Katalog zadań dyrektora przedszkola, szkoły, placówki oświatowej jest bardzo obszerny. Jego obowiązki wynikają z ustawy Prawo oświatowe, Karty Nauczyciela, ustawy o systemie oświaty i wielu rozporządzeń. Wydaje się być oczywistym, że rejestr wszystkich zadań wynikających z powyższych aktów prawnych towarzyszy dyrektorowi przez cały rok szkolny. Jednak to właśnie jego początek jest intensyfikacją szeregu działań nauczycieli i dyrektora w zakresie uaktualniania lub tworzenia dokumentacji pracy szkoły, nowelizacji statutów, tworzenia programów wychowawczo-profilaktycznych, zadań dotyczących realizacji pomocy psychologiczno-pedagogicznej i wielu, wielu innych. Nowy rok szkolny to nowe plany pracy szkoły, plany specjalistów i zespołów, to również plan nadzoru, a w nim nowe zadania w oparciu o kierunki polityki oświatowej państwa i sposoby realizacji wniosków z nadzoru. Nie inaczej będzie w tym specyficznym roku szkolnym 2020/21, który jak żaden inny przed dyrektorami stawia dodatkowo wymogi skutecznego i sprawnego wdrożenia procedur zmiany trybu nauczania. A zatem, w bieżącym roku szkolnym największą trudność może stanowić interpretacja tych jakże istotnych zmian organizacyjnych wynikających ze stanu epidemii i odpowiedzi na pytanie czy wpływają one, a jeśli tak to w jakim stopniu, na standardowe zadania szkoły realizowane w każdym obszarze jej funkcjonowania?

Pomimo wielu obaw i pytań, jakie postawił nowy rok szkolny, należy pamiętać, że każda placówka oświatowa i jej dyrektor muszą nadal realizować swoje, niełatwe przecież zadania. Poza standardowymi zadaniami statutowymi, jak co roku, niezależnie od reżimu sanitarnego, należy oczywiście również zaplanować, zrealizować, udokumentować oraz nadzorować chociażby ogłoszone przez MEN kierunki rozwoju polityki oświatowej.

Dostosowanie pracy placówki oraz ciągły monitoring bezpieczeństwa przy jednoczesnym obowiązku realizacji bardzo szerokiego katalogu działań stanowi bardzo duże wyzwanie dla Dyrektora. Już pojawiają, a pojawiało się będzie jeszcze więcej, trudności w interpretacji poszczególnych wytycznych i przepisów, w ich wdrożeniu czy sposobach realizacji zadań placówki w nowej rzeczywistości. 

Poza przygotowaniem placówki do nowych wymogów sanitarnych Minister Edukacji oczekuje konkretnych działań zarówno w obszarze edukacji (kompetencje kluczowe, matematyka, przyroda), wychowania (wartości, kształtowanie postaw), metod kształcenia (wykorzystanie TIK i nauki na odległość), ale też zapewnienia wysokiej jakości kształcenia oraz wsparcia psychologiczno-pedagogicznego wszystkim uczniom. Jest to bardzo szerokie spektrum działań, za których zaplanowanie, organizację i przebieg, ale też nadzór nad nimi, odpowiada tylko dyrektor. 

W wyżej wymienionym kontekście częsta troska dyrektorów w obecnym czasie dotyczy m.in. statutu szkoły i przejawia się w kwestii dotyczącej konieczności/lub braku wprowadzania do statutu informacji dotyczących pracy zdalnej uczniów oraz kwestii związanych z pandemią. Wnikliwa analiza przepisów obowiązujących od 1 września 2020 r. nie wskazuje obowiązku dokonania zmian w statucie szkoły. Zawartość statutu nadal określa art. 98 ustawy z dnia 14 grudnia 2016 r. Prawo oświatowe (Dz. U. z 2020 r. poz. 910), w tym dokładnie ustęp 1 wymieniający w szczególnego jego obszary. Należy przy tym podkreślić, że nie jest on też katalogiem zamkniętym, więc szkoły mogą go rozbudować zgodnie z własnymi potrzebami i obowiązującymi przepisami. Warto zauważyć również, że znowelizowane rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 20 marca 2020 r. w sprawie szczególnych rozwiązań w okresie czasowego ograniczenia funkcjonowania jednostek systemu oświaty w związku z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19 (Dz. U. z 2020 poz. 493 ze zm.) nie zawiera przepisów obligujących szkoły do wprowadzenia zmian w ich statutach. Zrozumiałe jest natomiast to, że obowiązki wynikające z organizacji pracy w czasie zdalnego nauczania ustalone wspólnie przez dyrektora i nauczycieli w ocenie wielu szkół powinny znajdować się w akcie prawa wewnętrznego, jakim jest statut w części dotyczącej np. nauczania na odległość. Skoro przepisy nie nakazują ani nie zabraniają takiego rozwiązania jest ono autonomiczną decyzją dyrektora i jego nauczycieli.

