Zmiany w kształceniu na poziomie szkół ponadpodstawowych, to kontynuacja tematyki związanej z reformą oświaty, która od 1 września 2019 roku w sposób zasadniczy dotykać będzie III etapu edukacyjnego. W tym miejscu warto przypomnieć zapisy ustawy z dnia 14 grudnia 2016 r. Przepisy wprowadzające ustawę - Prawo oświatowe (Dz. U. z 2017 r. poz. 60 z późn. zm) w części dotyczącej organizacji kształcenia ponadpodstawowego, a także opisanych w niej sytuacji dotyczących niepromowania uczniów w różnych typach szkół ponadpodstawowych. Ponadto istotne dla ww. zagadnień będzie uwzględnienie w organizacji pracy szkół nowych form kształcenia zdefiniowanych w ustawie z dnia 22 listopada 2018 r. o zmianie ustawy – Prawo oświatowe, ustawy o systemie oświaty oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2018 poz. 2245) i znajdujących swoje odzwierciedlenie w rozporządzeniu Ministra Edukacji Narodowej z dnia 3 kwietnia 2019 r. w sprawie ramowych planów nauczania dla publicznych szkół (Dz.U. 2019 poz. 639).

O czym zatem należy pamiętać?

Przede wszystkim o zmieniającej się organizacji kształcenia uwzględniającej jej dwutorowość. Zgodnie z przywołanymi wyżej przepisami dotychczasowe 3-letnie liceum ogólnokształcące z dniem 1 września 2019 r. stanie się 4-letnim liceum ogólnokształcącym. Na rok szkolny 2020/2021 nie będzie prowadzone już postępowanie rekrutacyjne do klasy I dotychczasowego trzyletniego liceum ogólnokształcącego, tym samym od 1 września 2020 r. rozpocznie się stopniowe wygaszanie 3-letniego liceum ogólnokształcącego. Do czasu ukończenia cyklu kształcenia, czyli do 31 sierpnia 2022 r. w oddziałach dotychczasowego 3-letniego liceum uczyć się będą absolwenci ostatniego rocznika wygaszonego gimnazjum. W latach szkolnych 2019/2020–2021/2022 w 4-letnim liceum ogólnokształcącym będą prowadzone klasy dotychczasowego 3-letniego liceum ogólnokształcącego. W związku z powyższym zmieni się sytuacja uczniów, którzy nie uzyskają promocji ww. okresie. Uczeń klasy I dotychczasowego 3 -letniego liceum ogólnokształcącego, który w roku szkolnym 2019/2020 nie otrzyma promocji do klasy II, w roku szkolnym 2020/2021 stanie się uczniem klasy I 4-letniego liceum ogólnokształcącego. Uczeń klasy II dotychczasowego 3-letniego liceum ogólnokształcącego, który w roku szkolnym 2020/2021 nie otrzyma promocji do klasy III, w roku szkolnym 2021/2022 stanie się uczniem klasy II 4-letniego liceum ogólnokształcącego. Uczeń klasy III dotychczasowego 3-letniego liceum ogólnokształcącego, który w roku szkolnym 2021/2022 nie ukończy tej szkoły, w roku szkolnym 2022/2023 stanie się uczniem klasy III 4-letniego liceum ogólnokształcącego.

Natomiast dotychczasowe 4-letnie technikum od 1 września 2019 r. zostanie przekształcone w 5- letnie technikum. Do roku szkolnego 2019/2020 prowadzona będzie rekrutacja do dotychczasowego 4-letniego technikum (dla absolwentów gimnazjum), natomiast na rok szkolny 2019/2020 i późniejsze lata rekrutacja będzie prowadzona do 5-letniego technikum (dla absolwentów ośmioletniej szkoły podstawowej). Oznacza to, że z dniem 1 września 2020 r. nastąpi likwidacja klasy pierwszej 4-letniego technikum, a w następnych latach kolejnych klas. W takiej sytuacji uczeń klasy pierwszej 4-letniego technikum, który nie uzyska promocji do klasy drugiej i nie będzie miał możliwości powtarzania tej klasy w 4-letnim technikum, może kontynuować naukę w klasie pierwszej 5-letniego technikum. Analogicznie uczniowie klas II-IV 4-letniego technikum, którzy nie uzyskają promocji do klasy programowo wyższej, będę mogli kontynuować naukę w odpowiedniej klasie (II-IV) 5-letniego technikum.

