Pracownicze Plany Kapitałowe zostały uregulowane ustawą z dnia 4 października 2018 r. o pracowniczych planach kapitałowych (Dz.U. z 28.11.2018 r., poz. 2215, dalej jako: ustawa o ppk). Wymieniona ustawa stanowi podstawowy akt prawny, który reguluje zasady tworzenia i funkcjonowania pracowniczych planów kapitałowych w Polsce, a zasadnicza jej część weszła w życie z dniem 1 stycznia 2019 r.

Ministerstwo Finansów podkreśla dobrowolność gromadzenia oszczędności w ramach programu polegająca na tym, że każda osoba zatrudniona zostanie zapisana do programu automatycznie, przy czym będzie mogła zrezygnować z dokonywania wpłat do PPK na podstawie pisemnej deklaracji złożonej podmiotowi zatrudniającemu. Wpłaty w ramach programu dokonywane będą przez podmiot zatrudniający i uczestnika (pracownika) przy jednoczesnym wsparciu ze strony państwa w formie wpłaty powitalnej (jednorazowej) oraz wpłaty corocznej.

Termin objęcia programem nauczycieli

Programem objęci zostali również nauczyciele oraz  inni pracownicy pedagogiczni zatrudnieni szkołach oraz placówkach oświatowych (art. 2 ustawy o ppk). Zgodnie z art. 137 ustawy o pkk, podmioty zatrudniające wchodzące w skład sektora finansów publicznych - a zatem szkoły i placówki oświatowe będące jednostkami budżetowymi prowadzonymi przez jednostki samorządu terytorialnego na szczeblu gminnym, powiatowym i wojewódzkim - umowy o zarządzanie PPK winny zawrzeć od dnia 1 stycznia 2021 roku, a umowy o prowadzenie PPK najpóźniej do dnia 10 kwietnia 2021 roku.

Wymienione wyżej placówki zatem mają jeszcze czas na przygotowanie się do wdrożenia programu i realizację obowiązków z ustawy o pracowniczych planach kapitałowych.

Terminy dla pracodawców spoza sektora finansów publicznych

Pracodawcy, którzy nie są zaliczani do sektora finansów publicznych, mają obowiązek zastosowania się do przepisów ustawy wcześniej. Ustawa w art. 134 uzależnia termin stosowania przepisów wobec pracodawców w zależności od ilości zatrudnianych przez niego pracowników na dzień wymieniony w ustawie  tj.:

1) do podmiotów zatrudniających, które zatrudniają co najmniej 250 osób zatrudnionych według stanu na dzień 31 grudnia 2018 r. ustawę stosuje się od dnia 1 lipca 2019 r.,

2) do podmiotów zatrudniających, które zatrudniają co najmniej 50 osób zatrudnionych według stanu na dzień 30 czerwca 2019 r. ustawę stosuje się od dnia 1 stycznia 2020 r.,

3) do podmiotów zatrudniających, które zatrudniają co najmniej 20 osób zatrudnionych według stanu na dzień 31 grudnia 2019 r. ustawę stosuje się od dnia 1 lipca 2020 r.,

4) do pozostałych podmiotów zatrudniających ustawę stosuje się od dnia 1 stycznia 2021 r.

W konsekwencji placówki, które nie zaliczają się do sektora finansów publicznych i zatrudniają co najmniej 50 osób na dzień 30 czerwca 2019 r. i 20 osób na dzień 31 grudnia 2019 r. obowiązane są do zastosowanie się do przepisów ustawy jeszcze w 2020 r.

Jednocześnie w odpowiedzi na interpelację poselską nr 26880 Ministerstwo Finansów poinformowało, że zmiana (zwiększenie albo zmniejszenie się) liczby zatrudnionych po dniu według którego ustalana jest liczba zatrudnionych, a dniem utworzenia pracowniczego planu kapitałowego, nie modyfikuje terminu utworzenia PPK (odpowiedź z dnia 30 października 2018 r. na interpelację poselską w sprawie stosowania przez podmioty zatrudniające ustawy o pracowniczych planach kapitałowych).

Kroki do podjęcia przed wprowadzeniem PPK

Kierownik placówki oświatowej w pierwszej kolejności dokonuje konsultacji w wyborze instytucji finansowej zgodnie z obowiązującymi w tym zakresie regulacjami (por. art. 7 ust. 3-5 ustawy o ppk), a następnie zawiera umowę o zarządzanie a w dalszej kolejności o prowadzenie pracowniczych planów kapitałowych. Zgodnie z ustawą umowa o zarządzanie powinna zostać zawarta nie później niż na 10 dni roboczych przed dniem, w którym w stosunku do pierwszej z zatrudnionych osób podmiot zatrudniający jest obowiązany zawrzeć umowę o prowadzenie PPK (por. art.8 ust. 1 ustawy o ppk) a pierwsze umowy o prowadzenie w programie, w imieniu i na rzecz osób zatrudnionych należy zawrzeć w terminie do 10. dnia miesiąca następującego po upływie 3 miesięcy od dnia, w którym zgodnie z ustawą pracodawca ma obowiązek wprowadzić program (por. art. 16 ust. 1 ustawy o ppk).

Gdzie szukać informacji praktycznych ?

Ustawa o ppk na mocy art. 77 reguluje powołanie Oficjalnego Portalu Informacyjnego Pracowniczych Planów Kapitałowych (www.mojeppk.pl) zawierającego praktyczne informacje na temat organizacji programu, w tym listę instytucji finansowych tworzących indywidualne rachunki ppk oraz poradniki adresowane zarówno do pracodawców jak i pracowników. Od 1 stycznia 2022 roku portal powinien posiadać funkcję informującą uczestnika ppk (po weryfikacji jego tożsamości) o wartości zgromadzonych na rachunku środków.

Podstawa prawna:

Ustawa z dnia 4 października 2018 r. o pracowniczych planach kapitałowych (Dz.U. z 28.11.2018 r., poz. 2215) - art. 2, 7, 8, 16, 77, 134, 137.

Lucyna Węgłowska-Raczyńska

12-11-2019

Od 1 września 2019 r. obowiązują nowe zasady w procedurze oceny pracy nauczycieli. Sprawdź, jakie są kolejne czynności w ocenianiu nauczyciela.

KROK 1. Rozpoczęcie oceny pracy nauczyciela

Ocena może być dokonana w każdym czasie. Jednak ustawodawca wprowadził tu pewne, ograniczenia. Po pierwsze nie dotyczy ona nauczycieli stażystów. Po drugie oceny nie dokonuje się wcześniej niż przed upływem roku od sporządzenia wcześniejszej oceny lub oceny dorobku zawodowego. Zatem  postępowanie w sprawie ustalenia oceny pracy nie powinno być nadużywane i wszczynane w każdym przypadku popełnienia przez nauczyciela uchybienia porządkowego bądź dyscyplinarnego. W takich sytuacjach dyrektor powinien odpowiednio ukarać nauczyciela karą porządkową albo powiadomić rzecznika dyscyplinarnego działającego przy komisji dyscyplinarnej nauczycieli przy wojewodzie o uchybieniu dyscyplinarnym.

Postępowanie w sprawie oceny pracy nauczyciela wszczyna się z inicjatywy dyrektora danej jednostki oświatowej, w której nauczyciel jest zatrudniony, lub na wniosek:

• nauczyciela, który chce być oceniony,
• organu sprawującego nadzór pedagogiczny, a w przypadku nauczycieli placówek doskonalenia nauczycieli - kuratora oświaty,
• organu prowadzącego szkołę,
• rady szkoły,
• rady rodziców.

Dyrektor może wszcząć postępowanie w sprawie oceny pracy określonego nauczyciela w każdej sytuacji, gdy otrzymuje liczne i wyraźne sygnały świadczące o nienależytym wykonywaniu przez tę osobę obowiązków pracowniczych (np. skargi od rodziców lub uczniów, kierowane przez pojedyncze osoby bądź przez radę rodziców).

KROK 2. Zawiadomienie nauczyciela o dokonywanej ocenie

Nauczyciela zawiadamia się pisemnie o rozpoczęciu dokonywania jego oceny pracy w przypadku dokonywania oceny pracy:

• z inicjatywy dyrektora szkoły,
• na wniosek organu sprawującego nadzór pedagogiczny (najczęściej kuratora oświaty),
• w przypadku nauczyciela placówki doskonalenia nauczycieli - kuratora oświaty, organu prowadzącego szkołę, rady szkoły lub rady rodziców.

W pozostały przypadku, gdy z wniosek występuje sam nauczyciel,  dyrektor nie musi zawiadamiać nauczyciela o rozpoczęciu oceniania.

Dyrektor musi dokonać powiadomienia niezwłocznie. Nie określono konkretnego terminu.

KROK 3. Sprawdzenie informacji przydatnych przy ocenianiu nauczyciela

Przepisy regulujące zasady oceniania pracy nauczyciela nie precyzują sposobu gromadzenia informacji o jego pracy.  Dyrektor, oceniając pracę nauczyciela, powinien wykorzystać informacje o pracy nauczyciela poprzez bezpośrednią obserwację jego pracy, analizę dokumentacji pedagogicznej, np. dzienników lekcyjnych i zajęć pozalekcyjnych, protokołów zebrań z rodzicami, dokumentacji wychowawcy, analizę efektów pracy dydaktycznej, wychowawczej i opiekuńczej, analizę uczestnictwa nauczyciela w różnych formach doskonalenia, analizę arkuszy samooceny nauczyciela i ankiet, jeżeli funkcjonują w szkole.

KROK 4. Uzyskanie opinii o pracy nauczyciela

Zanim dyrektor dokona oceny, musi w wielu przypadkach zasięgać opinii innych organów. I tak:

W poniższych sytuacjach dyrektor musi współdziałać w formie porozumienia z innymi podmiotami przy dokonywaniu ocen.

Ustalenie oceny w porozumieniu z nauczycielem zajmującym stanowisko kierownicze i sprawującym w tej szkole nadzór pedagogiczny albo nauczycielem upoważnionym przez organ prowadzący         

Jeżeli dyrektorem szkoły jest osoba niebędąca nauczycielem, wówczas dokonuje on oceny pracy nauczyciela w porozumieniu z:

• nauczycielem zajmującym w tej szkole inne stanowisko kierownicze (wicedyrektorem lub innym nauczycielem pełniącym funkcję kierowniczą określoną w statucie szkoły) i sprawującym w tej szkole nadzór pedagogiczny,
• nauczycielem upoważnionym przez organ prowadzący (wyłącznie w przypadku innych form wychowania przedszkolnego, przedszkoli, szkół i placówek, o których mowa w art. 1 ust. 2 pkt 2 Karty Nauczyciela).

Ustalenie oceny w porozumieniu z organem sprawującym nadzór pedagogiczny

Jeżeli dyrektorem szkoły jest osoba niebędąca nauczycielem, wówczas dokonuje on oceny pracy nauczyciela zajmującego inne stanowisko kierownicze i sprawującego w tej szkole nadzór pedagogiczny obligatoryjnie w porozumieniu z organem sprawującym nadzór pedagogiczny (w przypadku nauczycieli placówek doskonalenia nauczycieli - w porozumieniu z kuratorem oświaty).

Ustalenie oceny w porozumieniu z dyrektorem szkoły, w której nauczyciel uzupełnia pensum

Jeżeli nauczyciel uzupełnia etat na podstawie art. 22 ust. 1 Karty Nauczyciela, wtedy dyrektor szkoły macierzystej dokonuje jego oceny w porozumieniu z dyrektorem szkoły, w której nauczyciel uzupełnia obowiązkowy wymiar zajęć.

Przyjęcie oceny ustalonej przez dyrektora właściwej placówki doskonalenia nauczycieli

W przypadku nauczyciela doradcy metodycznego konieczne jest uprzednie uzyskanie oceny pracy dokonanej przez dyrektora właściwej placówki doskonalenia nauczycieli, w zakresie dotyczącym wykonywania zadań doradcy metodycznego.

Przyjęcie oceny ustalonej przez  właściwy organ władzy kościelnej     

W przypadku nauczyciela religii dyrektor szkoły musi uwzględnić ocenę merytoryczną pracy nauczyciela religii ustaloną przez właściwą władzę kościelną. W tym celu należy zawiadomić tę władzę o dokonywanej ocenie, wskazując na konieczność dokonania oceny merytorycznej tego nauczyciela.

KROK 5. Dokonanie oceny pracy nauczyciela

Termin na dokonanie oceny wynosi 3 miesiące liczone od dnia złożenia wniosku od dnia powiadomienia nauczyciela na piśmie lub od dnia powiadomienia nauczyciela na piśmie o rozpoczęciu dokonywania oceny jego pracy.

Do trzymiesięcznego terminu, w których powinna zostać ustalona ocena pracy, nie będą wliczane:

• okresy usprawiedliwionej nieobecności nauczyciela w pracy, trwającej dłużej niż 14 dni,
• okresy ferii szkolnych,
• w przypadku nauczycieli zatrudnionych w szkołach, w których nie są przewidziane ferie szkolne - okresów urlopu wypoczynkowego trwającego nieprzerwanie co najmniej 14 dni kalendarzowych.

KROK 6. Zapoznanie nauczyciela z projektem oceny

Należy przekazać nauczycielowi informację o miejscu i terminie, w którym może on zapoznać się projektem oceny jego pracy. Należy też wyznaczyć mu 5 dni roboczych na zgłoszenie na piśmie uwag i zastrzeżeń. W zawiadomieniu należy powiadomić nauczyciela o możliwości skorzystania z obecności przedstawiciela wskazanej przez nauczyciela zakładowej organizacji związkowej przy zapoznawaniu go z projektem oceny pracy. Dyrektor uwzględnia uwagi i zastrzeżenia i wprowadza ewentualne zmiany lub pozostaje przy ustalonym projekcie

Procedura przedstawia kolejne czynności w procedurze udzielania urlopu zdrowotnego, w zależności od tego czy nauczyciel chce wykorzystać urlop na turnus leczniczy lub rehabilitacyjny, czy też nie.

