Zgodnie z zaleceniami Ministra Edukacji Narodowej przerwa w pracy szkół to nie okres dodatkowych ferii, lecz czas, w którym nauczanie ma odbywać się online, ale uwaga, w tym czasie nie może być realizowana podstawa programowa:
https://ecrkbialystok.com.pl/index.php/aktualnosci_sg/468-prawo-oswiatowe-w-okresie-epidemii-kompendium-informacji (z informacji MEN wynika, że w przypadku potrzeby przedłużenia okresu zawieszania zajęć po 25 marca, zostaną wprowadzone niezbędne regulacje umożliwiające realizowanie programu online, w tym zmiany związane z organizacją roku szkolnego).
Wielu nauczycieli, którzy dotychczas nie mieli doświadczenia zdalnej pracy pyta, jak zacząć, z jakich narzędzi korzystać, czy też jak komunikować się z uczniami i rodzicami w tym szczególnym czasie.
W sieci możemy znaleźć bardzo wiele narzędzi do zdalnej nauki, które pozwalają na tworzenie klas, przesyłanie materiałów czy nawet prowadzenie lekcji online. Znajdziemy też wiele wartościowych zasobów. Gdzie ich szukać i jak z nich korzystać?
Szkołom, które korzystają z Microsoft Office 365 dla instytucji edukacyjnych rekomendujemy wykorzystanie do zdalnej nauki tego właśnie środowiska, a w szczególności aplikacji Teams. Jest to platforma, która daje szerokie możliwości tworzenia i przesyłania materiałów, wspólnej pracy nad dokumentami, organizowania czatów, a nawet spotkań online. Więcej informacji na ten temat znajdą Państwo tutaj: https://news.microsoft.com/pl-pl/features/aka-ms-zdalnaszkola/. Podobne możliwości oferuje Google, który bezpłatnie udostępnia szkołom pakiet G Suite, zawierający między innymi funkcjonalności pozwalające na tworzenie klas, współdzielenie dokumentów, organizowanie spotkań online (Google Classroom, Dysk, Hangouts Meet). Wszyskie informacje na temat tej usługi znajdą Państwo tutaj: https://support.google.com/a/answer/139019?hl=pl. Firma Librus ogłosiła właśnie, że do końca maja udostępni bezpłatnie wszystkim chętnym szkołom swoje rozwiązanie Librus Synergia umożliwiające m.in. komunikację z uczniami i rodzicami poprzez system wewnętrznych wiadomości oraz publikowanie ogłoszeń i komunikatów.
Materiałów do nauki warto poszukać na rekomendowanej przez MEN platformie e-podręczniki https://epodreczniki.pl zawierającej wiele ciekawych zasobów na każdy etap edukacyjny, a także – po zalogowaniu – dającej możliwości tworzenia klas, udostępniania uczniom materiałów oraz opracowywania własnych.
Ponadto w niedzielę (15-03-2020) Ministerstwo Cyfryzacji udostępniło stronę: https://www.gov.pl/web/zdalnelekcje, gdzie można znaleźć tematy na każdy dzień i dla każdego przedmiotu, propozycje materiałów (także z platformy e-podręczniki), które umożliwią poprowadzenie zajęć zarówno uczniom klas podstawowych jak i ponadpodstawowych.
Zasoby do edukacji wczesnoszkolnej i języka polskiego znajdują się też na portalu Włącz Polskę: http://www.wlaczpolske.pl Źródłem wartościowych materiałów jest Khan Academy - https://pl.khanacademy.org oraz kanał YouTube tej organizacji: https://www.youtube.com/user/KhanAcademyPolski/playlists. Na stronie Zamiast kserówki - http://www.zamiastkserowki.edu.pl nauczyciele edukacji wczesnoszkolnej dzielą się własnymi pomysłami na lekcje online. Uczniowie podstawówki ortografię mogą ćwiczyć na stronie: https://dyktanda.online. Na czas zamknięcia szkół firma Learnetic udostępnia bezpłatnie platformę https://www.dzwonek.pl zawierającą różnorodne materiały i funkcjonalności do interaktywnych lekcji. Darmowe video lekcje z matematyki znajdziemy na portalu: https://pistacja.tv oraz na stronie nauczyciela matematyki Tomasza Gwiazdy: https://www.matmagwiazdy.pl. Zasoby do chemii, biologii i fizyki znajdziemy na portalu firmy Adamed: https://adamedsmartup.pl/baza-wiedzy/. Chemii możemy też uczyć, wykorzystując filmy udostępniane przez Pana Belfra – nauczyciela z Internetów: https://www.youtube.com/channel/UCfYPjDbhT01HYwvCIC29tVg. Ciekawe zadania interaktywne stworzymy samodzielnie na platformie LearningApps https://learningapps.org. Możemy też wykorzystywać te, które zamieścili wcześniej inni nauczyciele. Platforma ta oferuje bowiem aż 35 różnych szablonów interaktywnych ćwiczeń. Są tu między innymi quizy, gry memory, krzyżówki, puzzle, wykreślanki itp. Do tworzenia i udostępniania uczniom interaktywnych materiałów doskonale nadaje się bardzo lubiane przez nauczycieli narzędzie https://www.genial.ly/. Jego bezpłatna wersja została ostatnio wzbogacona o wiele świetnych szablonów, które wcześniej dostępne były w płatnym planie. Warto też wykorzystać platformę Flipgrid służącą do prowadzenia dyskusji w formie krótkich filmów wideo. Możemy na niej nagrać temat do rozmowy, udostępnić uczniom link lub kod i poprosić ich o odpowiedź w formie nagranego przez nich własnego filmiku. Możemy też zaproponować uczniom ćwiczenia w formie quizów realizowane poprzez takie aplikacje jak Kahoot, Quizizz czy Quizlet. Opracowane lub wybrane przez nas materiały można udostępniać uczniom na wirtualnej tablicy korkowej na jednej z platform, jak Padlet https://padlet.com , Pearltrees https://www.pearltrees.com, czy coraz bardziej popularnej, całkowicie bezpłatnej platformie Wakelet https://wakelet.com/. Niektórzy nauczyciele decydują się też na prowadzenie własnego bloga, gdzie udostępniają uczniom zadania i materiały na poszczególne dni samodzielnej nauki. Takiego bloga w łatwy, intuicyjny sposób można założyć na bezpłatnej platformie https://www.blogger.com.
