26 czerwca Senat bez poprwek przyjął ustawę zmieniającą ustawę Karta Nauczyciela. Tym samym czekamy już tylko na podpis Prezydenta, ogłoszenie jej w Dzienniku Ustaw i nowe rozporządzenia.
Zmiany związane są z realizacją porozumienia podpisanego przez NZSS Solidarność ze stroną rządową jeszcze przed wybuchem strajku nauczycieli. Dotyczą one m.in. podniesienia średniego wynagrodzenia nauczycieli, wprowadzenia świadczenia na start dla nauczycieli stażystów, określenia minimalnej wysokości dodatku za wychowawstwo i skrócenia ścieżki awansu zawodowego. Zmiany obowiązywać mają od 1 września 2019 r. Jakie zmiany czekają nauczycieli?
- Podniesienie średniego wynagrodzenia nauczycieli
Od 1 września planowane jest podwyższenie wynagrodzeń zasadniczych nauczycieli. Zmieni się tabela zaszeregowania wysokości minimalnych stawek wynagrodzenia zasadniczego nauczycieli określona w rozporządzeniu MEN. Ustawa wprowadza przepis przejściowy, według którego w okresie od 1 września 2019 r. do 31 grudnia 2019 r. średnie wynagrodzenie nauczycieli zwiększa się o 9,6%. Podwyższenie wynagrodzeń nauczycieli w związku z tą zmianą nastąpi nie później niż do 30 września 2019 r., z wyrównaniem od 1 września 2019 r.
Ponadto, jak czytamy w uzasadnieniu do projektu ustawy:
„W związku ze zwiększeniem wynagrodzeń nauczycieli od 1 września 2019 r. zagwarantowano publicznym niesamorządowym przedszkolom, innym formom wychowania przedszkolnego, szkołom i placówkom zwiększenie dotacji wypłacanych z budżetów JST na podstawie przepisów ustawy o finansowaniu zadań oświatowych. JST dokonają aktualizacji kwot dotacji do dnia 31 października 2019 r. Oznacza to, że dodatkowe środki zostaną przekazane w ramach dotacji najpóźniej w miesiącu listopadzie i grudniu 2019 r.”.
- Wprowadzenie świadczenia na start dla nauczyciela stażysty
Do Karty Nauczyciela zostanie dodany nowy art. 53. Wszyscy nauczyciele odbywający staż na nauczyciela kontraktowego dostaną jednorazowe świadczenie w wysokości 1.000 zł. Świadczenie będzie wypłacane do 30 września roku, w którym nauczyciel rozpoczął staż.
| W projekcie zmian w opublikowanych w lutym br. (jeszcze przed strajkiem) takie świadczenie miało przysługiwać w każdym roku odbywania stażu na nauczyciela kontraktowego – dwukrotnie po 1.000 zł (łącznie 2.000 zł). Finalnie ma być wypłacane jedynie jednen raz 1.000 zł. |
Świadczenie na start będzie miało charakter socjalny. W związku z tym wszyscy nauczyciele uprawnieni do tego świadczenia otrzymają je w takiej samej wysokości, niezależnie od wymiaru zatrudnienia. Warunkiem otrzymania świadczenia jest wyłącznie odbywanie stażu na stopień nauczyciela kontraktowego, co przesądza, że nauczyciel musi być zatrudniony co najmniej w wymiarze 1/2 obowiązkowego wymiaru zajęć w jednej lub kilku szkołach łącznie. Świadczenia nie uwzględnia się przy obliczaniu kwot wydatkowanych na średnie wynagrodzenia nauczycieli. Tym samym świadczenie to nie może powodować obniżenia otrzymywanych przez nauczycieli stażystów innych składników wynagrodzenia. Świadczenie obejmie nauczycieli, którzy rozpoczną staż po 1 września 2019 r.
