Awans zawodowy na stopień nauczyciela mianowanego wg "STAREJ ŚCIEŻKI"

Zgodnie z nowymi przepisami w sprawie awansu zawodowego (Karta Nauczyciela w brzmieniu obowiązującym od 1 września 2022 r. oraz rozporządzenie Ministra Edukacji i Nauki z dnia 6 września 2022 roku w sprawie uzyskiwania stopni awansu zawodowego przez nauczycieli) nauczyciele nie odbywają już stażu, nie sporządzają planu rozwoju zawodowego, itd. Nowa ścieżka awansu nie dotyczy wszystkich nauczycieli ponieważ zostały przyjęte rozwiązania przejściowe, co szczegółowo wyjaśnia MEiN.

Nauczyciele, którzy do dnia 31 sierpnia 2022 r. uzyskali stopień nauczyciela kontraktowego, lecz do tego dnia nie uzyskali stopnia nauczyciela mianowanego, stopień nauczyciela mianowanego uzyskują według przepisów dotychczasowych (ustawy – Karta nauczyciela w brzmieniu obowiązującym przed 1 września 2022 r. oraz rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 26 lipca 2018 r. w sprawie uzyskiwania stopni awansu zawodowego przez nauczycieli - Dz. U. z 2020 r. poz. 2200).

ROZPOCZĘCIE STAŻU

Nauczyciel ubiegający się o stopień nauczyciela mianowanego według przepisów dotychczasowych, czyli według tzw. „starej ścieżki” może rozpocząć staż na stopień nauczyciela mianowanego po przepracowaniu w szkole co najmniej 2 lat od uzyskania stopnia nauczyciela kontraktowego.

Nauczyciel rozpoczyna staż z początkiem roku szkolnego, nie później jednak niż w ciągu 14 dni od dnia rozpoczęcia zajęć, na swój wniosek skierowany do dyrektora szkoły. (art. 9d. 1. Karty nauczyciela)

PLAN ROZWOJU ZAWODOWEGO

Nauczyciel dołącza plan rozwoju zawodowego do wniosku o rozpoczęcie stażu. (§ 3. 2. rozporządzenia)

Plan może być w dowolnej formie, tj. opisowej lub tabelarycznej z uwzględnieniem potrzeb szkoły i uczniów. To kwestia indywidualnego wyboru, predyspozycji nauczyciela i preferencji szkoły. Zasadne wydaje się napisanie planu jako zadań do realizacji wg powinności, ale można sporządzić także wg powinności i wymagań. POWINNOŚCI, czyli co nauczyciel powinien realizować w trakcie stażu znajdują się w § 7ust.1, a WYMAGANIA niezbędne do uzyskania stopnia nauczyciela dyplomowanego są w § 7. ust.2 Rozporządzenia MEN z dnia 26 lipca 2018 r. w sprawie uzyskiwania stopni awansu zawodowego przez nauczycieli.

Dyrektor szkoły, w terminie 30 dni od dnia rozpoczęcia zajęć w szkole, zatwierdza plan rozwoju zawodowego albo zwraca go nauczycielowi do poprawienia wraz z pisemnym zaleceniem wprowadzenia niezbędnych zmian. (§ 3.3 rozporządzenia)

W trakcie stażu nauczyciel może wprowadzać zmiany w planie rozwoju zawodowego za zgodą dyrektora szkoły. (§4 ust. 4 rozporządzenia)

ODBYWANIE STAŻU

Zgodnie z § 7 ust. 1. rozporządzenia nauczyciel kontraktowy ubiegający się o awans na stopień nauczyciela mianowanego w okresie odbywania stażu powinien:

1) uczestniczyć w pracach związanych z realizacją zadań dydaktycznych, wychowawczych, opiekuńczych i innych statutowych zadań szkoły oraz wynikających z potrzeb szkoły i środowiska lokalnego;

2) doskonalić kompetencje w związku z wykonywanymi obowiązkami, zwłaszcza w zakresie kształcenia uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi, w tym uczniów szczególnie uzdolnionych;

3) prowadzić zajęcia w obecności opiekuna stażu w wymiarze co najmniej 4 godzin w roku szkolnym oraz dyrektora szkoły w wymiarze co najmniej jednej godziny w okresie stażu oraz omawiać je z osobą, w której obecności zajęcia zostały przeprowadzone;

4) przeprowadzić co najmniej 2 godziny zajęć otwartych dla nauczycieli szkoły, w której odbywa staż, oraz dokonać ich ewaluacji, w obecności, w miarę możliwości, nauczyciela-doradcy metodycznego w zakresie tych zajęć.

