W zakresie opieki psychologiczno-pedagogicznej i prowadzonej w związku z nią dokumentacji jej udzielania nie ma standardów, które zobowiązywałyby szkoły do świadczenia usług na zbliżonym poziomie. Przepisy jednoznacznie wskazują zadania, które dyrektor w ramach udzielanej uczniom pomocy psychologiczno-pedagogicznej jest zobowiązany zrealizować w zakresie działań, jak również ich dokumentowania. Jednak w wielu sytuacjach szkoła jest zobowiązana do wypracowania własnych rozwiązań, które najczęściej nie wynikają z obowiązujących przepisów czy też wzorów, lecz z pragmatyki jej działalności. Należą do nich m.in. dokumentowanie działań podejmowanych w ramach pomocy psychologiczno - pedagogicznej, forma i treść programów opracowanych przez specjalistów, a także ocena postępów ucznia dokonywana przez nauczycieli i specjalistów. W tym artykule w sposób praktyczny spojrzymy na dokumentację, a zatem:
Jaką dokumentację powinien gromadzić dyrektor w zakresie pomocy psychologiczno-pedagogicznej w szkole?
Odpowiedź jest krótka i brzmi następująco:
- dziennik pracy specjalisty - pedagog, psycholog, logopeda, doradca zawodowy, terapeuta pedagogiczny lub inny specjalista zatrudniony w szkole prowadzi dziennik realizowanych przez siebie czynności – mają się w nim znaleźć:
- tygodniowy plan zajęć i czynności przeprowadzonych w poszczególnych dniach, w tym informacje o kontaktach z osobami i instytucjami, z którymi współdziała przy wykonywaniu zadań,
- imiona i nazwiska dzieci, uczniów, słuchaczy lub wychowanków, objętych różnymi formami pomocy, w szczególności pomocą psychologiczno-pedagogiczną,
- dziennik innych zajęć niż zajęcia wpisywane odpowiednio do dziennika zajęć przedszkola, dziennika lekcyjnego, dziennika zajęć w świetlicy, jeżeli jest to uzasadnione koniecznością dokumentowania przebiegu nauczania, działalności wychowawczej i opiekuńczej, w szczególności zajęć z zakresu pomocy psychologiczno-pedagogicznej oraz zajęć rozwijających zainteresowania i uzdolnienia – w przypadku zajęć z zakresu pomocy psychologiczno-pedagogicznej do dziennika tych zajęć wpisuje się:
- nazwiska i imiona uczniów,
- oddział, do którego uczęszczają,
- adresy poczty elektronicznej rodziców i numery ich telefonów, jeżeli je posiadają,
- indywidualny program pracy z uczniem, a w przypadku zajęć grupowych program pracy grupy,
- tygodniowy rozkład zajęć,
- daty i czas trwania oraz tematy przeprowadzonych zajęć,
- ocenę postępów i wnioski dotyczące dalszej pracy z uczniem,
- obecność uczniów na zajęciach,
- potwierdzenie podpisem przeprowadzenia zajęć - uwaga! w przypadku prowadzenia dokumentacji wyłącznie w formie elektronicznej, wpisanie przez nauczyciela w dzienniku elektronicznym tematu zajęć jest równoznaczne z potwierdzeniem przez nauczyciela przeprowadzenia tych zajęć (§ 21 ust. 5 rozporządzenia w sprawie prowadzenia dokumentacji),
- indywidualna teczka - dla każdego ucznia objętego pomocą psychologiczno-pedagogiczną zawierająca dokumentację badań i czynności uzupełniających prowadzonych w szczególności przez pedagoga, psychologa, logopedę, doradcę zawodowego, terapeutę pedagogicznego, lekarza oraz innego specjalistę – mogą w niej znajdować się m.in. wyniki testów kompetencji, sprawdzianów, zapisy zawierające informacje o wynikach w nauce zamieszczone w dziennikach lekcyjnych i zajęć pozalekcyjnych, frekwencji ucznia, preferowanych zainteresowaniach, uzdolnieniach, incydentalnych wydarzeniach z udziałem ucznia, kontaktach nauczycieli z rodzicami, a także analiza wytworów uczniowskich, czyli spostrzeżenia poczynione na podstawie, np. rysunków, prac przestrzennych, pisma, testu niedokończonych zdań, tekstów tworzonych swobodnie,
a także:
- dokumentacja wynikająca ze współpracy z rodzicami i innymi podmiotami w zakresie udzielania pomocy psychologiczno-pedagogicznej – m.in. pisemne informacje dotyczące form i okresu objęcia dziecka pomocą psychologiczno-pedagogiczną w szkole, wnioski rodziców w sprawach zwolnień z określonych zajęć i objęcia dziecka pomocą, notki z rozmów, spotkań oraz ustaleń, itp.