- Wprowadzenie minimalnej stawki dodatku za wychowawstwo
Do Karty Nauczyciela zostanie dodany nowy art. 34a. Zgodnie z nim minimalna wysokość dodatku funkcyjnego z tytułu sprawowania funkcji wychowawcy klasy ma wynosić 300 zł.
Obecnie wysokość stawek dodatku funkcyjnego, do którego należy m.in. dodatek z tytułu sprawowania funkcji wychowawcy klasy, oraz szczegółowe warunki przyznawania tego dodatku określa organ prowadzący szkołę będący jednostką samorządu terytorialnego, w drodze regulaminu wynagradzania (art. 30 ust. 6 pkt 1 ustawy – Karta Nauczyciela). Wysokość tego dodatku jest różna w zależności od organu prowadzącego. Zatem od 1 września 2019 r. formalnie dalej wysokość tego dodatku ustala organ prowadzący, ale jego wysokość nie może być niższa niż 300 zł.
| Art. 34a Karty Nauczyciela
„Art. 34a. 1. Nauczycielowi, któremu powierzono sprawowanie funkcji wychowawcy klasy, przysługuje dodatek funkcyjny z tytułu sprawowania funkcji wychowawcy klasy. 2. Minimalna wysokość dodatku, o którym mowa w ust. 1, wynosi 300 zł.”. |
- Powrót do ścieżki awansu sprzed 1 września 2018 r.
Nowelizacja, co do zasady, przywraca starą ścieżkę awansu zawodowego obowiązującą przed 1 września 2018 r.
Tabela. Porównanie zmian w awansie zawodowym od 1 września i do 31 sierpnia 2019 r.
|
Zmiany |
Od 1 września 2019 r. |
Do 31 sierpnia 2019 r. |
|
Zniesienie obligatoryjności dokonywania oceny pracy nauczycieli |
Nie trzeba już po zakończeniu stażu dokonywać oceny pracy. Przywrócona zostanie ocena dorobku zawodowego za okres stażu. |
Ocena pracy jest obowiązkowa: 1) po zakończeniu stażu na stopień nauczyciela kontraktowego, nauczyciela mianowanego i nauczyciela dyplomowanego; 2) po zakończeniu dodatkowego stażu, o którym mowa w art. 9g ust. 8 Karty Nauczyciela; 3) co 5 lat pracy w szkole od dnia uzyskania stopnia nauczyciela kontraktowego, nauczyciela mianowanego i nauczyciela dyplomowanego. |
|
Przy dokonywaniu oceny pracy nauczycieli zostało utrzymane zasięganie opinii rady rodziców |
Oceny pracy nauczyciela dokonuje dyrektor szkoły, który przy jej dokonywaniu zasięga opinii rady rodziców, z wyjątkiem szkół i placówek, w których nie tworzy się rad rodziców. Rada rodziców przedstawia pisemną opinię w terminie 14 dni od dnia otrzymania zawiadomienia o dokonywanej ocenie pracy nauczyciela. Nieprzedstawienie opinii przez radę rodziców nie wstrzymuje dokonywania oceny pracy. |
Oceny pracy nauczyciela dokonuje dyrektor szkoły, który przy jej dokonywaniu zasięga opinii rady rodziców, z wyjątkiem szkół i placówek, w których nie tworzy się rad rodziców. Rada rodziców przedstawia pisemną opinię w terminie 14 dni od dnia otrzymania zawiadomienia o dokonywanej ocenie pracy nauczyciela. Nieprzedstawienie opinii przez radę rodziców nie wstrzymuje dokonywania oceny pracy. |
|
Uchylenie upoważnienia do określenia, w drodze rozporządzenia, szczegółowych kryteriów oceny pracy nauczycieli |
