Rodzaj ochrony

Zakres

Czy przysługuje ochrona – TAK/NIE?

Wyjaśnienia

1. Ochrona przedemerytalna (art. 39 Kodeksu pracy)

Zakaz wypowiadania umowy o pracę pracownikowi, któremu brakuje mniej niż 4 lata do osiągnięcia wieku emerytalnego

NIE

Ochrona nie dotyczy nauczycieli zatrudnionych na podstawie mianowania. Wynika to z orzecznictwa (uchwała 7 sędziów Sądu Najwyższego z 26 czerwca 2013 r. sygn. akt I PZP 1/13, wyrok Sądu Najwyższego z 7 grudnia 2006 r. , sygn. akt I PZP 4/06)

2. Ciąża (art. 177 Kodeksu pracy)

Zakaz wypowiadania i rozwiązywania umowy o pracę w okresie ciąży.

TAK, ale jest jeden wyjątek.

Możliwość wypowiedzenia stosunku pracy istnieje tylko w razie likwidacji pracodawcy, ale wtedy pracodawca jest obowiązany uzgodnić z reprezentującą pracownicę zakładową organizacją związkową termin rozwiązania umowy o pracę.

Wynika to z orzecznictwa. W wyrok z 19 października 2010 r. (II PK 85/10) Sądu Najwyższego uznał, że nauczycielka zatrudniona na podstawie mianowania podlega ochronie szczególnej przed wypowiedzeniem i rozwiązaniem stosunku pracy w okresie ciąży i w okresie urlopu macierzyńskiego.

3. Urlop macierzyński

(art. 177 Kodeksu pracy)

Zakaz wypowiadania i rozwiązywania umowy o pracę w okresie urlopu macierzyńskiego.

TAK, ale jest jeden wyjątek.

Możliwość wypowiedzenia stosunku pracy istnieje tylko w razie upadłości i likwidacji pracodawcy, ale wtedy pracodawca jest obowiązany uzgodnić z reprezentującą pracownicę zakładową organizacją związkową termin rozwiązania umowy o pracę.

Jw.

4. Urlop rodzicielski

(art. 177 w zw. z art. 182^1g Kodeksu pracy)

Zakaz wypowiadania i rozwiązywania umowy o pracę w okresie urlopu rodzicielskiego.

TAK, ale jest jeden wyjątek.

Możliwość wypowiedzenia stosunku pracy istnieje tylko w razie upadłości i likwidacji pracodawcy, ale wtedy pracodawca jest obowiązany uzgodnić z reprezentującą pracownicę zakładową organizacją związkową termin rozwiązania umowy o pracę.

Jw. Powyższe orzeczenie należy odpowiednio odnieść do urlopu rodzicielskiego.

5. Urlop ojcowski

(art. 177 w zw. z art. 182³ Kodeksu pracy)

Zakaz wypowiadania i rozwiązywania umowy o pracę w okresie urlopu ojcowskiego.

TAK, ale jest jeden wyjątek.

Możliwość wypowiedzenia stosunku pracy istnieje tylko w razie upadłości i likwidacji pracodawcy, ale wtedy pracodawca jest obowiązany uzgodnić z reprezentującą pracownicę zakładową organizacją związkową termin rozwiązania umowy o pracę.

Jw. Powyższe orzeczenie należy odpowiednio odnieść do urlopu ojcowskiego.

6. Ochrona przed wypowiedzeniem w okresie urlopu i innych usprawiedliwionych nieobecności innych niż w poz. 1-5 (art. 41 Kodeksu pracy) – np. np. urlop dla poratowania zdrowia, urlop bezpłatny

Zakaz wypowiadania umowy o pracę.

NIE

Ochrona nie dotyczy nauczycieli zatrudnionych na podstawie mianowania (uchwała 7 sędziów Sądu Najwyższego z 26 czerwca 2013 r. sygn. akt I PZP 1/13, Wyrok Sądu Najwyższego z 7 grudnia 2006 r. , sygn. akt I PZP 4/06). Powyższe orzeczenia, choć dotyczyły urlopu dla poratowania zdrowia, wskazują tezę generalną, że art. 41 Kodeksu pracy nie ma zastosowania do nauczycieli zatrudnionych na podstawie mianowania.

