Jednym z aktów prawnych, na które od jakiegoś czasu czekają placówki oświatowe jest ustawa o opiece zdrowotnej nad uczniami. Jesteśmy już na ostatniej prostej, mianowicie w dniu 9 maja br. Senat RP przyjął bez poprawek „Ustawę o opiece zdrowotnej nad uczniami”, tym samym czeka ona już tylko na podpis Prezydenta.

Jej celem jest zapewnienie uczniom równego dostępu do opieki zdrowotnej w szkole oraz zagwarantowanie dostępu dzieci i młodzieży do gabinetów stomatologicznych.

Zgodnie z zapisami ustawy opieka zdrowotna obejmować będzie teraz opiekę profilaktyczną, promocję zdrowia oraz opiekę stomatologiczną, i będzie sprawowana nad uczniami:

• Profilaktyczna opieka zdrowotna - do ukończenia przez uczniów 19 roku życia, a w przypadku uczniów posiadających orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego – do ukończenia szkoły ponadpodstawowej, zaś
• Opieka stomatologiczna - do ukończenia przez uczniów 19. roku życia.

Uwaga! Opieką zdrowotną nie zostali objęci słuchacze szkół dla dorosłych, branżowych szkół II stopnia i szkół policealnych oraz uczniowie szkół artystycznych realizujących wyłącznie kształcenie artystyczne.

Wedle przepisów opiekę będą sprawowali:

• pielęgniarka środowiska nauczania i wychowania albo higienistka szkolna
• lekarz dentysta,
• higienistka stomatologiczna (w ramach współpracy z lekarzem dentystą udzielającym świadczeń stomatologicznych finansowanych ze środków publicznych) w zakresie edukacji zdrowotnej i promocji zdrowia jamy ustnej.

Miejscem udzielania świadczeń będzie natomiast:

• gabinet profilaktyki zdrowotnej,
• gabinet stomatologiczny w szkole lub poza szkołą albo dentobus.

Co ważne, w myśl przepisów (art. 6 ust. 3) rodzice będą mieli prawo wyboru innego miejsca udzielania świadczeń stomatologicznych.

Brak sprzeciwu na profilaktykę zdrowotną, zaś zgoda rodziców, pełnoletnich uczniów na świadczenia ogólnostomatologiczne

Świadczenia zdrowotne w zakresie promocji zdrowia, edukacji zdrowotnej i profilaktyki będą udzielane w sytuacji braku sprzeciwu rodziców oraz pełnoletnich uczniów, z zastrzeżeniem obowiązku przekazania tym osobom informacji o zakresie opieki zdrowotnej oraz prawa do zgłoszenia sprzeciwu. Ponadto koniecznym będzie umieszczenie informacji o zakresie opieki zdrowotnej udzielanej uczniom w ogólnodostępnym miejscu w szkole. 

Wykonanie świadczeń ogólnostomatologicznych (art. 9 ust. 1 pkt 1 i ust. 2 pkt 1) przez lekarza dentystę zawsze będzie wymagało zgody rodziców lub pełnoletnich uczniów.

„Art. 7. 1. Osoby sprawujące opiekę zdrowotną nad uczniami, o których mowa w art. 3 ust. 1–3, są obowiązane do przestrzegania praw pacjenta, o których mowa w ustawie z dnia 6 listopada 2008 r. o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta (Dz. U. z 2017 r. poz. 1318, z późn. zm.4) ), w szczególności zachowania w tajemnicy informacji uzyskanych w związku ze sprawowaniem tej opieki, w tym związanych ze stanem zdrowia uczniów, oraz poszanowania intymności i godności uczniów w czasie udzielania im świadczeń zdrowotnych.

2. Profilaktyczna opieka zdrowotna oraz opieka stomatologiczna nad uczniami w zakresie, o którym mowa w art. 9 ust. 1 pkt 2 i ust. 2 pkt 2, jest sprawowana w przypadku braku sprzeciwu rodziców albo pełnoletnich uczniów.
3. Rodzice na pierwszym zebraniu rodziców oraz pełnoletni uczniowie na pierwszych zajęciach z wychowawcą w roku szkolnym uzyskują informację o zakresie opieki zdrowotnej oraz o prawie do wyrażenia sprzeciwu, o którym mowa w ust. 2, złożonego w formie pisemnej do świadczeniodawcy realizującego opiekę. Informację tę umieszcza się ponadto w miejscu ogólnie dostępnym w szkole.
4. Opieka stomatologiczna w zakresie, o którym mowa w art. 9 ust. 1 pkt 1 i ust. 2 pkt 1, wymaga pisemnej zgody rodziców albo pełnoletnich uczniów, wyrażonej po uzyskaniu informacji, o której mowa w art. 9 ust. 2 ustawy z dnia 6 listopada 2008 r. o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta. Zgodę wyraża się przed udzieleniem świadczenia zdrowotnego.