Kryteria oceny pracy będą określone w ustawie Karta Nauczyciela (art. 6a ust. 1e i 1f). |
To MEN w drodze rozporządzenia określa kryteria oceny pracy – rozporządzenie MEN z dnia 29 maja 2018 r. w sprawie szczegółowych kryteriów i trybu dokonywania oceny pracy nauczycieli, zakresu informacji zawartych w karcie oceny pracy, składu i sposobu powoływania zespołu oceniającego oraz trybu postępowania odwoławczego (Dz.U z 2018 r. poz. 1133). |
|
Rozdzielenie oceny pracy od awansu zawodowego nauczycieli, w zakresie awansu zawodowego przywrócona zostaje ocena dorobku zawodowego nauczyciela za okres stażu |
Ocenę dorobku zawodowego nauczyciela za okres stażu ustala, w terminie nie dłuższym niż 21 dni od dnia złożenia sprawozdania za okres stażu z uwzględnieniem stopnia realizacji planu rozwoju zawodowego nauczyciela, dyrektor szkoły (zmodyfikowany art. 9c Karty Nauczyciela) |
Nie ma oceny dorobku zawodowego za okres staży. Po zakończeniu każdego stażu jest ustalana ocena pracy nauczyciela. |
|
Uchylenie przepisów dotyczących dodatku za wyróżniającą pracę dla nauczycieli dyplomowanych |
Zmiana ta jest konsekwencją odejścia od obligatoryjności dokonywania oceny pracy, zmiany skali i kryteriów tej oceny. |
Dodatek za wyróżniającą pracę po raz pierwszy mieli otrzymać nauczyciele dyplomowania w pełnej wysokości od 1 września 2020 r. |
|
Skrócenie okresów pracy w szkole niezbędnych do rozpoczęcia stażu na kolejny stopień awansu zawodowego |
Okres pracy między kolejnymi stopniami awansu zawodowego zostanie skrócony do 2 lat pracy przed rozpoczęciem stażu na stopień nauczyciela mianowanego oraz do 1 roku przed rozpoczęciem stażu na stopień nauczyciela dyplomowanego. |
Obecnie okres stażu pracy między kolejnymi stopniami awansu zawodowego wynosi:
|
|
Skrócenie stażu na stopień nauczyciela kontraktowego do 9 miesięcy |
Staż na nauczyciela kontraktowego ma wynosić 9 miesięcy (zmiana art. 9c ust. 1 Karty Nauczyciela). |
Staż na nauczyciela kontraktowego wynosi 1 rok i 9 miesięcy. |
|
Zastąpienie egzaminu przed komisją egzaminacyjną na stopień nauczyciela kontraktowego rozmową przeprowadzaną przez komisję kwalifikacyjną |
Powrót do egzaminu przed komisją kwalifikacyjną po zakończeniu stażu na stopień awansu zawodowego nauczyciel kontraktowego, jak to było przed 1 września 2018 r. |
Po zakończeniu stażu awansu na stopień nauczyciela kontraktowego nauczyciel składa egzamin przed komisją egzaminacyjna. |
W związku z powyższymi zmiany niezbędne jest wprowadzenie szeregu przepisów przejściowych związanych z obecnym awansem zawodowym. I tak:
|
Art. 8 – 13 ustawy o zmianie ustawy – Karta Nauczyciela oraz niektórych innych ustaw (projekt z 5.06.2019 r.) Art. 8. Do postępowań w sprawie dokonania oceny pracy nauczyciela, wszczętych i niezakończonych przed dniem 1 września 2019 r., stosuje się przepisy dotychczasowe. Art. 9.
