Choroba zawodowa – obowiązki dyrektora

Już samo podejrzenie choroby zawodowej nauczyciela nakłada na dyrektora szkoły liczne obowiązki, wynikające z zapisów Kodeksu pracy.

Obowiązek przeniesienia nauczyciela do innej pracy – zarówno w przypadku stwierdzonych objawów wskazujących na chorobę zawodową, jak i stwierdzenia choroby zawodowej.

Art. 230. § 1. W razie stwierdzenia u pracownika objawów wskazujących na powstawanie choroby zawodowej, pracodawca jest obowiązany, na podstawie orzeczenia lekarskiego, w terminie i na czas określony w tym orzeczeniu, przenieść pracownika do innej pracy nienarażającej go na działanie czynnika, który wywołał te objawy.

§ 2. Jeżeli przeniesienie do innej pracy powoduje obniżenie wynagrodzenia, pracownikowi przysługuje dodatek wyrównawczy przez okres nieprzekraczający 6 miesięcy.

Art. 231. Pracodawca, na podstawie orzeczenia lekarskiego, przenosi do odpowiedniej pracy pracownika, który stał się niezdolny do wykonywania dotychczasowej pracy wskutek wypadku przy pracy lub choroby zawodowej i nie został uznany za niezdolnego do pracy w rozumieniu przepisów o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.

W praktyce, jeżeli z przyczyn obiektywnych, np. organizacyjnych, braku kwalifikacji nauczyciela do innej pracy „nieszkodliwej” (np. w administracji szkoły) lub braku zgody nauczyciela na zmianę pracy dyrektorowi nie pozostaje nic innego, jak rozwiązanie stosunku pracy z nauczycielem z powodu utraty zdolności do wykonywania dotychczasowej pracy (art. 23 ust. 1 pkt 3 Karty Nauczyciela). Podstawą takiej decyzji będzie orzeczenie lekarza przeprowadzającego badanie kontrolne lub okresowe o niezdolności do pracy. Rozwiązanie stosunku pracy nastąpi już z końcem danego miesiąca (art. 23 ust. 2 pkt 3). W takiej sytuacji Karta Nauczyciela przewiduje odprawę (art. 28 ust.1 Karty Nauczyciela).

Art. 23. 1 Stosunek pracy z nauczycielem zatrudnionym na podstawie mianowania ulega rozwiązaniu:

3) w razie orzeczenia przez lekarza przeprowadzającego badanie okresowe lub kontrolne o niezdolności nauczyciela do wykonywania dotychczasowej pracy;

2. Rozwiązanie stosunku pracy z nauczycielem zatrudnionym na podstawie mianowania z przyczyn określonych w ust. 1 następuje odpowiednio:

3) z końcem miesiąca, w którym dyrektor szkoły otrzymał ostateczne orzeczenie lekarskie o niezdolności nauczyciela do wykonywania dotychczasowej pracy;

Art. 28. 1. Nauczycielowi zatrudnionemu na podstawie mianowania, z którym rozwiązano stosunek pracy z przyczyny określonej w art. 23 ust. 1 pkt 3, przyznaje się odprawę pieniężną w wysokości jednomiesięcznego wynagrodzenia zasadniczego ostatnio pobieranego w czasie trwania stosunku pracy – za każdy pełny rok pracy na stanowisku nauczyciela, w jednostkach organizacyjnych, o których mowa w art. 1 ust. 1 oraz ust. 2 pkt 1 i 1a, nieprzekraczającą jednak sześciomiesięcznego wynagrodzenia zasadniczego.

Obowiązek zawiadomienia odpowiednich organów o każdym przypadku podejrzenia choroby zawodowej. Zgłoszenia należy dokonać na specjalnym formularzu, wg wzoru stanowiącego załącznik nr 1 do rozporządzenie w sprawie dokumentowania chorób zawodowych.

Art. 235. § 1. Pracodawca jest obowiązany niezwłocznie zgłosić właściwemu państwowemu inspektorowi sanitarnemu i właściwemu okręgowemu inspektorowi pracy każdy przypadek podejrzenia choroby zawodowej.