Opiekun stażu (realizując swoje zadania zapisane w art. 9c ust. 5 KN i w § 5. 1. rozp. ) współpracuje z nauczycielem odbywającym staż począwszy od wsparcia w opracowaniu planu rozwoju zawodowego. Umożliwia nauczycielowi obserwowanie prowadzonych przez siebie zajęć, obserwuje zajęcia prowadzone przez nauczyciela oraz omawia te zajęcia z nauczycielem (dzieląc się jednocześnie swoją wiedzą i doświadczeniem).

Staż na stopień nauczyciela mianowanego trwa 2 lata i 9 miesięcy. Przyjęto tu pewne dodatkowe rozwiązania przejściowe: w przypadku nauczycieli, którzy przed 1 września 2021 r. nie rozpoczęli stażu na stopień nauczyciela mianowanego, wymiar stażu na stopień nauczyciela mianowanego, skraca się o rok; w przypadku nauczycieli, którzy na podstawie art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 13 czerwca 2019 r. o zmianie ustawy – Karta Nauczyciela oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 1287) odbyli staż na stopień nauczyciela kontraktowego w wymiarze 12 miesięcy i którzy nie rozpoczęli stażu na stopień nauczyciela mianowanego przed dniem 1 września 2022 r., staż na stopień nauczyciela mianowanego trwa 9 miesięcy.

W tych dwóch sytuacjach nauczyciel musi zmodyfikować plan rozwoju zawodowego.

ZAKOŃCZENIE STAŻU

Nauczyciel składa dyrektorowi szkoły sprawozdanie z realizacji planu rozwoju zawodowego, uwzględniające efekty jego realizacji dla nauczyciela i szkoły, w terminie 7 dni od dnia zakończenia stażu. (§4 ust. 5 rozporządzenia)

Forma sprawozdania jest dowolna, ale ważne aby była zbieżna z formą planu rozwoju zawodowego, zatwierdzonego przez dyrektora (na początku stażu). W tym dokumencie nauczyciel powinien odnieść się do każdego zadania ujętego w planie, podając np. nazwę zadania, formy jego realizacji, terminy, uwagi o przebiegu zadania, wnioski oraz uzyskane wymierne efekty.

Opiekun stażu, w terminie 7 dni od dnia zakończenia stażu, przedstawia dyrektorowi szkoły projekt oceny dorobku zawodowego nauczyciela za okres stażu, ze szczególnym uwzględnieniem obserwowanych zajęć prowadzonych przez nauczyciela oraz stopnia zaangażowania w realizację wymagań koniecznych do uzyskania stopnia nauczyciela mianowanego. (§5 ust. 2 rozporządzenia)

Dyrektor szkoły, po zapoznaniu się z projektem oceny opracowanym przez opiekuna stażu i po zasięgnięciu opinii rady rodziców, ustala ocenę dorobku zawodowego nauczyciela za okres stażu w terminie nie dłuższym niż 21 dni od dnia złożenia sprawozdania, z uwzględnieniem stopnia realizacji planu rozwoju zawodowego nauczyciela. Ocena dorobku zawodowego nauczyciela może być pozytywna lub negatywna, jest sporządzana na piśmie i zawiera uzasadnienie oraz pouczenie o możliwości wniesienia odwołania. (art.9c ust.5a i ust.5c Karty nauczyciela)

WNIOSEK O POSTĘPOWANIE EGZAMINACYJNE

Nauczyciel składa wniosek o podjęcie postępowania egzaminacyjnego w roku uzyskania pozytywnej oceny dorobku zawodowego za okres stażu. W razie niedotrzymania termin nauczyciel jest obowiązany do ponownego odbycia stażu w pełnym wymiarze. (art. 9d ust. 7 Karty nauczyciela)

Wniosek jest składany do właściwego organu prowadzącego szkołę. Do wniosku należy dołączyć 4 załączniki - zgodnie z § 9 ust. 1 rozporządzenia.

Pierwszy konieczny załącznik to kopie dokumentów potwierdzających posiadane kwalifikacje zawodowe oraz kopia aktu nadania stopnia nauczyciela kontraktowego, poświadczone przez dyrektora szkoły za zgodność z oryginałem.

Drugi niezbędny załącznik to zaświadczenie dyrektora szkoły o wymiarze zatrudnienia, nauczanym przedmiocie lub rodzaju prowadzonych zajęć w dniu wydania zaświadczenia, okresie odbywania stażu, z podaniem wszystkich szkół, w których nauczyciel odbywał staż, datach dotyczących planu rozwoju - zatwierdzenia i złożenia sprawozdania z realizacji, przyczynach wydłużenia okresu stażu oraz zaliczenia dotychczas odbytego stażu ze wskazaniem podstawy prawnej (jeśli dotyczy).