Organizacja kształcenia w branżowej szkole I stopnia rozpoczęła się już od roku szkolnego 2017/2018. W okresie przejściowym (lata szkolne 2017/2018- 2019/2020) branżowe szkoły I prowadzą klasy dotychczasowej trzyletniej zasadniczej szkoły zawodowej. Do klas tych będą miały zastosowanie przepisy dotyczące dotychczasowych zasadniczych szkół zawodowych, a co za tym idzie uczniowie tych klas otrzymają świadectwa i dyplomy ustalone dla dotychczasowej zasadniczej szkoły zawodowej. Na rok szkolny 2019/2020 do branżowej szkoły I stopnia będzie przeprowadzana rekrutacja absolwentów gimnazjum oraz rekrutacja absolwentów ośmioletniej szkoły podstawowej. Uczniowie dotychczasowej zasadniczej szkoły zawodowej, którzy nie uzyskają promocji do klasy programowo wyższej będą kontynuowali naukę w odpowiedniej klasie branżowej szkoły I stopnia tj. uczeń klasy III zasadniczej szkoły zawodowej, który w roku szkolnym 2018/2019 nie ukończy tej szkoły od roku szkolnego 2019/2020 staje się uczniem klasy III branżowej szkoły I stopnia.

Branżowa szkoła II stopnia, nowy typ szkoły ponadpodstawowej, rozpocznie swoją działalność 1 września 2020 r., w związku z tym pierwsza rekrutacja kandydatów zostanie przeprowadzona na rok szkolny 2020/2021.

Branżowa szkoła II stopnia i szkoła policealna będą funkcjonowały bez podziału na szkoły dla młodzieży i dla dorosłych, jako szkoły, w których kształcenie, w zależności od zawodu będzie mogło być prowadzone w formie dziennej, stacjonarnej lub zaocznej.

Do szkół policealnych rekrutacja będzie prowadzona analogiczne do obecnie prowadzonej rekrutacji do szkół policealnych dla dorosłych. Klasyfikowanie i promowanie będą również takie same jak w przypadkach obecnego klasyfikowania i promowania w szkołach policealnych dla dorosłych (art. 44z i 44za ustawy o systemie oświaty). Co do zasady w szkole policealnej będzie prowadzone kształcenie w tych zawodach, które w klasyfikacji zawodów szkolnictwa branżowego nie będą przypisane do kształcenia w technikum. Wyjątki od tej zasady zostały wskazane w załączniku nr 2 do rozporządzenia z dnia 15 lutego 2019 r. w sprawie ogólnych celów i zadań kształcenia w zawodach szkolnictwa branżowego  oraz klasyfikacji zawodów szkolnictwa branżowego (Dz. U. z 2019 r., poz. 316). Ponadto kształcenie w kwalifikacjach wyodrębnionych w zawodach kształconych w szkole policealnej będzie możliwe wyłącznie dla osób posiadających, co najmniej wykształcenie średnie lub średnie branżowe. W związku ze zmianami w kształceniu w szkołach policealnych, w katalogu kwalifikacji pełnych w art. 8 ustawy o Zintegrowanym Systemie Kwalifikacji został wyodrębniony przepis dotyczący 5 poziomu Polskiej Ramy Kwalifikacji. Dodany do art. 8 pkt 7a będzie obowiązywał od dnia 1 września 2019 r. i jest konsekwencją zmian wprowadzonych ustawą z dnia 3 lipca 2018 r. Przepisy wprowadzające ustawę – Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce, w której zamieszczono tytuł dyplomowanego specjalisty i dyplomowanego specjalisty technologa, a fakt uzyskania świadectwa dyplomowanego specjalisty i świadectwa dyplomowanego specjalisty technologa potwierdza nadanie kwalifikacji na poziomie 5 Polskiej Ramy Kwalifikacji.

