Awans zawodowy na stopień nauczyciela dyplomowanego wg „STAREJ ŚCIEŻKI”

Aktualnie w szkołach realizowane są dwie różne ścieżki awansu zawodowego. Rozpoczynamy cykl artykułów z tego zakresu, zaczynając od nauczycieli ubiegających się o awans na stopień nauczyciela dyplomowanego według tzw. starej ścieżki.

Od 1 września 2022 wdrażany jest nowy system awansu zawodowego nauczycieli – zgodnie z ustawą – Karta Nauczyciela w brzmieniu obowiązującym od 1 września 2022 r. oraz rozporządzeniem Ministra Edukacji i Nauki z dnia 6 września 2022 roku w sprawie uzyskiwania stopni awansu zawodowego przez nauczycieli.

Nowe przepisy prawne nie obowiązują jednak wszystkich nauczycieli. Stanowią o tym przepisy przejściowe, o czym Ministerstwo Edukacji i Nauki wydało obszerny materiał informacyjny "Wdrażanie nowego systemu awansu zawodowego nauczycieli w świetle przepisów przejściowych". Obejmują one m.in. nauczycieli ubiegających się o awans na stopień nauczyciela dyplomowanego.

Ostatnim rokiem szkolnym, w którym można było rozpocząć staż na stopień nauczyciela dyplomowanego, był rok szkolny 2021/2022. Od 1 września 2022 r. nie ma już możliwości rozpoczęcia stażu na stopień nauczyciela dyplomowanego.

Nauczyciele, którzy przed dniem 1 września 2022 r. rozpoczęli staż na stopień nauczyciela dyplomowanego, lecz do tego dnia nie uzyskali tego stopnia ubiegają się o stopień nauczyciela dyplomowanego według przepisów dotychczasowych (ustawy – Karta Nauczyciela w brzmieniu obowiązującym przed 1 września 2022 r. oraz rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 26 lipca 2018 r. w sprawie uzyskiwania stopni awansu zawodowego przez nauczycieli).

Po zakończeniu stażu nauczyciel opracowuje sprawozdanie z realizacji planu rozwoju zawodowego, a dyrektor szkoły dokonuje oceny dorobku zawodowego nauczyciela.

Podpowiadamy na co zwrócić szczególną uwagę przygotowując się do zakończenia stażu wg starych zasad.Proponujemy przeprowadzenie „samokontroli” zgodnie z poniższymi punktami.

Po pierwsze, na początek trzeba sprawdzić daty na wniosku o rozpoczęcie stażu i na planie rozwoju zawodowego, zgodnie z obowiązującymi terminami.

TERMIN ZŁOŻENIA WNIOSKU O ROZPOCZĘCIE STAŻU - dzień rozpoczęcia roku szkolnego, nie później niż w ciągu 14 dni od dnia rozpoczęcia zajęć (Art. 9d. 1. Karty Nauczyciela)

„Nauczyciel rozpoczyna staż z początkiem roku szkolnego, nie później jednak niż w ciągu 14 dni od dnia rozpoczęcia zajęć, na swój wniosek skierowany do dyrektora szkoły”;

TERMIN PRZEDSTAWIENIA PLANU ROZWOJU ZAWODOWEGO -wraz z wnioskiem o rozpoczęcie stażu, tj. w dniu rozpoczęcia roku (§ 3. 2. rozporządzenia)

„Nauczyciel kontraktowy i nauczyciel mianowany dołączają plan rozwoju zawodowego do wniosku o rozpoczęcie stażu”;

ZATWIERDZENIE PLANU ROZWOJU ZAWODOWEGO PRZEZ DYREKTORA SZKOŁY - w ciągu 30 dni kalendarzowych od dnia rozpoczęcia roku szkolnego (§ 3.3 rozporządzenia).

„Dyrektor szkoły, w terminie 30 dni od dnia rozpoczęcia zajęć w szkole, zatwierdza plan rozwoju zawodowego albo zwraca go nauczycielowi do poprawienia wraz z pisemnym zaleceniem wprowadzenia niezbędnych zmian”.

Po drugie, trzeba przeanalizować plan pod względem konstrukcji. Zasadne wydaje się napisanie planu jako zadań do realizacji wg powinności, ale można sporządzić także wg powinności i/lub wymagań. POWINNOŚCI, czyli co nauczyciel powinien realizować w trakcie stażu znajdują się w § 8ust.1, a WYMAGANIA niezbędne do uzyskania stopnia nauczyciela dyplomowanego są w § 8. ust.2 Rozporządzenia MEN z dnia 26 lipca 2018 r. w sprawie uzyskiwania stopni awansu zawodowego przez nauczycieli.