Art. 10. Do postępowań o nadanie nauczycielom stopnia awansu zawodowego, wszczętych i niezakończonych przed dniem 1 września 2019 r., stosuje się przepisy dotychczasowe. Art. 11. W przypadku nauczycieli, którzy zakończyli staż na kolejny stopień awansu zawodowego w okresie od dnia 1 września 2018 r. do dnia 31 sierpnia 2019 r., lecz do dnia 31 sierpnia 2019 r. nie otrzymali oceny pracy nauczyciela po zakończeniu stażu lub nie złożyli wniosku o podjęcie postępowania kwalifikacyjnego lub egzaminacyjnego, ocena pracy nauczyciela po zakończeniu stażu jest dokonywana oraz postępowanie kwalifikacyjne lub egzaminacyjne jest prowadzone według dotychczasowych przepisów. Art. 12. W przypadku nauczycieli, którzy w okresie od dnia 1 września 2018 r. do dnia 31 sierpnia 2019 r. w trakcie odbywania stażu na kolejny stopień awansu zawodowego zmienili miejsce zatrudnienia i za okres dotychczas odbytego stażu otrzymali co najmniej dobrą ocenę pracy, ocena ta jest uwzględniana do oceny dorobku zawodowego nauczyciela dokonywanej po zakończeniu całego stażu. Art. 13. Do dnia 31 sierpnia 2024 r. wniosek o podjęcie postępowania kwalifikacyjnego o awans na stopień nauczyciela dyplomowanego może również złożyć dyrektor szkoły posiadający na tym stanowisku nieprzerwany okres pracy wynoszący co najmniej 3 lata, a w przypadku nauczyciela posiadającego co najmniej stopień naukowy doktora co najmniej 2 lata, oraz legitymujący się co najmniej bardzo dobrą oceną pracy dokonaną na zasadach określonych w art. 6a ustawy zmienianej w art. 1, w brzmieniu obowiązującym od dnia 1 września 2018 r. do dnia 31 grudnia 2018 r. lub od dnia 1 stycznia 2019 r. do dnia 31 sierpnia 2019 r. Wniosek ten dyrektor szkoły może złożyć po upływie 4 lat od dnia nadania stopnia nauczyciela mianowanego, a w przypadku nauczyciela posiadającego co najmniej stopień naukowy doktora po upływie 3 lat od dnia nadania stopnia nauczyciela mianowanego.” |
- Wprowadzenie limitu umów na czas określony z nauczycielami
Do Karty Nauczyciela zostanie dodany nowe ustępy do art. 10 – ust. 12-17.
Przepisy mają za zadanie, podobnie jak w przypadku Kodeksu pracy w art. 251 , ograniczyć możliwości nadużywania umów o pracę na czas określony, zawieranych w związku z zaistnieniem potrzeby wynikającej z organizacji nauczania. Łączny okres zatrudnienia na podstawie tych umów między tymi samymi stronami stosunku pracy nie będzie mógł przekraczać 36 miesięcy.
Regulacja nie ma zastosowania do umów o pracę na czas określony zawartych:
- w celu zastępstwa nieobecnego nauczyciela;
- z nauczycielem niemającym kwalifikacji wymaganych do zajmowania danego stanowiska;
- w przypadku przedłużenia umowy o pracę do dnia porodu.
Jeżeli okres zatrudnienia na podstawie umów o pracę na czas określony przekroczy 36 miesięcy, z dniem następującym po upływie tego okresu stosunek pracy przekształca się:
- w przypadku nauczyciela kontraktowego – w stosunek pracy na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony;
- w przypadku nauczyciela mianowanego i nauczyciela dyplomowanego – w stosunek pracy na podstawie mianowania, a w przypadku niespełniania warunków, o których mowa w art. 10 ust. 5 pkt 1 i 6 Karty Nauczyciela w stosunek pracy na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony.
