Praca zdalna na dobre zagości w obecnym porządku prawnych i będzie dotyczyła również placówek oświatowych. Ukazał się projekt nowelizacji Kodeksu pracy, w zakresie pracy zdalnej. Zmiany mają wejść w życie dopiero po upływie 3 miesięcy od dnia odwołania epidemii COVID-19.

Co się zmieni?

Projekt nowelizacji zakłada wprowadzenie przepisów dotyczących pracy zdalnej do Kodeksu pracy. Obecnie Kodeks pracy nie zawiera uregulowań w tym zakresie. Na okres epidemii COVID-19 i do 3 miesięcy po dniu odwołania epidemii na mocy ustawy z 2 marca 2020 r. doraźnie została wprowadzona możliwość pracy zdalnej. Regulacja ta ma charakter czasowy, gdyż została przewidziana w związku z wystąpieniem sytuacji epidemicznej, i może być stosowana tylko przez ww. okres.

Czy możliwa praca zdalna nauczycieli i pracowników niepedagogicznych?

Nowe przepisy dotyczące pracy zdalnej będą dotyczyły wszystkich pracowników oświatowych. Przepisy projektu (przynajmniej na ten moment) nie przewidują jakichś ograniczeń, czy wyłączeń podmiotowych. 

Na pewno pracę zdalną będzie można zastosować w stosunku do pracowników niepedagogicznych. Ich zatrudnienie wynika bowiem z Kodeksu pracy. Zatem będzie możliwe stosowanie pracy zdalnej również do tej grupy zawodowej.

W przypadku nauczycieli również nie sposób od razu wykluczyć stosowania tej regulacji. Być może pojawią się jakieś modyfikacje w Karcie Nauczyciela czy Prawie oświatowym pod tym kątem. Moim zdaniem jeszcze za wcześnie na deklarację, czy to nowe rozwiązane z kodeksu będzie stosowane wprost do nauczycieli (na pewno nie wszystkich, bo przecież obecnie nie mamy regulacji umożliwiających prowadzenia zajęć online, w przypadku gdy szkoła pracuje stacjonarnie).

Dotychczas praca zdalna nauczycieli wprowadzona w okresie epidemii COVID-19  powiązana była (i nadal jest) z zawieszeniem pracy stacjonarnej jednostki oświatowej i prowadzeniem zajęć online. Tylko tam gdzie są zawieszone zajęcia można realizować zajęcia z wykorzystaniem metod i technik kształcenia na odległość. Przepisy nie pozwalają, by nauczyciel prowadził lekcje online w przypadku, gdy szkoła pracuje stacjonarnie.

Praca zdalna – definicja

Zgodnie z projektem  praca zdalna to praca wykonywana całkowicie lub częściowo w miejscu wskazanym przez pracownika i uzgodnionym z pracodawcą, w tym w miejscu zamieszkania pracownika, w szczególności z wykorzystaniem środków bezpośredniego porozumiewania się na odległość.

Zatem nie tylko wszystkie godziny pracy muszą być świadczone zdalnie. Zadania wykonywane hybrydowo np. cześć godzin w domu, a cześć w szkole to również praca zdalna.

Miejsce wykonywania pracy zdalnej będzie wskazywał pracownik, ale będzie potrzebne uzgodnienie z pracodawca tego miejsca.

Porozumienie z pracownikiem wykonywania pracy zdalnej 

Uzgodnienie co do pracy zdalnej może nastąpić: przy zawieraniu umowy o pracę albo w trakcie zatrudnienia. W takim uzgodnieniu należy określić fakt wykonywania pracy zdalnej -  częściowo, czy całkowicie - i miejsce świadczenia pracy zdalnej. Może być dokonane w postaci papierowej lub elektronicznej. W tym przypadku mówimy o porozumieniu między dyrektorem a pracownikiem o wykonywaniu pracy zdalnej.

Zlecenie pracy zdalnej konkretnemu pracownikowi

Dyrektor będzie mógł również jednostronnie skierować pracownika do pracy zdalnej:

• w okresie obowiązywania stanu nadzwyczajnego, stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii oraz w okresie 3 miesięcy po ich odwołaniu lub
• gdy jest to niezbędne ze względu na obowiązek pracodawcy zapewnienia pracownikowi bezpiecznych i higienicznych warunków pracy (np. pożar, zalanie szkoły), o ile z przyczyn niezależnych od pracodawcy zapewnienie tych warunków w dotychczasowym miejscu pracy pracownika nie jest czasowo możliwe

– jeżeli pracownik złoży uprzednio w postaci papierowej lub elektronicznej oświadczenie, iż posiada warunki lokalowe i techniczne do wykonywania pracy zdalnej.

