W związku z wejściem w życie przepisów dotyczących:

• utworzenia nowego stanowiska – pedagoga specjalnego,
• wprowadzenia obowiązku zapewnienia minimalnej łącznej liczby etatów nauczycieli pedagogów, pedagogów specjalnych, psychologów, logopedów lub terapeutów pedagogicznych – art. 42d ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. – Karta Nauczyciela (Dz. U. z 2021 r. poz. 1762, z późn. zm.),

mogą zdarzyć się sytuacje, w których aktualna łączna liczba etatów zatrudnionych nauczycieli specjalistów jest wyższa niż minimalna łączna liczba tych etatów określona w art. 42d ww. ustawy. 

Sytuacje, które mogą wyniknąć w związku ze zmianą wskazaną w pkt 1, polegają na zmianie wymiaru zatrudnienia osoby zatrudnionej w przedszkolu/szkole wpisanej do arkusza organizacyjnego. 

Przykład: dana osoba była zatrudniona na stanowisku nauczyciela pedagoga w wymiarze 
1 etatu i taki wymiar został wpisany do arkusza organizacyjnego w maju br. Natomiast w sierpniu wymiar ten został zmieniony na np. 0,5 etatu nauczyciela pedagoga i 0,5 etatu nauczyciela pedagoga specjalnego. Łączny wymiar etatu się nie zmienił, ale został on podzielony inaczej niż miało to miejsce w sierpniu br. Podane wymiary etatów są przykładowe. Istotą omawianej kwestii jest zmiana podziału etatu (bez zmniejszania jego łącznej wysokości) po terminie przygotowania arkusza organizacyjnego w celu zapewnienia w  przedszkolu/szkole wymaganego przepisami wymiaru zatrudnienia nauczyciela pedagoga specjalnego.

W opinii MEiN nie powinno dochodzić do takich praktyk, które należy uznać za próbę szukania oszczędności kosztem realizacji potrzeb dzieci i uczniów w przedszkolach i szkołach. Intencją wprowadzanych przepisów jest, aby zwiększyć dostęp do wsparcia nauczycieli specjalistów w przedszkolach i szkołach. Wyżej opisana praktyka nie realizuje tego celu, gdyż łączny wymiar zatrudnienia nauczycieli specjalistów się nie zwiększa, a wręcz zmniejsza się wymiar zatrudnienia nauczyciela pedagoga (pomimo zwiększenia wymiaru zatrudnienia nauczyciela pedagoga specjalnego). Należy przypomnieć, że na zwiększenie wymiaru zatrudnienia nauczycieli specjalistów w przedszkolach i szkołach zostały zapewnione dodatkowe środki finansowe w części oświatowej subwencji ogólnej. W 2022 roku na ten cel przeznaczono 520 ml zł. W roku 2023 będzie to ponad 1,5 mld zł. W roku 2024 będzie to niemal 2,7 mld zł.

Tzw. „ruch kadrowy” dokonuje się w maju (terminie złożenia arkusza organizacyjnego), natomiast ewentualne zmiany zadań wykonywanych w ramach stosunku pracy powinny odbywać się za porozumieniem stron, w którym obie strony składają oświadczenie woli zmieniające zakres wykonywanych obowiązków. Nie jest możliwe wprowadzenie takich zmian jednostronną decyzją pracodawcy – dyrektora przedszkola/szkoły.

Sytuacje, które mogą wyniknąć w związku ze zmianą wskazaną w pkt 2, polegają na zmianie wymiaru zatrudnienia poszczególnych nauczycieli specjalistów zatrudnionych w przedszkolu lub szkole by spełnić wymogi określone w zmienionych przepisach art. 42d ust. 3 oraz art. 42d ust. 11 ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. – Karta Nauczyciela, w których określono minimalny wymiar zatrudnienia nauczycieli psychologów oraz nauczycieli pedagogów specjalnych w wysokości 25% minimalnego wymiaru zatrudnienia dla przedszkola/szkoły o danej liczebności dla każdego z tych stanowisk.

Przykład: szkoła liczy 74 uczniów. Zgodnie z art. 29 ustawy z dnia 12 maja 2022 r. o zmianie ustawy o systemie oświaty oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 1116) w takiej szkole w okresie do 31 sierpnia 2024 roku należy zatrudnić specjalistów w wymiarze 1 etatu. 

Jednocześnie, zgodnie z treścią art. 42d ust. 11 ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. – Karta Nauczyciela, 25% ww. łącznej liczby etatów specjalistów musi stanowić liczba etatów nauczycieli pedagogów specjalnych i kolejne 25% musi stanowić liczba etatów nauczycieli psychologów. Przyjmijmy w tym przykładzie, że szkoła zatrudniała dotychczas nauczyciela pedagoga w wymiarze 0,5 etatu oraz nauczyciela logopedę w wymiarze 0,5 etatu, co łącznie dawało 1 etat zatrudnienia nauczycieli specjalistów. Na potrzeby przykładu przyjmijmy również, że liczba uczniów w szkole się nie zmieniła.

Zgodnie ze zmienionymi przepisami szkoła jest zobowiązana do zatrudnienia nauczyciela pedagoga specjalnego w wymiarze 0,25 etatu (25% z minimum, jakim jest 1 etat) oraz nauczyciela psychologa w wymiarze 0,25 (25% z minimum, jakim jest 1 etat).

Opisywana tutaj sytuacja polega na zmianie wymiaru zatrudnienia specjalistów w taki sposób, by zapewnić wymagane minimum (1 etat), ale poprzez zmniejszenie wymiaru zatrudnienia dotychczasowych nauczycieli specjalistów (pedagog i logopeda) w taki sposób, by „zrobić miejsce” na etaty nauczyciela psychologa i nauczyciela pedagoga specjalnego. Po zmianach, w opisywanym tutaj przykładzie, zatrudnienie w szkole wyglądałoby następująco:

• 0,25 etatu nauczyciela pedagoga specjalnego,
• 0,25 etatu nauczyciela psychologa,
• 0,25 etatu nauczyciela pedagoga (zmniejszenie z 0,5 etatu),
• 0,25 etatu nauczyciela logopedy (zmniejszenie z 0,5 etatu).

Jak widać, doszło do zmniejszenia wymiaru zatrudnienia nauczycieli pedagoga i logopedy. Poza sytuacjami opisanymi w pkt 1, oznacza to zmniejszenie dostępu do nauczycieli specjalistów w tej szkole, co w konsekwencji nie jest zgodne z intencją wprowadzanych przepisów, jaką jest zwiększenie dostępności wsparcia specjalistycznego w przedszkolach i szkołach. W związku z powyższym podkreślamy, że takie praktyki nie powinny mieć miejsca, w szczególności, gdy weźmie się pod uwagę zapewnienie dodatkowych środków na zatrudnienie nauczycieli specjalistów w części oświatowej subwencji ogólnej. 

Jednocześnie należy podkreślić, że zgodnie z art. 42d ust. 13 ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. – Karta Nauczyciela, jeśli nie doszło do zmniejszenia liczby dzieci w przedszkolu/szkoły, to nie jest możliwe zmniejszenie wymiaru zatrudnienia nauczycieli specjalistów w stosunku do tego, który miał miejsce przed wprowadzeniem znowelizowanych przepisów ww. ustawy.

Źródło: https://www.gov.pl/web/edukacja-i-nauka

27-08-2022