Karta Nauczyciela stanowi fundament regulujący prawa i obowiązki wszystkich nauczycieli w Polsce. Planowane na wrzesień 2025 r. zmiany w tej ustawie wprowadzą wiele modyfikacji, które bezpośrednio wpłyną na funkcjonowanie placówek oświatowych. Doświadczenie każe przypuszczać, że formalnie podpisane zostaną one pewnie w trakcie wakacji, ale nie ma co czekać. Dyrektorzy powinni już teraz, z wyprzedzeniem zapoznać się z nadchodzącymi regulacjami, aby odpowiednio przygotować się do ich wdrożenia w nadchodzącym roku szkolnym, dobrze zaplanować jego organizację i uniknąć przykrych niespodzianek i zaskoczeń.
Zakres zmian
Karta Nauczyciela modyfikowana jest praktycznie co roku, jednak rzadko kiedy zakres zmian jest aż tak szeroki. Ministerstwo przygotowało propozycję nowych rozwiązań w wielu kluczowych aspektach pracy nauczyciela i organizacji pracy placówki oświatowej.
Po pierwsze i dla nauczycieli najważniejsze, nowości należy spodziewać się w kwestii ich wynagradzania. Mowa tu nie tylko o nowych stawkach wynagrodzenia obowiązujących od stycznia tego roku, ale też o nowych zasadach przyznawania nagród, odpraw czy też modyfikacjach w terminach wypłat wynagrodzeń za godziny ponadwymiarowe i zastępstwa oraz ustalenie przypadków w których nauczyciel zachowuje albo traci prawo do wynagrodzenia za przydzielone ale niezrealizowane godziny ponadwymiarowe Z poziomu Dyrektora oznacza to nie tylko potrzebę uwzględnienia tych zmian w planowaniu budżetu placówki, ale też konieczność dokonania dość istotnych zmian w dokumentacji szkolnej takiej jak chociażby regulamin pracy.
Kwestia wynagrodzeń jest dla wielu pracowników sprawą fundamentalną, w związku z tym Dyrektorzy powinni jak najszybciej poinformować nauczycieli o tych zmianach oraz dostosować wewnętrzne procedury do nowych regulacji.
Po drugie jedną z fundamentalnych zmian jest modyfikacja przesłanek przyznawania godzin ponadwymiarowych i doraźnych zastępstw. Chodzi o możliwość przydzielania godzin ponadwymiarowych również nauczycielom, którzy nie realizują programu nauczania oraz wyeliminowanie przypadków przydzielania zastępstw w godzinach pensum innych nauczycieli. Pojawią się również nowe sposoby ustalania liczby godzin ponadwymiarowych w określonych sytuacjach.
Inną ważną zmianą, która ma olbrzymi wpływ na organizację placówki jest planowana modyfikacja i ujednolicenie pensum nauczycieli w szkołach zawodowych. Ale to nie jedyna zmiana bowiem przewiduje się umożliwienie przydzielania większe liczby godzin ponadwymiarowych takim nauczycielom. Dyrektorzy powinni przeanalizować, jak ta zmiana wpłynie na organizację pracy szkoły oraz planowanie zatrudnienia. W wielu przypadkach oznaczać to może potrzebę dokonania zmian w umowach czy też innych ruchów kadrowych.
Planowane są również zmiany w i tak już skomplikowanym awansie zawodowym nauczycieli. Mają one na celu między innymi skrócenie okresu zatrudnienia nauczyciela początkującego, doprecyzowanie obowiązków mentora oraz terminów oceny pracy nauczyciela. Dyrektorzy powinni zapoznać się z tymi zmianami, nie tylko po to aby efektywnie planować i wspierać rozwój zawodowy nauczycieli, ale też dostosować odpowiednio dokumentację w swojej placówce (procedura awansu, dokumentacja nauczycieli).
Modyfikacja dosięgnie również kwestii kadrowych związanych ze skorzystaniem z urlopu dla poratowania zdrowia, również w kontekście prawa do emerytury, możliwości przejścia na świadczenie kompensacyjne przez nauczycieli, pozyskiwania informacji o nauczycielach korzystających ze świadczenia emerytalnego.
Dlaczego warto przygotować się z wyprzedzeniem?
Zmiany w Karcie Nauczyciela, które wejdą w życie w przeważającej części we wrześniu 2025 roku a w pozostałym zakresie w styczniu i wrześniu 2026 roku, będą miały istotny wpływ na organizację pracy szkół, budżet placówek oraz obowiązki dyrektorów jednak już teraz warto zapoznać się z nowymi zasadami, aby odpowiednio przygotować się do ich wdrożenia. Pozwoli to uniknąć problemów związanych z wdrożeniem nowych przepisów i zapewni sprawne funkcjonowanie placówki w kolejnym roku szkolnym. Oto kluczowe powody, dla których warto przeprowadzić dokładny przegląd nadchodzących regulacji już teraz.
- Uniknięcie problemów organizacyjnych w nowym roku szkolnym
Zmiany w systemie wynagrodzeń, nowe zasady awansu zawodowego czy zmodyfikowane przepisy dotyczące urlopów zdrowotnych wymagają dostosowania struktury zatrudnienia oraz organizacji pracy. Brak wcześniejszego przygotowania może prowadzić do chaosu, konieczności nagłych korekt w arkuszu organizacyjnym, problemów z zapewnieniem nauczycielom odpowiednich warunków pracy, a nawet ze znalezieniem właściwych kandydatów do pracy.
