Podpisane dwa rozporządzenia

Minister Edukacji podpisała dwa rozporządzenia:

1. rozporządzenie zmieniające rozporządzenie w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz podstawy programowej kształcenia ogólnego dla szkoły podstawowej, w tym dla uczniów z niepełnosprawnością w stopniu umiarkowanym lub znacznym, kształcenia ogólnego dla branżowej szkoły I stopnia, kształcenia ogólnego dla szkoły specjalnej przysposabiającej do pracy oraz kształcenia ogólnego dla szkoły policealnej,
2. rozporządzenie zmieniające rozporządzenie w sprawie podstawy programowej kształcenia ogólnego dla liceum ogólnokształcącego, technikum oraz branżowej szkoły II stopnia.

Warto zwrócić uwagę, że podstawy zostały oparte na innym schemacie niż dotychczas i uwzględniają:

1. cele kształcenia – wymagania ogólne powiązane z precyzyjnie określonymi umiejętnościami,
2. wymagania szczegółowe w zakresie wiedzy i umiejętności ściśle powiązanie z celami kształcenia (każdy dział tematyczny ma pytanie wiodące, każde wymaganie szczegółowe jest powiązane z celem ogólnym i obejmuje wiedzę oraz praktyczne umiejętności),
3. fakultatywny charakter części wymagań szczegółowych (do wyboru nauczyciela),
4. precyzyjne określenie korelacji międzyprzedmiotowych, umożliwiające nauczycielom integrację i holistyczne podejście do treści nauczania.

Podstawa programowa dla przedmiotu: edukacja obywatelska 

1. Będzie nauczany tylko w zakresie podstawowym;
2. Będzie realizowany począwszy od roku szkolnego:
   • 2025/2026 w klasie II branżowej szkoły I stopnia, w klasie II liceum ogólnokształcącym i technikum;
   • 2026/2027 w klasie III branżowej szkoły I stopnia, w klasie III liceum ogólnokształcącym i technikum;
   • 2027/2028 w klasie IV technikum;
3. Jak czytamy w uzasadnieniu do projektu rozporządzenia:
   • „Wprowadzenie nowego przedmiotu edukacja obywatelska wynika z potrzeby przygotowania uczniów branżowej szkoły I stopnia do świadomego i odpowiedzialnego zaangażowania obywatelskiego w społeczeństwie demokratycznym.”;
   • „Wprowadzenie nowego przedmiotu edukacja obywatelska wynika z potrzeby przygotowania uczniów liceum ogólnokształcącego i technikum do świadomego i odpowiedzialnego zaangażowania obywatelskiego w społeczeństwie demokratycznym.”;
   • „Celem nowego przedmiotu jest także rozwijanie umiejętności uczniów w zakresie wyrabiania sobie własnej opinii w sprawach związanych z funkcjonowaniem ucznia w społeczeństwie, wpływania na władze publiczne i interakcji państwo-obywatel, co umożliwi uczniom załatwianie wybranych spraw urzędowych i podejmowanie działania w interakcji z państwem, a także zrozumienie i wykorzystywanie w praktyce mechanizmów i form uczestnictwa obywatelskiego.”;
   • „W odróżnieniu od przedmiotu historia i teraźniejszość, który dotychczas był realizowany głównie w sposób teoretyczny – nowy przedmiot edukacja obywatelska będzie kładł nacisk na kształtowanie u uczniów praktycznych umiejętności i kompetencji.” - będzie stosowane inne podejście do nauczania - uczniowie w ramach nauki przedmiotu edukacja obywatelska (samodzielnie lub w grupach) będą podejmowali wskazane w podstawie programowej działania obywatelskie, takie jak np. uczestnictwo w debacie, spotkanie z przedstawicielami władzy publicznej, uczestnictwo w konsultacjach, sonda uliczna, obchody rocznicowe, zbiórka publiczna, wolontariat i inne;
   • „Uczniowie w ramach nauki przedmiotu edukacja obywatelska (samodzielnie lub w grupach) będą podejmowali wskazane w podstawie programowej działania obywatelskie, takie jak np. uczestnictwo w debacie, spotkanie z przedstawicielami władzy publicznej, uczestnictwo w konsultacjach, sonda uliczna, obchody rocznicowe, zbiórka publiczna, wolontariat i inne. Ponadto wszyscy uczniowie pracując w małych grupach (3-5 osób) będą realizowali w toku nauki przynajmniej jeden mały grupowy projekt edukacyjny na wybrany przez siebie temat zgodny z wymaganiami szczegółowymi przedmiotu.”.