Nauczycielu! Masz dwie możliwości wnioskowania o urlop

W praktyce szkolnej mogą pojawić następujące sytuacje związane z wnioskowaniem o urlop zdrowotny:

• wniosek zawiera skierowanie na turnus leczniczy lub rehabilitacyjny – wtedy urlop udzielany jest na ten turnus i na okres wskazany w skierowaniu,
• wniosek nie zawiera skierowania na turnus leczniczy lub rehabilitacyjny – wtedy kiedy nauczyciel chce skorzystać z urlop w większym wymiarze, maksymalnie rocznym.

W zależności od tego która sytuacja będzie miała miejsce różne będzie postępowanie dyrektora w tej sprawie.

Procedura postępowania z wnioskami o urlop zdrowotny, które zawierają skierowanie na turnus rehabilitacyjny lub leczniczy

Krok 1. Nauczyciel składa wniosek o udzielenie urlopu zdrowotnego do dyrektora szkoły - wzór nr 1 w załączeniu. Do wniosku musi dołączyć skierowanie na leczenie uzdrowiskowe lub rehabilitację  uzdrowiskową.

Krok 2.Po otrzymaniu wniosku o urlop dla poratowania zdrowia na leczenie uzdrowiskowe lub rehabilitację uzdrowiskową wraz ze stosownym skierowaniem dyrektor weryfikuje, czy przesłanki z art. 73 ust. 1 Karty Nauczyciela udzielenia urlopu są spełnione oraz czy skierowanie zostało potwierdzone przez oddział wojewódzki Narodowego Funduszu Zdrowia właściwy ze względu na miejsce zamieszkania nauczyciela.

Krok 3. Jeżeli nauczyciel wraz z wnioskiem o urlop dla poratowania zdrowia nie przedłożył skierowania na leczenie lub rehabilitację uzdrowiskową, wówczas dyrektor stosuje procedurę postępowania z wnioskami o urlop zdrowotny, które nie zawierają skierowania na turnus rehabilitacyjny lub uzdrowiskowy. 

Krok 4. Po weryfikacji formalnej z kroku 1. dyrektor podejmuje decyzję - wzór nr 2:

• w sprawie udzielenia urlopu – jeżeli nauczyciel spełnia wszystkie przesłanki z art. 73 ust. 1 Karty Nauczyciela i skierowanie zawiera potwierdzenie NFZ,
• w sprawie odmowy udzielenia urlopu – jeżeli nauczyciel nie spełnia przesłanek z art. 73 ust. 1 Karty Nauczyciela lub skierowanie nie zawiera potwierdzenia NFZ.

Procedura postępowania z wnioskami o urlop zdrowotny, które nie zawierają skierowania na turnus rehabilitacyjny lub uzdrowiskowy 

Krok 1. Nauczyciel składa wniosek o udzielenie urlopu zdrowotnego do dyrektora szkoły. Treść wniosku nie jest określona przepisami - propozycja wzór nr 3.

Krok 2. Po otrzymaniu wniosku (pisemnego) o udzielenie urlopu dla poratowania zdrowia dyrektor weryfikuje, czy przesłanki  formalne z art. 73 Karty Nauczyciela udzielenia urlopu są spełnione. Bada, czy nauczyciel:

• korzystał wcześniej z urlopu zdrowotnego – jeżeli tak, to ustala, czy łączny wymiar wszystkich urlopów zdrowotnych nauczyciela nie przekroczył 3 lat oraz od dnia zakończenia poprzedniego urlopu dla poratowania zdrowia upłynął co najmniej rok,

• jest zatrudniony w pełnym wymiarze zajęć na czas nieokreślony w momencie rozpoczęcia urlopu (ten warunek właściwie będzie badany po wskazaniu daty rozpoczęcie urlopu w orzeczeniu lekarskim),
• posiada co najmniej 7-letni okres pracy w szkole (w wymiarze nie niższym niż 1/2, o ile nie ma przerw w pracy powyżej 3 miesięcy) – ten warunek dotyczy tylko pierwszego urlopu,

• nie nabył uprawnień emerytalnych.

Jeże nie – przejdź do kroku 3.  Jeżeli tak – przejdź do korku 4.

Krok 3.  Jeżeli warunki formalnie z art. 73 Karty Nauczyciela do udzielenia urlopu – w zależności czy jest to pierwszy urlop nauczyciela, czy kolejny  – nie są spełnione dyrektor odmawia udzielenia urlopu - propozycja pisma - wzór nr 4.

Krok. 4Jeżeli warunki formalne z art. 73 Karty Nauczyciela do udzielenia urlopu – w zależności czy jest to pierwszy urlop nauczyciela, czy kolejny  – są spełnione dyrektor kieruje nauczyciela na badania do lekarza medycyny pracy w terminie 7 dni roboczych od dnia złożenia wniosku przez nauczyciela. Wzór skierowania został prawnie określony w rozporządzeniu w sprawie orzekania o potrzebie udzielenia nauczycielowi urlopu dla poratowania zdrowia - wzór nr 5.

Krok 5.Nauczyciel przedkłada orzeczenie lekarskie o potrzebie udzielenia urlopu dla poratowania zdrowia. Wzór orzeczenia został prawnie określony w załączniku do rozporządzenia w sprawie orzekania o potrzebie udzielenia nauczycielowi urlopu dla poratowania zdrowia.

Krok 6. Po otrzymaniu orzeczenia dyrektor podejmuje decyzję:

• udziela urlopu – jeżeli nauczyciel spełnia wszystkie przesłanki i dyrektor nie ma zastrzeżeń do zasadności orzeczenia lekarskiego - wzór nr 6,
• składa odwołanie od orzeczenia lekarskiego – jeżeli nauczyciel spełnia wszystkie przesłanki, ale dyrektor ma zastrzeżenia do zasadności orzeczenia - wzór nr 7.

Krok 7.Wojewódzki ośrodek medycyny pracy wydaje orzeczenie w terminie nie dłuższym niż 30 dni od dnia otrzymania odwołania. To orzeczenie jest ostateczne zarówno co do prawa do urlopu i co do terminu udzielenia urlopu.

Krok 8.Dyrektor niezwłocznie wydaje decyzję. Nie może odmówić udzielenia urlopu nauczycielowi, który spełnia wszystkie wymogi, w tym posiada ostateczne orzeczenie lekarskie o potrzebie jego udzielenia.

Dariusz Skrzyński

13-05-2019

Pytanie:

Zwracam się z prośbą o wskazanie ostatecznego terminu ubiegania się o ekwiwalent za niewykorzystany urlop wypoczynkowy w związku z urlopem zdrowotnym za rok 2017. Od 1 września 2016 do 31 sierpnia urlop zdrowotny, 1 września 2017 rozwiązany stosunek pracy. 

Odpowiedź:

Urlop uzupełniający za urlop zdrowotny

Takie uprawnienie pojawiło się 1 stycznia 2018 r. wraz z nowelizacją treści art. 66 ust. 1 i wprowadzeniem nowego art. 66a Karty Nauczyciela.

Art. 66 

1. W razie niewykorzystania urlopu wypoczynkowego w całości lub części w okresie ferii szkolnych z powodu niezdolności do pracy wywołanej chorobą lub odosobnieniem w związku z chorobą zakaźną, urlopu macierzyńskiego, urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego, urlopu ojcowskiego, urlopu rodzicielskiego, urlopu dla poratowania zdrowia, odbywania ćwiczeń wojskowych albo krótkotrwałego przeszkolenia wojskowego - nauczycielowi przysługuje urlop w ciągu roku szkolnego, w wymiarze uzupełniającym do 8 tygodni.

Przepis ten dotyczy oczywiście nauczycieli zatrudnionych w szkołach feryjnych.

Z kolei, jeżeli nauczyciel szkoły nieferyjnej nie może rozpocząć urlopu wypoczynkowego w ustalonym terminie z przyczyn usprawiedliwiających nieobecność w pracy, a w szczególności m.in. z powodu urlopu dla poratowania zdrowia, urlop wypoczynkowy ulega przesunięciu na termin późniejszy (art. 66a Karty Nauczyciela). Ta sama zasada dotyczy niemożności wykorzystania części urlopu wypoczynkowego.

Art.  66a.  

1. Jeżeli nauczyciel szkoły, o której mowa w art. 64 ust. 3, nie może rozpocząć urlopu wypoczynkowego w ustalonym terminie z przyczyn usprawiedliwiających nieobecność w pracy, a w szczególności z powodu:

1) czasowej niezdolności do pracy wskutek choroby,

2) odosobnienia w związku z chorobą zakaźną,

3) powołania na ćwiczenia wojskowe lub na przeszkolenie wojskowe albo stawienia się do pełnienia terytorialnej służby wojskowej rotacyjnie, na czas do 3 miesięcy,

4) urlopu macierzyńskiego,

5) urlopu dla poratowania zdrowia

- urlop wypoczynkowy ulega przesunięciu na termin późniejszy.

2. Część urlopu wypoczynkowego niewykorzystaną z powodu:

1) czasowej niezdolności do pracy wskutek choroby,

2) odosobnienia w związku z chorobą zakaźną,

3) odbywania ćwiczeń wojskowych lub przeszkolenia wojskowego albo pełnienia terytorialnej służby wojskowej rotacyjnie, przez czas do 3 miesięcy,

4) urlopu macierzyńskiego,

5) urlopu dla poratowania zdrowia

- udziela się w terminie późniejszym.

3. Przepisy ust. 1 i 2 stosuje się odpowiednio do dyrektora i wicedyrektora szkoły oraz nauczyciela pełniącego inne stanowisko kierownicze w szkole, a także nauczyciela, który przez okres co najmniej 10 miesięcy pełni obowiązki kierownicze w zastępstwie nauczyciela, któremu powierzono stanowisko kierownicze.

Sprawa z urlopem uzupełniającym jest prosta, jeżeli chodzi o urlopy udzielony po 1 stycznia 2018 r., kiedy to zmieniły się przepisy. A co z urlopami uzupełniającymi za urlopy sprzed 2018 roku? W tym przypadku decyzja należy do dyrektora, który na wniosek nauczyciela, korzystającego z urlopu zdrowotnego np. w 2017 roku podejmuje określoną decyzję – udziela lub odmawia urlopu uzupełniającego. Urlop musi być w naturze, nie można wypłacić ekwiwalentu. Ekwiwalent tylko jeżeli nauczyciel kończy zatrudnienie.

Na korzyść nauczycieli, czyli tych którzy korzystali z urlopu przed 2018 rokiem, ale jeszcze ich roszczenie o urlop uzupełniający się nie przedawniło,  jest wyrok Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z 30 czerwca 2016 r. w sprawie przeciwko Szkole Podstawowej w Rzeplinie, C-178/15. Interpretacja przyjęta przez Trybunał nakazywała udzielenie uzupełniającego urlopu wypoczynkowego po urlopie dla poratowania zdrowia. Interpretację tą należy odnieść do stanów faktycznych sprzed 1 stycznia 2018 r.

Jeżeli nauczyciel zwróci się do dyrektora o udzielenie urlopu uzupełniającego w związku z niewykorzystaniem urlopu wypoczynkowego, powołując się na art. 66  Karty Nauczyciela w związku z wyrokiem Trybunału Sprawiedliwości UE z 30 czerwca 2016 r., dyrektor powinien udzielić urlopu uzupełniającego, chyba, że roszczenie o urlop uległo przedawnieniu. W praktyce dotyczy to urlopów zdrowotny udzielanych w latach 2015-2017. Roszczenie o urlop uzupełniający za 2017 rok przedawnia się 30 września 2021 r. (po 3 latach od dnia wymagalności roszczenia).

Dariusz Skrzyński

06-11-2021

Pytanie:

Od września rozpoczęłam pierwszy stopień awansu zawodowego na nauczyciela stażystę (mam umowę na stałe) w kwietniu byłam na chorobowym który trwał dłużej niż 30 dni dlatego mój awans został przedłużony o miesiąc i kończy się z końcem czerwca. Moje pytanie jest następujące czy mogę mieć egzamin w pierwszej turze np. w lipcu czy dopiero w II tzn. listopad-grudzień wolałabym w pierwszej, ponieważ w tym okresie mam termin porodu, a jeśli będę miała egzamin w drugiej turze, to czy mogę przystąpić do niego będąc na macierzyńskim?

Odpowiedź:

W opisanej sytuacji nie ma mowy o postępowaniu kwalifikacyjnym na stopień awansu nauczyciela kontraktowego w I turze, czyli do 30 czerwca. To kiedy nauczyciel będzie mógł złożyć wniosek po postepowanie kwalifikacyjne na stopień awansu zawodowego nauczyciela kontraktowego zależy od dnia uzyskania pozytywnej oceny dorobku zawodowego za okres stażu.

Po odbyciu stażu i uzyskaniu pozytywnej oceny dorobku zawodowego nauczyciel składa wniosek do dyrektora szkoły o podjęcie postępowania kwalifikacyjnego na stopień nauczyciela kontraktowego. Postępowanie kwalifikacyjne zostaje wszczęte z dniem złożenia wniosku do dyrektora szkoły. Nauczyciel stażysta składa wniosek w roku uzyskania pozytywnej oceny dorobku zawodowego za okres stażu (czyli do 31 grudnia danego roku kalendarzowego). W przypadku niedotrzymania terminu złożenia wniosku nauczyciel jest obowiązany do ponownego odbycia stażu w pełnym wymiarze (art. 9d ust. 7 KN).

Data złożenia do dyrektora szkoły wniosku o podjęcie postępowania kwalifikacyjnego na stopień nauczyciela kontraktowego wpływa na termin wydawania decyzji o nadaniu stopnia. Zgodnie bowiem z art. 9b ust. 3 i 4 Karty Nauczyciela nauczycielom, którzy złożą wnioski o podjęcie postępowania kwalifikacyjnego do 30 czerwca danego roku, dyrektor szkoły wydaje decyzję o nadaniu lub o odmowie nadania stopnia awansu zawodowego w terminie do 31 sierpnia danego roku. Nauczycielom, którzy złożą wnioski o podjęcie postępowania kwalifikacyjnego do 31 października danego roku, dyrektor szkoły wydaje decyzję o nadaniu lub o odmowie nadania stopnia awansu zawodowego w terminie do 31 grudnia danego roku.