Trzecim załącznikiem jest kopia sprawozdania z realizacji planu rozwoju zawodowego poświadczona przez dyrektora szkoły za zgodność z oryginałem.

I czwarty, równie konieczny dokument kopia oceny dorobku zawodowego dokonana po zakończeniu stażu, poświadczona przez dyrektora szkoły za zgodność z oryginałem.

POSTĘPOWANIE EGZAMINACYJNE

Warto mieć na uwadze, że komisja egzaminacyjna sprawdza spełnienie wymagań niezbędnych do uzyskania nowego stopnia awansu. Od nauczyciela oczekuje się ośmiu umiejętności, które dotyczą: uzyskania pozytywnych efektów szeroko pojętej pracy nauczyciela, rozpoznawania i uwzględniania potrzeb rozwojowych ucznia, wykorzystania metod aktywizujących, ewaluacji pracy, dzielenia się wiedzą i doświadczeniem w ramach WDZ, uwzględniania problematyki środowiska lokalnego i problemów społeczno-cywilizacyjnych, posługiwania się przepisami szeroko pojętego prawa oświatowego oraz korzystania z narzędzi multimedialnych i informatycznych.

Zachęcamy do zapoznania się z dosłownym brzmieniem wymagań opisanych w w § 7. ust.2 Rozporządzenia MEN z dnia 26 lipca 2018 r. w sprawie uzyskiwania stopni awansu zawodowego przez nauczycieli.

Postępowanie egzaminacyjne przebiega zgodnie z § 12. ust.1 rozporządzenia o awansie. Komisja egzaminacyjna zapoznaje się z oceną dorobku zawodowego i sprawozdaniem z realizacji planu rozwoju zawodowego i przeprowadza egzamin, podczas którego nauczyciel:

prezentujedorobek zawodowy;
prezentuje swoją wiedzę i umiejętności, w szczególności przez:

zaproponowanie rozwiązania wskazanego przez komisję problemu związanego z wykonywaną pracą, z uwzględnieniem praktyki szkolnej, aktualnej wiedzy i przepisów prawa;

wykonanie zadania z użyciem narzędzi multimedialnych;
odpowiada na pytaniaczłonków komisji dotyczące wymagań niezbędnych do uzyskania stopnia nauczyciela mianowanego.

Znajduje się tu tzw. model praktyczny (zaproponowanie rozwiązanie problemu i wykonanie zadania z użyciem narzędzi multimedialnych) często budzący niepokój o co komisja może zapytać. Pytania/zadania egzaminacyjne tworzone są przez komisję na bieżąco, w oparciu o specyfikę szkoły, konkretna prezentację, podejmowanych działania nauczyciela, przedłożone dokumenty. Jednak zawsze powinny być związane z wykonywaną pracą, z uwzględnieniem praktyki szkolnej, aktualnej wiedzy i przepisów prawa oraz z uwzględnieniem wymagań niezbędnych do uzyskania stopnia awansu.

NADANIE STOPNIA AWANSU ZAWODOWEGO

Warunkiem nadania nauczycielowi kolejnego stopnia awansu zawodowego jest spełnienie wymagań kwalifikacyjnych, odbycie stażu zakończonego pozytywną oceną dorobku zawodowego nauczyciela, zdanie egzaminu przed komisją egzaminacyjną. Tak wskazuje art. 9.ust. 1 KN.

Nauczycielom spełniającym powyższe warunki, w drodze decyzji administracyjnej, stopień awansu zawodowego - nauczyciela mianowanego nadaje organ prowadzący szkołę (najczęściej jednostka samorządu terytorialnego – gmina lub powiat).

Nauczycielom, którzy złożą wnioski o podjęcie postępowania egzaminacyjnego do dnia 30 czerwca danego roku, właściwy organ wydaje decyzję o nadaniu lub o odmowie nadania stopnia awansu zawodowego w terminie do dnia 31 sierpnia danego roku. Natomiast nauczycielom, którzy złożą wnioski o podjęcie odpowiednio postępowania egzaminacyjnego do dnia 31 października danego roku, właściwy organ, o którym m wydaje decyzję o nadaniu lub o do dnia 31 grudnia danego roku.

Akt nadania stopnia awansu zawodowego zawiera w szczególności: nazwę komisji egzaminacyjnej, numer i datę wydania zaświadczenia o zdaniu egzaminu, stopień awansu zawodowego, a także informację o poziomie wykształcenia nauczyciela. (art. 9b ust. 5 KN)

O możliwości przedłużenia stażu oraz o czym jeszcze warto pamiętać w trakcie stażu można przeczytać w artykule pt. Awans zawodowy na stopień nauczyciela dyplomowanego wg "STAREJ ŚCIEŻKI".

Podstawa prawna:

Jadwiga Osińska

24-03-2023