Inna kwestia dotyczy planu nadzoru pedagogicznego i jego realizacji w zmiennych warunkach organizacyjnych szkoły. Jak go zaplanować, aby wywiązać się z obowiązku rzetelnego sprawowania nadzoru nad pracą nauczycieli? Jakie przedstawić propozycje planu uwzględniające powyższe kwestie, jak zaplanować jego nowatorską i sprawną realizację? 

Z pewnością powinien on uwzględniać działania, które będą podejmowane podczas funkcjonowania szkół i placówek bez ograniczeń, z ograniczeniami oraz z zastosowaniem modelu mieszanego. Propozycje w tym zakresie odnajdą Państwo w artykule pt. Plan nadzoru pedagogicznego dyrektora szkoły w związku z ewentualną zmianą organizacji pracy szkoły.

Kolejny zgłaszany problem wiąże się z awansem zawodowym nauczycieli: Jakie są zasady ustalania terminu zakończenia stażu nauczyciela, czy okres pracy zdalnej, gotowość do pracy oraz korzystanie z zasiłku z tytułu opieki nad dzieckiem w związku z koronawirusem wpływa na termin zakończenia stażu, a również czy nauczyciel będący w stażu powinien wprowadzić zmiany do planu nadzoru lub czy dyrektor powinien zobowiązać go do wprowadzenia zmian w zatwierdzonym już wcześniej planie?

Wiele wątków i co za tym idzie wiele odpowiedzi. W artykule pt. Awans zawodowy nauczyciela – rozpoczęcie stażu w roku szkolnym 2020/2021 odnajdziecie Państwo odpowiedź na pytanie: Kto i kiedy może rozpocząć staż „awansowy” w nowym roku szkolnym 2020/2021? Inne kwestie wymagają wnikliwej analizy każdego z przypadków i dokonania próby odpowiedzi w oparciu o obowiązujące przepisy. Z pewnością w kwestii zmian dokonywanych w planie rozwoju zawodowego, czy to z polecenia dyrektora czy też z inicjatywy nauczyciela mają zastosowanie odpowiednio § 4 ust. 3 i 4 rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 26 lipca 2018 r. w sprawie uzyskiwania stopni awansu zawodowego przez nauczycieli (Dz. U. z 2018 r. poz. 1574 z późn. zm.), bowiem w każdym przypadku zmiana organizacji pracy wiąże się ze zmianami warunków jego przebiegu, chociażby w kwestii obserwacji zajęć prowadzonych przez nauczyciela. Zasadne byłoby zatem uwzględnienie tych zmian w jego realizacji, co tym samym zapewni płynność jego przebiegu.

To tylko wstęp do katalogu propozycji interpretacji i rozwiązań codziennych sytuacji problemowych w pracy dyrektora placówki oświatowej. Inne kwestie obejmujące m.in. obszar edukacji i wychowania, sposobów dokumentowania, a także zapewnienia wysokiej jakości kształcenia oraz wsparcia psychologiczno-pedagogicznego wszystkim uczniom, to tematy, o których będziemy mówili podczas szkolenia w formie webinarium:

Zadania dyrektora w roku szkolnym 2020/21 - sposoby ich realizacji, dokumentowania i nadzoru, w terminach 27 i 28 października 2020 r.

Zapraszamy,

Zespół ECRK

23-09-2020