Do 29 lutego 2020 r. przepisy ustawy szczególnej dotyczące ruchu kadrowego w gimnazjach stosuje się odpowiednio również do nauczycieli zatrudnionych w szkołach, w których są prowadzone klasy dotychczasowego gimnazjum, a zatem również przepis dotyczący stanu nieczynnego. Sprawdź, jakie są różnice w stosunku do przechodzenia w stan nieczynny z Karty Nauczyciela.
Stan nieczynny z Karty Nauczyciela i ustawy likwidującej gimnazja
Obecnie mamy jeszcze dwie równoległe regulacje dotyczące korzystania, czy bardziej poprawnie, przechodzenia w stan nieczynny. Pierwsza regulacja wynika z art. 225 ustawy Przepisy wprowadzającej ustawę – Prawo oświatowe (w tym roku dotyczy tylko nauczycieli szkół z oddziałami gimnazjalnymi). Druga regulacja wynika z art. 20 ust. 5c Karty Nauczyciela i dotyczy nauczycieli zwalnianych z przyczyn organizacyjnych, jeżeli zmiany te nie wiążą się z likwidacją oddziałów gimnazjalnych.
O tych dwóch regulacjach i pojawiających się rozbieżnościach interpretacyjnych piszemy w artykule: Kiedy stosować art. 20 Karty Nauczyciela, a kiedy art. 225 i 226 Przepisów wprowadzających Prawo oświatowe?
Stan nieczynny z art. 225 ustawy - Przepisy wprowadzającej ustawę – Prawo oświatowe
Dyrektor do 15 maja 2019 r. wręcza każdemu z wytypowanych nauczycieli (nie wszystkich) pisemne informacje o przeniesieniu w stan nieczynny – patrz wzór nr 1 w załączeniu. Propozycję można złożyć tylko i wyłącznie jeżeli dalsze zatrudnienie w szkole z oddziałami gimnazjalnymi nie jest możliwe ze względu na zmiany organizacyjne powodujące likwidację oddziałów gimnazjalnych. Brak reakcji nauczyciela bądź zgoda wyrażona w ciągu 7 dni od otrzymania pisemnej informacji skutkuje przejściem w stan nieczynny od 1 września 2019 r. Dopiero jeżeli nauczyciel odmówi przeniesienia rozwiązuje się z nim stosunek pracy.
Dobór nauczycieli do przejścia w stan nieczynny powinien nastąpić na podstawie dokumentu zawierającego kryteria doboru do zwolnienia, wykorzystywanego w procedurze zwolnień nauczycieli w normalnym trybie. W przypadku odwołania nauczyciela do sądu dyrektor musi umieć udowodnić, nie tylko spełnienie przesłanki ustawowej, czyli wykazanie, że dalsze zatrudnienie nie będzie możliwe ze względu na zmiany organizacyjne powodujące wygaszenie kształcenia w gimnazjum, ale również dobór konkretnego nauczyciela spośród innych.
Stan nieczynny z art. 20 ust. 5c Karty Nauczyciela
Z przeniesienia w stan nieczynny może skorzystać tylko nauczyciel zwolniony na podstawie art. 20 Karty Nauczyciela. Zwolnienie na innej podstawie nie uprawniania nauczyciela do skorzystania ze stanu nieczynnego. Podstawą prawną rozwiązania stosunku pracy nauczycieli zatrudnionych na podstawie umowy o pracę w niepełnym wymiarze zajęć na czas nieokreślony w sytuacji braku możliwości dalszego zatrudnienia z powodu zmian organizacyjnych lub zmian planu nauczania jest art. 27 ust. 1 Karty Nauczyciela, a nie art. 20 Karty.
W ciągu 30 dni od dnia doręczenia wypowiedzenia na podstawie art. 20 Karty nauczyciel może złożyć pisemny wniosek o przeniesienie w stan nieczynny – patrz wzór na 2 w załączeniu. Wypowiedzenie staje się wtedy bezskuteczne, a nauczyciel będzie korzystał ze stanu nieczynnego w okresie od 1 września do końca lutego 2020 roku. Dyrektor nie ma możliwości odmówić przeniesienia.
Plusy i minusy stanu nieczynnego
Z punktu widzenia pracodawcy zaletą stanu nieczynnego jest:
- brak możliwości odwołania się przez nauczyciela do sądu pracy - przeniesienie w stan nieczynny nie jest bowiem możliwe bez zgody nauczyciela,
- brak konieczności wypłaty na rzecz nauczyciela jednorazowej odprawy z tytułu rozwiązania stosunku pracy - nauczyciel przeniesiony w stan nieczynny w momencie wygaśnięcia stosunku pracy po jego upływie nie otrzymuje bowiem odprawy z tytułu rozwiązania stosunku pracy, gdyż stosunek pracy nie rozwiązuje się lecz wygasa; odprawę zastępuje wynagrodzenie zasadnicze wypłacane w trakcie stanu nieczynnego.
Z punktu widzenia nauczyciela zaletą stanu nieczynnego jest:
- pierwszeństwo w zatrudnieniu w innych szkołach i placówkach samorządowych,
- może umożliwić nauczycielowi nabycie prawa do nagrody jubileuszowej, osiągnięcie uprawnień emerytalnych lub do świadczenia kompensacyjnego (okres stanu nieczynnego jest okresem pracy).
Zakończenie stanu nieczynnego
Formalnie w obu przypadkach stan nieczynny trwa od 1 września do końca lutego następnego roku. Z upływem sześciomiesięcznego okresu pozostawania w stanie nieczynnym stosunek pracy wygasa. Wygaśnięcie stosunku pracy powoduje dla nauczyciela skutki, jakie przepisy prawa wiążą z rozwiązaniem stosunku pracy z przyczyn dotyczących zakładu pracy w zakresie świadczeń przedemerytalnych.
Nie tylko upływ okresu stanu nieczynnego powoduje jego zakończenie. W związku z dwiema regulacjami różna jest również konfiguracja poszczególnych przesłanek przedwczesnego zakończenia stanu nieczynnego:
|
Wygaśnięcie stanu nieczynnego z art. 20 ust. 5c Karty Nauczyciela |
Wygaśnięcie stanu nieczynnego z art. 225 ust. 1 ustawy Przepisy wprowadzające ustawę – Prawo oświatowe |
|
|
Podstawy prawne:
- art. 20 ustawy z 26 stycznia 1982 r. − Karta Nauczyciela (tekst jedn.: Dz.U. z 2018 r. poz. 967 ze zm.),
- art. 225 ust. 1−12 ustawy z 14 grudnia 2016 r. – Przepisy wprowadzające ustawę – Prawo oświatowe (Dz.U. z 2017 r. poz. 60 ze zm.).
Dariusz Skrzyński
10-05-2019