Pracodawca będzie mógł  w każdym czasie cofnąć takie polecenie.

Porozumienie – ogólne zasady wykonywania pracy zdalnej

Zasady wykonywania pracy zdalnej (ogólne, nie z konkretnym pracownikiem) będą określone w porozumieniu zawieranym między pracodawcą i zakładową organizacją związkową (lub wszystkimi zakładowymi organizacjami związkowymi).

Jeżeli nie jest możliwe uzgodnienie treści porozumienia ze wszystkimi zakładowymi organizacjami związkowymi, dyrektor uzgadnia treść porozumienia z organizacjami związkowymi reprezentatywnymi.

Porozumienie powinno, w szczególności, określać:

• grupy pracowników, które mogą być objęte pracą zdalną;
• zasady pokrywania przez pracodawcę kosztów związanych z wykonywaniem pracy zdalnej;
• zasady ustalania ekwiwalentu pieniężnego lub ryczałtu;
• zasady porozumiewania się pracodawcy i pracownika wykonującego pracę zdalną, w tym sposób potwierdzania obecności pracownika wykonującego pracę zdalną na stanowisku pracy;
• zasady kontroli wykonywania pracy przez pracownika wykonującego pracę zdalną;
• zasady kontroli w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy;
• zasady montażu, inwentaryzacji, konserwacji i serwisu powierzonych pracownikowi narzędzi pracy.

Regulamin – ogólne zasady wykonywania pracy zdalnej

Jeżeli w terminie 30 dni od dnia przedstawienia przez pracodawcę projektu porozumienia nie dojdzie do zawarcia porozumienia, dyrektor określi zasady wykonywania pracy zdalnej w regulaminie (uwzględniając ustalenia podjęte z zakładowymi organizacjami związkowymi w toku uzgadniania porozumienia).

Jeżeli w szkole nie działają zakładowe organizacje związkowe, zasady wykonywania pracy zdalnej określa dyrektor w regulaminie, po konsultacji z przedstawicielami pracowników wyłonionymi w trybie przyjętym u danego pracodawcy.

Co istotne brak porozumienia czy regulaminu nie wykluczy pracy zdalnej. W takim przypadku dyrektor będzie określał zasady wykonywania pracy zdalnej w poleceniu wykonywania pracy zdalnej (jeżeli będzie jednostronnie nakładał w ściśle wskazanych wcześniej przypadkach) albo w porozumieniu zawartym z konkretnym pracownikiem.

Zakończenie pracy zdalnej

Praca zdalna, jeżeli została wprowadzona na mocy porozumienia między pracodawcą a pracownikiem, będzie mogła być zakończona na wniosek czy to pracownika czy nauczyciela. Wniosek jest wiążący dla drugiej strony. Ale tutaj wprowadzono ograniczenie czasowe na takie wnioski - do 3 miesięcy od podjęcia pracy zdalnej. Po tym terminie pracodawca powinien – w miarę możliwości – uwzględnić ten wniosek.

RODO

Dyrektor określi zasady ochrony danych przekazywanych pracownikowi wykonującemu pracę zdalną oraz przeprowadza, w miarę potrzeb, instruktaż i szkolenie w tym zakresie. Pracownik wykonujący pracę zdalną i pracodawca przekazują niezbędne informacje do wzajemnego porozumiewania się za pomocą środków bezpośredniego porozumiewania się na odległość lub w inny sposób uzgodniony z pracodawcą.

Kontrola pracy zdalnej

Dyrektor będzie miał prawo przeprowadzać kontrolę wykonywania pracy zdalnej - w miejscu jej wykonywania  i w godzinach pracy. Zasady kontroli powinny być zawarte w porozumieniu lub regulaminie, a jeżeli nie ma tych dokumentów na zasadach indywidulanie określonych z pracownikiem.

Dyrektor ma dostosować sposób przeprowadzania kontroli do miejsca wykonywania i charakteru pracy zdalnej. Wykonywanie czynności kontrolnych nie może naruszać prywatności pracownika wykonującego pracę zdalną i innych osób ani utrudniać korzystania z pomieszczeń domowych w sposób zgodny z ich przeznaczeniem.

Zapoznaj się z projektem zmian

Zachęcam do zapoznania się z projekt nowelizacji Kodeksu pracy pod adresem:

https://legislacja.rcl.gov.pl/projekt/12346911/katalog/12789150#12789150

Źródło:

• projekt ustawy o zmianie ustawy – Kodeks pracy, ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych oraz ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (projekt z dnia 18 maja 2021 r.).

Podstawa prawna:

• art. 3 ustawy z 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (tekst jedn.: Dz.U. 2020 r., poz. 1842 ze zm.). 

Dariusz Skrzyński

16-06-2021