Podstawa programowa dla przedmiotu: edukacja zdrowotna

1. Będzie nauczany tylko w zakresie podstawowym;
2. Będzie nieobowiązkowy tj. rodzice lub pełnoletni uczniowie będą mogli zgłosić dyrektorowi szkoły w formie pisemnej rezygnację z udziału w tych zajęciach;
3. Będzie realizowany począwszy od roku szkolnego 2025/2026 w klasach IV–VIII szkoły podstawowej oraz klasach I–III branżowej szkoły I stopnia, klasach I–III liceum ogólnokształcącego i klasach I–III technikum;
4. Jak czytamy w uzasadnieniu do zmian:
   • „Wprowadzenie w szkole podstawowej i branżowej szkole I stopnia nowego obowiązkowego przedmiotu edukacja zdrowotna wynika z potrzeby wyposażenia uczniów w wiedzę, umiejętności i kompetencje społeczne, które pozwolą na trafne rozpoznanie potrzeb zdrowotnych oraz nakierują na podejmowanie odpowiednich działań profilaktycznych.”;
   • „Wprowadzenie w liceum ogólnokształcącym i technikum nowego obowiązkowego przedmiotu edukacja zdrowotna wynika z potrzeby wyposażenia uczniów w wiedzę, umiejętności i kompetencje społeczne, które pozwolą na trafne rozpoznanie potrzeb zdrowotnych oraz nakierują na podejmowanie odpowiednich działań profilaktycznych czy naprawczych, które będą skupiały się na identyfikacji problemów i ich rozwiązywaniu.”;
   • „ głównym celem przedmiotu edukacja zdrowotna jest przygotowanie uczniów do dbałości o zdrowie własne i najbliższego otoczenia, a wymagania ogólne tego przedmiotu dotyczą: rozumienia powiązań między różnymi aspektami zdrowia i czynnikami na nie wpływającymi, zainteresowania zdrowiem własnym i otoczenia oraz zaangażowania w zdrowy styl życia.”;
   • „Zgodnie z założeniami przedmiotu, pojęcie zdrowia jest traktowane szeroko i odnosi się do wszystkich sfer funkcjonowania: zdrowia fizycznego, psychicznego, seksualnego, społecznego i środowiskowego na wszystkich etapach życia.”;
5. Głównym celem przedmiotu jest kształtowanie kompetencji uczniów związanych z całożyciową dbałością o zdrowie oraz budowanie potencjału zdrowotnego własnego i otoczenia;
6. Będzie 11 działów tematycznych:
   • Wartości i postawy
   • Zdrowie fizyczne
   • Aktywność fizyczna
   • Odżywianie
   • Zdrowie psychiczne
   • Zdrowie społeczne
   • Dojrzewanie (tylko w szkołach podstawowych)
   • Zdrowie seksualne
   • Zdrowie środowiskowe
   • Internet i profilaktyka uzależnień
   • System ochrony zdrowia (tylko w szkołach ponadpodstawowych);
7. Uchylona zostaje podstawa programowa kształcenia ogólnego w zakresie dotychczasowego przedmiotu wychowanie do życia w rodzinie.

Wymiar zajęć nowych przedmiotów

Wciąż trwają prace nad rozporządzeniem w sprawie ramowych planów nauczania dla publicznych szkół przedmiotów edukacja obywatelska i edukacja zdrowotna - o czym piszemy tutaj:

https://oswiatowo.pl/zmiany-w-ramowych-planach-nauczania-2-nowe-przedmioty-od-1-wrzesnia-2025-r-i-nie-tylko/

Kwalifikacje nauczycieli do nauczania przedmiotów, szkolenia, materiały

Jak informuje Ministerstwo Edukacji jeszcze w marcu ma zostać skierowany do konsultacji projekt zmian rozporządzenia Ministra Edukacji i Nauki z dnia 14 września 2023 r. w sprawie szczegółowych kwalifikacji wymaganych od nauczycieli.

Zgodnie z założeniem nauczycielem przedmiotu edukacja zdrowotna będzie mogła być osoba, która spełnia wymagania kwalifikacyjne, takie jak inni nauczyciele przedmiotów lub zajęć, tj. osoba która ukończyła studia magisterskie w zakresie edukacji zdrowotnej i posiada przygotowanie pedagogiczne albo osoba, która ukończyła inne studia magisterskie, posiada przygotowanie pedagogiczne  i ukończyła studia podyplomowe w zakresie edukacji zdrowotnej.

Projekt przewiduje, że kwalifikacje do nauczania edukacji zdrowotnej będą posiadali także:

• nauczyciele biologii, przyrody, wychowania fizycznego, wychowania do życia w rodzinie oraz nauczyciele psycholodzy,
• osoby, które ukończyły studia przygotowujące do wykonywania zawodu lekarza, lekarza dentysty, farmaceuty, pielęgniarki, położnej, diagnosty laboratoryjnego, fizjoterapeuty, ratownika medycznego, albo studia w zakresie zdrowia publicznego i posiadają przygotowanie pedagogiczne.

Przyjęto również, że zajęcia z przedmiotu edukacja zdrowotna będą mogły być prowadzone przez zespół dwóch lub więcej ww. nauczycieli.

Darmowe studia podyplomowe dla nauczycieli, przygotowujące do nauczania edukacji zdrowotnej

Ministerstwo zleci 11 uczelniom realizację kwalifikacyjnych studiów podyplomowych dla nauczycieli, przygotowujących do nauczania edukacji zdrowotnej. Studia będą finansowane z budżetu MEN, będą bezpłatne dla nauczycieli i będą trwały 3 semestry, a zajęcia rozpoczną się w marcu/kwietniu br.

Szkolenia i materiały edukacyjne dla nauczycieli do nowych przedmiotów

Ośrodek Rozwoju Edukacji w Warszawie we współpracy z publicznymi placówkami doskonalenia nauczycieli będzie prowadził szkolenia dla nauczycieli, którzy będą uczyć przedmiotów: edukacja obywatelska i edukacja zdrowotna.

Komentarz metodyczny dla nauczycieli edukacji obywatelskiej

Ministerstwo zachęca do zapoznania się z komentarzem metodycznym do podstawy programowej nowego przedmiotu - edukacja obywatlelska.

Materiał:

• rozporządzenie zmieniające rozporządzenie w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz podstawy programowej kształcenia ogólnego dla szkoły podstawowej, w tym dla uczniów z niepełnosprawnością w stopniu umiarkowanym lub znacznym, kształcenia ogólnego dla branżowej szkoły I stopnia, kształcenia ogólnego dla szkoły specjalnej przysposabiającej do pracy oraz kształcenia ogólnego dla szkoły policealnej,
• rozporządzenie zmieniające rozporządzenie w sprawie podstawy programowej kształcenia ogólnego dla liceum ogólnokształcącego, technikum oraz branżowej szkoły II stopnia.

Stan prawny na dzień:

• 6-03-2025