W opisanej sytuacji złożenie wniosku o podjęcie postepowania kwalifikacyjnego na stopień nauczyciela kontraktowego będzie możliwe najwcześniej  po uzyskaniu pozytywnej oceny dorobku zawodowego za okres stażu, czyli lipcu/sierpniu 2021 r.. Jeżeli taki wniosek zostanie złożony do dnia 31 października danego roku, dyrektor szkoły wyda decyzję o nadaniu lub o odmowie nadania stopnia awansu zawodowego w terminie do 31 grudnia danego roku.

Nie ma przeciwskazań prawnych, aby wniosek o podjęcie postepowania kwalifikacyjnego złożyć w okresie kiedy nauczycielka będzie przebywała na urlopie macierzyńskim.

Podstawa prawna:

art. 9b ust. 3, ust. 3, art. 9d ust. 7 ustawy z 26 stycznia 1982 r. Karta Nauczyciela (tekst jedn.: Dz.U. z 2019 poz. 2215 ze zm.)

Dariusz Skrzyński

17-06-2021

Pouczenie o możliwości przejścia w stan nieczynny powinno być zawarte w dokumencie wypowiedzenia. To czy nauczyciel skorzysta z tego prawa zależy tylko i wyłącznie od niego. Sprawdź, kiedy i w jaki sposób.

Stan nieczynny wynika z Karty Nauczyciela 

Możliwość przejścia w stan nieczynny wynika z art. 20 ust. 5c Karty Nauczyciela i dotyczy nauczycieli zwalnianych z następujących przyczyn:

• częściowej likwidacji szkoły,
• zmian organizacyjnych powodujących zmniejszenie liczby oddziałów w szkole uniemożliwiających dalsze zatrudnianie nauczyciela w pełnym wymiarze zajęć,
• zmian planu nauczania uniemożliwiających dalsze zatrudnianie nauczyciela w pełnym wymiarze zajęć.

W dokumencie wypowiedzenie należy pouczyć nauczyciela o możliwości skorzystania ze stanu nieczynnego. Brak tej informacji może zostać uznany jako błąd formalny przy ewentualnym odwołaniu się nauczyciela do sądu pracy.

Z przeniesienia w stan nieczynny może skorzystać tylko nauczyciel zwolniony na podstawie art. 20 Karty Nauczyciela (czyli taki który jest zatrudniony na podstawie mianowana lub umowy o pracę w pełnym wymiarze). Zwolnienie na innej podstawie nie uprawniania nauczyciela do skorzystania ze stanu nieczynnego. Podstawą prawną rozwiązania stosunku pracy nauczycieli zatrudnionych na podstawie umowy o pracę w niepełnym wymiarze zajęć na czas nieokreślony w sytuacji braku możliwości dalszego zatrudnienia z powodu, częściowej likwidacji, zmian organizacyjnych lub zmian planu nauczania jest art. 27 ust. 1 Karty Nauczyciela, a nie art. 20 Karty. 

W ciągu 30 dni od dnia doręczenia wypowiedzenia na podstawie art. 20 Karty nauczyciel może złożyć pisemny (nie elektroniczny np. w formie maila, czy ustny) wniosek o przeniesienie w stan nieczynny. Wypowiedzenie staje się wtedy bezskuteczne, a nauczyciel będzie korzystał ze stanu nieczynnego w okresie od 1 września do końca lutego 2021 roku.  Dyrektor nie ma możliwości odmówić przeniesienia.

Plusy i minusy stanu nieczynnego

Z  punktu widzenia pracodawcy zaletą stanu nieczynnego jest:

• brak możliwości odwołania się przez nauczyciela do sądu pracy - przeniesienie w stan nieczynny nie jest bowiem możliwe bez zgody nauczyciela,
• brak konieczności wypłaty na rzecz nauczyciela jednorazowej odprawy z tytułu rozwiązania stosunku pracy - nauczyciel przeniesiony w stan nieczynny w momencie wygaśnięcia stosunku pracy po jego upływie nie otrzymuje bowiem odprawy z tytułu rozwiązania stosunku pracy, gdyż stosunek pracy nie rozwiązuje się lecz wygasa; odprawę zastępuje wynagrodzenie zasadnicze wypłacane w trakcie stanu nieczynnego.

Z punktu widzenia nauczyciela zaletą stanu nieczynnego jest:

• pierwszeństwo w zatrudnieniu w innych szkołach i placówkach samorządowych (ale tylko gdy rozpoczęcie zatrudnienia następuję do 31 sierpnia 2020 r.),
• może umożliwić nauczycielowi nabycie prawa do nagrody jubileuszowej, osiągnięcie uprawnień emerytalnych lub do świadczenia kompensacyjnego (okres stanu nieczynnego jest okresem pracy).

Zakończenie stanu nieczynnego 

Formalnie stan nieczynny trwa od 1 września do końca lutego następnego roku. Z upływem sześciomiesięcznego okresu pozostawania w stanie nieczynnym stosunek pracy wygasa. Wygaśnięcie stosunku pracy powoduje dla nauczyciela skutki, jakie przepisy prawa wiążą z rozwiązaniem stosunku pracy z przyczyn dotyczących zakładu pracy w zakresie świadczeń przedemerytalnych.

Nie tylko upływ okresu stanu nieczynnego powoduje jego zakończenie. Możliwe jest również przedwczesne zakończenie stanu nieczynnego:

Podstawa prawna:

• art. 20 ustawy z 26 stycznia 1982 r. − Karta Nauczyciela (tekst jedn.: Dz.U. z 2019 r. poz. 2215 ze zm.),
• art. 224 ustawy z 14 grudnia 2016 r. – Przepisy wprowadzające ustawę – Prawo oświatowe (Dz.U. z 2017 r. poz. 60 ze zm.).

Dariusz Skrzyński

06-05-2020

Zasady przyznawania uprawnień do refundacji szkieł korekcyjnych, zarówno dla nauczycieli, jak i innych pracowników szkoły.

Uprawnienie związane z praca przy monitorze

Pracodawca jest obowiązany zapewnić pracownikom zatrudnionym na stanowiskach z monitorami ekranowymi, którzy użytkują monitor ekranowy przynajmniej przez połowę dobowego wymiaru czasu pracy, czyli co najmniej przez 4 godziny dziennie:

• profilaktyczną opiekę zdrowotną,
• okulary korygujące wzrok, zgodne z zaleceniem lekarza, jeżeli wyniki badań okulistycznych przeprowadzonych w ramach profilaktycznej opieki zdrowotnej, wykażą potrzebę ich stosowania podczas pracy przy obsłudze monitora ekranowego.

Wynika to z § 8 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 1 grudnia 1998 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy na stanowiskach wyposażonych w monitory ekranowe (Dz.U. z 1998 r. Nr 148, poz. 973).

Liczba godzin pracy przy monitorze

Określony przez ustawodawcę wymóg wykonywania pracy co najmniej przez połowę dobowego wymiaru czasu pracy odnosi się do normy 8-godzinnej. Odnośnie czasu użytkowania monitora ekranowego wypowiedział się Departament Warunków Pracy Ministerstwa Gospodarki i Pracy (publ. Atest - Ochrona Pracy 3/2005, str. 32). Sformułowanie wskazujące minimalny okres użytkowania monitora ekranowego należy odnieść do art. 129 k.p., tj. do 8-godzinnej normy dobowej i 40-godzinnej normy tygodniowej, biorąc pod uwagę okres rozliczeniowy. 

W odniesieniu do nauczycieli jest taki problem, że Karta Nauczyciela nie zawiera regulacji dotyczących dobowego wymiaru czasu pracy. Należy więc – na zasadzie analogii – uznać, że ww. norma powinna się odnosić do nauczycieli, realizujących co najmniej połowę swych zajęć przed monitorem ekranowym. W przypadku pełnozatrudnionego nauczyciela należy odnieść się do czasu pracy określonego w art. 42 ust. 1 i art. 42c ust. 1 Karty Nauczyciela. Nauczyciela zatrudnionego w pełnym wymiarze czasu pracy, obowiązuje 40-godzinny tydzień pracy (średnio 8 godzin dziennie w pięciodniowym tygodniu pracy), w tym realizuje godziny w ramach pensum i inne obowiązki służbowe (przygotowywanie się do zajęć, samodoskonalenie i doskonalenie zawodowe, zadania statutowe). 

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Olsztynie, który w wyroku z dnia 10 października 2006 r., sygn. akt II SA/Ol 535/06, uznał, że: "Nie jest istotna okoliczność, iż przekroczenie połowy dobowego czasu pracy przy komputerze nie ma miejsca każdego dnia. Przyjęcie interpretacji, iż przepis § 2 pkt 4 rozporządzenia z dnia 1 grudnia 1998 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy na stanowiskach wyposażonych w monitory ekranowe (…) wymaga, aby pracownik codziennie pracował przy komputerze więcej niż połowę dobowego czasu pracy prowadziłoby do obejścia prawa. (…)"Podobnie wypowiedział się Wojewódzki Sądu Administracyjnego w Poznaniu z dnia 18 maja 2011 r. (wyrok WSA z dnia 18 maja 2011 r. IV SA/Po 196/11).

Powstaje zatem pytanie jak należy prawidłowo obliczyć spędzany przez nauczyciela na stanowisku z monitorem ekranowym? Definicję monitora ekranowego zawiera § 2 pkt 1 ww. rozporządzenia, zgodnie z którym pod tym pojęciem należy rozumieć urządzenie do wyświetlania informacji w trybie alfanumerycznym lub graficznym, niezależnie od metody uzyskiwania obrazu. Z kolei stanowiskiem pracy jest przestrzeń pracy, wraz z wyposażeniem w środki i przedmioty pracy, obejmującym m.in. wyposażenie podstawowe, w tym monitor ekranowy (§ 2 pkt 2 rozporządzenia). Systemem komputerowym są urządzenia wchodzące w skład wyposażenia podstawowego i dodatkowego stanowiska pracy wraz z oprogramowaniem (§ 2 pkt 3 rozporządzenia). Zatem będzie to praca nie tylko z komputerem, laptopem, ale również z tablica interaktywną.

Jeśli chociaż przez niektóre dni tygodnia nauczyciel łącznie co najmniej 4 godziny  poświęca na pracę przy monitorze interaktywnym w trakcie zajęć w ramach pensum oraz korzysta z komputera do wykonywania zadań statutowych związanych z wypełnianiem e – dziennika, w tym przypadku również przy prowadzeniu strony internetowej, jest uprawniony do refundacji okularów korekcyjnych, jeśli wyniki badań okulistycznych przeprowadzonych w ramach profilaktycznej opieki zdrowotnej, wykazują potrzebę ich stosowania podczas pracy przy obsłudze monitora ekranowego. Nie pmusi to być orzeczenie dostarczone przez pracownika poza badaniami profilaktycznymi wykonywanymi przez placówkę, z którą szkoła ma umowę.

Treść skierowania na badania

O potrzebie korzystania z okularów orzeka lekarz medycyny pracy przeprowadzający badanie profilaktyczne: wstępne, okresowe lub kontrolne (wyrok WSA w Poznaniu z 18.05.2011 r., IV SA/Po 196/11). 

O tym czy nauczycielowi należy w skierowaniu na badania profilaktyczne uwzględnić pracę przy obsłudze komputera, decyduje pracodawca. Powinien tego dokonać po przeprowadzeniu oceny ryzyka zawodowego na danym stanowisku pracy. 

Oceny ryzyka zawodowego na danym stanowisku pracy

Dyrektor kierując pracownika na badania profilaktyczne określa w skierowaniu czy pracownik pracuje przy monitorze. Informacja taka powinna wynikać z karty oceny ryzyka zawodowego danego nauczyciela czy pracownika. Dyrektor ma obowiązek dokonać oceny ryzyka zawodowego na wszystkich stanowiskach pracy i dokumentować jej przeprowadzenie (art.  226 k.pl.). W dokumencie oceny ryzyka zawodowego powinny być zawarte informacje dotyczące:

• opisu danego stanowiska pracy,
• wyników dokonanej oceny każdego z występujących w nim zagrożeń,
• podjętych ustaleń mających na celu ich eliminację lub ograniczenie.

Zasady refundacji kosztów zakupu okularów

Kwestia refundacji kosztów poniesionych na zakup okularów korygujących wzrok do pracy przy obsłudze komputera jest uzależniona nie tylko od treści orzeczenia lekarskiego wydanego w ramach badań profilaktycznych, ale również potwierdzenia wykonywania przez pracownika pracy przy komputerze powyżej 4 godzin dziennie. Fakt, że nauczyciele mają mniej niż 4 godziny dzienne przed ekranem nie uprawnia dyrektora do nie uwzględniana faktu pracy przy komputerze w skierowaniu. Nawet jeżeli lekarz potwierdzi potrzebę noszenia okularów, to i tak pracodawca jest zobowiązany zapewnić okulary korygujące wzrok tylko wtedy kiedy  nauczyciel danego przedmiotu lub danych zajęć użytkuje w pracy monitor ekranowy przez co najmniej połowę dobowego wymiaru czasu pracy przeznaczonego na realizację zajęć, o których mowa w art. 42 ust. 2 pkt 1 KN, a nie w każdym przypadku kiedy lekarz stwierdzi taką potrzebę. 