Zadania dyrektor i organu prowadzącego

Zadaniem organu prowadzącego jest zapewnienie uczniom możliwości korzystania z gabinetu profilaktyki zdrowotnej w szkole i gabinetu dentystycznego. W przypadku braku gabinetu dentystycznego w szkole, organ prowadzący szkołę zawiera porozumienie z podmiotem prowadzącym działalność leczniczą z zakresu leczenia stomatologicznego dla dzieci i młodzieży, określając sposób organizacji udzielania tych świadczeń.

Dyrektor i organ prowadzący szkołę odpowiadają za zapewnienie warunków organizacyjnych opieki zdrowotnej nad uczniami w szkole.

Opieka zdrowotna nad uczniami przewlekle chorymi

W ustawie została uregulowana także opieka zdrowotna nad uczniami przewlekle chorymi. Opieka ta będzie realizowana przez pielęgniarkę albo higienistkę szkolną, która współpracuje z lekarzem podstawowej opieki zdrowotnej, rodzicami, pełnoletnim uczniem, dyrektorem i pracownikami szkoły. Będą oni wspólnie określać sposób opieki nad uczniem, dostosowany do stanu jego zdrowia w sytuacji konieczności podawania leków oraz wykonywania innych czynności podczas pobytu dziecka w szkole. Ustawa dopuszcza możliwość podawania leków i wykonywanie innych czynności podczas pobytu ucznia w szkole przez pracowników szkoły wyłącznie za ich pisemną zgodą:

„Art. 21. 3. Podawanie leków lub wykonywanie innych czynności podczas pobytu ucznia w szkole przez pracowników szkoły może odbywać się wyłącznie za ich pisemną zgodą.”

Dyrektor szkoły obowiązany jest zapewnić możliwość zdobycia wiedzy na temat sposobu postępowania wobec uczniów przewlekle chorych lub niepełnosprawnych.

„Art. 22. Dyrektor szkoły zapewnia pracownikom szkoły szkolenia lub inne formy zdobycia wiedzy na temat sposobu postępowania wobec uczniów przewlekle chorych lub niepełnosprawnych, odpowiednio do potrzeb zdrowotnych uczniów.”

Minister zdrowia, może ogłosić, w drodze obwieszczenia, zalecenia postępowania dotyczące opieki nad uczniami przewlekle chorymi lub niepełnosprawnymi w szkole, opracowane przez odpowiednie stowarzyszenia lub towarzystwa naukowe o zasięgu krajowym, zrzeszające specjalistów w danej dziedzinie medycyny, zgodnie z postanowieniami ich statutów.

Pielęgniarka lub higienistka szkolna będzie mogła uczestniczyć w posiedzeniach rady pedagogicznej

Ustawa określiła także zakres współpracy pomiędzy rodzicami a pielęgniarką szkolną oraz współpracy między podmiotami sprawującymi tę opiekę oraz podmiotami zapewniającymi jej warunki organizacyjne, a także jej zapisy zapewniły możliwość uczestniczenia pielęgniarki szkolnej lub higienistki w posiedzeniach rady pedagogicznej oraz zebraniach rady rodziców w celu omówienia zagadnień z zakresu edukacji zdrowotnej i promocji zdrowia uczniów - art. 30 ustawy wprowadza przepisy zmieniające ustawę z dnia 14 grudnia 2016 r. – Prawo oświatowe w zakresie możliwości uczestniczenia pielęgniarki albo higienistki szkolnej w posiedzeniach rady pedagogicznej oraz zebraniach rady rodziców w celu omówienia zagadnień z zakresu edukacji zdrowotnej i promocji zdrowia uczniów.

Art. 30 ustawy:

„W art. 69 dodaje się ust. 8 w brzmieniu:

„8. Na wniosek dyrektora szkoły pielęgniarka środowiska nauczania i wychowania albo higienistka szkolna przedstawia na posiedzeniach rady pedagogicznej zagadnienia z zakresu edukacji zdrowotnej i promocji zdrowia uczniów, z zachowaniem w tajemnicy informacji o stanie zdrowia uczniów.”;

w art. 83 po ust. 1 dodaje się ust. 1a w brzmieniu:

„1a. W zebraniach rady rodziców może uczestniczyć pielęgniarka środowiska nauczania i wychowania albo higienistka szkolna w celu omówienia zagadnień z zakresu edukacji zdrowotnej i promocji zdrowia uczniów, z zachowaniem w tajemnicy informacji o stanie zdrowia uczniów.”

Ustawa ma wejść w życie po upływie 3 miesięcy od dnia ogłoszenia, z wyjątkiem przepisów art. 30 pkt 3 i 4, dotyczących wydawania orzeczenia o stanie zdrowia (zmieniona treść art. 137 ust. 1 pkt 1 oraz art. 150 ust. 2 w pkt 4 lit. h ustawy Prawo oświatowe) ucznia na potrzeby procesu rekrutacji do szkół i oddziałów sportowych na kolejnych etapach kształcenia, które wejdą w życie z dniem 1 stycznia 2020 r.

Tekst ustawy z dnia 12 kwietnia 2019 r. o opiece zdrowotnej nad uczniami.

Beata Linowska

13-05-2019