7. Urlop wychowawczy (art. 186⁸ § 1 Kodeksu pracy)

Zakaz wypowiadania i rozwiązywania umowy o pracę w okresie od dnia złożenia przez pracownika wniosku o udzielenie urlopu wychowawczego do dnia zakończenia tego urlopu.

TAK, ale możliwe jest rozwiązanie umowy w razie ogłoszenia upadłości lub likwidacji pracodawcy.

Nie ma orzecznictwa sądowego odnośnie do tej kwestii. Stosowanie w drodze analogii innych orzeczeń jest wątpliwe ze względu na ich rozbieżność (dopuszczalność wypowiedzenia w wieku przedemerytalnym i w czasie urlopu zdrowotnego i innej usprawiedliwionej nieobecności, z kolei ochrona w czasie ciąży i na urlopie macierzyńskim).

8. Ochrona związkowa (art. 32 ust. 1 ustawy o związkach zawodowych)

Pracodawca bez zgody zarządu zakładowej organizacji związkowej nie może:

1) wypowiedzieć ani rozwiązać stosunku prawnego ze wskazanym uchwałą zarządu jego członkiem lub z inną osobą wykonującą pracę zarobkową będącą członkiem danej zakładowej organizacji związkowej, upoważnioną do reprezentowania tej organizacji wobec pracodawcy albo organu lub osoby dokonującej za pracodawcę czynności w sprawach z zakresu prawa pracy,

2) zmienić jednostronnie warunków pracy lub wynagrodzenia na niekorzyść osoby wykonującej pracę zarobkową.

TAK, ale możliwe jest rozwiązanie umowy w razie ogłoszenia upadłości lub likwidacji pracodawcy.

Jeżeli z ochrony związkowej korzysta nauczyciel zatrudniony na podstawie mianowania, dyrektor nie może ani wypowiedzieć, ani jednostronnie zmienić treści stosunku pracy.

9. Pełnienie funkcji społecznego inspektora pracy (art. 13 ust. 1 ustawy o społecznej inspekcji pracy)

Zakaz wypowiedzenia i rozwiązania umowy o pracę z pracownikiem pełniącym funkcję społecznego inspektora pracy w czasie trwania mandatu oraz w okresie roku po jego wygaśnięciu.

TAK

Jeżeli społecznym inspektorem pracy jest nauczyciel zatrudniony na podstawie mianowania, dyrektor nie może mu wypowiedzieć ani jednostronnie zmodyfikować na niekorzyść stosunku pracy.

Rodzaj ochrony

Zakres

Zatrudnienie na podstawie umowy o pracę w szkole do 20 pracowników

Zatrudnienie na bazie umowy o pracę w szkole od 20 pracowników

Czy przysługuje ochrona – TAK/NIE?

1. Ochrona przedemerytalna (art. 39 Kodeksu pracy)

Zakaz wypowiadania umowy o pracę pracownikowi, któremu brakuje mniej niż 4 lata do osiągnięcia wieku emerytalnego.

TAK, w pełnym zakresie.

TAK, ale dopuszczalne jest wypowiedzenie warunków pracy i płacy, jeżeli z przyczyn organizacyjnych nie będzie możliwe dalsze zatrudnienie nauczyciela na dotychczasowych warunkach. Jeżeli wypowiedzenie warunków pracy i płacy powoduje obniżenie wynagrodzenia, pracownikowi przysługuje, do końca okresu, w którym korzystałby ze szczególnej ochrony przed wypowiedzeniem lub rozwiązaniem stosunku pracy,  (art. 5 ust. 5 pkt 1, ust. 6 ustawy z 13 marca 2003 r.).

Ochrona przedemerytalna jest uchylona tylko w razie upadłości lub likwidacji pracodawcy (art. 41 Kodeksu pracy).

2. Ciąża (art. 177 Kodeksu pracy)

Zakaz wypowiadania i rozwiązywania umowy o pracę w okresie ciąży.

TAK, w pełnym zakresie.