Obowiązek zapewnienia pracownikom okularów korygujących wzrok

Przepisy prawa nie zawierają regulacji określających zasady realizowania przez pracodawcę obowiązku zapewnienia okularów korygujących wzrok pracownikom użytkującym w czasie pracy monitory ekranowe. W związku z powyższym, jeżeli praca nauczyciela jest związana z obsługą monitora ekranowego i wyniki badań wykazują potrzebę stosowania okularów korygujących wzrok nauczyciel może otrzymać dofinansowanie na zakup takich okularów, na zasadach określonych w danej szkole. Wysokość refundacji kosztów zakupu okularów dla pracowników pozostaje w kompetencji danego pracodawcy. Jednak kwota refundacji lub dofinansowania zakładu pracy do zakupu okularów powinna umożliwić zakup zaleconych przez lekarza-okulistę szkieł oraz najprostszych oprawek. Ponieważ przepisy nie regulują częstotliwości oraz wysokości refundacji, zagadnienia te powinny regulować wewnętrzne przepisy obowiązujące u pracodawcy. Zatem pracodawca w wewnętrznym akcie prawnym (np. regulaminie, zarządzeniu, decyzji itp.) powinien określić szczegółowe zasady przydziału okularów, w szczególności kwotę refundacji, czas i okres ich używalności, a także ewentualnie termin, w jakim pracownik może się ubiegać o zwrot kosztów zakupionych przez siebie okularów.

W opinii Państwowej Inspekcji Pracy: "Wobec znacznie zróżnicowanych cen szkieł optycznych i oprawek pracodawca może mieć wątpliwości co do obowiązku ponoszenia pełnych kosztów wykonania okularów. Względy słuszności przemawiają za tym, by pracodawca ponosił pełny koszt robocizny i szkieł o parametrach oznaczonych przez lekarza. Nie ma natomiast formalnoprawnych przeszkód, aby pracodawca ograniczył swój udział w ponoszeniu kosztów oprawy poprzez ustalenie kwoty partycypacji nie niższej jednak niż koszt oprawy odpowiadającej co najmniej standardowi podstawowemu." – Jan Pióro, Zdaniem Państwowej Inspekcji Pracy, PiZS 2002 r. Nr 3 s. 40).

Dariusz Skrzyński

04-11-2020

W ustawie o finansowaniu zadań oświatowych wprowadzono konieczność ustalania regulaminów (na podstawie art. 6a ust. 14–18 ustawy – Karta Nauczyciela), określających wskaźniki oceny pracy nauczycieli, odnoszące się do poziomu spełniania poszczególnych kryteriów oceny pracy nauczycieli na poszczególnych stopniach awansu zawodowego oraz uwzględniające specyfikę pracy w danej szkole. Ustawą z dnia 22 listopada 2018 r. o zmianie ustawy – Prawo oświatowe, ustawy o systemie oświaty oraz niektórych innych ustaw dokonana została zmiana ustawy – Karta Nauczyciela w zakresie oceny pracy polegającej na uchyleniu art. 6a ust. 14-18, które dotyczyły ustalania przez dyrektorów szkół i organy sprawujące nadzór pedagogiczny ww. regulaminów. Wszystkie kwestie związane z dokonywaniem oceny pracy nauczycieli są obecnie uregulowane w ustawie – Karta Nauczyciela oraz w rozporządzeniu MEN z dnia 29 maja 2018 r. w sprawie szczegółowych kryteriów i trybu dokonywania oceny pracy nauczycieli zakresu informacji zawartych w karcie oceny pracy, składu i sposobu powoływania zespołu oceniającego oraz trybu postępowania odwoławczego.

W związku z powyższym, przedmiotowa zmiana ustawowa spowodowała rezygnację z formułowania wskaźników opisujących szczegółowo spełnianie poszczególnych kryteriów ministerialnych, a dyrektorzy i organy sprawujące nadzór nie są już zobligowani do ustalania regulaminów określających wskaźniki oceny pracy nauczycieli lub dyrektorów. Należy jednak podkreślić, że brak wskaźników nie musi w konsekwencji oznaczać likwidacji regulaminów oceny pracy nauczyciela jako takich.

Czy w szkole zatem powinien funkcjonować regulamin dokonywania oceny pracy nauczyciela?

Przepisy ustawy Prawo oświatowe, jak również przepisy aktów wykonawczych nie wyrażają wprost obowiązku opracowania dla szkoły regulaminu ustalania oceny pracy. Brak podstawy do wydania regulaminu oceniania poczytywać należy tylko jako brak obowiązku wydania takiego aktu, co nie oznacza, że dyrektor szkoły nie może zdecydować się na ustalenie takiego dokumentu nazywając go regulaminem lub procedurą. Dokument taki jest aktem wewnętrznym, a dyrektor szkoły może wydawać akty kierownictwa wewnętrznego. Jeśli dyrektor zdecyduje się taki regulamin ustalić to podstawą prawną będą przepisy Prawa oświatowego dotyczące kompetencji dyrektora. Chcąc powołać w regulaminie podstawę prawną, czyli przepis, który upoważnia dyrektora do wydania takiego aktu, można wskazać art. 68 ust.1 pkt 1 Prawa oświatowego, który stanowi, że dyrektor szkoły kieruje działalnością szkoły oraz dodatkowo art. 68 ust. 5, który przesądza o tym, że dyrektor jest kierownikiem zakładu pracy. Nazewnictwo wewnętrznych regulacji szkoły jest uzależnione od treści statutu, jednak gdy statut nie odsyła do regulaminu, procedury lub instrukcji, czyli dokumentu uzupełniającego jego treść, to decyzję o nadaniu nazwy takiemu dokumentowi podejmuje statutowo upoważniony organ ustalający te regulacje, a w szczególności dyrektor odpowiedzialny za kierowanie szkołą, co wykazano powyżej. W praktyce szkolnej najczęściej odbywa się to poprzez wydanie zarządzenia dyrektora szkoły. Ustawa Prawo oświatowe nie określa zasad nadawania nazw regulacjom wewnątrzszkolnym, poza przypadkami regulaminów działania kolegialnych organów wskazanych w ustawie tj. regulaminu rady pedagogicznej - art. 73 ust. 2, regulaminu rady szkoły art. 80 ust. 3, art. 81 ust. 8, regulaminu rady rodziców - art. 83 ust. 4, regulamin samorządu uczniowskiego - art. 85 ust. 3. Należy również zauważyć, że w praktyce szkolnej funkcjonuje wiele regulaminów, np. świetlicy szkolnej czy biblioteki szkolnej, których ustalenie nie wynika bezpośrednio z przepisów oświatowych.

Istotne w tym miejscu są natomiast kwestie zasadności tworzenia takiego dokumentu i zawartych w nim treści. Uregulowania prawne, o których mowa wyżej, dotyczą takich obszarów, jak: poziomy spełniania kryteriów oceny pracy nauczyciela, tryb dokonywania oceny pracy, regulacji odnoszących się do karty oceny pracy, tryb odwoławczy od oceny pracy nauczyciela. Ponadto w celu zapewnienia jednolitości oceny poziomu spełniania kryteriów oceny pracy we wszystkich przedszkolach, szkołach i placówkach obowiązuje skala punktowa, którą należy stosować oceniając poziom spełnienia każdego kryterium oceny pracy. A zatem została utrzymana zasada wartościowania spełniania poszczególnych kryteriów oceny  i między innymi z tego powodu powinna być opracowana procedura określająca tryb i zasady wykonywania czynności w zakresie dokonywania oceny pracy nauczyciela przez dyrektora. Taki dokument powinien być dla każdego nauczyciela wyjątkowo transparentny i każdy nauczyciel powinien dokładnie znać jego założenia, np. dotyczące wartościowania każdego z kryteriów. Regulamin mógłby również szczegółowo określać czynności podejmowane przez dyrektora w trakcie dokonywania oceny pracy również po to, by te działania były jednakowe wobec wszystkich ocenianych nauczycieli z uwzględnieniem lub bez uwzględnienia ich stopnia awansu zawodowego nauczyciela.

W konkluzji należy stwierdzić, że choć przepisy nie nakazują tworzenia takich dokumentów, to również nie ma przepisów zabraniających ich opracowywania, tym bardziej, że w ministerialnym uzasadnieniu bardzo precyzyjnie określono w jakim zakresie dokonano zmian stwierdzając, iż nie będą już ustalane regulaminy określające wskaźniki oceny pracy nauczycieli, a nie regulaminy czynności podejmowanych przez dyrektora w zakresie ich dokonywania. Ponadto kwestia nazwy dla tego dokumentu (regulamin, procedura, instrukcja, zasady itd.) jest sprawą wtórną, jednak powaga regulowanej nim tematyki, logika, a przede wszystkim wieloletnia historia dokumentów wydawanych w tej materii (jeszcze przed omawianymi zmianami prawa, w placówkach oświatowych funkcjonował „Regulamin oceniania (...)” właśnie), nakazują sądzić, że powinien on nazwany być Regulaminem oceniania. Co więcej, utrzymanie nazwy „Regulamin” jest dużo wygodniejsze, gdyż pozwala Dyrektorom na dokonywanie wymaganych prawem zmian w już opracowanym dokumencie, a nie wymaga opracowania zupełnie nowej dokumentacji. 

Bożena Browarczyk - ekspert z bogatym doświadczenieniem zawodowym wynikającym z pracy w szkole i w nadzorze pedagogicznym, a także ze współpracy z Centralną Komisją Egzaminacyjną. 

28-05-2019

Konkurs na stanowisko dyrektora to jedna z ważniejszych procedur w polskim systemie oświaty, dlatego też regulują między innymi przepisy ustawy Prawo Oświatowe, a także akty szczegółowe. Nie są one może zbyt skomplikowane, ale obecnie wobec konkursu jako de facto jedynej formy wyboru dyrektora oraz liczonych w setkach ogłoszeniach o konkursach właśnie, warto je sobie przypomnieć i uporządkować.

Zgodnie art. 63 ust. 1 i 3 ustawy Prawo oświatowe stanowisko dyrektora szkoły lub placówki powierza organ prowadzący szkołę lub placówkę, przy czym kandydata na to stanowisko wyłania się w drodze konkursu, a wyłonionemu już kandydatowi powierzenia stanowiska nie można odmówić. Z kolei w przepisie art. 63 ust. 20 ustawodawca zawarł upoważnienie do wprowadzenia, w drodze rozporządzenia, regulaminu konkursu na stanowisko dyrektora szkoły lub placówki oraz trybu pracy komisji konkursowej, określając, że zakres spraw przekazanych do uregulowania oraz wytyczne dotyczące treści aktu muszą obejmować w szczególności sposób ogłaszania konkursu oraz sposób nadzorowania prawidłowości postępowania konkursowego przez organ prowadzący szkołę lub placówkę.

Na podstawie powyższego upoważnienia, wydane zostało rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 11 sierpnia 2017 r. w sprawie regulaminu konkursu na stanowisko dyrektora publicznego przedszkola, publicznej szkoły podstawowej, publicznej szkoły ponadpodstawowej lub publicznej placówki oraz trybu pracy komisji konkursowej (Dz. U. z 2021 r. poz. 1428). Zgodnie z § 1 ust. 1 i 2 tego rozporządzenia, konkurs na stanowisko dyrektora publicznego przedszkola, publicznej szkoły lub publicznej placówki, ogłasza organ prowadzący przedszkole, szkołę lub placówkę, przy czym ogłoszenie konkursu zawiera między innymi wskazanie wymaganych od kandydata dokumentów (§ 1 ust. 2 pkt. 4), do których zaliczono:

a) uzasadnienie przystąpienia do konkursu oraz koncepcję funkcjonowania i rozwoju publicznego przedszkola, publicznej szkoły lub publicznej placówki,

b) życiorys z opisem przebiegu pracy zawodowej, zawierający w szczególności informację o:

• stażu pracy pedagogicznej - w przypadku nauczyciela albo
• stażu pracy dydaktycznej - w przypadku nauczyciela akademickiego, albo
• stażu pracy, w tym stażu pracy na stanowisku kierowniczym - w przypadku osoby niebędącej nauczycielem,

c) oświadczenie zawierające następujące dane osobowe kandydata:

• imię (imiona) i nazwisko,
• datę i miejsce urodzenia,
• obywatelstwo,
• miejsce zamieszkania (adres do korespondencji),

d) poświadczone przez kandydata za zgodność z oryginałem kopie dokumentów potwierdzających posiadanie wymaganego stażu pracy, o którym mowa w lit. b: świadectw pracy, zaświadczeń o zatrudnieniu lub innych dokumentów potwierdzających okres zatrudnienia,

e) poświadczone przez kandydata za zgodność z oryginałem kopie dokumentów potwierdzających posiadanie wymaganego wykształcenia, w tym dyplomu ukończenia studiów pierwszego stopnia, studiów drugiego stopnia, jednolitych studiów magisterskich lub świadectwa ukończenia studiów podyplomowych, z zakresu zarządzania albo świadectwa ukończenia kursu kwalifikacyjnego z zakresu zarządzania oświatą,

f) w przypadku cudzoziemca dodatkowo - poświadczoną przez kandydata za zgodność z oryginałem kopię:

