Ustawa z dnia 9 czerwca 2022 r. o wspieraniu i resocjalizacji nieletnich została już opublikowana w Dzienniku Ustaw (poz. 1700) i będzie obowiązywała od 1 września 2022 r.
Od tego dnia dyrektor szkoły nie będzie musiał zawiadamiać policji lub sądu rodzinnego o każdym przypadku popełnienia czynu karalnego przez nieletniego ucznia, a będzie mógł za zgodą rodziców/opiekuna oraz nieletniego sam karać uczniów za dopuszczenie się czynów karanych.
Środki oddziaływania wychowawczego
Ustawa w art. 4 ust. 4 wskazuje katalog środków oddziaływania wychowawczego, które będzie mógł zastosować dyrektor, jeśli jest to wystarczające, gdy nieletni wykazuje przejawy demoralizacji lub dopuścił się czynu karalnego na terenie szkoły lub w związku z realizacją obowiązku szkolnego lub obowiązku nauki. Katalog obejmuje:
- pouczenie,
- ostrzeżenie ustne albo ostrzeżenie na piśmie,
- przeproszenie pokrzywdzonego,
- przywrócenie stanu poprzedniego
- wykonanie określonych prac porządkowych na rzecz szkoły.
Co istotne zastosowanie ww. środka oddziaływania wychowawczego nie wyłącza zastosowania kary określonej w statucie szkoły.
"Art. 4. 4. W przypadku gdy nieletni wykazuje przejawy demoralizacji lub dopuścił się czynu karalnego na terenie szkoły lub w związku z realizacją obowiązku szkolnego lub obowiązku nauki, dyrektor tej szkoły może, za zgodą rodziców albo opiekuna nieletniego oraz nieletniego, zastosować, jeżeli jest to wystarczające, środek oddziaływania wychowawczego w postaci pouczenia, ostrzeżenia ustnego albo ostrzeżenia na piśmie, przeproszenia pokrzywdzonego, przywrócenia stanu poprzedniego lub wykonania określonych prac porządkowych na rzecz szkoły. Zastosowanie środka oddziaływania wychowawczego nie wyłącza zastosowania kary określonej w statucie szkoły. Przepisu nie stosuje się w przypadku, gdy nieletni dopuścił się czynu zabronionego wyczerpującego znamiona przestępstwa ściganego z urzędu lub przestępstwa skarbowego."
Jednak art. 4 ust. 4 ustawy nie będzie mógł być stosowany gdy nieletni dopuścił się czynu zabronionego wyczerpującego znamiona przestępstwa ściganego z urzędu lub przestępstwa skarbowego. W takiej sytuacji szkoła ma obowiązek niezwłocznego zawiadomienia sądu rodzinnego lub policji oraz niedopuszczenia do zatarcia śladów i dowodów popełnienia czynu zabronionego.
Podobnie gdy rodzice/opiekun oraz nieletni nie wyrażą zgody na zastosowanie zaproponowanego przez dyrektora szkoły środka oddziaływania wychowawczego, dyrektor będzie zobowiązany do zawiadomienia o popełnieniu czynu karalnego sądu rodzinnego.
Czyny karalne, czyny zabronione i przejawy demoralizacji
Ustawa określa, czym są czyny karalne, a czym zabronione, a także definiuje okoliczności świadczące o demoralizacji nieletniego.
Jak wskazuje art. 1 ust 2 pkt 2 i 3 ustawy:
"2. Ilekroć w ustawie jest mowa o:
2) czynie karalnym – rozumie się przez to czyn zabroniony przez ustawę jako:
a) przestępstwo lub przestępstwo skarbowe albo
b) wykroczenie lub wykroczenie skarbowe;
3) czynie zabronionym – rozumie się przez to zachowanie o znamionach określonych w ustawie karnej."
Natomiast zgodnie z art. 4 ust. 1 okolicznościami świadczącymi o demoralizacji nieletniego są „w szczególności dopuszczenie się czynu zabronionego, naruszanie zasad współżycia społecznego, uchylanie się od obowiązku szkolnego lub obowiązku nauki, używanie alkoholu, środków odurzających, substancji psychotropowych, ich prekursorów, środków zastępczych lub nowych substancji psychoaktywnych, uprawianie nierządu”.
Kim jest nieletni?
W myśl ustawy nieleteni w przypadku:
- postępowania w sprawach o demoralizację – to osoba, które ukończyła 10 lat i nie jest pełnoletnia;
- postępowania w sprawach o czyny karalne – to osoba, która dopuściła się takiego czynu po ukończeniu 13 lat, ale przed ukończeniem 17 lat.
Podstawa prawna:
16-08-2022