TAK, ale dopuszczalne jest wypowiedzenie warunków pracy i płacy. Jeżeli wypowiedzenie warunków pracy i płacy powoduje obniżenie wynagrodzenia, pracownikowi przysługuje, do końca okresu, w którym korzystałby ze szczególnej ochrony przed wypowiedzeniem lub rozwiązaniem stosunku pracy, dodatek wyrównawczy (art. 5 ust. 5 pkt 1, ust. 6 ustawy z 13 marca 2003 r.).

Możliwość wypowiedzenia stosunku pracy istnieje tylko w razie upadłości lub likwidacji pracodawcy, ale wtedy pracodawca jest obowiązany uzgodnić z reprezentującą pracownicę zakładową organizacją związkową termin rozwiązania umowy o pracę.

3. Urlop macierzyński

(art. 177 Kodeksu pracy)

Zakaz wypowiadania i rozwiązywania umowy o pracę w okresie urlopu macierzyńskiego.

TAK, w pełnym zakresie.

TAK, ale dopuszczalne jest wypowiedzenie warunków pracy i płacy. Jeżeli wypowiedzenie warunków pracy i płacy powoduje obniżenie wynagrodzenia, pracownikowi przysługuje, do końca okresu, w którym korzystałby ze szczególnej ochrony przed wypowiedzeniem lub rozwiązaniem stosunku pracy, dodatek wyrównawczy (art. 5 ust. 5 pkt 1, ust. 6 ustawy z 13 marca 2003 r.).

Możliwość wypowiedzenia stosunku pracy istnieje tylko w razie upadłości lub likwidacji pracodawcy, ale wtedy pracodawca jest obowiązany uzgodnić z reprezentującą pracownicę zakładową organizacją związkową termin rozwiązania umowy o pracę.

4. Urlop rodzicielski

(art. 177 w zw. z art. 182^1g Kodeksu pracy)

Zakaz wypowiadania i rozwiązywania umowy o pracę w okresie urlopu rodzicielskiego.

TAK, w pełnym zakresie.

TAK, ale dopuszczalne jest wypowiedzenie warunków pracy i płacy. Jeżeli wypowiedzenie warunków pracy i płacy powoduje obniżenie wynagrodzenia, pracownikowi przysługuje, do końca okresu, w którym korzystałby ze szczególnej ochrony przed wypowiedzeniem lub rozwiązaniem stosunku pracy, dodatek wyrównawczy (art. 5 ust. 5 pkt 1, ust. 6 ustawy z 13 marca 2003 r.).

Możliwość wypowiedzenia stosunku pracy istnieje tylko w razie upadłości lub likwidacji pracodawcy, ale wtedy pracodawca jest obowiązany uzgodnić z reprezentującą pracownicę zakładową organizacją związkową termin rozwiązania umowy o pracę.

5. Urlop ojcowski

(art. 177 w zw. z art. 182³ Kodeksu pracy)

Zakaz wypowiadania i rozwiązywania umowy o pracę w okresie urlopu ojcowskiego.

TAK, w pełnym zakresie.

TAK, ale dopuszczalne jest wypowiedzenie warunków pracy i płacy. Jeżeli wypowiedzenie warunków pracy i płacy powoduje obniżenie wynagrodzenia, pracownikowi przysługuje, do końca okresu, w którym korzystałby ze szczególnej ochrony przed wypowiedzeniem lub rozwiązaniem stosunku pracy, dodatek wyrównawczy (art. 5 ust. 5 pkt 1, ust. 6 ustawy z 13 marca 2003 r.).

Możliwość wypowiedzenia stosunku pracy istnieje tylko w razie upadłości lub likwidacji pracodawcy, ale wtedy pracodawca jest obowiązany uzgodnić z reprezentującą pracownicę zakładową organizacją związkową termin rozwiązania umowy o pracę.

6. Ochrona przed wypowiedzeniem w okresie urlopu i innych usprawiedliwionych nieobecności innych niż w poz. 2-5 (art. 41 Kodeksu pracy) – np. np. urlop dla poratowania zdrowia, urlop bezpłatny

Zakaz wypowiadania umowy o pracę.