• dokumentu potwierdzającego znajomość języka polskiego, o którym mowa w ustawie z dnia 7 października 1999 r. o języku polskim, lub
• dyplomu ukończenia studiów pierwszego stopnia, studiów drugiego stopnia lub jednolitych studiów magisterskich, na kierunku filologia polska, lub
• dokumentu potwierdzającego prawo do wykonywania zawodu tłumacza przysięgłego języka polskiego,

g) poświadczoną przez kandydata za zgodność z oryginałem kopię zaświadczenia lekarskiego o braku przeciwwskazań zdrowotnych do wykonywania pracy na stanowisku kierowniczym,

h) oświadczenie, że przeciwko kandydatowi nie toczy się postępowanie o przestępstwo ścigane z oskarżenia publicznego lub postępowanie dyscyplinarne,

i) oświadczenie, że kandydat nie był skazany prawomocnym wyrokiem za umyślne przestępstwo lub umyślne przestępstwo skarbowe,

j) oświadczenie, że kandydat nie był karany zakazem pełnienia funkcji związanych z dysponowaniem środkami publicznymi, o którym mowa w art. 31 ust. 1 pkt 4 ustawy z dnia 17 grudnia 2004 r. o odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych,

k) oświadczenie o dopełnieniu obowiązku, o którym mowa w art. 7 ust. 1 i 3a ustawy z dnia 18 października 2006 r. o ujawnianiu informacji o dokumentach organów bezpieczeństwa państwa z lat 1944-1990 oraz treści tych dokumentów (Dz. U. z 2020 r. poz. 2141 oraz z 2021 r. poz. 255 i 464) - w przypadku kandydata na dyrektora publicznej szkoły urodzonego przed dniem 1 sierpnia 1972 r.,

l) poświadczoną przez kandydata za zgodność z oryginałemkopię aktu nadania stopnia nauczyciela mianowanego lub dyplomowanego - w przypadku nauczyciela,

m) poświadczoną przez kandydata za zgodność z oryginałem kopięk arty oceny pracy lub oceny dorobku zawodowego - w przypadku nauczyciela i nauczyciela akademickiego,

n) w przypadku nauczyciela i nauczyciela akademickiego - oświadczenie, że kandydat nie był prawomocnie ukarany karą dyscyplinarną, o której mowa w art. 76 ust. 1 ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. - Karta Nauczyciela, lub karą dyscyplinarną, o której mowa w art. 276 ust. 1 ustawy z dnia 20 lipca 2018 r. - Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce, lub karą dyscyplinarną, o której mowa w art. 140 ust. 1 ustawy z dnia 27 lipca 2005 r. - Prawo o szkolnictwie wyższym (Dz. U. z 2017 r. poz. 2183, z późn. zm.),

o) oświadczenie, że kandydat ma pełną zdolność do czynności prawnych i korzysta z pełni praw publicznych;

Nie budzi wątpliwości to, że złożenie wymaganych dokumentów, o których mowa w przywołanym przepisie, jest wymogiem formalnym, którego spełnienie jest konieczne dla dopuszczenia kandydata do postępowania konkursowego. Zgodnie bowiem z § 4 ust. 2 pkt. 2 cytowanego rozporządzenia komisja podejmuje uchwałę o odmowie dopuszczenia kandydata do postępowania konkursowego, jeżeli oferta nie zawiera wszystkich dokumentów wskazanych w ogłoszeniu konkursu. Nie ma przy tym znaczenia ranga dokumentu, brak lub błąd w każdym z nich kwalifikowany jest tak samo, jako dyskwalifikujący z postępowania.

Jest więc oczywiste, że staranne przygotowanie przez kandydata na dyrektora wymaganych dokumentów konkursowych jest warunkiem koniecznym pozytywnego przejścia pierwszego etapu konkursu, który odbywa się bez jego udziału. O czym zatem należy szczególnie pamiętać? Przede wszystkim należy zwrócić szczególną uwagę na to, by złożona dokumentacja była kompletna i zgodna z wymogami regulaminu. Kandydat uniknie niepotrzebnych kłopotów, jeśli złożone dokumenty będą zgodne w nazwie i treści z określonymi przepisami prawa, które zostały zacytowane powyżej. Nie ma tu potrzeby edytowania tytułów czy też treści tych dokumentów, bowiem członkowie komisji konkursowej podczas ich analizy sprawdzają, czy właśnie te dokumenty zostały przez kandydata złożone. Oczywiście ww. listę należy traktować indywidualnie, bowiem niektóre jej zapisy nie dotyczą wszystkich kandydatów. Na przykład oświadczenie o dopełnieniu obowiązku, o którym mowa w art. 7 ust. 1 i 3a ustawy z dnia 18 października 2006 r. o ujawnianiu informacji o dokumentach organów bezpieczeństwa państwa z lat 1944-1990 oraz treści tych dokumentów (Dz. U. z 2020 r. poz. 2141 oraz z 2021 r. poz. 255 i 464) nie dotyczy kandydata urodzonego po dniu 1 sierpnia 1972 r.Należy zauważyć, że kandydata zobligowano do złożenia oświadczenia w ww. sprawie, ale nie do dołączania innych dokumentów, które służyły wypełnieniu powyższego obowiązku.  

Poza tym powyższe dokumenty winny być podpisane przez kandydata. Będzie to z pewnością świadczyło o rzetelnym przygotowaniu przez niego dokumentów, jednak w przypadku braku podpisu nie powinno to być powodem niedopuszczenia kandydata do drugiej części konkursu-  Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku z dnia 20 grudnia 2018 r. III SA/Gd 759/18 - cyt. Brak takiego podpisu może być uznany co najwyżej z nieistotne uchybienie, podlegające uzupełnieniu lub wyjaśnieniu.  

Ponadto warto zwrócić uwagę na uwierzytelnianie kopii dokumentów, które w przypadku postępowania konkursowego należy wyłącznie do kandydata. Stosowny przepis stanowi bowiem, że składna dokumentacja musi zawierać przykładowo cyt. poświadczoną przez kandydata za zgodność z oryginałem kopię …, a nie na przykład przez pracownika sekretariatu czy też organu prowadzącego. Nie można też zapomnieć o zabraniu ze sobą dowodu osobistego, bowiem w myśl § 5 ust. 1 przywołanego rozporządzenie, przed przystąpieniem do rozmowy z kandydatem dopuszczonym do postępowania konkursowego komisja konkursowa ma prawo żądać przedstawienia dowodu osobistego kandydata lub innego dokumentu potwierdzającego jego tożsamość oraz posiadane obywatelstwo.

W drugiej części konkursu kandydat przedstawia swoją koncepcję pracy oraz odpowiada na pytania członków komisji dotyczące różnych aspektów funkcjonowania szkoły lub placówki. Ten moment konkursu zazwyczaj przybiera charakter rozmów z kandydatami, po których dokonywana jest ich merytoryczna ocena. Zakres pytań na konkursie na dyrektora nie został w żaden sposób uregulowany. Ani ww. rozporządzenie, ani żaden inny akt prawny nie określają precyzyjnie zakresu pytań, które mogą być zadawane kandydatom. Skoro jednak kandydat jest zobowiązany do przedstawienia koncepcji funkcjonowania i rozwoju szkoły, nie ulega wątpliwości, że w szczególności ta właśnie staje się w szczególności przedmiotem oceny komisji, również w aspekcie

27 maja 2022 r. weszła w życie ustawa z 12 maja 2022 r. o zmianie ustawy o systemie oświaty oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2022 r., poz. 1116). Przewiduje ona szereg zmian dla szkół i przedszkoli. Jedną z ważniejszych zmian jest ta dotycząca zatrudniania specjalistów. Nowe regulacje pojawią się w Karcie Nauczyciela.

Dlaczego wprowadzono zmiany ?

Jak czytamy w uzasadnieniu modyfikacji przepisów zmiany mają na celu zwiększenie dostępności oraz podniesienie jakości wsparcia udzielanego dzieciom i młodzieży w procesie kształcenia, wychowania i opieki, co jest konieczne z punktu widzenia informacji płynących z badań dotyczących kondycji psychofizycznej dzieci i młodzieży. Stan epidemii wywołanej wirusem SARS-CoV-2 i związany z nią reżim sanitarny (zwłaszcza aspekt izolacji społecznej) doprowadziły do znaczącego osłabienia kondycji psychicznej uczniów. W celu przeciwdziałania temu zjawisku, zdaniem ustawodawcy, konieczne jest zwiększenie liczby zatrudnionych w przedszkolach i szkołach nauczycieli specjalistów. Pedagodzy specjalni będą stanowić wsparcie dla pozostałych nauczycieli prowadzących zajęcia z dziećmi i uczniami w sposób uwzględniający zróżnicowanie ich potrzeb, a także realizować specjalistyczne zajęcia bezpośrednio z uczniami i udzielać porad i konsultacji rodzicom uczniów.

Obowiązkowe zatrudnianie nauczycieli specjalistów

Karta Nauczyciela wprowadza obowiązek zatrudniania nauczycieli specjalistów w jednostkach publicznych i niepublicznych:

• przedszkolach innych niż specjalne, w tym w oddziałach przedszkolnych w szkołach podstawowych,
• szkołach podstawowych i ponadpodstawowych,
• zespołach powyższych jednostek,
• szkołach artystycznych realizujących treści z zakresu kształcenia ogólnego. 

Obowiązek zatrudniania nauczycieli specjalistów nie będzie obejmował:

• szkół dla dorosłych,
• innych form wychowania przedszkolnego,
• szkół wymienionych w art. 8 ust. 5 pkt 2 lit. c Prawa oświatowego.

Oznacza to, że szkoły i przedszkola będą musiały zatrudniać takich specjalistów jak:

• pedagogów,
• psychologów,
• logopedów,
• terapeutów pedagogicznych

oraz

• NOWOŚĆ pedagogów specjalnych.

Pedagog specjalny – nowość w Karcie Nauczyciela

Nowelizacja wprowadza nowe stanowisko specjalisty – pedagoga specjalnego. Stanowisko to będzie funkcjonowało obok dotychczasowych tj. pedagoga, psychologa, logopedy, terapeuty pedagogicznego oraz doradcy zawodowego. 

Jak czytamy w uzasadnieniu projektu, wprawdzie w przedszkolach i szkołach specjalnych nauczyciele mają kwalifikacje z zakresu pedagogiki specjalnej. Natomiast w przedszkolach i szkołach ogólnodostępnych takie kwalifikacje wymagane są jedynie od tzw. nauczycieli wspomagających pracujących z uczniami z orzeczeniami o potrzebie kształcenia specjalnego. Dlatego zdecydowano się utworzyć nowe stanowisko pedagoga specjalnego.

Obowiązkiem pedagoga specjalnego będzie wsparcie dla nauczycieli innych niż tzw. wspomagających, a także realizacja zajęć specjalistycznych bezpośrednio z uczniami oraz udzielanie porad i konsultacji rodzicom uczniów.

Zadania pedagoga specjalnego mają zostać określone w rozporządzeniu dotyczącym pomocy psychologiczno-pedagogicznej (JEST JUŻ PROJEKT). Poznalismy już propozycję wykazu zajęć, jakie pedagog specjalny ma prowadzić w ramach pensum, natomiast nie  znamy jeszcze wymogów kwalifikacyjnych na to stanowisko.

Pensum pedagoga specjalnego

Pensum pedagoga specjalnego, tak jak pozostałych specjalistów, będzie ustalane przez organ prowadzący. Jego wymiar nie będzie mógł przekroczyć 22 godzin.

W przypadku łączenia stanowiska pedagoga specjalnego z innymi konieczne będzie wyliczenie pensum łączonego zgodnie z art. 42 ust. 5c Karty Nauczyciela.

Limit specjalistów

Formalnie szkoła, czy przedszkole nie będzie musiała zatrudnić wszystkich specjalistów, ale określoną liczbę specjalistów. Obowiązek zatrudnienia nauczycieli specjalistów w łącznej liczbie etatów, określonej w Karcie Nauczyciela, będzie wprowadzany stopniowo. A to oznacza, ze wymogi te będą nieco łagodniejsze w latach szkolnych 2022/2023 i 2023/2024 (z uwagi na przepisy przejściowe). I tak:

Do tej puli nie będą wliczani nauczyciele posiadający kwalifikacje do zajmowania stanowiska tzw. nauczyciela wspomagającego.

Wskazane ograniczenia będą dotyczyły zespołu szkół a nie poszczególnych szkół i przedszkoli wchodzących w jego skład. Przy czym z limitu wyłącza się szkoły i placówki, których nie obejmują omawiane przepisy.

W limicie będzie też uwzględniana liczba uczniów w szkole filialnej.

Liczbę uczniów oblicza się według stanu na dzień 1 września danego roku szkolnego. Tym samym przez cały rok szkolny trzeba będzie odnosić się do liczby uczniów z początku tego roku.

Jak prawidłowo ustalić liczbę etatów?

Liczba etatów specjalistów będzie specjalnie obliczana jako suma ilorazów, w których dzielną będzie suma liczby godzin zajęć realizowanych na danym stanowisku specjalisty (nauczyciela pedagoga, pedagoga specjalnego, psychologa, logopedy lub terapeuty pedagogicznego) i liczby przydzielonych godzin ponadwymiarowych w ramach pracy na tym stanowisku. Natomiast dzielnikiem będzie tygodniowy obowiązkowy wymiar godzin zajęć dydaktycznych, prowadzonych bezpośrednio z uczniami lub wychowankami albo na ich rzecz (pensum).

Ta metoda nie będzie stosowana w szkołach, przedszkolach, placówkach i zespołach:

• publicznych niesamorządowych
• niepublicznych.

W tych jednostkach liczba etatów nauczycieli oblicza się jako sumę ilorazów, w których dzielną jest suma liczby godzin zajęć realizowanych na stanowisku specjalisty (nauczyciela pedagoga, pedagoga specjalnego, psychologa, logopedy lub terapeuty pedagogicznego) w ramach tygodniowego obowiązkowego wymiaru godzin zajęć, a dzielnikiem jest tygodniowy obowiązkowy wymiar godzin zajęć dydaktycznych, wychowawczych i opiekuńczych, prowadzonych bezpośrednio z uczniami lub wychowankami albo na ich rzecz, określony dla tego nauczyciela przez organ prowadzący.

Liczba pedagogów specjalnych i psychologów

W przypadku szkół i przedszkoli (lub ich zespołów) liczących sobie więcej niż 50 uczniów przewidziano dodatkowe wymogi. Otóż liczba etatów:

• pedagogów specjalnych,
• psychologów

nie będzie mogła być niższa niż 25% liczby etatów wszystkich specjalistów.

Limit liczby uczniów na specjalistę

Poza tym liczba dzieci lub uczniów

Świadczenie kompensacyjne dla nauczycieli zwane krótko kompensówką jest rekompensatą za utratę prawa do wcześniejszej emerytury. Po różnych zawirowaniach w oświacie świadczenie to coraz częściej staje się obiektem zainteresowania nauczycieli, tym samym poniżej odpowiadamy na pytania i wątpliwości zgłaszane przez nauczycieli, którzy decydują się na skorzystanie z tego przywileju.

