonalenia nauczycieli - kurator oświaty, jako przewodniczący zespołu,
• przedstawiciel rady pedagogicznej szkoły,
• przedstawiciel rady rodziców (z wyjątkiem szkół i placówek, w których nie działa rada rodziców),
• właściwy nauczyciel-doradca metodyczny lub nauczyciel-konsultant,
• przedstawiciel zakładowej organizacji związkowej wskazanej przez nauczyciela.

Zespół oceniający:

• zawiadamia nauczyciela o posiedzeniu odwoławczym, nie później niż na 5 dni roboczych przed terminem posiedzenia,
• rozpatruje odwołanie od oceny pracy po uprzednim wysłuchaniu nauczyciela, który wniósł odwołanie (niestawienie się nauczyciela, mimo prawidłowego zawiadomienia o posiedzeniu, nie wstrzymuje rozpatrywania odwołania przez zespół oceniający i wydania rozstrzygnięcia)
• podejmuje rozstrzygnięcie zwykłą większością głosów w głosowaniu jawnym w obecności co najmniej 2/3 członków zespołu; w przypadku równej liczby głosów decyduje głos przewodniczącego zespołu; rozstrzygnięcie zespołu oceniającego powinno zawierać pisemne uzasadnienie i zostać opatrzone podpisem przewodniczącego zespołu. Na podstawie tego rozstrzygnięcia organ nadzoru pedagogicznego decyduje w sprawie zaskarżonej oceny pracy. Od rozstrzygnięcia w II instancji nie przysługuje już odwołanie ani żadna inna forma zaskarżenia.

Zespół oceniający może:

• podtrzymać ustaloną ocenę – gdy uzna, że ocena jest merytorycznie dobra,
• uchylić ocenę pracy i ustalić nową – gdy uzna, że ocena pracy jest merytorycznie nieuzasadniona, wówczas uchyla ją i sam ustala nową,
• uchylić ocenę pracy i przekazać sprawę do ponownego ustalenia oceny pracy – tylko wówczas, gdy ustalona ocena pracy jest wprawdzie merytorycznie uzasadniona, jednak w procedurze oceniania doszło do uchybień formalnych (np. brak zasięgnięcia opinii, która była wymagana).

Podstawa prawna:

• art. 6a ustawy z 26 stycznia 1982 r. – Karta Nauczyciela (tekst jedn.: Dz.U. z 2018 r. poz. 967 ze zm.),
• rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 19 sierpnia 2019 r. w sprawie trybu dokonywania oceny pracy nauczycieli, szczegółowego zakresu informacji zawartych w karcie oceny pracy, składu i sposobu powoływania zespołu oceniającego oraz trybu postępowania odwoławczego (Dz. U. z 2019 r. poz. 1625).

Dariusz Skrzyński

29-08-2019