Obowiązek ustalenia przyczyn wystąpienia choroby zawodowej, przystąpienia do usunięcia czynników szkodliwych i zapewnienia realizacji zaleceń lekarskich.

Art. 235 § 3. W razie rozpoznania u pracownika choroby zawodowej, pracodawca jest obowiązany:

1) ustalić przyczyny powstania choroby zawodowej oraz charakter i rozmiar zagrożenia tą chorobą, działając w porozumieniu z właściwym państwowym inspektorem sanitarnym;

2) przystąpić niezwłocznie do usunięcia czynników powodujących powstanie choroby zawodowej i zastosować inne niezbędne środki zapobiegawcze;

3) zapewnić realizację zaleceń lekarskich.

Obowiązek prowadzenia rejestru chorób zawodowych.

Art. 235 § 4. Pracodawca jest obowiązany prowadzić rejestr obejmujący przypadki stwierdzonych chorób zawodowych i podejrzeń o takie choroby.

Obowiązek analizowania przyczyn chorób zawodowych i stosowania środków zapobiegawczych

Art. 236. Pracodawca jest obowiązany systematycznie analizować przyczyny wypadków przy pracy, chorób zawodowych i innych chorób związanych z warunkami środowiska pracy i na podstawie wyników tych analiz stosować właściwe środki zapobiegawcze.

Obowiązek zawiadomienia - o skutkach choroby zawodowej - Instytutu Medycyny Pracy im. prof. Dr med. Jerzego Nofera w Łodzi oraz właściwego państwowego inspektora sanitarnego. Zawiadomienie wysyła się (na formularzu wg wzoru ustalonego w zał. nr 10 do rozporządzenia MZ) po zakończeniu postępowania mającego na celu ustalenie uszczerbku na zdrowiu lub niezdolności do pracy z związku ze stwierdzona chorobą zawodową pracownika lub byłego pracownika.

Art. 235 § 5. Pracodawca przesyła zawiadomienie o skutkach choroby zawodowej do instytutu medycyny pracy wskazanego w przepisach wydanych na podstawie art. 237 § 1¹ oraz do właściwego państwowego inspektora sanitarnego.

Art. 237 § 1¹. Rada Ministrów wskaże w drodze rozporządzenia instytut medycyny pracy, do którego pracodawca przesyła zawiadomienie o skutkach choroby zawodowej oraz termin, w którym ma ono być przesłane, mając na uwadze specjalizację instytutu oraz rodzaj prowadzonych w nim badań.

Poza tym należy pamiętać, że Dyrektor szkoły jako pracodawca:

ocenia i dokumentuje ryzyko zawodowe związane z wykonywaną pracą;
stosuje niezbędne środki profilaktyczne zmniejszające ryzyko;
informuje pracowników o ryzyku zawodowym, które wiąże się z wykonywaną pracą, oraz o zasadach ochrony przed zagrożeniami;
jest obowiązany stosować środki zapobiegające chorobom zawodowym i innym chorobom związanym z wykonywaną pracą.

Powyższe zadania wynikają z Kodeksu pracy – art. 226 i art. 227.

Sposób dokumentowania chorób zawodowych i skutków tych chorób, a także prowadzenia rejestrów chorób zawodowych, uwzględniając w szczególności wzory dokumentów stosowanych w postępowaniu dotyczącym tych chorób oraz dane objęte rejestrem określa Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 1 sierpnia 2002 r. w sprawie sposobu dokumentowania chorób zawodowych i skutków tych chorób (t.j. Dz.U. 2013, poz. 1379). Nie ustalono jednak (przepisami powszechnie obowiązującymi) wzoru rejestru stwierdzonych chorób zawodowych oraz podejrzeń o takie choroby, prowadzonego przez dyrektora szkoły. Zatem dyrektor może prowadzić rejestr w dowolnej formie (papierowej, elektronicznej). Ważne, aby rejestr umożliwiał łatwe ustalenie skali podejrzeń o choroby zawodowe i zachorowań na te choroby w danej szkole.

Więcej o chorobach zawodowych w artykułach:

Podstawa prawna:

Jadwiga Osińska

11-09-2019