Komu przysługuje świadczenie?

Zgodnie z  art. 4  Ustawy z dnia 22 maja 2009 r. o nauczycielskich świadczeniach kompensacyjnych (Dz.U.  z 2018 r. poz. 128)  świadczenie przysługuje nauczycielom, którzy spełnili łącznie 3 warunki:

• osiągnęli odpowiedni wiek, tj. jeżeli nauczyciel ukończył, np. 55 lat w przypadku kobiet i 58 lat w przypadku mężczyzn – w latach 2019 – 2020. W ustawie rozpisano wymagany wiek począwszy od 2009 aż do 2032 roku.
• mają 30 letni okres składkowy i nieskładkowy, w tym 20 lat „z kredą”, czyli jako nauczyciel w jednostkach, o których mowa w art. 2 pkt 1.
• rozwiązali stosunek pracy. Ważne, aby nauczyciel przed zgłoszeniem wniosku o świadczenie pozostawał w stosunku pracy na stanowisku nauczyciela we wspomnianych jednostkach. Gdyby, np. nauczyciel po ustaniu stosunku pracy w szkole, ale przed zgłoszeniem wniosku, podjął inne zatrudnienie czy działalność gospodarczą, wówczas nie nabędzie prawa do świadczenia kompensacyjnego.

 Ile będzie wynosiło świadczenie?

 Nie będzie niższe niż kwota najniższej emerytury czyli 1.100 złotych brutto - od 1 marca 2019. Wysokość świadczenia zależy od podstawy obliczenia emerytury, średniego dalszego trwania życia (obecnie 260,7) i od tego czy uprawniony jest członkiem OFE. Tak jest dziś, co może zostać zmienione w związku ze zmianami dotyczącymi OFE. Aktualnie można wyliczyć wysokość świadczenia, posługując się poniższą zależnością:

Dodatkowo z racji członkowstwa w OFE składki emerytalne zostają przemnożone przez wskaźnik korygujący (19.52/12.22) - co ma za zadanie odtworzyć wartość środków z OFE przekazanych do ZUS. 

Do obliczeń możemy wykorzystać specjalny kalkulator udostępniony przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych na stronie www.zus.gov.pl. Kalkulator dostępny jest w dwóch wersjach – uproszczonej i zaawansowanej.

Warto pamiętać, że prognozowana wysokość nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego jest kwotą brutto, tzn. przed potrąceniem podatku dochodowego od osób fizycznych oraz składki na ubezpieczenie zdrowotne.

Czy mogę pobierać świadczenie i pracować w szkole lub w innej jednostce?

Nauczycielowi pobierającemu świadczenie nie wolno zatrudnić się w szkole i w innych jednostkach wymienionych w art.1 ustawy Karta Nauczyciela, nawet jeśli zajmowane stanowisko nie ma nic wspólnego z pracą dydaktyczną. W przypadku nawiązania stosunku pracy w tych jednostkach prawo do świadczenia zostaje zawieszone. Wówczas nie ma znaczenia ani wysokość przychodu ani rodzaj pracy, jaką wykonuje nauczyciel. 

Natomiast, jak wynika z wyjaśnień ZUS, wykonywanie pracy na podstawie umowy o dzieło czy umowy zlecenia nie jest zatrudnieniem, o którym mowa w przepisach Karty Nauczyciela. W związku z tym można pobierać świadczenie i pracować w szkole (na umowę cywilno-prawną) - nawet jako nauczyciel, np. prowadząc zajęcia nieobowiązkowe. Wówczas osiąganie przychodów z tego tytułu będzie podlegało rozliczaniu na ogólnych zasadach zgodnie z ustawą o emeryturach i rentach z FUS. Jednak należy pamiętać, że zasadą jest zatrudnianie nauczycieli w szkole w ramach stosunku pracy (art. 10 ust. 1 Karty Nauczyciela), a nie umowy zlecenia czy o dzieło.

Czy jeżeli otrzymam rentę z tytułu choroby zawodowej

15 maja 2023 r. opublikowane zostało rozporządzenie zmieniające rozporządzenie w sprawie świadectwa pracy, które po upływie 7 dni wejdzie w życie wprowadzając zmiany we wzorze świadectwa pracy.

Zmiany to efekt ostatnich nowelizacji kodeksu pracy. Tym samym na świadectwie będą zamieszcane informacje dotyczące urlopu z powodu siły wyższej, urlopu opiekuńczego oraz liczby wykorzystanych dni okazjonalnej pracy zdalnej.

Wzór świadectwa znajduje się w linku rozporządzenia - poniżej.

Podstawa prawna:

• Rozporządzenie Ministra Rodziny i Polityki Społecznej z dnia 11 maja 2023 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie świadectwa pracy (Dz. U. z 2023 r., poz. 912)
  

16-05-2023

29 września 2023 r. weszło w życie rozporządzenie MEiN z dnia 27 września 2023 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie dofinansowania doskonalenia zawodowego nauczycieli, szczegółowych celów szkolenia branżowego oraz trybu i warunków kierowania nauczycieli na szkolenia branżowe.

Zmiana przepisów wynika z konieczności dostosowania brzemienia treści dotychczasowego rozporządzenia do przepisów Karty nauczyciela znowelizowanych ustawą z dnia 28 lipca 2023 r. o zmianie ustawy – Prawo oświatowe oraz niektórych innych ustaw, która wprowadziła do systemu oświaty branżowe centra umiejętności. Tym samym rozporządzenie rozszerza o branżowe centrum umiejętności listy podmiotów, w których nauczyciele teoretycznych przedmiotów zawodowych i nauczyciele praktycznej nauki zawodu, zatrudnieni w szkole prowadzącej kształcenie zawodowe, placówce kształcenia ustawicznego lub centrum kształcenia zawodowego będą mogli uczestniczyć w szkoleniu branżowym.

Rozporządzenie zawiera także przepis przejściowymi zgodnie z którym:

29-09-2023

To uchwała organu prowadzącego określa zasady przyznawania nagród dla nauczycieli, ale nie wyklucza to, by dyrektorzy uszczegółowili i uzupełnili kryteria ustalone przez organ prowadzący regulacjami wewnątrzszkolnymi. Nigdy jednak takie wewnętrzne ustalenia nie mogą być sprzeczne z uchwałą organu. Niemniej jednak zdarza się, że fakt istnienia takiego regulaminu jest kwestionowany.

Sposób przyznawania nagród dla dyrektorów ustala organ prowadzący

Na podstawie art. 49 ust. 2 Karty Nauczyciela organy prowadzące szkoły zostały wyposażone w kompetencję do ustalania kryteriów i trybu przyznawania nagród dla nauczycieli, uwzględniając w szczególności osiągnięcia w zakresie pracy dydaktyczno-wychowawczej, pracy opiekuńczo-wychowawczej oraz realizacji innych zadań statutowych szkoły, sposobu podziału środków na nagrody organów prowadzących szkoły i dyrektorów szkół, trybu zgłaszania kandydatów do nagród oraz zasady, że nagroda może być przyznana nauczycielowi po przepracowaniu w szkole co najmniej roku.

Tym samym szkoły nie mogą sobie przypisywać kompetencji określonych dla organu prowadzącego.

Zatem z przepisów Karty nie wynika możliwość określania kryteriów przyznawania funduszu nagród na poziomie szkoły, lecz wyłącznie na poziomie organu prowadzącego. Jeżeli przyjęte rozwiązania w uchwale samorządowej są niewystarczające w zakresie merytorycznym, radni powinni podjąć inicjatywę legislacyjną zmierzającą do bardziej szczegółowego uregulowania kwestii kryteriów przyznawania nagród.

Dyrektor może stworzyć regulacje wewnętrzne odnośnie przyznawania nagród

Nie wyklucza to jednak, by poszczególni dyrektorzy uszczegółowili i uzupełnili kryteria ustalone przez organ prowadzący regulacjami wewnątrzszkolnymi, w których określą, na przykład czym się będą kierować dodatkowo typując nauczycieli do przyznawanych przez siebie nagród.

Takie wewnętrzne kryteria są jednak podrzędne względem kryteriów ustalonych przez organ prowadzący i nie mogą być z nimi sprzeczne. To jest największe wyzwanie dla dyrektora, żeby stworzyć regulację, która nie będzie sprzeczna z uchwałą organu prowadzącego. Dlatego przyjmuje się, że najlepiej w razie potrzeby wystąpić o dodatkowe doregulowanie pewnych kwestii do organu prowadzącego, ewentualnie wnioskować o interpretację ustalonych przepisów.

Podstawa prawna:

• art. 49 ust. 1 pkt 1, ust. 2, art. 91d pkt 1 ustawy z 26 stycznia 1982 r. Karta Nauczyciela (tekst jedn.: Dz. U. z 2019 r. poz. 2215 ze zm.).

Dariusz Skrzyński

01-02-2021

W określonych sytuacja nauczyciel, czy pracownik niepedagogiczny mogą skorzystać z dni wolnych w związku z życiowymi okolicznościami. 

Urlop okoliczność jest zwolnieniem od pracy, a nie kolejnym rodzajem urlopu

Urlop okolicznościowy jest tylko potoczną nazwą zwolnienia od świadczenia pracy pracownika w związku z wydarzeniami z życia rodzinnego.

(§15 rozporządzenia MPiPS z 15 maja 1996 r. w sprawie sposobu usprawiedliwiania nieobecności w pracy oraz udzielania pracownikom zwolnień od pracy)

Zwolnienia te nie mają charakteru urlopów i nie są zaliczane do wymiaru urlopu przysługującego nauczycielowi. Bez znaczenia jest też feryjny, czy nieferyjny charakter placówki.

Czy urlop przysługuje na ślub cywilny, czy kościelny?

W przypadku ślubu – przepisy nie wskazują, który ze ślubów – cywilny, czy kościelny uprawnia do urlopu okolicznościowego. Należy przyjąć, że ten ślub jest istotny, który wywiera skutki prawne w zakresie stanu cywilnego zawierających go osób. Dni zwolnieni z tytułu obu ślubów nie kumulują się.

Urlop może być udzielony tylko w dniu danego zdarzenia? Czy to prawda?

Zwolnienie od pracy musi pozostawać związek między zdarzeniem uprawniającym do dnia wolnego a terminem wykorzystania zwolnienia.  Nauczyciel, pracownik niepedagogiczny powinien wykorzystywać urlopy okolicznościowe w miarę możliwości w dniach zdarzenia uzasadniającego udzielenie takiego dnia (np. w dniu pogrzebu, w dniu urodzenia dziecka, w dniu ślubu). W przypadku gdyby wydarzenie miało miejsce np. w czasie urlopu wypoczynkowego lub bezpłatnego, zwolnienia lekarskiego lub innej okoliczności usprawiedliwiającej nieobecność to pracownikowi nie przysługuje urlop okolicznościowy. Może więc zdarzyć się, że pracownik w ogóle nie będzie miał sposobności skorzystania z tego uprawnienia. 

Dopuszczalne jest jednak udzielenie zwolnienia w terminie późniejszym wówczas, gdy nauczyciel, czy pracownik wykaże, że w tym właśnie czasie ma załatwić sprawy związane z danych zdarzeniem (np. sprawy urzędowe zwiane z urodzeniem się dziecka, czy sprawy notarialne, spadkowe). 

Pracownik powinien złożyć wniosek o zwolnienie od pracy

Urlop okolicznościowy jest prawem, a nie obowiązkiem pracownika. Pracodawca udziela go nie z własnej inicjatywy, lecz na wniosek nauczyciela. Nie ma obowiązku prawnego przedkładania dokumentów wykazujących zaistnienie zdarzenia uzasadniającego udzielenie urlopu okolicznościowego (np. odpisów aktu małżeństwa czy aktu urodzenia dziecka). Wystarczy jedynie złożenie wniosku i oświadczenie nauczyciela (również ustne) o zaistnieniu przyczyny. Oczywiście dyrektor szkoły może żądać przedłożenia stosownych dokumentów, jeżeli pojawią się wątpliwości, co do wykorzystania zwolnienia (ale tylko do wglądu).

Za okres urlopu okolicznościowego przysługuje wynagrodzenie

Za czas zwolnienia pracownik (również nauczyciel) zachowuje prawo do wynagrodzenia (§16 ww. rozporządzenia).

Dla ustalenia tego wynagrodzenia stosuje się zasady obowiązujące przy ustalaniu wynagrodzenia za urlop, z tym, że składniki wynagrodzenia ustalane w wysokości przeciętnej oblicza się z miesiąca, w którym przypadło zwolnienie od pracy lub okres niewykonywania pracy. 

Podstawa prawna:

• § 15, § 16 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z 15 maja 1996 r. w sprawie sposobu usprawiedliwiania nieobecności w pracy oraz udzielania pracownikom zwolnień od pracy (Dz.U. 2014 r. poz. 1632 ze zm.).

Dariusz Skrzyński

10-01-2020

W praktyce udzielania i korzystania z urlopu zdrowotnego nauczycieli w dalszym ciągu pojawiają się wątpliwości w zakresie stosowania przepisów Karty Nauczyciela. Największe bowiem trudności sprawia nie tylko zrozumienie regulacji prawnych, a ich odnoszenie do konkretnych sytuacji szkolnych. Sprawdź, jakie pojawią się problemy.

Warunki jakie należy spełnić do skorzystania z urlopu zdrowotnego

Zanim opiszę szczególne przypadki pojawiające się w praktyce warto wskazać, jakie warunki musi spełnić nauczyciel, aby w ogóle myśleć o urlopie dla poratowania zdrowia. W zależności od tego, czy ubiega się o pierwszy, czy kolejny urlop inne przesłanki należy spełnić (art. 73 Karty Nauczyciela).