TAK, jeżeli chodzi o zwolnienie z przyczyn organizacyjnych nauczyciela przebywającego na urlopie dla poratowania zdrowia (uchwała 7 sędziów Sądu Najwyższego z 26 czerwca 2013 r., I PZP 1/13).

W przypadku innych okoliczności usprawiedliwiających nieobecność w pracy, takich jak choroba, świadczenie rehabilitacyjne czy urlop bezpłatny, trzeba działać ostrożnie.

TAK, jeżeli chodzi o zwolnienie z przyczyn organizacyjnych nauczyciela przebywającego na urlopie dla poratowania zdrowia (uchwała 7 sędziów Sądu Najwyższego z 26 czerwca 2013 r., I PZP 1/13).

Jeśli chodzi o inną nieobecność niż urlop dla poratowania zdrowia wypowiedzenie  jest dopuszczalne w czasie urlopu trwającego co najmniej 3 miesiące, a także w czasie innej usprawiedliwionej nieobecności pracownika w pracy. W przypadku zwolnień indywidualnych rozwiązanie stosunku pracy wymaga niezgłoszenia sprzeciwu przez zakładową organizację związkową w terminie 14 dni od dnia otrzymania zawiadomienia o zamierzonym wypowiedzeniu (art. 5 ust. 3 i art. 10 ust. 2 ustawy o zwolnieniach grupowych).

Możliwość wypowiedzenia stosunku pracy istnieje tylko w razie upadłości lub  likwidacji pracodawcy.

7. Urlop wychowawczy (art. 186⁸ § 1 Kodeksu pracy)

Zakaz wypowiadania i rozwiązywania umowy o pracę w okresie od dnia złożenia przez pracownika wniosku o udzielenie urlopu wychowawczego do dnia zakończenia tego urlopu.

TAK

TAK, z wyjątkiem zwolnień grupowych.

W przypadku zwolnień indywidualnych wypowiedzenie możliwe jest pod warunkiem niezgłoszenia sprzeciwu przez zakładową organizację związkową w terminie 14 dni od dnia otrzymania zawiadomienia o zamierzonym wypowiedzeniu (art. 10 ust. 2 ustawy o zwolnieniach grupowych).

Możliwość rozwiązania umowy istnieje  tylko w razie ogłoszenia upadłości lub likwidacji pracodawcy.

8. Ochrona związkowa (art. 32 ust. 1 ustawy o związkach zawodowych)

Pracodawca bez zgody zarządu zakładowej organizacji związkowej nie może:

1) wypowiedzieć ani rozwiązać stosunku prawnego ze wskazanym uchwałą zarządu jego członkiem lub z inną osobą wykonującą pracę zarobkową będącą członkiem danej zakładowej organizacji związkowej, upoważnioną do reprezentowania tej organizacji wobec pracodawcy albo organu lub osoby dokonującej za pracodawcę czynności w sprawach z zakresu prawa pracy,

2) zmienić jednostronnie warunków pracy lub wynagrodzenia na niekorzyść osoby wykonującej pracę zarobkową.

TAK

TAK, ale możliwe jest wypowiedzenie warunków pracy i płacy. Dotyczy to zarówno zwolnień grupowych, jak i indywidualnych. Jeżeli wypowiedzenie warunków pracy i płacy powoduje obniżenie wynagrodzenia, pracownikom przysługuje dodatek wyrównawczy.

Możliwość rozwiązania umowy istnieje  tylko w razie ogłoszenia upadłości lub likwidacji pracodawcy.

9. Pełnienie funkcji społecznego inspektora pracy (art. 13 ust. 1 ustawy o społecznej inspekcji pracy)

Zakaz wypowiedzenia i rozwiązania umowy o pracę z pracownikiem pełniącym funkcję społecznego inspektora pracy w czasie trwania mandatu oraz w okresie roku po jego wygaśnięciu.

TAK

TAK, ale możliwe jest wypowiedzenie warunków pracy i płacy. Dotyczy to zarówno zwolnień grupowych, jak i indywidualnych. Jeżeli wypowiedzenie warunków pracy i płacy powoduje obniżenie wynagrodzenia, pracownikom przysługuje dodatek wyrównawczy.