Wystarczy, że dyrektor nie uwzględni zmian w pensum dla nauczycieli szkół zawodowych, może się okazać, że plan lekcji na nowy rok szkolny będzie wymagał natychmiastowych poprawek, co zakłóci harmonogram zajęć i może wpłynąć na komfort pracy nauczycieli oraz uczniów. Równie problematyczne dla organizacji pracy mogą okazać się także urlopy na poratowanie zdrowia czy inne niespodziewane ruchy kadrowe nauczycieli.
- Sprawne zaplanowanie budżetu placówki
Podwyżki wynagrodzeń nauczycieli oraz zmiany w odprawach emerytalnych i nagrodach będą miały bezpośredni wpływ na budżet szkół. Dyrektorzy powinni przeanalizować, jak te regulacje wpłyną na fundusze placówki i odpowiednio dostosować plan finansowy, aby uniknąć problemów z wypłatami wynagrodzeń czy nagród.
Nowe przepisy dotyczące nagród dla nauczycieli wymagają rezerwacji dodatkowych środków w budżecie szkoły. Wczesne przygotowanie się do tych zmian pozwoli uniknąć sytuacji, w której szkoła nie będzie miała wystarczających funduszy na ich realizację. Podobnie uważne w tej kwestii powinny być również organy prowadzące, szczególnie te, w których oświata stanowi jeden z większych wydatków.
- Przygotowanie nauczycieli i kadry administracyjnej do nowych przepisów
Zmiany dotyczące awansu zawodowego, zasad oceniania pracy nauczycieli, przydzielania godzin ponadwymiarowych, doraźnych zastępstw czy urlopów zdrowotnych mogą i będą na pewno budzić wątpliwości i pytania wśród nauczycieli. Wcześniejsze zapoznanie się z nowymi regulacjami umożliwi dyrektorowi rzetelne poinformowanie kadry o nadchodzących zmianach oraz zorganizowanie ewentualnych szkoleń lub konsultacji, aby rozwiać pojawiające się wątpliwości.
Jeśli nauczyciele wcześniej dowiedzą się o nowych zasadach awansu zawodowego, będą mogli odpowiednio zaplanować swoją ścieżkę kariery i przygotować się na zmiany w wymaganiach dotyczących ich oceny. Dyrektor również będzie mógł dużo lepiej zaplanować wszystkie czynności i swoje obowiązki w tym zakresie, takie jak chociażby obowiązkowe obserwacje czy ocenę.
- Sprawdzenie zgodności z nowymi przepisami przed kontrolami organów nadzorczych
Organy prowadzące szkoły, kuratoria oświaty oraz Najwyższa Izba Kontroli (NIK) coraz częściej przeprowadzają kontrole i audyty w placówkach oświatowych, sprawdzając zgodność ich funkcjonowania z obowiązującymi przepisami. Brak dostosowania się do nowych regulacji może skutkować negatywnymi wynikami kontroli, a w skrajnych przypadkach – konsekwencjami prawnymi dla dyrektora. To przecież dyrektor w myśl przepisów odpowiedzialny jest za politykę kadrową oraz zatrudnianie nauczycieli zgodnie z ich kwalifikacjami.
Jeśli dyrektor nie dostosuje procedur zatrudniania do nowych zasad dotyczących wymagań kwalifikacyjnych nauczycieli czy też prowadził będzie awans nauczycieli w sposób błędny, kontrola może wykazać nieprawidłowości, co narazi placówkę na konieczność reorganizacji kadry, a nawet ewentualne konsekwencje finansowe.
- Uniknięcie nieporozumień i konfliktów wśród nauczycieli
Wprowadzenie zmian w systemie wynagrodzeń, nagród, odpraw czy awansu zawodowego może budzić różne oczekiwania wśród nauczycieli. Wczesne wyjaśnienie nowych zasad i transparentne podejście do ich wdrażania pozwoli uniknąć nieporozumień, niezadowolenia wśród kadry oraz ewentualnych konfliktów. Nie jest tajemnicą, że nauczyciele często między sobą dyskutują właśnie o kwestiach finansowych i porównują otrzymywane świadczenia. Jeśli dyrektor nie poinformuje nauczycieli chociażby o nowym sposobie przyznawania nagród, mogą oni błędnie interpretować kryteria ich otrzymywania, co doprowadzi do niezadowolenia i obniżenia morale wśród pracowników.
Podsumowanie – warto działać z wyprzedzeniem!
Nadchodzące zmiany w Karcie Nauczyciela wpłyną na wiele aspektów funkcjonowania placówek oświatowych – od organizacji pracy, przez budżet, aż po relacje z nauczycielami i organami nadzorczymi. Dyrektorzy powinni już teraz dokładnie przeanalizować nowe przepisy, aby uniknąć problemów w kolejnym roku szkolnym.
Działanie z wyprzedzeniem pozwoli:
- Skutecznie dostosować arkusz organizacyjny szkoły.
- Uniknąć chaosu kadrowego i finansowego.
- Przygotować nauczycieli do nowych zasad.
- Zminimalizować ryzyko negatywnych wyników kontroli.
- Utrzymać dobrą atmosferę wśród pracowników szkoły.
Nie warto czekać do ostatniej chwili! Im wcześniej dyrektor zapozna się z nadchodzącymi zmianami, tym łatwiej i sprawniej wprowadzi je w życie, zapewniając stabilne funkcjonowanie placówki edukacyjnej.
Zapraszamy na szkolenie Karta Nauczyciela od roku szkolnego 2025/26 – nadchodzące zmiany, w terminach:
Materiał:
Stan prawny na dzień:
- 7-04-2025