Jak Państwo widzą, narzędzi i zasobów do zdalnej nauki jest bardzo wiele. Wspomniane powyżej to tylko czubek góry lodowej szerokich możliwości dostępnych online.
Warto też zastanowić się nad tym, jak zorganizować cały proces zdalnego nauczania. W pierwszej kolejności trzeba oczywiście ustalić sposób komunikacji z uczniami, tak, aby uczynić pracę zdalną możliwie interaktywną. Do nauczania synchronicznego oprócz wspomnianych wcześniej aplikacji Teams, Google Hangout, możemy wykorzystać polską platformę https://clickmeeting.com/pl (w ramach bezpłatnego testowego konta możemy tam pracować z grupą 25 osób), Skype, Zoom (bezpłatnie do 40 minut), czy też nawet facebookowego Messengera. Warto zaproponować uczniom wirtualne konsultacje na przykład raz, czy dwa razy w tygodniu, podczas których wyjaśnimy im na żywo wybrane tematy lub odpowiemy na konkretne pytania z ich strony. Trzeba też przemyśleć, jakie zadania będziemy dawać naszym uczniom. Samodzielna praca uczniów może polegać na wyszukiwaniu informacji, poszukiwaniu rozwiązań postawionych problemów zgodnie z podejściem nauczania problemowego lub uczenia się przez dociekanie. Dobrym pomysłem jest też zachęcenie uczniów do oglądania ekranizacji lektur szkolnych, które emituje TVP Kultura. Wiele z nich dostępnych jest też na kanale VOD: https://vod.tvp.pl/kolekcja/lektury-na-ekranie,47077909?fbclid=IwAR21BPA95KlrZM1N6aysPRdke_Cbja4DlHNnMP9-KQ2as9PtFgDLulHq7Kk.
Możliwości współdzielenia dokumentów w chmurze (One Drive Microsoftu lub dysk Google) pozwalają nam na organizowanie zdalnej uczniowskiej współpracy w formie projektu edukacyjnego lub innej. Uczniowie mogą wspólnie opracowywać materiały na wybrany temat, powtarzać materiał, tworząc własne portfolio składające się z różnorodnych materiałów, jak na przykład słowniczki obrazkowe ze słówkami z angielskiego, chmury wyrazów z wyjątkami ortograficznymi, mapy myśli z hasłami związanymi z daną epoką literacką. W tym szczególnym czasie warto też pozostawić uczniom częściowo swobodę w wyborze tego, czego będą się uczyć i z jakich materiałów korzystać. Możemy im po prostu zasugerować, gdzie w sieci znajdą wartościowe zasoby i prosić o podzielenie się tym, czego się dowiedzieli i nauczyli np. w formie krótkiego filmiku nagranego telefonem. Ważne jest też, abyśmy starali się skoordynować nasze działania z innymi nauczycielami uczącymi w tej samej klasie, aby nieświadomie nie przeciążyć uczniów nadmiarem zadań. Z dużą rozwagą powinniśmy podchodzić do kontrolowania uczniowskich aktywności. Warto robić to np. w formie quizów, pozwalających na sprawdzenie poprawności odpowiedzi. Udzielajmy uczniom informacji zwrotnej dotyczącej ich prac, ale raczej bez ocen wyrażonych cyfrą.
Pamiętajmy, że jest to trudny czas dla każdego z nas. Wszyscy – także uczniowie – odczuwamy niepokój, co nie sprzyja koncentracji i zaangażowaniu w naukę.
Magdalena Bogusławska
15-03-2020