Dla przypomnienia, w POWINNOŚCIACH mamy działania doskonalące warsztat pracy, w tym umiejętności stosowania TIK, zadania służące podniesieniu jakości pracy szkoły i własnemu rozwojowi oraz prowadzenie i ewaluacja zajęć otwartych. WYMAGAŃ jest więcej. Pierwsze niezbędne wymaganie dotyczy umiejętności wykorzystania metod aktywizujących i TIK. Drugie – dzielenia się wiedzą i doświadczeniem. Trzecie - poszerzenia działań w ramach zadań dydaktyczno-wychowawczo-opiekuńczych. Z czwartego wymagania mamy do wyboru minimum dwa zadania spośród czterech. Dotyczą one: opracowania i wdrożenia programu; wykonywania konkretnych zadań - funkcji, w tym opiekuna stażu, kuratora społecznego, przewodniczącego zespołu nauczycieli, koordynatora projektu, egzaminatora OKE; konkretnych umiejętności posługiwania się językiem obcym; opracowania autorskiej pracy –publikacji.

Po trzecie, przeanalizować plan pod względem zadań. W planie rozwoju zawodowego najważniejsze są ZADANIA, zaplanowane do wykonania przez nauczyciela i zatwierdzone przez dyrektora szkoły. Wykonanie tych zadań powinno być następnie ujęte w sprawozdaniu z realizacji planu rozwoju zawodowego. Zawsze można wprowadzić zmiany w planie, byleby za zgodą dyrektora.

Po czwarte warto pamiętać o obowiązujących terminach i zadaniach od zakończenia stażu do złożenia wniosku o postępowanie kwalifikacyjne:

7dni od dnia zakończenia stażu -Złożenie sprawozdania z realizacji stażu (§4 ust. 5 rozporządzenia)

„Nauczyciel składa dyrektorowi szkoły sprawozdanie z realizacji planu rozwoju zawodowego, uwzględniające efekty jego realizacji dla nauczyciela i szkoły, w terminie 7 dni od dnia zakończenia stażu.”

Przyjmując, że dniem zakończenia stażu jest 31 maja 2024 nauczyciel składa dyrektorowi sprawozdanie z realizacji planu rozwoju zawodowego – do 7 czerwca 2024 roku. Forma sprawozdania jest dowolna, ale wskazane jest aby była zbieżna z formą planu rozwoju zawodowego, zatwierdzonego przez dyrektora (na początku stażu). Jeżeli wybraliśmy tabelę to należy pamiętać o dodaniu kolumny informującej o skuteczności/efektywności pracy na rzecz podniesienia jakości pracy szkoły. W tym dokumencie nauczyciel powinien odnieść się do każdego zadania ujętego w planie, podając, np. nazwę zadania, formy jego realizacji, terminy, uwagi o przebiegu zadania, wnioski oraz uzyskane wymierne efekty. Można także wskazać kierunki dalszego rozwoju.

21 dni od dnia złożenia sprawozdania z realizacji stażu - Ocena dorobku zawodowego nauczyciela za okres stażu(art.9c ust.5a, ust.5b i ust.5c ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. Karta Nauczyciela)

„5a. Ocenę dorobku zawodowego nauczyciela za okres stażu ustala, w terminie nie dłuższym niż 21 dni od dnia złożenia sprawozdania, o którym mowa w ust. 3, z uwzględnieniem stopnia realizacji planu rozwoju zawodowego nauczyciela, dyrektor szkoły:

2) w przypadku nauczyciela mianowanego – po zasięgnięciu opinii rady rodziców.

5b. Rada rodziców powinna przedstawić swoją opinię w terminie 14 dni od dnia otrzymania zawiadomienia o dokonywanej ocenie dorobku zawodowego nauczyciela. Nieprzedstawienie opinii rady rodziców nie wstrzymuje postępowania, o którym mowa w ust. 5a.

5c. Ocena dorobku zawodowego nauczyciela może być pozytywna lub negatywna. Ocena jest sporządzana na piśmie i zawiera uzasadnienie oraz pouczenie o możliwości wniesienia odwołania”.

Jeżeli nauczyciel złoży sprawozdanie w ostatnim możliwym dniu, czyli, np. 7 czerwca 2024 r. to ostatnim ustawowym dniem na sporządzenie oceny dorobku zawodowego nauczyciela za okres stażu będzie 28 czerwca 2024 r.

w ciągu 3 lat od dnia otrzymania pozytywnej oceny za okres stażu - Złożenie wniosku o wszczęcie postępowania kwalifikacyjnego przez nauczyciela mianowanego (art. 9d ust. 7 Karty Nauczyciela)

„….Nauczyciel mianowany może złożyć wniosek o podjęcie postępowania kwalifikacyjnego w okresie 3 lat od dnia otrzymania pozytywnej oceny dorobku zawodowego za okres stażu. W razie niedotrzymania terminów złożenia wniosków nauczyciele ci są obowiązani do ponownego odbycia stażu w pełnym wymiarze”.