I tak, aby skorzystać z pierwszego w życiu urlopu dla poratowania zdrowia, nauczyciel powinien łącznie spełnić następujące warunki:

• pozostawać w nauczycielskim stosunku pracy nawiązanym na czas nieokreślony w pełnym wymiarze zajęć,
• legitymować się co najmniej 7-letnim nieprzerwanym okresem pracy w zawodzie nauczyciela w wymiarze nie niższym niż połowa obowiązkowego wymiaru zajęć, przy czym okres ten powinien bezpośrednio poprzedzać rozpoczęcie urlopu
• nie posiadać uprawnień emerytalnych,
• uzyskać orzeczenie o potrzebie udzielenia urlopu dla poratowania zdrowia od lekarza medycyny pracy albo przedstawić skierowanie na leczenie lub rehabilitację uzdrowiskową.

Gdy nauczyciel ubiega się o kolejny urlop zdrowotny to:

• nie musi spełniać przesłanki przepracowania co najmniej 7 lat w szkole bezpośrednio przed rozpoczęciem urlopu zdrowotnego,
• musi dodatkowo spełnić warunek rocznej karencji między kolejnymi urlopami,
• nie może korzystać z urlopu, jeżeli łączne wykorzystał już 3 lata urlopu. 

Wymóg stażu pracy przy pierwszym urlopie – co najmniej na ½ etatu

Nauczyciel musi przepracować co najmniej 7 lat w szkole w wymiarze co najmniej połowy obowiązkowego wymiaru zajęć.

Wskazówka!

Należy pamiętać, że w okresie reformy oświaty w związku z likwidacją gimnazjów można było ograniczać zatrudnienie poniżej 1/2 etatu. Takie ograniczenie poniżej 1/2 etatu przerywa bieg siedmioletniego okresu zatrudnienia. W praktyce zatem po takim ograniczeniu na nowo liczymy siedmioletni okres zatrudnienia do pierwszego urlopu zdrowotnego.

Wymóg stażu pracy przy pierwszym urlopie – musi być nieprzerywany

Za nieprzerwany uznaje się także okres pracy podjęty w szkole nie później niż w ciągu 3 miesięcy po ustaniu poprzedniego stosunku pracy w tej samej lub innej szkole.

Wkazówka!

Co prawda przerwy tej nie zalicza się do stażu pracy uprawniającego do urlopu zdrowotnego, ale nie ma ona wpływu na przerwanie biegu siedmioletniego okresu zatrudnienia. Warto szczególnie o tym pamiętać, gdy podejmujemy zatrudnienie po zakończeniu stanu nieczynnego (ostatniego lutego). Nie trzeba od razu od 1 marca znaleźć innej szkoły, ale na spokojnie mamy jeszcze 3 miesiące, czyli do końca maja należy podjąć zatrudnienie, żeby była zachowana ciągłość siedmioletniego okresu zatrudnienia przed pierwszym urlopem zdrowotnym.

Wymóg stażu pracy przy pierwszym urlopie – okresy nieobecności ponad 180 dni powodują przedłużenie siedmioletniego okresu zatrudnienia

Do okresu siedmioletniej pracy w szkole wlicza się okresy czasowej niezdolności do pracy wskutek choroby oraz urlopu innego niż wypoczynkowy, trwające łącznie nie dłużej niż 6 miesięcy. W przypadku okresu niezdolności do pracy i urlopu trwających dłużej niż 6 miesięcy wymagany okres pracy przedłuża się o ten okres.

Wskazówka!

Wskazane okresy nie muszą być nieprzerwane, zatem należy liczyć je zgodnie z regułą - 1 miesiąc = 30 dni (art. 114 Kodeksu cywilnego). Tylko łącznie okresy ponad 180 dni powodują przedłużenie okresu zatrudnienia wymaganego do skorzystania z pierwszego urlopu zdrowotnego.

W dniu rozpoczęcia urlopu musisz mieć pełny etat

Urlop przysługuje nauczycielowi zatrudnionemu w pełnym wymiarze (ale obowiązkowy 7-letni okres pracy przed  pierwszym urlopem może być przepracowany poniżej etatu). W praktyce już od wielu lat pojawia się problem: na jaki dzień ten pełen etat ma być zapewniony – na dzień złożenia wniosku, czy rozpoczęcia urlopu. Przyjmuje się, że warunek zatrudnienia w pełnym wymiarze zajęć musi być spełniony na dzień rozpoczęcia korzystania z urlopu dla poratowania zdrowia.

Wskazówka!

Należy uważać na korzystanie z ograniczenia zatrudnienia. Jeżeli nauczyciel wyrazi zgodę na ograniczenie zatrudnia w maju, a zamierza skorzystać z urlopu od 1 września to nie będzie uprawiony do urlopu nawet, jeżeli lekarz medycyny pracy wyda orzeczenie. W dniu rozpoczęcia urlopu, czyli 1 września będzie miał już ograniczony etat, a tym samym nie będzie spełniał przesłanki zatrudnienia w pełnym wymiarze. Nauczyciel będzie mógł skorzystać z urlopu o ile w takiej sytuacji rozpocznie korzystanie z niego będąc zatrudnionym w pełnym wymiarze zajęć, czyli przed 1 września. Jeśli zgodzi się na ograniczenie zatrudnienia od 1 września 2019 r. , a rozpocznie urlop zdrowotny przed tym dniem, od 1 września 2019 r ., mimo przebywania na urlopie dla poratowania zdrowia, będzie otrzymywał proporcjonalnie ograniczone wynagrodzenie. Wyrażenie zgody na ograniczenie w czasie urlopu zdrowotnego nie powoduje jego przerwania, a jedynie zmniejszenie wynagrodzenia.

Jeżeli posiadasz uprawnienia emerytalne nie dostaniesz urlopu

Jeżeli nauczyciel posiada uprawnienia emerytalne zarówno do wcześniejszej emerytury (czy z Karty Nauczyciela lub z innych ustaw), jak i emerytury w wieku powszechnym (wyrok SN z 4 grudnia 2003 r., I PK 72/03; wyrok SN z 26 marca 2007 r., I PK 262/06) nie przysługuje mu urlop zdrowotny. W tym przypadku nie warto składać wniosku o urlop, bo i tak nie zostanie udzielony. Dyrektor nawet nie może skierować na badania, bo warunek formalny nie został spełniony.

Wskazówka!

Należy pamiętać, że przepisy art. 73 Karty Nauczyciela mówią o uprawnieniach emerytalnych, a nie rentowych. Renta nie wyklucza skorzystania z urlopu zdrowotnego. Nauczyciel-rencista może zatem przejść na ten urlop.

Jeszcze jedna ważna sprawa: dyrektor bada czy nauczyciel spełnia przesłanki nabycia prawa do emerytury, a nie czy na nią przeszedł.  Jednak nauczyciel, który pracuje w szkole, pobierając jednocześnie emeryturę, również nie będzie mógł skorzystać z prawa do urlopu.

 Jeżeli dopiero nabędziesz uprawnienia emerytalne urlop zostanie skrócony

Nauczycielowi, któremu do nabycia prawa do emerytury brakuje mniej niż rok, urlop dla poratowania zdrowia nie może być udzielony na okres dłuższy niż do końca miesiąca poprzedzającego miesiąc, w którym nauczyciel nabywa uprawnienia emerytalne. Uprawnienia emerytalne, taka jak w poprzednim przypadku, dotyczą zarówno prawa do wcześniejszej emerytury (czy z Karty Nauczyciela lub z innych ustaw), jak i emerytury w wieku powszechnym.

Wskazówka!

Jeżeli nauczyciel złożył wniosek o udzielenie urlopu dla poratowania zdrowia, a z badania warunków formalnych wynika, że nie nabył jeszcze uprawnień emerytalnych, należy wydać skierowanie na badania. Po uzyskaniu orzeczenia o potrzebie udzielenia urlopu dla poratowania zdrowia dyrektor udziela urlopu, mając na względzie, że może go udzielić na okres nie dłuższy niż do końca miesiąca poprzedzającego miesiąc, w którym nauczyciel nabywa uprawnienia emerytalne (np. jeżeli uprawnienia nabędzie we wrześniu 2019 roku to do 31 sierpnia 2019 r.).

Nie każda choroba uprawnia Cię do urlopu zdrowotnego

To jest pokłosie zmian jakie zostały wprowadzone do urlopu 1 stycznia 2018 r. Od tego dnia nie każde schorzenie uprawniania do wydania przez lekarza medycyny pracy orzeczenia o potrzebie udzielenia urlopu dla poratowania zdrowia. W praktyce pojawiły się wątpliwości jaka choroba uprawniania do urlopu, szczególnie jeżeli nauczyciel choruje na chorobę nie związaną bezpośrednio z wykonywaną pracą (np. nowotwór trzustki), czy musi być to choroba zawodowa.

W praktyce kompetencje do badania - jaka choroba uprawnia,

Urlop uzupełniający to urlop wypoczynkowy udzielany poza okresem ferii, za który przysługuje wynagrodzenie, a w razie jego niewykorzystania – ekwiwalent.

Nauczyciele zatrudnieni w szkołach i placówkach feryjnych mają obowiązek wykorzystania urlopu w okresie ferii zimowych i letnich zgodnie z organizacją roku szkolnego. W sytuacji, gdy nauczyciel takiej placówki nie może wykorzystać urlopu we wskazanym wyżej terminie, może go otrzymać w innym terminie, wyznaczonym w ciągu roku szkolnego. Urlop ten nie jest określany mianem urlopu uzupełniającego.

Kiedy możliwy urlop uzupełniający?

Urlop uzupełniający przysługuje w razie niewykorzystania urlopu wypoczynkowego w całości lub części w okresie ferii szkolnych z powodu:

• niezdolności do pracy wywołanej chorobą lub odosobnieniem w związku z chorobą zakaźną,
• urlopu macierzyńskiego,
• urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego,
• urlopu ojcowskiego,
• urlopu rodzicielskiego,
• urlopu dla poratowania zdrowia,
• odbywania ćwiczeń wojskowych albo krótkotrwałego przeszkolenia wojskowego.

Ustaleń, czy nauczycielowi przysługuje urlop uzupełniający i w jakim wymiarze, można dokonać dopiero po zakończeniu ferii letnich, czyli po 31 sierpnia danego roku.

Przykład:

Nauczyciel w czasie ferii zimowych 2019 roku korzystał ze zwolnienia lekarskiego. W czerwcu wnioskuje o udzielenie urlopu uzupełniającego za okres ferii zimowych.Choroba nauczyciela obejmująca dwutygodniowy okres ferii zimowych nie uprawnia go automatycznie do urlopu uzupełniającego. Żądanie udzielenia urlopu w wymiarze dwóch tygodni  w czerwcu jest nieuprawnione. Dopiero po zakończeniu ferii letnich wiadomo, czy nauczyciel wykorzystał w ciągu ferii zimowych i letnich osiem tygodni urlopu wypoczynkowego. Jeśli po zakończeniu ferii letnich okaże się, że nauczyciel nie wykorzystał w okresie ferii zimowych i letnich w sumie ośmiu tygodni urlopu wypoczynkowego – należy udzielić w ciągu roku szkolnego urlopu uzupełniającego.

Maksymalny wymiar urlopu uzupełniającego

Wymiar urlopu uzupełniającego wynosi maksymalnie do 8 tygodni (56 dni). Jest to różnica pomiędzy ośmioma tygodniami a okresem faktycznie wykorzystanego urlopu w czasie ferii zimowych i letnich. Wykorzystanie ośmiu tygodni urlopu w ciągu roku szkolnego uniemożliwia przyznanie prawa do urlopu uzupełniającego.

Kiedy należy wykorzystać urlop uzupełniający?

Urlop uzupełniający należy wykorzystać w trakcie roku szkolnego. Termin ustala dyrektor, biorąc pod uwagę wniosek nauczyciela (wzór wniosku został załączony do artykułu - WZÓR 1) oraz organizację pracy w szkole. Tydzień urlopu równa się 7 dniom kalendarzowym, wliczając w to dni wolne od pracy, niedziele i święta. Nauczyciel może rozpocząć urlop uzupełniający zaraz po zakończeniu ferii letnich bądź po powrocie do pracy (jeżeli po zakończeniu wakacji jest dalej nieobecny w pracy), jak też w późniejszym terminie. Prawidłowe jest udzielenie urlopu uzupełniającego bezpośrednio po zakończeniu urlopu macierzyńskiego czy rodzicielskiego.

Czy można udzielić urlopu uzupełniającego w częściach?

Tak. Dyrektor szkoły ma prawo udzielić urlopu uzupełniającego w rozbiciu na dwie lub więcej części (wzór odpowiedzi na wniosek nauczyciela - WZÓR 2). Ustalenie jego terminu powinno nastąpić z uwzględnieniem zasady wyrażonej w art. 64 ust. 4 Karty Nauczyciela, stanowiącej o prawie nauczyciela do nieprzerwanego czterotygodniowego urlopu wypoczynkowego. Nie ma przeszkód, aby udzielić urlopu uzupełniającego na dni wolne od zajęć dydaktycznych (np. na okres przerw świątecznych). Pamiętać tylko należy, że nauczycielowi zatrudnionemu w szkole, w której w organizacji pracy przewidziano ferie szkolne, przysługuje urlop wypoczynkowy w wymiarze odpowiadającym okresowi ferii i w czasie ich trwania (art. 64 ust. 1 Karty Nauczyciela). Oznacza to, że w czasie ferii szkolnych nie można udzielić urlopu uzupełniającego, ponieważ w tym okresie nauczyciel korzysta z bieżącego urlopu wypoczynkowego.

Czy urlop uzupełniający można zamienić na ekwiwalent pieniężny?

Nie. Jeżeli nauczyciel pozostaje w zatrudnieniu, powinien wykorzystać w naturze przysługujący mu urlop wypoczynkowy. Nie może więc domagać się świadczenia pieniężnego w zamian za urlop wypoczynkowy niewykorzystany w okresie ferii. Jeżeli jednak, nie zdąży wykorzystać urlopu, a dojdzie do rozwiązania stosunku pracy nauczyciel jest uprawiony nie do urlopu uzupełniającego, a do ekwiwalentu za urlop (art. 66 ust. 2 Karty Nauczyciela).