Przekształcenie podstawy prawnej stosunku pracy potwierdza na piśmie dyrektor szkoły.
|
Art. 10 ust. 12-17 Karty Nauczyciela „12. Okres zatrudnienia na podstawie umowy o pracę na czas określony zawartej w przypadku zaistnienia potrzeby wynikającej z organizacji nauczania, zgodnie z ust. 7, a także łączny okres zatrudnienia na podstawie tych umów między tymi samymi stronami stosunku pracy, nie może przekraczać 36 miesięcy. 13. Do okresu zatrudnienia, o którym mowa w ust. 12, wlicza się umowy o pracę na czas określony, o których mowa w ust. 12, zawarte na następujące po sobie okresy, o ile przerwa między rozwiązaniem poprzedniej a nawiązaniem kolejnej umowy o pracę nie przekroczyła 3 miesięcy. 14. Jeżeli okres zatrudnienia na podstawie umów o pracę na czas określony, o których mowa w ust. 12, przekracza okres, o którym mowa w ust. 12, z dniem następującym po upływie tego okresu, stosunek pracy przekształca się: 1) w przypadku nauczyciela kontraktowego – w stosunek pracy na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony; 2) w przypadku nauczyciela mianowanego i nauczyciela dyplomowanego – w stosunek pracy na podstawie mianowania, a w przypadku niespełniania warunków, o których mowa w ust. 5 pkt 1 i 6 – w stosunek pracy na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony. 15. Przekształcenie podstawy prawnej stosunku pracy, o którym mowa w ust. 14, potwierdza na piśmie dyrektor szkoły. 16. Przepisów ust. 12–15 nie stosuje się do umów o pracę na czas określony zawartych: 1) w celu zastępstwa nieobecnego nauczyciela, jeżeli ich zawarcie w danym przypadku służy zaspokojeniu rzeczywistego okresowego zapotrzebowania i jest niezbędne w tym zakresie w świetle wszystkich okoliczności zawarcia umowy; 2) z nauczycielem nieposiadającym kwalifikacji wymaganych do zajmowania danego stanowiska, zgodnie z ust. 9; 3) w przypadku przedłużenia umowy o pracę do dnia porodu, zgodnie z art. 177 § 3 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (Dz. U. z 2018 r. poz. 917, z późn. zm.2)). 17. Z nauczycielem realizującym zadania doradcy metodycznego stosunek pracy w placówce doskonalenia nauczycieli nawiązuje się na podstawie umowę o pracę na czas określony obejmujący okres, na który powierzone zostały zadania doradcy metodycznego.”. |
Obecnie zgodnie z art. 10 ust. 7 Karty Nauczyciela, w przypadku zaistnienia potrzeby wynikającej z organizacji nauczania lub zastępstwa nieobecnego nauczyciela, w tym w trakcie roku szkolnego, z osobą rozpoczynającą pracę w szkole, z nauczycielem kontraktowym, z nauczycielem mianowanym lub z nauczycielem dyplomowanym, stosunek pracy nawiązuje się na podstawie umowy o pracę na czas określony. Czas trwania umowy zawieranej na podstawie ww. przepisu ustalany jest stosownie do zaistniałej potrzeby, przy czym przepis nie stawia bariery czasu dla jego stosowania. Bywa, że ten przepis jest nadużywany i nauczyciele przez wiele lat pozostają w zatrudnieniu na czas określony, pomimo że przesłanka potrzeby wynikającej z organizacji nauczania nie występowała lub przestała występować w okresie zatrudnienia.
Zgodnie z dodanym przepisem przejściowym do limitu umów terminowych będzie wliczało się jedynie umowy zawarte od 1 września 2019 r.
|
Art. 14 ustawy o zmianie ustawy – Karta Nauczyciela oraz niektórych innych ustaw (projekt z 5.06.2019 r.) Art. 14. Do okresu zatrudnienia, o którym mowa w art. 10 ust. 12 ustawy zmienianej w art. 1, w brzmieniu nadanym niniejszą ustawą, wlicza się okresy zatrudnienia na podstawie umów o pracę na czas określony, o których mowa w tym przepisie, zawieranych począwszy od dnia 1 września 2019 r. |
- Zmiany w postępowaniu dyscyplinarnym wobec nauczycieli
Od 1 września 2019 r. ulegnie zmianie również termin na wszczęcie postępowania dyscyplinarnego wobec nauczyciela.