Wzór wniosku wraz z wykazem załączników znajduje się na stronie właściwego Kuratorium Oświaty. Do wniosku załączamy dokumenty zgodnie z § 9 ust. 1 i 2 rozporządzenia. Tam też można znaleźć moduł rejestracji nauczycieli w systemie GSOK, a po rejestracji konta otrzymujemy możliwość wydrukowania wypełnionej Karty informacyjnej. Warto sprawdzać co interesującego zamieszczane jest tam w sprawie awansu zawodowego.

Inne istotne terminy związane z awansem zawodowym:

na co najmniej 7 dni przed posiedzeniem komisji - powiadomienie nauczyciela o terminie i miejscu posiedzenia komisji egzaminacyjnej i kwalifikacyjnej(§11 ust. 3 rozporządzenia MEN)

Przebieg spotkania przed komisją kwalifikacyjną precyzują przepisy rozporządzenia MEN w art. 12 ust.3. Tu nie ma prezentacji dorobku, jak w przypadku rozmowy i egzaminu na dwa wcześniejsze stopnie. Jest natomiast:

prezentacja sposobu realizacji jednego z zadań niedołączonego do wniosku;
odpowiedź na pytania komisji, ale uwaga!: dotyczące wpływu zrealizowanych działań na podniesienie jakości pracy szkoły/placówki;
rozwiązanie wskazanego przez komisję problemu związanego z wykonywaną pracą, z uwzględnieniem przepisów prawa;
określenie celów dalszej pracy i własnego rozwoju;
do 31 sierpnia - Termin wydania decyzji o nadaniu lub odmowie nadania stopnia awansu zawodowego nauczycielowi -jeżeli wniosek złożony do 30 czerwca (art. 9b ust. 3 Karty Nauczyciela);
do 31 grudnia - Termin wydania decyzji o nadaniu lub odmowie nadania stopnia awansu zawodowego nauczycielowi - jeżeli wniosek złożony do 31 października (art. 9b ust. 3a Karty Nauczyciela).

Ponadto, w uzasadnionych przypadkach istnieje możliwość przedłużenia okresu stażu:

od miesiąca do roku - przedłużenie stażu (art. 9d ust.5 Karty Nauczyciela)

„5. W przypadku nieobecności nauczyciela w pracy z powodu pozostawania w stanie nieczynnym, czasowej niezdolności do pracy wskutek choroby, ….”;

od miesiąca do roku i 6 miesięcy - przedłużenie stażu (art. 9d ust.5a KartyNauczyciela) „5a. W przypadku nieobecności nauczyciela w pracy z powodu urlopu macierzyńskiego, urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego, …..”.

Termin trwania przedłużonego stażu liczy się od dnia planowanego zakończenia stażu, a ponieważ najczęściej jest to 31 maja, to kolejne dni liczymy od 1 czerwca. Wówczas od nowego terminu zakończenia stażu liczone są pozostałe terminy proceduralne.

O czym jeszcze warto pamiętać?

Podczas postępowania kwalifikacyjnego nauczyciel jest oceniany z realizacji wymagań niezbędnych do uzyskania stopnia awansu zawodowego. Należy pamiętać, że wymagania niezbędne do uzyskania stopnia nauczyciela dyplomowanego są skonstruowane tak ogólnie, że wiele działań może być do nich przypisanych. Niektóre zadania mogą być argumentem na rzecz spełnienia kilku wymagań. Trzeba więc w toku pracy nad sprawozdaniem, opisem realizacji zadań, przygotowywaniem prezentacji podjąć decyzję o umieszczeniu działania w odpowiednim punkcie - tylko jednym.

Poza tym, gdyby komuś nie powiodło się na rozmowie, to proszę pamiętać, że nauczyciel, który nie uzyskał akceptacji przed komisją może ponownie złożyć wniosek o podjęcie postępowania kwalifikacyjnego po odbyciu, na wniosek nauczyciela i za zgodą dyrektora szkoły, dodatkowego stażu w wymiarze 9 miesięcy (art. 9g ust.8 KN). Wówczas nauczyciel rozpoczyna staż z początkiem roku szkolnego, pisze plan rozwoju i sprawozdanie z odbytego stażu. Składa ponownie wniosek, uwzględniający oba staże.

Podstawa prawna:

Jadwiga Osińska

19-03-2023