Nie ma wzoru dziennika specjalisty ani dziennika innych zajęć
Przepisy nie określają wzoru ww. dzienników, jednak precyzują zakres danych, jakie muszą być w nich zawarte. Dziennik pracy specjalistów, dzienniki innych zajęć, w tym zajęć organizowanych w ramach pomocy psychologiczno-pedagogicznej i zajęć rewalidacyjnych, mogą być prowadzone według wzoru opracowanego przez szkołę (w załączeniu do artykułu zamieściliśmy propozycję dziennika innch zajęć - do zajęcia z zakresu pomocy pp) lub wybranego spośród propozycji dostępnych na rynku wydawniczym. Dzienniki zajęć mogą być również prowadzone w formie elektronicznej, istotne jest wówczas to, aby wszystkie elementy wyżej wymienione znalazły w nich swoje odzwierciedlenie.
Jaka dokumentacja powinna się znaleźć w indywidualnej teczce ucznia?
Przepisy wskazują, iż dokumentacja dziecka objętego pomocą psychologiczno-pedagogiczną musi być gromadzona w osobnej teczce. Nie określono jednak charakteru tej dokumentacji. Z zakresu obowiązków osób podejmujących działania w ramach pomocy psychologiczno – pedagogicznej można wywnioskować, że będą to dokumenty dotyczące badań i czynności podejmowanych przez nauczycieli i specjalistów, ale również dostarczone przez rodziców, o których była mowa wyżej. Tak, więc teczkę powinno postrzegać się jako zbiór wiedzy na temat ucznia wpływający na kształt prowadzonych wobec niego działań przez cały cykl edukacyjny i przez wszystkie osoby w tym procesie uczestniczące.
Należy również pamiętać, że szkoła ma obowiązek gromadzenia, przetwarzania i efektywnego zarządzania informacjami, które dotyczą udzielania pomocy psychologiczno-pedagogicznej. Należy wypracować bezpieczny sposób udostępniania ich uprawnionym osobom i instytucjom. Informacje te wykorzystywane są również podczas wizyt rodziców i ich pytań o pomoc udzielaną przez szkołę, konsultacji prowadzonych przez specjalistów poradni psychologiczno-pedagogicznych, nadzoru prowadzonego przez pracowników Kuratorium Oświaty i zapytań ze strony organu prowadzącego. Ale o tym w następnym artykule.
Więcej informacji na temat organizacji pomocy psychologiczno - pedagoogicznej, realizacji zadań z tym związanych i ich dokumentowania znajdą Państwo w naszych e- szkoleniach:
1. Pomoc psychologiczno–pedagogiczna w praktyce, jej organizacja i udzielanie,
Podstawa prawna:
- § 22 rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z 9 sierpnia 2017 r. w sprawie zasad udzielania i organizacji pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach (Dz.U. z 2017 r. poz. 1591 z późn. zm.)
- § 11, § 18-19, § 21 i 26 rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z 25 sierpnia 2017 r. w sprawie sposobu prowadzenia przez publiczne przedszkola, szkoły i placówki dokumentacji przebiegu nauczania, działalności wychowawczej i opiekuńczej oraz rodzajów tej dokumentacji (Dz.U. z 2017 r. poz. 1646).§ 18-19, § 26 rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z 25 sierpnia 2017 r. w sprawie sposobu prowadzenia przez publiczne przedszkola, szkoły i placówki dokumentacji przebiegu nauczania, działalności wychowawczej i opiekuńczej oraz rodzajów tej dokumentacji (Dz.U. z 2017 r. poz. 1646).
Bożena Browarczyk
08-05-2019