Ostatnie zmiany w przepisach prawa oświatowego sprawiły, że coraz częściej dochodzi do nieporozumień związanych z tym, jakie dokumenty opisujące sposób realizacji zadań z zakresu doradztwa zawodowego każda szkoła powinna opracować. A następnie – co oczywiste – realizować to, co w dokumentach tych zostało zapisane. Szczególnie dużo niejasności budzi słowo program, który funkcjonuje w dwóch, zupełnie różnych kontekstach znaczeniowych. Uporządkujmy więc obowiązującą terminologię związaną z tym obszarem pracy szkoły.
Każda szkoła musi określić zasady funkcjonowania Wewnątrzszkolnego Systemu Doradztwa Zawodowego. System ten powinien być zaplanowany na okres wszystkich lat nauki dziecka w szkole i opisywać: zakładane cele, metody pracy, zadania osób uczestniczących w jego realizacji, czas i miejsce realizacji oraz oczekiwane efekty. Warto też określić sposób monitorowania i ewaluacji działań szkoły z tego zakresu. Zapisy dotyczące WSZD powinny znaleźć się w Statucie szkoły – art. 98 ust. 1 pkt 16 ustawy Prawo oświatowe.
Oprócz tego, w każdym roku szkolnym (do 30 września danego roku), szkoła opracowuje szczegółowy program realizacji wewnątrzszkolnego systemu doradztwa zawodowego, który powinien zawierać działania związane z realizacją doradztwa zawodowego z podziałem na poszczególne oddziały. Powinien on określać tematykę działań, w ramach których zostaną zrealizowane poszczególne treści programowe z doradztwa dla danego etapu edukacyjnego (opisane w załącznikach do rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 16 sierpnia 2018 r. – od 1 września 2019 r. będzie obowiązywało nowe rozporządzenie - rozporządzenie z dnia 12 lutego 2019 r. w sprawie doradztwa zawodowego) oraz osoby odpowiedzialne za ich realizację. Dodatkowo w programie powinny się znaleźć metody, formy i terminy realizacji poszczególnych działań, z uwzględnieniem udziału w nich rodziców oraz partnerów zewnętrznych.
Realizacja zadań z zakresu doradztwa zawodowego odbywa się w różnych formach. Zaangażowani są w nią wszyscy pracownicy pedagogiczni szkoły, również nauczyciele przedmiotowi, którzy uwzględniają treści związane z doradztwem zawodowym w realizowanych przez siebie programach nauczania danego przedmiotu. Oprócz tego, w klasach 7 i 8 szkoły podstawowej oraz w szkołach ponadpodstawowych organizuje się zajęcia z doradztwa zawodowego. Doradca zawodowy prowadzący te zajęcia opracowuje dla nich program nauczania (opierając się też na opisanych w rozporządzeniu treściach programowych). Może też wykorzystać np. jeden z programów doradztwa zawodowego udostępnianych na stronach ORE. Program ten – podobnie jak każdy inny program nauczania w szkole – jest dopuszczany do realizacji przez dyrektora szkoły, po zasięgnięciu opinii rady pedagogicznej. Po dopuszczeniu staje się częścią szkolnego zestawu programów nauczania.
Całość działań szkoły – zarówno zajęcia edukacyjne z doradztwa zawodowego prowadzone przez doradcę zawodowego, działania nauczycieli przedmiotowych, wychowawców, nauczycieli specjalistów – składają się na wspomniany wcześniej, opracowywany co roku program realizacji wewnątrzszkolnego systemu doradztwa zawodowego, którego zadaniem jest zrealizowanie w całości wymagań treści programowych z zakresu doradztwa zawodowego (opisanych w załącznikach do ww. rozporządzenia), które stanowią swoistą podstawę programową dla działań szkoły z tego obszaru.
Podstawa prawna:
Magdalena Bogusławska
26-02-2019