Czy urlop uzupełniający powoduje przerwanie lub wydłużenie stażu na kolejny stopień awansu?

Nie. Cele urlopu wypoczynkowego i uzupełniającego są zbieżne: regeneracja sił pracownika, dlatego urlop uzupełniający, podobnie jak wypoczynkowy, nie powoduje wydłużenia stażu (art. 9d ust. 5 Karty Nauczyciela).

Do kiedy maksymalnie należy udzielić urlopu uzupełniającego?

Przepisy Karty Nauczyciela nie wskazują terminu i zasad udzielania urlopu uzupełniającego. Odnosząc się do regulacji Kodeksu pracy należy przyjąć, że urlopu uzupełniającego należy udzielić do 30 września następującego po roku, za który nauczyciel nabył prawo do urlopu uzupełniającego (art. 168 Kodeksu pracy).

Podstawa prawna:

• art. 9d, art. 66 , art. 66a, art. 91c ustawy z 26 stycznia 1982 r. - Karta Nauczyciela (tekst jedn.: Dz.U. z 2018 r. poz. 967),
• art. 162, art. 168  ustawy  z 26  czerwca  1974  r. - Kodeks  pracy  (tekst  jedn.:  Dz. U.  z  2019 r.  poz.  1040).

Dariusz Skrzyński

07-06-2019

Jestem nauczycielką. W trakcie ferii chorowałam na Covid-19, byłam 2 dni na kwarantannie, a potem na izolacji domowej. W sumie nie wykorzystałam 13 dni urlopu podczas ferii zimowych. Jak w tym przypadku wykorzystać urlop?

W szkole feryjnej urlop wypoczynkowy przysługuje w wymiarze i w czasie trwania ferii zimowych i letnich (art. 64 ust. 1 Karty Nauczyciela). 

W razie niewykorzystania urlopu wypoczynkowego w całości lub części w okresie ferii szkolnych z powodu niezdolności do pracy wywołanej chorobą lub odosobnieniem w związku z chorobą zakaźną, urlopu macierzyńskiego, urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego, urlopu ojcowskiego, urlopu rodzicielskiego, urlopu dla poratowania zdrowia, odbywania ćwiczeń wojskowych albo krótkotrwałego przeszkolenia wojskowego - nauczycielowi przysługuje urlop w ciągu roku szkolnego, w wymiarze uzupełniającym do 8 tygodni (art. 66 ust. 1 Karty Nauczyciela).

W związku z powyższym choroba w czasie ferii uniemożliwia wykorzystanie urlopu. Na równi z  niezdolnością do pracy traktowana jest kwarantanna i izolacja domowa. Zatem okres kwarantanny i izolacji, który przypadł w czasie ferii zimowych, uniemożliwia korzystanie z urlopu wypoczynkowego. W konsekwencji w opisanej sytuacji nauczycielka za ten okres otrzyma wynagrodzenie chorobowe (zasiłek chorobowy) a nie średnią urlopową. Skoro nie było możliwości wykorzystania urlopu wypoczynkowego  w czasie ferii zimowych (13 dni), a w ciągu ferii letnich nauczyciel nie wykorzysta łącznie co najmniej 8 tygodni (56 dni), to nabędzie on wówczas prawo do urlopu uzupełniającego.

Wymiar wypoczynkowego urlopu uzupełniającego wynosi maksymalnie do 8 tygodni (56 dni) – art. 66 ust. 1 KN. Jest to różnica pomiędzy ośmioma tygodniami a okresem faktycznie wykorzystanego urlopu w czasie ferii zimowych i letnich (który jest mniejszy niż 8 tygodni). Wykorzystanie co najmniej ośmiu tygodni urlopu wypoczynkowe (56 dni) w ciągu roku szkolnego (w czasie ferii zimowych i letnich) uniemożliwia przyznanie prawa do urlopu uzupełniającego. 

Fakt niewykorzystania, w opisanym przypadku, w pełni urlopu wypoczynkowego w czasie ferii zimowych nie powoduje powstania obowiązku oddania tych niewykorzystanych dni. Dopiero jeżeli nauczycielka łącznie w czasie ferii zimowych i letnich nie wykorzysta co najmniej 8 tygodni urlopu wypoczynkowego, bo np. będzie chorował w wakacje, przebywał na kwarantannie czy izolacji, to dopiero wtedy dyrektor jest zobowiązany udzielić urlopu uzupełniającego, tak, żeby nauczycielka wykorzystała co najmniej 8 tygodni (56 dni) urlopu.

Zatem dyrekcja będzie w stanie ocenić, czy nauczyciel wykorzysta urlop w wymiarze co najmniej 56 dni czy nie dopiero pod koniec ferii letnich. Jeżeli nie wykorzysta, to urlop uzupełniający może być udzielony np. od 1 września. Nie może przypadać w okresie ferii letnich.

Podstawa prawna: 

• Ustawa z dnia 26 stycznia 1982 r. - Karta Nauczyciela (tekst jedn.: Dz.U. z 2019 r. poz. 2215 ze zm.).

Dariusz Skrzyński

31-01-2021

Ile dni urlopowych należy się nauczycielowi w szkole feryjnej, który objął funkcję wicedyrektora 1.04.2022?

Odpowiedź:

Nauczyciel do końca 2022 r. będzie korzystał z urlopu wypoczynkowego na dotychczasowych zasadach tj. w wymiarze ferii i w czasie ich trwania (art. 64 ust. 1 i art. 65 Karty Nauczyciela).

Nauczyciele zajmujący stanowiska: dyrektora, wicedyrektora, nauczyciela pełniącego inne stanowisko kierownicze, nauczyciela, który przez co najmniej 10 miesięcy pełni obowiązki kierownicze w zastępstwie nauczyciela, któremu powierzono stanowisko kierownicze (art. 64 ust. 2a Karty Nauczyciela), korzystają z urlopu wypoczynkowego w wymiarze 35 dni roboczych w czasie ustalonym w planie urlopów.

Nauczyciel zatrudniony w szkole, w której w organizacji pracy przewidziano ferie szkolne, uzyskuje prawo do pierwszego urlopu w ostatnim dniu poprzedzającym ferie szkolne, a prawo do drugiego i dalszych urlopów – w każdym następnym roku kalendarzowym (art. 65 Karty Nauczyciela). W związku z tym o sposobie korzystania z urlopu w danym roku kalendarzowym (na zasadach feryjnych czy nieferyjnych) decyduje stan na 1 stycznia. Przepisy nie przewidują bowiem zasad postępowania w przypadku powierzenia funkcji kierowniczej lub odwołania z niej nauczyciela w trakcie roku kalendarzowego. Jeżeli zajmuje on stanowisko kierownicze 1 stycznia danego roku, to przez cały rok korzysta z urlopu w systemie nieferyjnym. Jeśli nie, to do końca roku korzysta z urlopu w wymiarze ferii szkolnych i w czasie ich trwania.

Przykład

Nauczycielowi w szkole feryjnej powierzono funkcję wicedyrektora 1 kwietnia 2022 r. Zatem 1 stycznia 2022 r. był nauczycielem a to oznacza, że w całym 2022 roku korzysta z urlopu jak nauczyciel – w czasie i wymiarze ferii zimowych i letnich. Dopiero prawo do urlop w wymiarze 35 dni roboczych  nabędzie 1 stycznia 2023 r. jeśli w tym dniu nadal będzie pełnił funkcję kierowniczą.

Nauczyciel pełniący funkcję kierowniczą nie otrzyma pełnego, rocznego wymiaru urlopu wypoczynkowego tylko w przypadku rozwiązania lub nawiązania stosunku pracy w tracie roku kalendarzowego. Jak stanowi art. 64 ust. 5b Karty Nauczyciel (wprowadzony od 15 grudnia 2018 r.), do dyrektora i wicedyrektora szkoły oraz nauczyciela zajmującego inne stanowisko kierownicze w szkole, a także nauczyciela, który przez co najmniej 10 miesięcy pełni obowiązki kierownicze w zastępstwie nauczyciela, któremu powierzono stanowisko kierownicze, stosuje się odpowiednio przepis art. 64 ust. 5a Karty Nauczyciela. Wskazany przepis stanowi, że nauczyciel zatrudniony w szkole, w której nie są przewidziane ferie szkolne, w przypadku nawiązania lub ustania stosunku pracy w trakcie roku kalendarzowego ma prawo do urlopu wypoczynkowego w wymiarze proporcjonalnym do okresu przepracowanego, zgodnie z odrębnymi przepisami. Te odrębne przepisy to przepisy Kodeksu pracy. Zgodnie z art. 155^2a § 1 przy ustalaniu wymiaru urlopu proporcjonalnego kalendarzowy miesiąc pracy odpowiada 1/12 wymiaru urlopu przysługującego pracownikowi. Niepełny dzień urlopu zaokrągla się w górę do pełnego dnia (art. 155³ § 1 Kodeksu pracy). 

Przykład

Dyrektor 31 sierpnia 2022 r. rozwiązał stosunek pracy i przeszedł na emeryturę. Do tego dnia wykorzystał 15 dni urlopu wypoczynkowego. Biorąc pod uwagę okres zatrudnienia w danym roku kalendarzowym (8 miesięcy), nauczyciel nabył prawo do (35 dni : 12 miesięcy x 8 miesięcy) 24 dni urlopu. Skoro wykorzystał tylko 15 dni urlopu, za 9 dni należy wypłacić ekwiwalent. 

Dariusz Skrzyński

26-04-2022

Dodatkowe zajęcia specjalistyczne mogą być organizowane w szkołach publicznych i niepublicznych w których kształcą się uczniowie, u których rozpoznano potrzebę wsparcia psychologiczno-pedagogicznego:

• podstawowych,
• ponadpodstawowych,
• artystycznych realizujących kształcenie ogólne w zakresie szkoły podstawowej,
• liceum ogólnokształcącego.

Dodatkowe godziny są przeznaczone za organizację zajęć specjalistycznych wynikających z rozporządzenia o pomocy psychologiczno pedagogicznej:

• korekcyjno-kompensacyjnych- zajęcia organizuje się dla uczniów z zaburzeniami i odchyleniami rozwojowymi, w tym specyficznymi trudnościami w uczeniu się,
• logopedycznych- zajęcia organizuje się dla uczniów z deficytami kompetencji i zaburzeniami sprawności językowych,
• rozwijających kompetencje emocjonalno-społeczne- zajęcia organizuje się dla uczniów przejawiających trudności w funkcjonowaniu społecznym,
• innych zajęciach o charakterze terapeutycznym- zajęcia organizuje się dla uczniów z zaburzeniami i odchyleniami rozwojowymi mających problemy w funkcjonowaniu w szkole oraz z aktywnym i pełnym uczestnictwem w życiu szkoły. W przepisach nie ma katalogu tego typu zajęć. Mogą to byc zajęcia z:
  • terapii ręki,
  • dogoterapii,
  • gimnastyki korekcyjnej,
  • terapii integracji sensorycznej.

- dla uczniów, u których rozpoznano potrzebę wsparcia psychologiczno-pedagogicznego w tym zakresie.

Wsparciem objęte są godziny pomocy psychologiczno-pedagogicznej poza wymiarem ustalanym przez dyrektora szkoły i ustalonym w arkuszu organizacji szkoły.

Dodatkowe zajęcia specjalistyczne wchodzą w zakres pomocy psychologiczno-pedagogiczne. Dlatego nie mogą być traktowane jako realizacja zadań statutowych szkoły. Muszą być one zaliczane do zajęć realizowanych:

• w ramach pensum.
• w godzinach ponadwymiarowych.

W konsekwencji przydział dodatkowych zajęć specjalistycznych następuje w drodze:

• porozumienia stron – w przypadku nauczycieli zatrudnionych w niepełnym wymiarze,
• polecenia służbowego przydziału godzin ponadwymiarowych – dla nauczycieli zatrudnionych w pełnym wymiarze.

Nie trzeba mieć zgody nauczyciela na przydział godzin ponadwymiarowych. Zgoda będzie natomiast konieczna:

• do przydziału tych godzin nauczycielowi zatrudnionemu w niepełnym wymiarze (wszak nie obędzie się tu bez podpisania porozumienia stron),
• do przydziału godzin ponadwymiarowych w wymiarze powyżej ¼ pensum nauczyciela,
• do przydziału godzin ponadwymiarowych kobiecie w ciąży, osobie wychowującej dziecko do lat 4 oraz nauczycielowi w trakcie odbywania stażu,
• w przypadku przydzielenia dodatkowych zajęć specjalistycznych w ramach innego stanowiska pracy (wtedy konieczne będzie obliczenie pensum łączonego).

Przykład

Nauczyciel zajmuje stanowisko wychowawcy świetlicy w pełnym wymiarze. Jako że ma kwalifikacje z zakresu logopedii, dyrektor chce przydzielić mu dodatkowe zajęcia logopedyczne. To oznacza przydział nowego stanowiska pracy logopedy. Nie będzie to możliwe bez zgody nauczyciela (w trybie przeniesienia służbowego).

Przydział dodatkowych zajęć specjalistycznych przekraczający wymiar 1,5 pensum nauczyciela jest bezwzględnie niemożliwy. Nie zmienia tego zgoda nauczyciela.

Nie można natomiast przydzielać tych godzin w charakterze doraźnych zastępstw. Są to bowiem godziny planowane. 

Nie jest natomiast wykluczone zatrudnienie nowego nauczyciela w celu realizacji tych zajęć. Powinna być to wówczas umowa o pracę na czas określony.

Więcej na temat spraw kadrowych na szkoleniu: Prowadzenie spraw kadrowych w szkole z uwzględnieniem wprowadzonych i planowanych zmian prawa | 18-03-2022

Dariusz Skrzyński

22-02-2022