Obecnie postępowanie dyscyplinarne nie może być wszczęte po upływie 3 miesięcy od dnia powzięcia przez organ, przy którym działa komisja dyscyplinarna pierwszej instancji, wiadomości o popełnieniu czynu uchybiającego godności zawodu nauczyciela lub podstawowym obowiązkom nauczyciela oraz po upływie 3 lat od popełnienia tego czynu.
Proponuje się, aby w przypadku czynu naruszającego prawa i dobro dziecka postępowanie dyscyplinarne wobec nauczyciela mogło być wszczęte także po upływie 3 miesięcy od dnia powzięcia informacji przez właściwy organ o jego popełnieniu.
- Kary porządkowe nie za uchybienia wobec praw i dobru dziecka
Do Karty Nauczyciela zostanie wprowadzony nowy przepis – art. 75 ust. 2a, zgodnie z którym za popełnienie czynu naruszającego prawa i dobro dziecka, nie można orzec kary porządkowej wobec nauczyciela. Zatem uchybienia temu będą uwzględniane jedynie przy odpowiedzialności dyscyplinarnej, a nie porządkowej. Sprawę w tym przypadku należy zgłosić do rzecznika dyscyplinarnego. Chodzi o to, by sprawy dotyczące uchybieniu wobec uczniów: np. niezapewnienie bezpieczeństwa uczniom, naruszenie godności ucznia lub jego nietykalności cielesnej zgłaszać do rzecznika dyscyplinarnego, a nie zaś karać nauczyciela karą porządkową.
Dotychczas zgłaszanie tych sprawa do rzecznika po ukaraniu dyscyplinarką kończyło się umorzeniem postępowania, bowiem w świetle przepisów art. 85 ust. 4 pkt 2, art. 85b ust. 1pkt 2 lit. c i art. 85j ust. 5 pkt 3 lit. a Karty Nauczyciela umorzenie postępowania wyjaśniającego i postępowania dyscyplinarnego lub odmowa wszczęcia postępowania dyscyplinarnego ma miejsce m.in. w przypadku, gdy za popełniony czyn nauczyciel został ukarany karą porządkową zgodnie z art. 108 Kodeksu pracy.
|
Art. 75 ust. 2a Karty Nauczyciela „2a. Kar porządkowych, o których mowa w ust. 2, nie wymierza się za popełnienie czynu naruszającego prawa i dobro dziecka. O popełnieniu przez nauczyciela czynu naruszającego prawa i dobro dziecka dyrektor szkoły, a w przypadku popełnienia takiego czynu przez dyrektora szkoły – organ prowadzący szkołę, zawiadamia rzecznika dyscyplinarnego, o którym mowa w art. 83, nie później niż w ciągu 3 dni roboczych od dnia powzięcia wiadomości o popełnieniu czynu.” |
- Modyfikacja pensum nauczycieli praktycznej nauki zawodu
Do Karty nauczyciela zostanie wprowadzony nowy przepis – art. 42 ust 7 pkt d. Umożliwienia on ustalenia dla nauczycieli praktycznej nauki zawodu niższego tygodniowego obowiązkowego wymiaru godzin zajęć. Ustalony wymiar będzie mógł być niższy niż przewidziany w Karcie Nauczyciela, ale nie będzie mógł przekraczać 20 godzin.
|
Art. 42 ust 7 pkt d Karty Nauczyciela „d) nauczycieli praktycznej nauki zawodu we wszystkich typach szkół i na kwalifikacyjnych kursach zawodowych, z tym że wymiar ten nie może przekraczać 20 godzin.”. |
Zapraszamy na szkolenia Plan nadzoru pedagogicznego, na których omówimy zmiany prawa oświatowego, przedstawimy jak w sposób praktyczny wprowadzić te zmiany do organizacji placówki, szkoły i zaproponujemy wzory dokumentów!
Źródło:
Dariusz Skrzyński
07-06-2019