Zintegrowany System Kwalifikacji

      W konsekwencji ww. informacji zasadne jest odwołanie się do zapisów ustawy o Zintegrowanym Systemie Kwalifikacji. Celem jej legislacji było przede wszystkim doprowadzenie do porównywalności dyplomów i certyfikatów, do określenia jakości kursów i szkoleń. Osiągnięto to poprzez utworzenie Zintegrowanego Rejestru Kwalifikacji (ZRK), czyli elektronicznego systemu zawierającego kompendium informacji o wszystkich możliwych do zdobycia w Polsce kwalifikacjach, również tych nadawanych poza szkolnictwem wyższym i systemem oświaty. Ustawa zawiera wyjaśnienia używanych w niej pojęć ustawowych. I tak przez pojęcie kwalifikacji pełnych należy rozumieć kwalifikacje nadawane wyłącznie w ramach systemu oświaty, po ukończeniu określonych etapów kształcenia oraz kwalifikacje pierwszego, drugiego i trzeciego stopnia w rozumieniu ustawy - Prawo o szkolnictwie wyższym. Kwalifikacje cząstkowe to kwalifikacja w zawodzie, o której mowa w art. 3 pkt 19 ustawy o systemie oświaty, potwierdzana dyplomami i świadectwami czeladniczymi uzyskiwanymi po przeprowadzeniu egzaminu w zawodach przewidzianych w art. 3 ust. 3a ustawy z dnia 22 marca 1989 r. o rzemiośle i na innej drodze. Kwalifikacje rynkowe oznaczają kwalifikacje nieuregulowane przepisami prawa, których nadawanie odbywa się na zasadzie swobody działalności gospodarczej. Głównym narzędziem systemu jest ośmiopoziomowa Polska Rama Kwalifikacji (PRK). Gromadzi wymagania dotyczące wiedzy, umiejętności i kompetencji społecznych. Służy do klasyfikowania kwalifikacji włączanych do ZSK według poszczególnych poziomów PRK. Poziom PRK to zakres i stopień złożoności wymaganych efektów uczenia się dla kwalifikacji danego poziomu, sformułowanych za pomocą ogólnych charakterystyk efektów uczenia się. Wykaz poziomów PRK, które przypisuje się do kwalifikacji pełnych, wymienia art. 8 (począwszy od świadectwa ukończenia szkoły podstawowej - pkt 1 aż do dyplomu doktorskiego - pkt 11). Z założenia ustawa ma zatem w sposób prawny wspomóc uczniów w osiągnięcia przez nich sukcesu na rynku pracy proponując kompleksowy system uznawalności kwalifikacji - tych zdobywanych w ramach form szkolnych, jak i pozaszkolnych, w tym u pracodawców.

Przejdź do części 1

Podstawa prawna:

1. 1. Art. 145 i 150,151 i 156, 161 i 166 ustawy z dnia 14 grudnia 2016 r. Przepisy wprowadzające ustawę - Prawo oświatowe (Dz. U. z 2017 r. poz. 60 z późn. zm).
   2. Art. 4 pkt 29a-c oraz art.18 pkt a i b ustawy z dnia 22 listopada 2018 r. o zmianie ustawy – Prawo oświatowe, ustawy o systemie oświaty oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2018 poz. 2245).
   3. Art. 8 ustawy z dnia 22 grudnia 2015 r. o Zintegrowanym Systemie Kwalifikacji (Dz.U. 2016 poz. 64 z późn. zm).

Bożena Browarczyk

29-04-2019